ES-zimowy

Za METEO.PL:

W obszarze Europy i północnego Atlantyku dominującym układem ciśnienia jest grzbiet fali górnej, widoczny na wszystkich poziomach w troposferze, ograniczony dwoma dolinami tej fali – jedną nad Rosją, Ukrainą i Morzem Czarnym, drugą nad zachodnią częścią północnego Atlantyku. Grzbiet sięga od Maroka i Algierii przez Półwysep Iberyjski, Francję, Morze Północne nad Skandynawię, ciągnie się aż pod Wyspę Niedźwiedzią. Przy podłożu, na osi tego grzbietu leży obszar wyżowy z centrum ponad 1040 hPa nad Danią, wyciągnięty izobarą 1030 hPa aż po Morze Białe, a na południe po Madryt – ta izobara przechodzi też przez środkową Polskę z północy na południe pokazując kierunek napływu powietrza po wschodniej krawędzi grzbietu fali górnej.

Po wschodniej stronie płynie chłodniejsze powietrze z północy, nie ma ono jeszcze charakterystycznych cech powietrza arktycznego, jest przetransformowanym powietrzem polarnomorskim, które odbyło daleką drogę znad Atlantyku przez Finlandię, kraje bałtyckie nad Polskę. Bliskość wyżu znad Danii i wypełniającego się niżu znad wschodniej Białorusi daje znaczny gradient ciśnienia i umiarkowany wiatr z kierunku północnego, w ciągu dnia na wschodzie dochodzącego do 7 m/s, w porywach do 15 m/s. Na skutek tego umiarkowanego napływu w osi klina wyżowego nie ma jeszcze charakterystycznego dla zimy „przyklejenia się” do podłoża cienkiej warstwy wymrożonego powietrza, masa jest dobrze wymieszana i podatna na przemieszczanie się pod wpływem dalekich oddziaływań i przebudowy pola ciśnienia – co nastąpi w ostatnich dwóch dniach grudnia, gdy kolejny niż atlantycki idący przez północ Skandynawii przesunie na południe od kraju centrum wyżowe i wznowi się cyrkulacja zachodnia.

Póki co przez najbliższe dwa dni będziemy pod wpływem wyżu znad Danii, który przemieści się stopniowo nad wschodnie Niemcy, Dolny Śląsk, Słowację i Węgry, trochę słabnąc po drodze. Mimo wyżu, w którym ciśnienie nad Danią dochodzi do 1045 hPa w całym jego obszarze zalega prawie pełne zachmurzenie, rozpogodzi się dopiero następnej nocy od zachodu kraju. To zachmurzenie wynika z istnienia inwersji wyżowej i dobrego wymieszania wilgotnej masy zalegającej pod nią, tworzą się wówczas chmury Stratocumulus (kłębiasto-warstwowe), prawie w całości pokrywające nieboskłon. Brak impulsów cieplnych od podłoża powoduje, że te chmury nie mogą przebić inwersji i kłębią się pod nią jak szumowina w rosole.

Nasz model UM prognozuje też na wschodzie i południu kraju znaczną ilość chmur najniższych (do 100 metrów od podłoża, na mapie zachmurzenia oznaczone kolorem fioletowym, na meteorogramach czarnym). Gęstość tych chmur wyraźnie wzrasta w obszarach podgórskich – tam bowiem na skutek dynamicznego podpiętrzania napływających z północy mas powietrza rośnie miąższość chmur, ale sięgają tylko do poziomu inwersji wyżowej – nad Tatrami zarysowującej się od około 3 km, nad Zatoką Pomorską silnej od 1,4 km. Nic dziwnego, że w obszarach gór wystawionych na północny napływ mogą tworzyć się opady śniegu, chmury kondensują bowiem już prawie od podłoża i rosnąc do 3 km mogą wytworzyć umiarkowany śnieg. Dalej od gór i pogórzy opady będą słabsze i można je określić jako „prószenie”.

Przy wymieszanej masie powietrza różnice temperatury w dzień i w nocy nieznaczne, oscylować będzie około temperatury minus 2 stopnie, w dzień zbliży się do zera, w nocy spadnie do minus 4 stopni. Ze względu na wiatr temperatura odczuwalna będzie o 7-8 stopni niższa jak „rtęciowa”. Pamiętajmy też od wpływie jeszcze dość ciepłego Bałtyku, tak więc na wybrzeżach powyżej zera.

