Ukhan

१. मूर्खलाई सय कोर्रा बुद्धिमानलाई एक कुरा।
–  A word to the wise is enough.
२. मौन सम्मत्ति लक्षणम्।
–  Silence means consent.
३. राम्रो बैठान आधा बैठान।
–  Well begun is half done.
४. लोहाको बैरी लोहा।
–  Diamond cuts diamond.
५. लङ्‍का मार्ने हनुमान जस पाउने डेंढू।
–  One sows another reaps.

६. सास छउन्जेल आश।
–  While there is life, there is hope.
७. सन्तोषी सदा सुखी।
–  Content is happiness.
८. सितैको धन फुपूको श्राद्ध।
–  Evil got evil spent.
९. सुनलाई खोल हाल्नु पर्दैन।
–  A fair face needs no paint.
१०. संगतले मानिस चिनिन्छ।
–  A man is known by the company he keeps.

११. हतपतको काम लतपत ।
–   Haste makes waste.
१२. हात्तीको मुखमा जीरा।
–   A drop of water in the ocean.
१३. हुने विरुवाको चिल्लो पात नहुने विरुवाको फुस्रो पात।
–  Childhood shows the man as morning shows the day.
–  Coming events cast their shadows before.
१४. नाकमुनि कन्दनि।
१५. कि लायो सुनको बाला कि गयो … … … को छाला।

१६. कि भयो अमरावतीको राज कि भयो चपरीमुनिको वास।
१७. आए बौको गए साहुको।
१८. आम्दानी चारानाको खर्च बारानाको।
१९. लोभले लाभ, लाभले विलाप।
२०. बुढेसकालमा पाटीको वास।

२१. साउँको भन्दा ब्याजको माया।
२२. ससुरालीको धनमा नामर्दको रजाईं।
२३. बूढी मर्‍यो काल पल्क्यो।
२४. कुकुरलाई मासु पैंचो।
२५. कुकुरलाई घ्यू नपचेको।

२६. दशा भनेको बाजा बजाएर आउँदैन।
२७. धेरै खाए मल थोरै खाए बल।
२८. औषधी र उपदेश मीठो हुन्‍नँ।
२९. जति भान्छे त्यति खिचडी।
३०. अनिकालमा बीउ जोगाउनु हुलमुलमा जीउ जोगाउनु।

३१. जुन थालमा खायो त्यही थालमा हग्छ।
३२. सोर्‍है साला सत्र।
३३. स्याल कराउनु कुखरा हराउनु।
३४. बाख्राको चाकमा किरा परेको।
३५. कसाईंको अगाडि बाख्रा रोएको।

३६. खसी जोख्‍नु सय चोटि मान्छे जोख्‍नु एक चोटि।
३७. हुने हार दैव नटार।
३८. कांही नभएको जात्रा हाँडी गाउँमा।
३९. ठाउँ न ठहर बूढीको रहर।
४०. कपाल दुखेको औषधी नाइटोमा लाई।

४१. काम पाईनस् बुहारी पाडाको ढाड कन्याई दे।
४२. गाँसी गुँसी एकै नासी।
४३. कोढीको जीउ प्यारो अपुताको धन प्यारो।
४४. खर्च न बर्च तीर्थ जानु पर्छ
सपनतीर्थ जाँदाखेरी चुरोट खानुपर्छ।
४५. डिङ्‍गाको सरापले हात्ती मर्दैन।

४६. कताको जिली कताको गाँठी।
४७. वल्लो घाट न पल्लो तीर
वारि खाल्डो पारि भीर।
४८. नपाउनेले केरा पायो बोक्रा समेत चपायो।
४९. पापा पनि चिची पनि।
५०. जति कालो उति मेरै बौको सालो।

५१. जान्‍नेलाई श्रीखण्‍ड नजान्‍नेलाई खुर्पा बींड।
५२. जसको शक्ति उसको भक्ति।
५३. धोबीलाई हतार हुँदैमा घाम लाग्दैन।
५४. जसले जान्यो उसले तान्यो।
५५. नबिराउनु नडराउनु ।

५६. आई लाग्ने माथि जाई लाग्नु।
५७. जसको बाँदर उसैले नचाउँछ।
५८. घैया रोपेर धान फल्दैन।
५९. हलो जोत्दैमा गोरू ब्याउँदैन।
६०. शिवजीलाई धतुरोले लाग्दैन।

