Advertisement
Not a member of Pastebin yet?
Sign Up,
it unlocks many cool features!
- 1. Wiadomości wstępne: pochodzenie i znaczenie nazw epoki (różnych), czas trwania, założenia filozoficzne i przedstawiciele (A. Schopenhauer, F. Nietzsche, H. Bergson).
- Nazwy:
- Modernizm - zmiany zaszłe w epoce określili tym mianem krytycy (Ignacy Mateuszewski, Kazimierz Wyka). Słowo wywodzi się z francuskiego 'modern' oznaczającego nowoczesny. Określano nim innowacyjne podejście do świata, sztuki, literatury etc.
- Neoromantyzm - Prefisk neo(nowy) podkreśla powiązanie Młodej Polski z romantyznem. Osoby używające tej nazwy starali się wysuwać na pierwszy plan cechy łączące romantyzm z modernizmem czyli sentymentalizm, oniryzm, indywidualizm, subiektywizm.
- Fin-de-siecle (koniec wieku) - określenie wywodzące się z francuskiego, silnie związane z dekadentyzmem.
- Dekadencyzm - z francuskiego 'decadence' oznacza chylenie się ku upadkowi, schyłek wieku. Najbardziej widocznymi cechachami były bierność, niemoc, apatia i przeświadczenie o nieuchronności śmierci.
- Symbolizm - Znowu z francji. termin związane z tajemniczością i wieloznacznością poezji.
- Czas trwania:
- W polsce za początek epoki Młodej Polski uważa się wydanie pierwszego tomu poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera (1891 rok) a za koniec odzyskanie przez Polskę niepodległości (1918r).
- Założenia filozoficzne:
- Nietzscheanizm - Filozofia zakładająca władze nadludzi, którzy mają prawo gardzenia słabszymi i są ponad prawem. Dzieli ludzi na rase panów i rasy jej podległe. Nadczłowiek jako wcielenie siły, energii, mocy i władzy.
- Schopenhaueryzm - Filozofia pesymistyczna. Nastrój niepokoju, człowiek cierpi na ciągłe niespełnienie, upragnione szczęście jest nieosiągalne. Człowiek pozbywa się ludzkich potrzeb i pragnień, skupia się na komplementowaniu przyrody, sztuki i próbie osiągnięcia stanu nirwany.
- Bergsonizm(Intuinicjonizm) - Intuicja, odczucie i przeczucie stało się jedyną drogą do poznania prawd świata. Zaprzecza poznania rozumowego więc odrzuca światopogląd racjonalistyczny opierający się na empirii.
- 2. Podstawowe prądy i kierunki w literaturze i sztuce modernizmu (CECHY): realizm, naturalizm, impresjonizm, ekspresjonizm, symbolizm, dekadentyzm, katastrofizm, franciszkanizm.
- Realizm - Stara się jak najbardziej i realistyczniej ukazać wizje świata nie przekłamując.
- Naturalizm - Fotograficzny opis rzeczywistości ale skupiający się na brutalności i niesprawiedliwości niższych warstw społecznych.
- Impresjonizm - Starania uchwycania nieustannie zmieniającej się rzeczywistości.
- Ekspresjonizm - Wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorce, na sferę emocjonalną jego psychiki. Deformacja obrazu i mocno zarysowane kontury.
- Symbolizm - Pojęć ze świata prawdziwego nei da się opisać za pomocą języka, może zrobić to tylko symbol. Prawdziwy świat jest złudą skrywającą idealny świat.
- Dekadentyzm - Rozczarowanie względem życia, chylenie się ku upadkowi.
- Katastrofizm - Nieunikniona, gwałtowna zagłada obecnej formy świata i cywilizacji.
- Franciszkanizm - Jego bohater to człowiek prosty, radujący się z życia, głęboko religijny i miłujący naturę. Określa on poglądy świętego Franciszka z Asyżu polegające na: Zyciu według zasad ewangelii, pokornym przyjmowaniu cierpienia, radowaniu się biedotą i ubóstwem, podkreślaniu miłości i troskliwości Boga Ojca w stosunku do swoich umiłowanych dzieci, braterstwie ze wszystkimi stworzeniami, otaczaniu miłością każdego człowieka, pokutowaniu za grzechy, pokorze, radości w życiu, służbie Bogu, kościołowi, bliźnim i ubogim.
