1. Wiadomości wstępne: pochodzenie i znaczenie nazw epoki (różnych), czas trwania, założenia filozoficzne i przedstawiciele (A. Schopenhauer, F. Nietzsche, H. Bergson).

    Nazwy:
    Modernizm - zmiany zaszłe w epoce określili tym mianem krytycy (Ignacy Mateuszewski, Kazimierz Wyka). Słowo wywodzi się z francuskiego 'modern' oznaczającego nowoczesny. Określano nim innowacyjne podejście do świata, sztuki, literatury etc.
    Neoromantyzm - Prefisk neo(nowy) podkreśla powiązanie Młodej Polski z romantyznem. Osoby używające tej nazwy starali się wysuwać na pierwszy plan cechy łączące romantyzm z modernizmem czyli sentymentalizm, oniryzm, indywidualizm, subiektywizm.
    Fin-de-siecle (koniec wieku) - określenie wywodzące się z francuskiego, silnie związane z dekadentyzmem.
    Dekadencyzm - z francuskiego 'decadence' oznacza chylenie się ku upadkowi, schyłek wieku. Najbardziej widocznymi cechachami były bierność, niemoc, apatia i przeświadczenie o nieuchronności śmierci.
    Symbolizm - Znowu z francji. termin związane z tajemniczością i wieloznacznością poezji.

    Czas trwania:
    W polsce za początek epoki Młodej Polski uważa się wydanie pierwszego tomu poezji Kazimierza Przerwy-Tetmajera (1891 rok) a za koniec odzyskanie przez Polskę niepodległości (1918r).

    Założenia filozoficzne:
    Nietzscheanizm - Filozofia zakładająca władze nadludzi, którzy mają prawo gardzenia słabszymi i są ponad prawem. Dzieli ludzi na rase panów i rasy jej podległe. Nadczłowiek jako wcielenie siły, energii, mocy i władzy.
    Schopenhaueryzm - Filozofia pesymistyczna. Nastrój niepokoju, człowiek cierpi na ciągłe niespełnienie, upragnione szczęście jest nieosiągalne. Człowiek pozbywa się ludzkich potrzeb i pragnień, skupia się na komplementowaniu przyrody, sztuki i próbie osiągnięcia stanu nirwany.
    Bergsonizm(Intuinicjonizm) - Intuicja, odczucie i przeczucie stało się jedyną drogą do poznania prawd świata. Zaprzecza poznania rozumowego więc odrzuca światopogląd racjonalistyczny opierający się na empirii.

2. Podstawowe prądy i kierunki w literaturze i sztuce modernizmu (CECHY): realizm, naturalizm, impresjonizm, ekspresjonizm, symbolizm, dekadentyzm, katastrofizm, franciszkanizm.
    Realizm - Stara się jak najbardziej i realistyczniej ukazać wizje świata nie przekłamując.
    Naturalizm - Fotograficzny opis rzeczywistości ale skupiający się na brutalności i niesprawiedliwości niższych warstw społecznych.
    Impresjonizm - Starania uchwycania nieustannie zmieniającej się rzeczywistości.
    Ekspresjonizm - Wyrazistość, siła oddziaływania dzieła na odbiorce, na sferę emocjonalną jego psychiki. Deformacja obrazu i mocno zarysowane kontury.
    Symbolizm - Pojęć ze świata prawdziwego nei da się opisać za pomocą języka, może zrobić to tylko symbol. Prawdziwy świat jest złudą skrywającą idealny świat.
    Dekadentyzm - Rozczarowanie względem życia, chylenie się ku upadkowi.
    Katastrofizm - Nieunikniona, gwałtowna zagłada obecnej formy świata i cywilizacji.
    Franciszkanizm - Jego bohater to człowiek prosty, radujący się z życia, głęboko religijny i miłujący naturę. Określa on poglądy świętego Franciszka z Asyżu polegające na: Zyciu według zasad ewangelii, pokornym przyjmowaniu cierpienia, radowaniu się biedotą i ubóstwem, podkreślaniu miłości i troskliwości Boga Ojca w stosunku do swoich umiłowanych dzieci, braterstwie ze wszystkimi stworzeniami, otaczaniu miłością każdego człowieka, pokutowaniu za grzechy, pokorze, radości w życiu, służbie Bogu, kościołowi, bliźnim i ubogim.