६१. काम न काजको दुश्मन अनाजको।
६२. काग बस्नु हाँगा भाँचिनु।
६३. हावा नचली पात हल्लिंदैन।
६४. एउटा पोईको दुईटा जोई ख्वाउने बेलामा कोही न कोही।
६५. तरुनी छउन्जेल सयवटा पोई मर्ने बेला कोही न कोही।



१.  छुच्चाको धन लुच्चाले खान्छ।
– Penny wise pound foolish.
२. छोरो पाउनु कैले कैले भोटो सिउनु ऐले।
– Counting the chickens before they are hatched.
३. जति भाँडो उति चुबुर्को।
– Many minds many thoughts.
४. जस्तालाई तस्तै ढिंडालाई निस्तै।
– Tit for tat.
५. जस्तो काम उस्तै माम।
– As you sow, so you reap.

६. जस्तो रोप्यो उस्तै फल्छ।
– As you sow, so you reap.
७. जस्तो देश उस्तै भेष।
– While in Rome, do as the Romans do.
८. लंगडाको देशमा खुट्‍टा खुम्च्याउनु।
– While in Rome, do as the Romans do.
९. जसको शक्ति उसको भक्ति।
– Might is right.
१०. जसरी आयो त्यसरी गयो।
– Easy come, easy go.

११. जिब्रो चिप्लो मन भने कालो।
– A wolf in lamb’s clothing.
१२. दु:ख कहिल्यै एक्लै आउँदैन।
– Adversity never comes alone.
१३. दु:ख विना सुख हुँदैन।
– No pain no gains.
१४. धेरै खाए घिउ पनि तीतो हुन्छ।
– Too much of anything is bad.
१५. धेरै जोगी मठ उजाड।
– Too many cooks spoil the broth.

१६. नपत्याउने खोलाले बगाउँछ।
– Still water runs deep.
१७. नमच्चिने पीङको सय झड्का।
– An empty vessel sounds much.
१८. रित्तो गाग्री छचल्किन्छ।
– An empty vessel sounds much.
१९. भेंडाको खोलमा ब्वाँसो।
– A wolf in lamb’s clothing.
२०. वल्लो घरको नरे पल्लो घरमा सरे।

२१. चोरलाई चौतारो साधूलाई सुली।
२२. एक कान दुई कान मैदान।
२३. एउटा घिउ बेचुवा अर्को तरवार बेचुवा।
२४. बत्ती मुनि अँध्यारो।
२५. नमच्चिने पीडको सय झड्का।

२६. झिंगाको डिंगाले हात्ती मर्दैन।
२७. एक कानले सुन्यो अर्को कानले उडायो।
२८. आँखा नदेख्‍ने नेत्रलाल कान नसुन्‍ने कर्णकान्त।
२९. नानी भन्दा आची ठूलो।
३०. भ्वाड् भन्दा स्वाङ् ठुलो।

३१. उत्ताउली गाईलाई बाघले खाई।
३२. भन्दाखेरी छ गन्दाखेरी सात।
३३. तै रानी मै रानी कुवाको पानी को खानी।
३४. एउटा सियो चोर अर्को फाली चोर।
३५. सर्पको खुट्‍टा सर्पले देख्‍छ।

३६. थुतुनो र मुतुनो जोगाएर राख्‍नु।
३७. जो निर्धन उसैको नाम धनप्रसाद।
३८. खाइछाड कि लाइछाड मरेपछि लम्पसार।
३९. तित्राको मुखै वैरी।
४०. नयाँ दुलही चुरा धेरै बजाउँछिन्।

४१. धान खाने मुसा चोट पाउने भ्यागुतो।
४२. काग भन्दा कोईली चंख।
४३. बोल्नेको पीठो बिक्छ, नबोल्नेको चामल बिक्दैन।
४४. आच्छ्युँ खाएँ बाच्छ्यूँ खाएँ झुसे बारूलो।
४५. भाड्‍राको टोपीलाई गुँयलाको फूल।

४६. माग्नेलाई तातो भात।
४७. मामाको घोडा मेरो हि हि।
४८. जंगलमा मड्‍गल।
४९. काम कुरो एकातिर कुम्लो बोकी ठिमीतिर।
५०. सर्प पनि मरोस् लट्‍ठी पनि नभाँचियोस्।