Maciej Ostrowski

28 grudnia 2019, 08:15


Opisywany wczoraj grzbiet fali górnej, ciągnący się od Maroka aż po Wyspę Niedźwiedzią zaczyna się stopniowo obracać i jakby kłaść, przyjmując już nie kierunek prawie północny, a północno-wschodni a potem wschodni - jutro jego oś na poziomie średniej troposfery (500 hPa) będzie przebiegała od Madrytu przez Paryż, Berlin, Mińsk nad Rosję. Spowodowane jest to wznowieniem się cyrkulacji zachodniej, pojawieniem się prądu strumieniowego od Nowej Funlandii przez Islandię po Morze Białe i wędrówce serii niży po tej trasie.

Przy podłożu zepchnięta zostanie na SE oś grzbietu wyżowego, a jej centrum znad Danii i wschodnich Niemiec przejdzie nad Dolny Śląsk i Czechy, a potem dalej nad Węgry i Serbię. Odległym skutkiem „położenia się” fali górnej będzie gwałtowne uaktywnienie ośrodka niżowego nad Morzem Egejskim, tak więc zima na Sylwestra pojawi się w Bułgarii i północnej Grecji, zaś Kretę i południe Turcji nawiedzą intensywne opady deszczu i burze.

Zbliżanie się centrum wyżu nad zachodnią Polskę i jego przemieszczanie się w pobliżu południa kraju spowoduje wyraźne uciszenie się wczorajszego, północnego wiatru i stopniowo od zachodu kraju następować będzie całkowita zmiana kierunku wiatru – z N i NE na SW, a następnie ponowne narastanie jego prędkości. Zmiana ta będzie postępować stopniowo ku wschodowi i południu kraju, jutro już na całym obszarze będzie wiało z SW, na południu nieznaczny, w części północnej umiarkowany i dość silny wiatr do 10 m/s, w porywach do 15 m/s, a na wybrzeżu porywy do 20 m/s.

W stopniowo ustępującym wyżu zalega prawie pełne zachmurzenie przez chmury Stratocumulus (kłębiasto-warstwowe), z których na wschodzie i południu jeszcze dzisiaj prószyć może słaby śnieżek. W obszarach podgórskich i w górach umiarkowane opady śniegu, ale już w ciągu dnia ustępujące ku wschodowi i wyraźnie słabnące. Od zachodu już dzisiaj pojawią się przejaśnienia, potem przerwy i zaniknie niskie zachmurzenie podinwersyjne, ten proces postępować będzie też ku SE kraju. Ale przerwa w zachmurzeniu nie będzie długa, na to miejsce napłynie zachmurzenie wysokie i średnie warstwowe z obszaru niżu idącego nad Skandynawią. Jutro przed południem te warstwy chmur dojdą aż do pasm gór na południu kraju i je łatwo przekroczą. W ostatnim dniu roku pojawi się na Pomorzu, ułożona wzdłuż wybrzeża strefa opadów deszczu, która już jako deszcz ze śniegiem po południu i wieczorem przemieści się nad wschodnie Mazury i Podlasie.

Przy napływie mas powietrza z W i SW niewielki wzrost temperatury, jutro wycofa się znad Polski obszar nieznacznie ujemnych temperatur, w dzień będzie od 5 na zachodzie do zera na Podkarpaciu i wschodzie. Następna noc już w większości kraju na plusie, lekkie przymrozki mogą się pojawić w nocy na Pojezierzu Pomorskim, Kujawach oraz oczywiście w górach i zacisznych dolinach podgórskich. Wracamy więc do późnojesiennego typu pogód.

Maciej Ostrowski

29 grudnia 2019, 08:25

========================
Korespondencja z ON4KST :

2210Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) GE Andy! Your question in Es-reports on mmmonvhf.de , answer:  Es does not need Solar events...
2216Z >>>/cq oh5za don't know if it is true... in Finland and Norway during same day there were big Polar stratospheric clouds<<<
2217Z >>>/cq oh5za you must always have some trigger to pick up MUF and ionisation in e-layer...<<<
2218Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) Some Es is induced by geomagnetics (Aurora) ... to put it the other way... there were no Solar events yesterday ...
2219Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) My view is that yesterday's Es was due to atmospherics, like stratospheric clouds are ...
2219Z >>>/cq oh5za could be yes<<<
2221Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) It does not mean that strat-clouds and Es are related ... but originating from same sources... your "triggers" !!
2221Z OK1TEH Matej cw/ssb> (SO3Z) Es has strong connection to vulcano and meteoric dust..
2222Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) Yesterday's Es reports correlate very well for time and geometry... so not MS this time
2222Z 2E0NEY Pete> (SO3Z)  time for short test?
2226Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) My personal theory for one case of Es is an upper stratosphere tornado, neutral air punching an ionized layer...
2227Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) It explains the gradient of higher MUF and the sudden commencement and the symmetry of many openings
2229Z >>>/cq oh5za thank you for this point of view and info!<<<
2230Z OH5ZA Zaba-1zaa/2mza> (SO3Z) No guarantees, just speculation by observation ... Happy New Year!