3. Wesele jako dramat symboliczny.
    Symbolika w "Weselu" jest bardzo pogata. Tworzą ją: Postacie dramatu, przedmioty, słowa.
    Symboliczne znaczenie przedmiotów:
    -złoty róg to symbol działania, jedności narodowej, wyzwolenia ducha narodu
    -czapka z piór to symbol próżności, egoizmu, pragnienia o bogatym życiu panów.
    -Złota podkowa to szczęście odłożone na przyszłość
    -sznur to symbol niewoli
    -dzwon Zygmunta to wielkość i potęga Polski
    -kosy osadzone na sztorc to symbol gotowości do walki,
    -Chochoł to przegrana sprawa narodowa, niemoc, niewola,
    -Stańczyk - błazen Zygmunta Starego, objawia się Dziennikarzowi, symbol wyrzutów sumienia, źle wykorzystanej władzy, niepokoju, niepewnosci, wątpliwości
    -Rycerz Zawisza czarny, słynny bohater pod Grunwaldu objawia się Poecie. Rycerz to symbol siły, męstwa, odwagi, energii i zdolności do wiecznego czynu.
    -Hetman - ukazuje się panu młodemu, symbol rozdarcia spolecznego jakie przeżywa Pan Młody z racji małżeństwa z chłopką. Zdrada swojej warstwy społecznej.
    -Wernyhora - objawia się Gospodarzowi. Wernyhora jest symbolem uosobienia marzeń o zbrataniu się ludu z inteligencją i przewodzeniu mu, odrodzeniu ojczyzny.
    -Upiór Jakub Szela objawia się Dziadowi. Upiór to symbol wspomnienia, dowodu, że pamięta o tamtych wydarzeniach z rzezi galicyjskiej
    -Widmo- narzeczony Marysi i to jej się objawia. Jest symbolem przeżycia, tęsknoty za romantyczną miłością, tęsknoty Marysi do zmarłego narzeczonego.

        Symboliczne znaczenie słów, które stały się aforyzmami, przysłowiami, używanymi do dzisiaj
    „A to Polska właśnie” – Polska jest w sercu każdego Polaka
    „A tu pospolitość skrzeczy’ – w realnych działaniach Polacy potrafią wszystko zniszczyć

    „bo to chwila osobliwa’ – noc, gdy pojawiają się zjawy
    „chłop potęgą jest i basta”
    „a to polska właśnie”
    „Polska to jest wielka rzecz”
    „miła szkoda, krótki żal”
    „z biegiem lat, z biegiem dni”
    „świętości nie szargać, bo trza żeby święte były”
    „tajemnica jest kobieta”
    „sami swoi”


4. Ocena inteligencji i chłopów w Weselu.
    Chłopi:
    -Panna Młoda - Jadwiga Mikołajczykówna
    -Gospodyni - Anna Mikołajczykówna, siostra panny młodej
    -Gospodarz - Włodzimierz Tetmajer
    -Klimina - matka chrzestna Isi, wdowa po wójcie
    -Czepiec - Błażej Czepiec, gminny pisarz
    -Marusia - Maria Mikołajczykówna, siostra Jadwigi i Anny,
    -Jasiek i Kuba - bracia panny młodej,
    -Rachela - Józefa Singer
    -Żyd -Hersz Singer, właściciel karczmy
    Ocena:
    -interesują się kwestiami politycznymi,
    -Są patriotami i mają wole walki narodowowyzwoleńczej,
    -są lepiej przygotowani do działania niż inteligencja,
    -potrafią manifestować swą siłę i chęć działania,
    -bez wstydu mówią o przynależności do swojej warstwy społecznej,
    -mimo wszystko nei są dostatecznie dojrzali do powstania,
    -są godni i przyzwyczajeni do ubóstwa,
    -mogą być niebezpieczną siłą,
    -myślą prosto ale logicznie,
    -Waży porządek społeczny, mocno powiązani ze swoją kulturą.