५१. कुचोले बढार्नु पर्ने कसिङ्‍गर हावाले उडायो।
५२. बाख्रा पुच्छर काट्‍यो बोकालाई सजिलो।
५३. भेंडा भेंडाको हूलमा बाख्रा बाख्राको हूलमा।
५४. दिउँ आफू नाङ्‍गो नदिउँ माग्नेको मुख बाङ्‍गो।
५५. माग्नेको मुख बाङ्‍गो।

५६. चोरको हजार दाउ।
५७. हग्नेलाई भन्दा देख्‍नेलाई लाज।
५८. जो अगुवा उही बाटो हगुवा।
५९. नयाँ जोगी खरानी धेरै घस्छ।
६०. कुमाईंको घुमाई, जैसीको जाल
कायस्थको लेखा, आसामीको काल।

६१. जसको डम्फू उसकै ताल।
६२. निभ्न लागेको बत्ती चहकिलो बल्छ।
६३. मर्नु भन्दा अगाडि आङ् तन्काउनु।
६४. जति सुमसुम्यायो उति … … … साँगुरो।
६५. जसको बिहे उसैलाई देख्‍न नदे।

६६. बाघको छालामा स्यालको रजाईं।
६७. राजाको धन जान्छ भँडारेको पेट पोल्छ।
६८. सरकारी काम कहिले जाला घाम।
६९. सूर्य अस्त चन्द्र मस्त।
७०. उही नाम्लो उही कुम्लो।

७१. कागलाई बेल पाक्यो हर्ष न विस्मात्।
७२‌ धन देख्‍दा महादेवको तीन नेत्र।
७३. औंला दिंदा डुँडुल्ना निल्छ।
७४. घिउ केमा पोख्‍यो दालमा।
७५. जस्तो जस्तो पण्डित उस्तो उस्तो स्वाहा।

७६. लुटको धन फुपूको श्राद्ध।
७७. लोभीको धन छट्‍टुले खान्छ।
७८. अड्को पड्को तेलको धूप।
७९. घरै पिंडालु वनै पिंडालु
ससुराली जाँदा बार्‍ह हातको पिंडालु।
८०. कुन्ताको महादेव खरानी घसेको।

८१. कुकुरलाई लुतो।
८२. हाँसको चाल न बकुल्लाको चाल।
८३. माछो माछो भ्यागुतो।
८४. आलु खाएर पेडाको धाक।
८५. धाक भन्दा धक्‍कू ठूलो हिंडन लागे खुट्‍टा लुलो।

८६. बेला न कुबेला बजि नयला।
८७. अन्धाको सहारा लङ्‍गडा।
८८. लगनको बेला हगन।
८९. सुनारको सय चोट लोहारको एक चोट।
९०. जोगीको घरमा सन्यासी पाहुना।

९१. हात्तीको मुखमा जीरा।
९२. सानो छउन्जेल मर्ला भन्‍ने पीर ठूलो भएपछि मार्ला भन्‍ने पीर।
९३. आमाबाबुको मन छोराछोरीमाथि छोराछोरीको मन ढुंगामुढा माथि।
९४. सूर्यको अगाडि बत्ती।
९५. आउँछ समय पर्खंदैन, बग्छ खोलो फर्कंदैन।

९६. खुट्‍टा भए जुत्ता हजार।
९७. हात्ती लम्कनु घोडा चम्कनु।
९८. कुरो र कुलो जता लग्यो उतै लाग्छ।
९९. खाने पिउने रामे चोट पाउने चामे।
१००. खोला र माया तलतिरै बग्छ।

१०१. नामर्दलाई लुतो।
१०२. अजिङ्‍गरको आहारा दैवले पुर्‍याउँछ।
१०३. भैंसीलाई सिङको भारी हुँदैन।
१०४. गुरू गुँढ चेला चिनी।
१०५. मुसाको छोरा दरबारमा।

१०६. बाउभन्दा छोरा जान्‍ने खुकुरीभन्दा कर्द लाग्ने।
१०७. आँ गर्दा अलङ्‍कार बुझ्ने।
१०८‌. जस्तो आफू उस्तै च्यापू।
१०९. हगेपछि दैलो देख्छ।
११०. जति नङ्‍रा उति दार्‍हा।

१११. मर्नु भन्दा बौलाउनु निको।
११२. जहाँ गार्‍हो उही सार्‍हो।