- 3. Wesele jako dramat symboliczny.
- Symbolika w "Weselu" jest bardzo pogata. Tworzą ją: Postacie dramatu, przedmioty, słowa.
- Symboliczne znaczenie przedmiotów:
- -złoty róg to symbol działania, jedności narodowej, wyzwolenia ducha narodu
- -czapka z piór to symbol próżności, egoizmu, pragnienia o bogatym życiu panów.
- -Złota podkowa to szczęście odłożone na przyszłość
- -sznur to symbol niewoli
- -dzwon Zygmunta to wielkość i potęga Polski
- -kosy osadzone na sztorc to symbol gotowości do walki,
- -Chochoł to przegrana sprawa narodowa, niemoc, niewola,
- -Stańczyk - błazen Zygmunta Starego, objawia się Dziennikarzowi, symbol wyrzutów sumienia, źle wykorzystanej władzy, niepokoju, niepewnosci, wątpliwości
- -Rycerz Zawisza czarny, słynny bohater pod Grunwaldu objawia się Poecie. Rycerz to symbol siły, męstwa, odwagi, energii i zdolności do wiecznego czynu.
- -Hetman - ukazuje się panu młodemu, symbol rozdarcia spolecznego jakie przeżywa Pan Młody z racji małżeństwa z chłopką. Zdrada swojej warstwy społecznej.
- -Wernyhora - objawia się Gospodarzowi. Wernyhora jest symbolem uosobienia marzeń o zbrataniu się ludu z inteligencją i przewodzeniu mu, odrodzeniu ojczyzny.
- -Upiór Jakub Szela objawia się Dziadowi. Upiór to symbol wspomnienia, dowodu, że pamięta o tamtych wydarzeniach z rzezi galicyjskiej
- -Widmo- narzeczony Marysi i to jej się objawia. Jest symbolem przeżycia, tęsknoty za romantyczną miłością, tęsknoty Marysi do zmarłego narzeczonego.
- Symboliczne znaczenie słów, które stały się aforyzmami, przysłowiami, używanymi do dzisiaj
- „A to Polska właśnie” – Polska jest w sercu każdego Polaka
- „A tu pospolitość skrzeczy’ – w realnych działaniach Polacy potrafią wszystko zniszczyć
- „bo to chwila osobliwa’ – noc, gdy pojawiają się zjawy
- „chłop potęgą jest i basta”
- „a to polska właśnie”
- „Polska to jest wielka rzecz”
- „miła szkoda, krótki żal”
- „z biegiem lat, z biegiem dni”
- „świętości nie szargać, bo trza żeby święte były”
- „tajemnica jest kobieta”
- „sami swoi”
- 4. Ocena inteligencji i chłopów w Weselu.
- Chłopi:
- -Panna Młoda - Jadwiga Mikołajczykówna
- -Gospodyni - Anna Mikołajczykówna, siostra panny młodej
- -Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer
- -Klimina - matka chrzestna Isi, wdowa po wójcie
- -Czepiec - Błażej Czepiec, gminny pisarz
- -Marusia - Maria Mikołajczykówna, siostra Jadwigi i Anny,
- -Jasiek i Kuba - bracia panny młodej,
- -Rachela - Józefa Singer
- -Żyd -Hersz Singer, właściciel karczmy
- Ocena:
- -interesują się kwestiami politycznymi,
- -Są patriotami i mają wole walki narodowowyzwoleńczej,
- -są lepiej przygotowani do działania niż inteligencja,
- -potrafią manifestować swą siłę i chęć działania,
- -bez wstydu mówią o przynależności do swojej warstwy społecznej,
- -mimo wszystko nei są dostatecznie dojrzali do powstania,
- -są godni i przyzwyczajeni do ubóstwa,
- -mogą być niebezpieczną siłą,
- -myślą prosto ale logicznie,
- -Waży porządek społeczny, mocno powiązani ze swoją kulturą.