    Inteligencja:
    -Pan Młody - poeta Lucjan Rydel,
    -Poeta - Kazimierz Przerwa-Tetmajer,
    -Dziennikarz - Rudolf Starzewski,
    -Radczyni - Antonina Domańska, ciotka Rydla,
    -Marysia i Zosia - siostry Pareńskie,
    -Haneczka-Anna Rydlówna, siostra pana młodego,
    Isia-Jadwiga Tetmajer
    Ocena:
    -Są zachwyceni wsią, przyrodą, ale nie znają realiów życia i nie rozumieją chłopskiej mentalności,
    -Twierdzą, że chłopi nie powinni interesować się polityką gdyż jest to dla nich zbyt trudny temat,
    -Nie znają prac polowych,
    -Są niechętni chłopstwu, traktują je z wyższością i pobłażaniem,
    -Nie chcą próbować przybliżyć sobie prawdziwych problemów wsi,
    -We wsi szukają relaksu i rozrywki,
    -Są bardziej świadomi politycznie ale nie potrafią tego wykorzystać,
    -Kompromitują się przed chłopaki politycznie, społecznie i towarzysko.
5. Realizm w Weselu.
    W weselu zostały przedstawione realistyczne postacie pod zmienionymi nazwiskami a także realistyczna wizja wsi i zachowania chłopów, ich zwyczai, zabobonów i zachowania.
6. Ludzie bezdomni jako powieść modernistyczna.
    O modernizmie Ludzi Bezdomnych świadczy:
    -Nowoczesny typ narracji
        (opowiadanie w trzeciej osobie ale przybierające forme nacechowaną personalnie, czyli z perspektywy głównego bohatera)
    -Nasycenie narracji elementami liryczno-nastrojowymi
    -Używanie techniki impresjonistycznej, głównie we fragmentach kiedy pokazywana jest wrażliwość Judyma na piękno przyrody
    -Zastosowanie techniki ekspresjonistycznej we fragmentach, które opisują napięcie emocjonalne bohatera, oraz kiedy opisywane są dzielnice nędzy i biedoty.
    -Zastosowanie konwencji symbolicznej - pejzaże i obrazy, które działają na wyobraźnie Tomasza Judyma są ekwiwalentami jego stanów wewnętrznych. Pojawiają sięsymbole: rozdarta sosna, Wenus z Milo, Rybak
    - Powieść posiada luźną kompozycje - występują rozdziały, które nie posuwają akcji, można by je potraktować jako oddzielne teksty 'Swawolny Dyzio','Przyjdź'
7. Warunki życia różnych środowisk w Ludziach bezdomnych.

    * ULICĘ CIEPŁĄ zamieszkuje ciotka Pelagia i brat Judyma-Wiktor wraz z rodziną. Na ulicy Judym dostrzega brud i biedotę. (żydówkę sprzedająca gotowany bób, fasole czy roznosicieli wody sodowej ze szklankami oblepionymi syropem). Jedna z roznosicielek była prawie naga. Na podłodze znajdowała się "kupa błota". Po tym błocie chodziły dzieci w brudnych i niechlujnych ubraniach. Na ulicy znajdował się warsztat szewski, w którym czuć było nieprzyjemny fetor. Obok można było dostrzec fabrykę peruk, które używały Żydówki. Ludzie byli bardzo schorowani, wynędzniali i brudni.

    * ULICE KROCHMALNĄ nie zmieniło nic. Judym był tam ostatni raz. Po jednej i drugiej stronie znajdowały się sklepiki z otwartymi drzwiami, na podłodze zaś zaschnięte błoto.

    * FABRYKA CYGAR - na pierwszym piętrze była duża sala wypełniona przez tłum kobiet. Kobiety szybko zwijały cygara. W fabryce było duszno i panował smród z ciał pracujących w upale. W drugiej sali pracowało 300 kobiet. Znajdowały się tam maszyny suszące liście, młyn mielący tabakę i sieczkarnie krające różne rodzaje tytoniu i izby, gdzie pakowano gotowy towar. Judymowa pracowała w izbie, w której okna zastawione były siatkami z drutu. W kątach leżały Sieki grubo krajanego tytoniu. Judymowa pracowała z mężczyzną, który czapkę miał opuszczoną na twarz.

