Tematem mojej prezentacji jest funkcjonowanie motywu zła w literaturze. Trudno jest jednoznacznie stwierdzic czym jest zło, jednak po dogłębnym przeanalizowaniu tematu, doszedłem do wniosku, że zło można analizować na dwa sposoby: jako brak dobra, lub jako zachowanie które jest przeciwieństwem dobra. Motyw zła jest bez watpienia najczesciej spotykanym toposem w piśmiennictwie polskim, jak i zagranicznym, jest też najbardziej ponadczasowym. Od zarania dziejów autorzy wykorzystuja go w swoich dziełach.

2.
Ze wszystkich gatunków literatury największą przyjemność sprawia mi czytanie utworów fantastycznych, dlatego też bibliografia mojej prezentacji sklada się własnie z nich. Pierwszym, w którym motyw zła odgrywa kluczową rolę to Harry Potter, utwór który kierowany jest do młodszych czytelników. W literaturze dziecięcej i młodzieżowej zło ukazywane jest w bardzo prosty sposób, z tego powodu postanowiłem przytoczyć właśnie ten przykład. Joanne Kathleen Rowling w swojej  serii powieści wykreowała równoległy do naszego świat czarodziejów, w którym rozgrywają się niezwykłe wydarzenia. Bohaterem tytułowym jest młody chłopiec, który jako jedyny przeżył starcie z wielkim czarnoksiężnikiem Tomem Riddlem. Powieść rozpoczyna sie gdy Harry konczy 11 lat i dowiaduje się o swoim pochodzeniu i możliwości wstąpienia do szeregów Szkoły Magii i Czarodziejstwa Hogwart. Przez siedem lat nauki zawiera cenne znajomości, zdobywa niezbędna mu wiedzę i przechodzi przez ciężkie próby odwagi i męstwa. Najważniejszym wątkiem sagi jest walka Harrego z Tomem Riddlem, który tytułował się siejącym grozę w świecie czarodziejów pseudonimem Lord Voldemort. Na przestrzeni czasu tracił ludzkie cechy, stawał się bezduszną materią mającą na celu unicestwienie każdego niemagicznego człowieka na świecie, stał się uosobieniem zła, zabijał każdego kto stawał mu na drodze dopóki nie spotkał Harrego, ktory siłą miłości, przyjaźni i współpracy pokonał Voldemorta. Jak w większości historii tak i tutaj zwyciężyło dobro.
Motyw zła w tym utworze jest bardzo widoczny. Autorka przedstawiła zło jako człowieka, który w skutek przeżytych tragedii życiowych staje się postacią nikczemną, pogrążającą się coraz bardziej z każdym swoim czynem.

2.	Podobną postawę prezentuje bohaterka utworu Adama Mickiewicza pt. Lilije. Kobieta rozpoczyna drogę do upadku moralnego poprzez zdradę swojego męża, który w tym samym czasie walczył za swoją ojczyznę na wojnie. Sama zdrada była niczym w porównaniu do konsekwencji które z niej wynikały.
Zdrajczyni po powrocie małżonka zabija go, aby ten nigdy nie dowiedział się o jej występku. Pochowała go z dala od swojego domu a na grobie posadziła lilije, które symbolizują niewinność. Jedyne uczucie, które towarzyszyło kobiecie po dokonaniu zbrodni to strach przed potępieniem i karą boską. Nie odczuła wyrzutów sumienia i nie żałowała swojego czynu. Oczywiście śmierć meżczyzny nie pozostała bez echa. Pytania dzieci i braci nieboszczyka, którzy przybyli niedługo po nim zmusiły zabójczynię do kłamania. Po kilku tygodniach wszyscy oprócz żony zapomnieli o zmarłym członku rodziny, który nawiedzał ją w koszmarach. Z biegiem czasu atrakcyjna, młoda kobieta zdobyła względy braci, którzy ubiegali się o jej rekę. Mając problem z wyborem po raz kolejny udała się do pustelnika, który jako jedyny wiedział o popełnionej przez nią zbrodni. Poradził jej aby w dniu ślubu obydwaj sporządzili wianki, a ona wybierze ten, który bardziej przypadnie jej do gustu. Mężczyzna, który sporządzi wybrany przez nią wianek miał zostać jej mężem. Pełni zapału wyruszyli w poszukiwaniu najpiękniejszych kwiatów. Obydwaj natrafili na lilije zasadzone po akcie zabójstwa. Zerwali je beszczeszcząc imię swojego brata i zakłócając jego spokój. Gdy nadszedł czas zaślubin kobieta dokonała wyboru. Rozpoczął się spór, każdy z nich twierdził, że wybrany wianek został zrobiony przez niego. Nagle do świątyni z wielkim impetem wkroczył prawowity mąż i zawołał cyt. “Mój wieniec i Ty moja!...”
