Środki artystyczne:
Metafora, którą określa się również jako przenośnia, to środek stylistyczny składający się z wyrazów, których zestawienie ma inne znaczenie niż dosłowne. Metafory występują powszechnie w życiu codziennym i często ukrywają się pod znanymi przysłowiami i sentencjami, takimi jak np. ?Czas to pieniądz?, ?Złote serce?, ?Złota rączka?, ?Płuca świata?, ?Rzucać mięsem? czy ?Rzeka ludzi?. Widać więc, że są one poetyckim i ubarwionym ujęciem istniejącej wokół nas rzeczywistości, dlatego można wysnuć wniosek, że metafora to sposób na upiększenie opisywanego świata. Tenże środek stylistyczny zdobył szczególną popularność wśród poetów, którzy powszechnie po niego sięgają. Poniższa praca omawia rolę i funkcje metafor, dokonując analizy celowo wybranych poetyckich utworów literackich oraz środków stylistycznych w nich występujących.

Epitet - środek stylistyczny będący wyrazem pełniącym wobec rzeczownika funkcję określającą; wskazuje na cechy przynależne istotom żywym lub przedmiotom; charakterystyczny zarówno dla tekstów literackich jak i mówionych; zazwyczaj wyrażany przymiotnikiem; właściwość określanej osoby bądź rzeczy może być wyrażona epitetem bezpośrednio (np. blada twarz, piegowaty noc, zielona trawa) albo metaforycznie (np. "gorzkie gwiazdy" Adama Ważyka czy kamienne serce).
Epitet stały - określenie mające charakter stałego, usankcjonowanego przez tradycję związku frazeologicznego (szczególnie często występuje w mitologii np. Srebrnołuki Apollo, Różanopalca Jutrzenka, Sowiooka Atena, gromowładny Dzeus).
Epitet tautologiczny - wyraz określający jakieś oczywiste, wynikające same z siebie prawdy (np. głupia głupota, masło maślane, marna marność).

Porównanie - środek stylistyczny, w którym zestawiane i porównywane są ze sobą dwa zjawiska bądź przedmioty; porównanie składa się z dwóch członów, jeden z nich pełni funkcję określającą, a drugi określaną, połączone są za pomocą takich wyrażeń jak: jak, jako, jak gdyby, niczym, podobny, niby; jeśli część określająca rozrasta się i staje się podobna do obrazu poetyckiego mamy do czynienia z tzw. porównaniem homeryckim (takie porównania występują przede wszystkim w eposach homeryckich, ale również w naszej rodzimej literaturze, np. w "Ogniem i mieczem" Henryka Sienkiewicza); w mowie potocznej obecna jest duża ilość porównań stereotypowych (np. chytry jak lis, blady jak ściana, wściekły jak osa, głupi jak but).


Peryfraza - (od francuskiego słowa périphrase, greckiego períphrasis, które jest złożeniem słów perí - "wokół" oraz phrásein - "oznajmiać"); trop stylistyczny polegający na zastąpieniu określonego wyrazu poprzez bardziej rozbudowane opisy, omówienia (np. zamiast powiedzieć Juliusz Słowacki można użyć bardziej rozbudowanego wyrażenia - "autor "Kordiana"" albo "wieszcz narodowy"; zamiast Henryk Sienkiewicz - "twórca Trylogii" itp.).

Peryfraza to inaczej omówienie, czyli mówiąc najprościej przedstawienie czegoś za pomocą opisu zamiast za pomocą jednego słowa
np. zamiast napisać słońce poeta napisał gwiazda o złotym blasku

Hiperbola - środek stylistyczny polegający na zamierzonej przesadzie, wyolbrzymianiu zjawisk, problemów czy cech ludzkich (np. "Przebóg! Jak żyję, serca już nie mając!" czy popularne związki frazeologiczne jak: pęknąć ze śmiechu, umierać ze zmęczenia).

to trop retoryczny polegający na wyolbrzymieniu, przejaskrawieniu cechy bądź cech jakiejś osoby, przedmiotu lub zjawiska. Trop ten występuje często nie tylko w poezji, lecz także w życiu codziennym. Poniżej przedstawiam przykłady hiperbol:
•	Chyba zwariowałeś, jeśli chcesz iść na ten film!
•	Do końca życia nie uda mi się tego zrozumieć.
•	Gdzie jesteś? Czekam tutaj na ciebie całą wieczność!
•	Jeśli dostanę się na te studia, oszaleję ze szczęścia!
•	Nie ma nic zdrowszego niż produkty naszej firmy.
•	To ciastko ma chyba z milion kalorii!
•	Tysiące razy ci mówiłam!
•	W lodówce jest tak pusto, że zaglądając do niej, można się przeziębić.
•	Wylała przez niego morze łez.
•	Zobaczyłam na swojej twarzy gigantycznego pryszcza.
Jak widać, tropy retoryczne, w tym hiperbole, nie przynależą wyłącznie do literackiego świata. Każdy z nas wykorzystuje je na co dzień, a od dzisiaj jesteśmy tego świadomi

Ironia - (słowo pochodzenia łacińskiego - eironeia); oznacza ukrytą kpinę, drwinę chociaż pozornie wyraża uznanie, akceptację, aprobatę.