    * STALOWNIA - Wiktor oprowadzał Judyma po sali, gdzie heblowano sztaby żelaza i borowano w nich dziury za pomocą świdrów. W jednym miejscu nitrowano kruty mostów za pomocą rozgrzanych śrub. W innej hali spajano relsy. Pracowali tam silni mężczyźni. Obok potężnego kowala stał młody mężczyzna, który uderzał młotem w żelazo. Z szopy Kowalskiej wchodzi się do odlewni żelaza i stali. Parował tam zapach różnych kwasów i duszone powietrze. W rogu szopy stało naczynie w kształcie gruszki. Była ona naładowana warstwami surowca i koksu. Gdy koks spalił się całkiem zaczął buchać wielki płomień. Robotnicy po zmieniającym się kolże oceniali czy stal się już wygrzała.

    * DOM NOCLEGOWY W PARYŻU - Chateau rouge. Gość ma prawo siedzenia przy stole do godziny 2:oo. W czasie mroźnych dni bezdomni leżą jeden na drugim. Później udają się oni na Hol centralnych, żeby zjeść zupę z ryżu i w dzień pomagać urzędowym tragarzom. W zimowy wieczór w Cheteau- Rouge przebywa 500os.

    W 1szej izbie z piecem znajdują się kobiety i dzieci. W 2giej izbie na podłodze leżą sami mężczyźni. Za prawo snu o 2:oo pobierana jest opłata 10centynów. W 3ciej izbie ludzie śpią na stołach i ziemi. Śpią tam akrobaci, drobni rzemieślnicy, ludzie którzy otwierają dorożki przy drogach kolejowych, wyłaniają zdechłe koty. W "salonie umarłych" leżą pijani, chorzy lub ooby cieszące się względami u gospodarza.

    * GÓRNICY mieszkali w murowanych, piętrowych domach. Jeden obok drugiego. Jedną z ulic zajmowały się dwa długie budynki przypominające owczarnie. Zewnętrzne mury były obłupane z tynku,brudne i z zaciekami wilgoci. Od frontu i z tyłu znajdowały się drzwi i sienie, przed którymi gniły kałuże pomyj i leżała sterta śmieci. Za osadą stały murowane chaty nieotynkowane. Mieszkała tam chora kobieta w szarej sukience i brudne, smutne dziecko. Słychać było świsty lokomotyw, sygnały kopalniane i dźwięk maszyn.

    * CHŁOPI W CISACH mieszkali w czworakach, które mieściły się z wilgotnym parkiem w pobliżu rzeki płynącej w łakach. Były tam owczarnie, obory i mieszkania służby folwarczej. Woda rozlewała się w parku. Powodem tego dzieci chorowały na frybrę i malarię. Najbardziej chore były zabierane przez Judyma do szpitala. Mieszkania były murowane z cegły tak jak stodoły, spichlerza i owczarnie. Nie było możliwości umieszczenia rodzin w innym miejscu ze względu na koszty.

    * ARYSTOKRACJA - Pani Niewadzka wraz z wnuczkami Wandą i Natalią i guwernatką Jo.Podborską zeidzały liczne zabytki Paryża (posąg z Milo, Amora i Psycho, Luwr, Wersal)Kobiety znajdowały się na sztuce. Wydają spore pieniądze na stroje.

    * WŁAŚCICIELE KOPALNI - Dom Kalinowiczów. Na podłodze u Kalinowicza leżał puszysty dywan. Kzresła wyścielone były atłasem. Na ścianach wisiały obrazy w ozdobnych ramach. W salonie znajdował się nowy zegar kupiony w Monachium. W gabinecie znalazły się różne sprzęty: figurynki, fotografie w ramach.
8. Ocena ideałów i postawy Tomasza Judyma.
    Tomasz Judym jest uważany za głównego bohatera "Ludzi Bezdomnych" Stefana Żeromskiego. Posiadał bardzo złożoną osobowość i zawikłaną psychikę. Trudno powiedzieć, czy był on bohaterem romantycznym czy też pozytywistycznym. Postawił sobie cel w życiu – pomaganie biednym ludziom, a jako lekarz mógł się w pełni realizować.