Po tych słowach wszyscy bohaterowie utworu zginęli a ich śmierć została opisana w metaforyczny sposób. Cyt.“Wstrzęsła się cerkwi posada…”
Ballada Lilije ukazuje jak popełnione zło owocuje z biegiem czasu i pociąga za sobą kolejne złe uczynki. Podobnie jak w Harrym Potterze, źródłem zła w tym utworze jest człowiek, czyli osoba rozumna, która świadomie popełnia kolejne grzechy. Motyw zła w literaturze najczęściej występuje w takiej właśnie formie. Autorzy stwarzają bohatera negatywnego, który zazwyczaj jest nielubiany przez czytelników, a jednocześnie stwarza więź z osobami walczącymi w imię dobra i powoduje, że utwór jest bardziej interesujący.

3.
Jednym z moich ulubionych autorów literatury jest Andrzej Sapkowski - polski autor wielu powieści fantastycznych znanych na całym świecie.  Sławę zdobył po napisaniu sagi o Wiedźminie, która rozpowszechniła się z zawrotną prędkością. Wydarzenia z wcześniej wspomnianego zbioru powieści poprzedzają dwa tomy opowiadań o Wiedźminie Geralcie z Rivii. Jedno z nich które szczególnie przypadło mi do gustu i idealnie nadaje się do zaprezentowania kolejnego rodzaju zła to opowiadanie pod tytułem: “Mniejsze Zło”. Zanim przejdę do dalszej części prezentacji, wytłumacze kim, lub czym są wcześniej wspomniani wiedzmini.
Wiedźmini są tworem ukształtowanym przez innych przedstawicieli tej profesji, ich zadaniem jest likwidowanie potworów, ktorych w świecie Sapkowskiego jest niemało. Od wczesnego dzieciństwa poddawani są morderczym treningom, kuracjom narkotykowym i magicznym eliksirom mających na celu pozbawienie młodych osób ludzkich uczuć.
Głównym bohaterem opowiadania oczywiście jest Geralt z Rivii, który udał się do małej wioski Blaviken po nagrodę za zabicie krwiożerczego potwora zwanego kikimorą. Na miejscu spotyka czarnoksiężnika Stregobora, który z obawy o swoje życie prosi Geralta o pomoc. Opowiada mu o “Przekleństwie Czarnego Słońca”, czyli przepowiedni wygłoszonej przez czarodzeja Eltibalda mówiącej o rychłym powrocie Lilith, bogini dążącej do doprowadzenia świata do zguby. Jej nadejście mialo poprzedzać narodzenie cyt.: “sześćdziesięciu niewiast w koronach złotych, które krwią wypełnią doliny rzek”. W obawie o losy ludzkości Stregobor wraz z innymi czarnoksiężnikami zaczęli likwidować młode księżniczki narodzone w trakcie lub niedługo po zaćmieniu słońca. Jedną z nich była Renfri, która jako nastolatka została skazana na śmierć przez swoją macochę. Dziewczynie udaje się jednak uciec przed wykonaniem wyroku i ślad po niej zaginął. Po kilku latach Renfri powraca żeby się zemścić. Nie jest już młodą nastolatką a potężną kobietą władającą bronią lepiej niż większość mężczyzn. Długi czas spędzony w samotności nauczył ją jak radzić sobie, żeby przeżyć. Nie wahała się zabijając kolejne osoby stojące jej na drodze do wolności. Sregobor przerażony perspektywą utraty życia zwraca się do Geralta z prośbą o zabicie Renfri. Wiedźmin wyśmiał czarnoksiężnika, stwierdził że przepowiednia jest brednią a on sam zasłużył na karę. Postanowił jednak porozmawiać z drugą stroną sporu. Kobieta opowiedziała mu swoją wersję wydarzeń, w której oskarża swoją macochę o próbę zabójstwa tylko po to, żeby jej potomstwo miało prawo do tronu i postawiła Geralta przed ultimatum: albo uda się do wieży i zamorduje czarodzieja, albo zabije ją samą wraz z jej kompanami. W przeciwnym wypadku kobieta zamierzala zabijać mieszkańców