Paradoks - myśl, która pozornie sprawia wrażenie sprzecznej wewnętrznie, niezgodnej z rzeczywistością, jednak po zastanowieniu okazuje się wyrażać głęboką prawdę (np. J. A. Morsztyn, "Cuda miłości": Nie żyjąc, jako ogień w sobie czuję"; L. Staff, "Jest czas olbrzymich prób": "Cokolwiek stracisz, tym się zbogacisz").


Paradoks - myśl, która pozornie sprawia wrażenie sprzecznej wewnętrznie, niezgodnej z rzeczywistością, jednak po zastanowieniu okazuje się wyrażać głęboką prawdę (np. J. A. Morsztyn, "Cuda miłości": Nie żyjąc, jako ogień w sobie czuję"; L. Staff, "Jest czas olbrzymich prób": "Cokolwiek stracisz, tym się zbogacisz").


Środki składniowe:

PARALELIZM SKŁADNIOWY – jest to podobieństwo w budowie następujących po sobie zdań lub członów zdania. Taka powtarzalność jest chwytem z rodziny składniowych środków stylistycznych, często używanym w poezji a także w prozie – np. w prozie biblijnej. Paralelizm składniowy można określić także jako równoległość w budowie kolejnych zdań np.
Dajcie odpowiedź, o wielobarwne skrzydła motyle (…)
Dajcie odpowiedź, kwiaty, które barwy czerpiecie…

Anafora-celowe powtórzenie tego samego słowa lub zwrotu na początku kolejnych segmentów wypowiedzi. Stosowana jest w poezji i oratorstwie.

Na przykład

Szybko, zbudź się, szybko, wstawaj.
Szybko, szybko, stygnie kawa!
Szybko, zęby myj i ręce! (...)

Powtórzenie (łac. repetitio) − figura retoryczna, zabieg stylistyczny polegający na wielokrotnym użyciu tego samego elementu językowego (wyrazu, zespołu wyrazów, wersów lub zwrotek) celem uzyskania rytmizacji, podkreślenia znaczenia, zwiększenia ekspresji.
Przykład: Zieleń, zieleń, coraz więcej zieleni i przestrzeni.

Enumeracja (wyliczenie) - charakterystyczny dla baroku środek stylistyczny polegający na wymienianiu w tekście kolejnych elementów pewnej całości, służący zwróceniu uwagi na prezentowane treści, wzmocnieniu znaczenia wypowiedzi[1]. Wyliczenie spotyka się często w twórczości ludowej. Poeci barokowi lubili zestawiać w wyliczeniu słowa jednosylabowe[2]:
Dźwięk, cień, dym, wiatr, błysk, głos, punkt - żywot ludzki słynie.
Słońce więcej nie wschodzi to, które raz minie,
(Daniel Naborowski, Krótkość żywota)
Moc, myśl, żal, strach, pot, krew, sen zwyciężony,
Zdrada, powrozy, łzy, sąd i niemiły
Twarzy policzek, i rózgi, co biły,
Słup, cierń, krzyż, gwóźdź, żółć i bok otworzony
(Stanisław Herakliusz Lubomirski, Sonet na całą mękę Pańską)
Zdrobnienie (deminutyw, deminutywum, deminutiwum[1], łac. deminutivum) – wyraz utworzony za pomocą odpowiedniego formantu oznaczający rzecz albo osobę mniejszą od nazywanej wyrazem podstawowym. Zdrobnienie oznaczać może też pozytywny (lub lekko pogardliwy) stosunek do omawianego obiektu.
Zdrobnienia są także środkiem stylistycznym i mają często mocne zabarwienie emocjonalne (przeważnie pozytywne, czasem ironiczne):
•	wielkość: kot → kotek,
•	stosunek pozytywny: usta → usteczka itp.,
•	stosunek pogardliwy: bunt → buncik,
•	stosunek pozytywny: Karolina → Karolinka.

Wielokropek – znak interpunkcyjny w postaci trzech umieszczonych obok siebie kropek (…) używany przeważnie na końcu zdania, dla zaznaczenia fragmentów pominiętych.

Cudzysłów to znak graficzny składający się z dwóch części: pierwszej otwierającej i drugiej zamykającej. W pisowni polskiej można spotkać trzy rodzaje cudzysłowów: „”, <<>> lub >><<. Najczęściej stosowany jest oczywiście ten pierwszy. Ponadto można też spotkać dwa znaki umieszczone u góry:’ ‘ lub ` `, których zadaniem jest wyróżnienie w tekście definicji znaczeniowych wyrazu.

Cudzysłów służy do:
•	– Wyodrębniania w tekście przytoczonych wyrazów, cudzych słów, fragmentów utworów, tytułów dzieł lub ich części.
•	– Wyodrębniania wyrazów i zwrotów użytych w znaczeniu innym niż znaczenie podstawowe.
Najważniejszą jego funkcją jest funkcja cytowania:
•	– W 2000 roku ukazała się książka pt. „Harry Potter i komnata tajemnic”, która opowiada o przygodach czarodzieja.
•	– Wyraz „szczegółowy” powinno się zastąpić zwrotami „szczególnie istotny”.
•	– „Twój grosz, to dla nas miliony” – to hasło fundacji zbierającej pieniądze dla potrzebujących w akcji charytatywnej „Góra grosza”.


WYKRZYKNIENIE - krótkie zdanie wykrzyknikowe wtrącone w tok wypowiedzi
- przykład: „Tylko nie w oko!” (K. I. Gałczyński „Filon i Laura i dobrze poinformowany facet”)

- funkcja:
* wyraża bardzo silne emocje, zaangażowanie mówcy