    Tomasz wywodził się z biednej rodziny. Miał bardzo trudne dzieciństwo – w domu swojej ciotki był bity i upokarzany. Na co dzień spotykał się ze światem biedy. Dlatego postanowił ofiarować siebie dla innych – był idealistą. Trudno powiedzieć, czy Judym postępował właściwie – patrząc na niego jako na człowieka mającego marzenia, pragnienia, szukającego swojego celu w życiu. Nasz bohater bez wątpienia go znalazł, ale czy jego dalsze decyzje były trafne? W dzisiejszych czasach uważa się, że człowiek jest zadowolony z siebie, kiedy się ustatkuje, będzie miał rodzinę, posadzi drzewo, wybuduje własny dom, doczeka się wnuków i prawnuków. Prawdopodobnie to samo przekonanie panowało za czasów życia młodego doktora. On jednak wybrał drogę nieco zaskakującą, niecodzienną. Odkąd wrócił z Paryża zaczął realizację swoich planów. Nie trudno przy tym zauważyć, iż wyjątkowo dopisywało mu szczęście. Praktycznie na każdym kroku spotykał wśród negatywnie nastawionych do siebie postaci jedną osobę, która mu pomaga, np. Chmielnicki i Korzecki. Jako pierwsza pomogła mu ciotka Pelagia. Wprawdzie przez nią doznał wielu cierpień, ale także dzięki jej majątkowi zdobył wykształcenie, a tym samym pozycję społeczną. Zapowiadał się na doskonałego lekarza. Niestety swoim ambitnym wystąpieniem wśród kolegów po fachu zepsuł swoją karierę zawodową. Później podjął prace w Cisach, ale i tam wdał się w konflikt i ostatecznie przegrał walkę z silniejszymi jednostkami. Zawsze stawiał sobie za cel dobro innych, biednych ludzi, ale nigdy nie udało mu się wygrać.

    Dzieje Judyma przedstawiają się bardzo schematycznie – na przemian niepowodzenia i sukcesy osobiste. Pierwszym „dołkiem” z pewnością było dzieciństwo, a „górką” okres studiów. Tak można po kolei przedstawić wszystkie jego dzieje aż do momentu, kiedy odrzucił oświadczyny panny Podborskiej. Sam powiedział: „Muszę się wyrzec szczęścia. Muszę być sam jeden. Żeby obok mnie nikt nie był, nikt mię trzymał”.

    Judym nie chciał zakładać rodziny z prostego powodu – chciał się poświecić tylko i wyłącznie biednemu społeczeństwu. Gdyby się zgodził na propozycję Joasi musiałby się troszczyć o nią, jak i o całą familię. Tomasz został sam, jak rozdarta sosna stojąca na brzegu kopalnianego zwaliska, która odzwierciedla stan jego duszy po rozstaniu z ukochaną.

    Przez cały czas toczył walkę nie tylko z otoczeniem, ale i z samym sobą, aby być wiernym swoim ideałom. Wyrzekł się osobistego szczęścia, miłości po to, by całkowicie oddać się utylitarnej pracy społecznej. Opowiadał się po stronie dobra, sprawiedliwości i szczęścia ogółu.

    Według mnie Judym nie zrealizował do końca swojego marzenia, idei. Na jego klęskę złożyły się ciągłe klęski i samotna walka. Był przy tym człowiekiem wrażliwym, o wielkim, szlachetnym sercu. Droga, którą wybrał niekoniecznie była dobrym rozwiązaniem. Podziwiam go za tą decyzję. Nie wiem, czy zdecydowałbym się tak poświęcić.

