Celem fenomenologii jest poznanie mechanizmów świadomego doświadczania różnych zjawisk

Zajmuje się ustalaniem sposobów, w jakich prawda manifestuje się i istnieje dla ludzi.

Nie odwołuje się przy tym do wyjaśniania przyczynowego i odcina od predefiniowanych kategorii i założeń.

Sytuuje się jednocześnie na pozycjach dalekich od zwykłego empiryzmu. Stanowi pewną formę obrony logiki, którą uznaje za fundament nauki.

W pewnym sensie fenomenologia sama jest logiką, nie przyjmuje jednak postaci logiki formalnej i metafizycznej, ale fundamentalnej.

W takim rozumieniu można ją uznać za próbę pokonania ograniczeń relatywizmu, który, według feno-menologów, zrujnował prawomocność wiedzy.

Fenomenologia występuje w wielu odmianach i postaciach, a niektóre z nich stanowiły ważną inspirację dla archeologii.
Fenomenologia stawia sobie za cel zejście do poziomu tego, co jest efek-tywnie przeżywane przez wydającego sąd.

Jej cele będą zatem możliwe do realizacji tylko w warunkach precyzyjnego opisu świadomości nazywanego redukcją fenomenologiczną, która oznacza konceptualizację podmiotu w jego subiektywności.

Możliwość aplikacji fenomenologii w naukach o przeszłości wymaga odkrycia czasowości podmiotu transcendentalnego, a owa transcendentalność jest definiowana jako intersubiektywność (Lyotard 2002:141-142).

Podstawą aplikacji fenomenologii w archeologii było rozpoznanie spo-sobów występowania przeszłości w świadomości. Ujmowano ją jako stru-mień przeżyć, które dzieją się w teraźniejszości, a ciąg tego przeżywania nie ma końca (Lyotard 2002: 139-140). Teraźniejszości, temu, co tu i teraz, przy-pisuje się więc fundamentalne znaczenie, a sama przeszłość nie może być dana podmiotowi od strony przedmiotu, bowiem sam podmiot jest źródłowo dziejowy. Oznacza to, że świadomość jednostki, wychodząca od „teraz", rozwija niejako czas, odrzucając dotychczas obowiązujące przeko-nanie o czasie upływającym w świadomości. Wszystkie elementy takiego jednostkowego czasu pozostają w ruchu: wykonują równolegle pracę na-