- Inteligencja:
- -Pan Młody - poeta Lucjan Rydel,
- -Poeta - Kazimierz Przerwa-Tetmajer,
- -Dziennikarz - Rudolf Starzewski,
- -Radczyni - Antonina Domańska, ciotka Rydla,
- -Marysia i Zosia - siostry Pareńskie,
- -Haneczka-Anna Rydlówna, siostra pana młodego,
- Isia-Jadwiga Tetmajer
- Ocena:
- -Są zachwyceni wsią, przyrodą, ale nie znają realiów życia i nie rozumieją chłopskiej mentalności,
- -Twierdzą, że chłopi nie powinni interesować się polityką gdyż jest to dla nich zbyt trudny temat,
- -Nie znają prac polowych,
- -Są niechętni chłopstwu, traktują je z wyższością i pobłażaniem,
- -Nie chcą próbować przybliżyć sobie prawdziwych problemów wsi,
- -We wsi szukają relaksu i rozrywki,
- -Są bardziej świadomi politycznie ale nie potrafią tego wykorzystać,
- -Kompromitują się przed chłopaki politycznie, społecznie i towarzysko.
- 5. Realizm w Weselu.
- W weselu zostały przedstawione realistyczne postacie pod zmienionymi nazwiskami a także realistyczna wizja wsi i zachowania chłopów, ich zwyczai, zabobonów i zachowania.
- 6. Ludzie bezdomni jako powieść modernistyczna.
- O modernizmie Ludzi Bezdomnych świadczy:
- -Nowoczesny typ narracji
- (opowiadanie w trzeciej osobie ale przybierające forme nacechowaną personalnie, czyli z perspektywy głównego bohatera)
- -Nasycenie narracji elementami liryczno-nastrojowymi
- -Używanie techniki impresjonistycznej, głównie we fragmentach kiedy pokazywana jest wrażliwość Judyma na piękno przyrody
- -Zastosowanie techniki ekspresjonistycznej we fragmentach, które opisują napięcie emocjonalne bohatera, oraz kiedy opisywane są dzielnice nędzy i biedoty.
- -Zastosowanie konwencji symbolicznej - pejzaże i obrazy, które działają na wyobraźnie Tomasza Judyma są ekwiwalentami jego stanów wewnętrznych. Pojawiają sięsymbole: rozdarta sosna, Wenus z Milo, Rybak
- - Powieść posiada luźną kompozycje - występują rozdziały, które nie posuwają akcji, można by je potraktować jako oddzielne teksty 'Swawolny Dyzio','Przyjdź'
- 7. Warunki życia różnych środowisk w Ludziach bezdomnych.
- 8. Ocena ideałów i postawy Tomasza Judyma.
- 9. Obraz życia wsi w Chłopach. Co się nań składa?
- - Seba robi
- 10. Obraz i pozycja człowieka przełomu wieków w poezji epoki.
- - Seba robi
- Znajomość wierszy (tematyka, problematyka, kreacja podmiotu lirycznego, nurt, do którego zaliczamy tekst):
- - Seba robi
- K. Przerwa - Tetmajer np.: Koniec wieku XIX, Nie wierzę w nic, W lesie, Melodia mgieł nocnych
- - Seba robi
- J. Kasprowicz np.: Krzak dzikiej róży w ciemnych smreczynach cykl sonetów, Dies irae, Przeprosiny Boga
- - Seba robi
- L. Staff Deszcz jesienny
- - Seba robi
- 13. Agresja i przemoc w języku. Intencja komunikatywna.
- - Seba robi
- 14. Znajomość pojęć kluczowych: secesja, powieść polifoniczna, nihilizm, epitet metaforyczny, epitet malarski, instrumentacja głoskowa, pejzaż mentalny, idealizm, sonet, turpizm, synestezja, wiersz sylabiczny, wiersz sylabotoniczny, wiersz toniczny, adaptacja filmowa, hymn, katastrofizm.
- - Seba robi
- 15. Zbrodnia i kara jako powieść polifoniczna.
- - Seba robi
- 16. Charakterystyka Rodiona Raskolnikowa i Soni oraz ideałów bohaterów.
- - Seba robi
Advertisement
Add Comment
Please, Sign In to add comment
Advertisement