9. Obraz życia wsi w Chłopach. Co się nań składa?
    - znaczną część utworu stanowią opisy prac, którę pełnią funkcję retardacyjną zastosowaną w celu wprowadzenia napięcia
    - praca jest najbardziej istotną częścią egzystencji chłopów
    - pracuje się cały czas
    - bogatsi wynajmują tych, którzy mają mało ziemi
    - ukazany jest realizm
    - praca podzielona między kobiety i mężczyzn
    - obraz prac gospodarskich, które mają pomóc przetrwać zimę
    - elementy naturalistyczne poprzez ukazanie choroby i śmierci
    - praca nadaje sens życiu, czyni je użytecznym, zapewnia byt
    - jakość wykonywania pracy decyduje o postrzeganiu człowieka
    - praca wyznacza relacje międzyludzkie, podporządkowywuje życie bohaterów
    - życie chłopów podporządkowanie jest przyrodzie, porom roku

    Postać narratora:
    - realistyczny obserwator
    - wiejski gaduła - utożsamia się z gromadą
    - młodopolski stylizator - bogate środki językowe


    OBYCZAJE i OBRZĘDY:

    - ksiądz jest ceniony
    - w kościele każdy miał ustalone miejsce według majątku
    - nie ma mowy, żeby nie być na niedzielnej mszy
    - wypominki - skłądanie datków na kościół lub osoby ubogie
    - zaduszki - modlitwy za zmarłych
    - wiara w moc modlitwy
    - elementy tradycji pogańskiej
    - gościnność
    - niewypada odmówić, jeśli ktoś zaprasza
    - obyczaje weselne: obcinanie włosów, pierwszy taniec panny młodej
    - opis sposobu zachowania wiąże się z tradycją


    MITOLOGIZACJA: nadanie życiu gromady cech mitu i nadanie życiu ludzi uniwersalnych wartości

    - bohaterowie Reymonta prezentują archetypy postaw (Stary Boryna-chłop, Jagna-kobieta fatalna)
    - ścisły związek człowieka z przyrodą (symbioza)
    - praca ludzi nie zmienia się od wieków
    - chłopi mają swoją godność, akceptują swój los
    - ziemia = władza
    - posiadanie ziemi nobilituje, ale wymaga odpowiedzialności
    - patriarchalna i autokratyczna rodzina
    - monizm - ta sama energia ożywia świat ożywiony i nieożywiony
    - życie pokoleń i jednostek nie ma znaczenia

10. Obraz i pozycja człowieka przełomu wieków w poezji epoki.
 - Seba robi

Znajomość wierszy (tematyka, problematyka, kreacja podmiotu lirycznego, nurt,  do którego zaliczamy tekst):
K. Przerwa  - Tetmajer np.: Koniec wieku XIX, Nie wierzę w nic, W lesie, Melodia mgieł nocnych

    Wiersz Kazimierza Przerwy – Tetmajera ‘Koniec wieku XIX’ ma regularną budowę. Wszystkie strofy mają po cztery wersy, z których co drugi rozpoczyna się pytaniem. Podmiot liryczny, wypowiada się w imieniu ogółu ludzi z końca wieku, o czym świadczą wyrażenia: ‘Co zostało nam, co wszystko wiemy (…)’ i jest skierowany do osób z tamtych lat, co wyraża apostrofa ‘człowiecze z końca wieku’. Poeta próbuje odpowiedzieć na pytania o sens życia stawiając wspomniane już pytania retoryczne. W pierwszej zwrotce nie przeklina, bo tak postąpiłby dziki, nie znający Boga. Nie posługuje się też ironią, gdyż to nic nie zmieni. W drugiej uważa, że nie może gardzić, gdyż tak robi tylko głupiec, który nie może nic osiągnąć. Nie chce też za przykładem skorpiona zwabionego w pułapkę popełnić samobójstwa z rozpaczy. Z kolei w równej walce nie ma szans, bo jest jak ‘mrówka rzucona na szyny’ pod rozpędzony pociąg. Rezygnacja też nie jest wyjściem, bo nie przynosi ulgi. Nie może kierować się gwiazdami, bo odczytywana z nich przyszłość nie jest pewna. W ostatniej strofie podmiot liryczny pyta się, co więc pozostało, co powinien robić i czym się kierować, gdy dotychczasowa wiara nie wystarcza. Jednak nie dostaje odpowiedzi. Właśnie ostatnie cztery wersy potęgują wymowę całego utworu. Wyrażają to, co czuli ludzie żyjący na przełomie XIX i XX w. Pokazują zagubienie, bezradność wobec bliżej niezidentyfikowanego zagrożenia, a brak odpowiedzi nie pozwala się przygotować do tego, co może nastąpić.