Blaviken dopóki czarodziej sam nie wyjdzie ze swojej zabezpieczonej magią matni torturowany wyrzutami sumienia. Następnego dnia gdy na Rynku odbywał się jarmark, przerażony Wiedźmin wybrał "mniejsze zło". Udał się się do tymczasowej siedziby Renfri. Na miejscu zastał jej uzbrojonych współpracowników, z którymi rozprawił się bez większych problemów. Przed śmiercią wyjawili mu, że ich przywódczyni udała się do czarnoksiężnika aby poinformować go o jej planie. Stregobor zignorował jej groźby i stwierdził, że cyt.: "możesz wymordować całe Blaviken i dorzucić kilka okolicznych wsi, a ja i tak nie wyjdę z wieży". Renfri rozpoczęła walkę. Była znakomitym szermierzem i zdołała zranić wiedźmina zanim ten zadał jej ostateczny cios. Nieświadomi niebezpieczeństwa mieszkańcy byli oburzeni zbrodnią Geralta, on sam mimo ograniczonych emocji poczuł wyrzuty sumienia.
Motyw zła w tym utworze przyjmuje nieco inną formę niż w poprzednich. Nie występuje tu już podział na dobro i zło. Wiedźmin zostaje postawiony w sytuacji z której wszystkie wyjścia są złe. Musi jednak postanowić które jest gorsze a które lepsze. Podział na zło mniejsze i większe jest bardzo często spotykany w literaturze, ponieważ wbudza kontrowersję i refleksję u czytelnika który sam może ocenić czy bohater dokonał słusznego wyboru.

4.
Ostatnią pozycją mojej bibliografii jest powieść dzięki której Peter Brett zyskał sławę wśród fanów literatury fantastycznej z całego świata. Malowany człowiek jest pierwszym tomem “Cyklu demonicznego”, zbioru powieści których akcja rozgrywa się w świecie pełnym demonów, które po zmierzchu powstają z wnętrza Ziemi i probują unicestwic jak największą ilość ludzi w celu objęcia władzy nad światem. Jedynym sposobem ochrony jest rysowanie magicznych run, które mają za zadanie chronić ludzki dobytek i życie. Jest to zajęcie bardzo skomplikowane, i wymaga wielu lat nauki.
Głównym bohaterem powieści jest Arlen. Poznajemy go jako młodego chłopca, który wykazuje się bohaterskim czynem jakim jest próba ocalenia matki ze szponów demonów. Po tym wydarzeniu, wściekły na swojego ojca który przerażony stał i patrzył jak jego żona umiera, postanowił uciec z domu. Szedł przed siebie walcząc z chęcią powrotu do rodzinnej wioski, jednak tchórzostwo jego ojca spowodowało, że gniew pchał chłopca coraz dalej. Pierwsza noc w samotności była jedną z najgorszych w jego życiu. Zaraz po zmroku wokół chłopca siedzącego w niewielkim kręgu runicznym który sam sporządził pojawiły się “otchłańce”. Arlen nie był pewnien czy bariera, którą sporządził jest skuteczna i w niepewności czekał do pierwszego ataku, który szczęśliwie został odparty. Pierwsza noc którą przeżył w samotności pośród demonów zmieniła go nieodwracalnie z chłopca w mężczyznę . Jednak to nie Arlen jest przedmiotem mojej wypowiedzi, a potwory z ktorymi walczył.
W literaturze fantastycznej, tak jak science fiction za którą osobiście nie przepadam, autorzy bardzo często przedstawiają negatywnych bohaterów jako wyimaginowane kreatury. W przytoczonym przeze mnie przykładzie różnego rodzaju demony są uosobieniem zła, kieruje nimi żądza mordu i chęć przejęcia władzy nad światem, nad którym panowały tylko w trakcie nocy. Zabieg kreowania istot fantastycznych powoduje, że osoby czytające utwór utożsamiają się z bohaterami rasy ludzkiej i tworzy się między nimi więź, która sprawia, że lektura jest ciekawsza i bardziej wciągająca.