    Sonet Kazimierza Przerwy – Tetmajera ‘Nie wierzę w nic’ jest typowym przykładem twórczości dekadentyzmu, dominuje tu nastrój rozczarowania, bezsensu, goryczy.
    Już pierwsze słowa utworu: ‘Nie wierzę w nic, nie pragnę niczego na świecie, wstręt mam do wszystkich czynów, drwię z wszelkich zapałów’ są wyrazem skrajnego pesymizmu, negacji wszystkiego, czyli nihilizmu. Kolejne wersy potęgują wstręt wobec wszelkiego działania. Za pomocą metafory ‘posągi moich marzeń zrzucam z piedestałów’ poeta wyrzeka się wszelkich marzeń, niszcząc je podobnie jak rzeźbiarz, depce swoje dzieło, w które włożył sporo pracy, a mimo to nie jest zadowolony z rezultatów.
    Autor nie wierzy, że życie może mieć sens, określony cel, do którego mógłby dążyć. Stracił wszelkie ideały, perspektywy, droga, jaką dotychczas szedł nie spełniła oczekiwań. Ze wszystkich tych negatywnych emocji wyłania się myśl, iż wszystkim rządzi konieczność, wobec której wola ludzka jest niczym, więc człowiek powinien się podporządkować, bo nic nie jest w stanie zmienić. Dlatego podmiot liryczny pragnie tylko jednego. Osiągnąć stan nirwany, zgodnie z tym, co proponował Schopenhauer. Chce uwolnić się od potrzeb i cierpień. Pragnie pogrążyć się ‘w bezładności, w omdleniu sennym, tajemniczym’.
    Dekadencki nastrój wiersza poeta podkreśla też za pomocą środków stylistycznych. M.in. epitetów np. ‘trud daremny’, ‘posągi zdruzgotane’, które ukazują bezsens ludzkiego życia. Wspomniana wcześniej metafora i porównanie do rzeźbiarza podkreślają wagę marzeń w egzystencji człowieka, które stając się nieosiągalne odbierają wolę istnienia.

14. Znajomość pojęć kluczowych: secesja, powieść polifoniczna, nihilizm, epitet metaforyczny, epitet malarski, instrumentacja głoskowa, pejzaż mentalny, idealizm, sonet, turpizm, synestezja, wiersz sylabiczny, wiersz sylabotoniczny, wiersz toniczny, adaptacja filmowa, hymn, katastrofizm.
    Secesja: odłączenei się, zerwanie z czymś, wyodrębnienie czegoś nowego

    Nihilizm: pogląd filozoficzny całkowicie lub częściowo negujący istnienie pewnych bytów. Rozróżnia się kilka kategorii tego pojęcia: Nihilizm ontologiczny traktuje o nieistnieniu żadnego bytu. W starożytności reprezentowany przez Gorgiasza.

    Idealizm: pogląd, wedle którego świat dostępny ludzkim zmysłom nie jest całością rzeczywistości. Prócz tego wymiaru poznawczego istnieją bowiem byty niematerialne, które są wieczne i niezmienne. Są one dostępne człowiekowi poprzez poznanie drogą rozumowania.

    Turpizm: w literaturze zabieg polegający na wprowadzeniu do utworu elementów brzydoty w celu wywołania szoku estetycznego. Tendencja występująca w niektórych kierunkach poetyckich 2. połowy XX wieku, której cechą jest antyestetyzm i swoisty kult brzydoty

    Synestezja:w psychologii: zdolność kojarzenia ze sobą wrażeń odbieranych przez różne zmysły, np. zapachów ze smakami, dźwięków z kolorami w literaturze: środek stylistyczny polegający na przypisywaniu jakiemuś zmysłowi wrażeń odbieranych innym zmysłem

    katastrofizm: pesymistyczna postawa życiowa opierająca się na przeświadczeniu o bliskiej katastrofie, nieuchronnej zagładzie współczesnego świata;

15. Zbrodnia i kara jako powieść polifoniczna.
    „Zbrodnia i kara” Fiodora Dostojewskiego to powieść polifoniczna, złożona z wewnętrznych dialogów prowadzonych z samym sobą przez bohatera. Przykłady takiej konstrukcji są obficie obecne w rozważaniach i monologach głównego bohatera utworu, Rodiona Raskolnikowa, np. w czasie lektury listu od matki
16. Charakterystyka Rodiona Raskolnikowa i Soni oraz ideałów bohaterów.

    Rodion Raskolnikow to główny bohater "Zbrodni i kary", powieści Fiodora Dostojewskiego. Ma 23 lata, jest byłym studentem prawa, pochodzi z zubożałej rodziny.
    Pomimo, że Raskolnikow popełnia podwójne morderstwo moim zdaniem nie jest postacią negatywną. Jednym z czynników, który go do tego zmusił była wyjątkowo trudna sytuacja materialna. Nie było go stać na kontynuowanie studiów, opłaty za mieszkanie oraz spożywanie regularnych posiłków. W podświadomości Rodiona zrodziła się idea dzielenia ludzi na niższych i wyższych. On należał do tej drugiej grupy i czuł się odpowiedzialny za zapewnienie innym szczęścia nawet poprzez środki uznawane powszechnie za niemoralne. Zdecydował się na morderstwo bowiem uważał, że jest to czyn pozytywny. Raskolnikow nie widział w Alonie człowieka ponieważ wszystkich traktowała źle, nawet swoją siostrę. Dlatego według niego nie mogła ona przynieść światu nic dobrego. Z reakcji Rodiona po dokonanym morderstwie możemy śmiało stwierdzić, iż nie jest on zabójcą dokonującym swojego czynu z premedytacją. Kilkakrotnie zapada w chorobliwy sen, gorączkuje, staje się coraz bardziej drażliwy, traci świadomość. Dręczą go wyrzuty sumienia, z początku nie żałuje jednak popełnionego czynu, a przypadkowej ofiary Lizawiety. Dopiero dzięki Soni Raskolnikow uświadamia sobie powagę swojego czynu, odczuwa żal a po ukończeniu wyroku chce rozpocząć nowe życie.
    Moim zdaniem Raskolnikow nie jest "prawdziwym mordercą", można powiedzieć nawet iż stał się ofiarą swojej psychiki, podświadomości, w której rodziła się idea nadczłowieka będąca błędną od samego początku.

    Sonia miała osiemnaście lat. Dziewczyna była prostytutką, gdyż w jakiś sposób musiała utrzymać matkę chorą na suchoty oraz swoje rodzeństwo. Społeczeństwo poniżało Sonię i odrzuciło ją od siebie. Mimo to dziewczyna wierzyła w Boga i ufała mu bezgranicznie. Gdy Raskolnikow zwierza się jej ze swojej tajemnicy, dziewczyna postanawia wspierać go. Sonia obiecuje, że go nie opuści. Mimo to nie popiera czynu Rodiona i uważa, że nikt nie ma prawa zabijać, bo tak nakazuje Bóg i tak jest powiedziane w przykazaniach. Sonia chce, żeby Raskolnikow przyznał się do winy i przeprosił Boga za swój czyn. Dziewczyna miała bardzo duży wpływ na duchową przemianę bohatera. Dzięki niej bohater duchowo dojrzał. Sonia wspierała go i dawała mu siłę swoją miłością i wiarą. Ona sprawiła, że Rodion z powrotem zaczął wierzyć w Boga i nie zwariował. Dzięki Soni w Raskolnikowie zaczęły górować cechy pozytywne. Bohaterka sprawiła, że Rodion zaczął znów żyć. Pomogła mu w zrozumieniu piękna miłości i w doświadczeniu jej.