Micro Monsters 3D S01E04

1
00:00:02,870 --> 00:00:05,221
Thế giới chúng ta
không hoàn toàn đồng nhất.

2
00:00:07,038 --> 00:00:10,120
Khuất sau tầm nhìn của chúng ta
là một thế giới khác hẳn.

3
00:00:11,388 --> 00:00:13,624
Những sinh vật hoàn toàn xa lạ với chúng ta.

4
00:00:15,819 --> 00:00:17,522
Như thể từ hành tinh khác.

5
00:00:19,010 --> 00:00:22,189
Chúng có số lượng đông đảo hơn mọi
nhóm sinh vật nào khác trên hành tinh.

6
00:00:27,200 --> 00:00:30,988
Chào mừng bạn đến với thế giới
động vật chân đốt kỳ thú (arthropod).

7
00:00:31,737 --> 00:00:35,880
Nhện, bọ cạp và côn trùng.

8
00:00:36,490 --> 00:00:38,942
Ngày nay chúng ta sử dụng
những công nghệ ghi hình mới

9
00:00:39,190 --> 00:00:43,276
giúp khám phá chi tiết hơn bao giờ hết,

10
00:00:43,442 --> 00:00:48,244
đời sống của chúng, cách chúng chiến đấu,
kiếm ăn và sinh sản.

11
00:00:48,724 --> 00:00:53,095
Loạt phim tài liệu này sử dụng công nghệ
ghi hình 3D đặc biệt

12
00:00:53,151 --> 00:00:56,521
nhằm nghiên cứu chi tiết thế giới thu nhỏ,

13
00:00:56,717 --> 00:01:00,318
trong môi trường tự nhiên hay mô phỏng.

14
00:01:00,677 --> 00:01:04,079
Chúng ta sẽ chứng kiến ​​sự sinh sản,
những thách thức chúng phải đối mặt,

15
00:01:04,179 --> 00:01:06,610
những khoảnh khắc ngàn cân treo sợi tóc
trong đời sống của chúng.

16
00:01:08,233 --> 00:01:11,894
Qua đó có thể giúp chúng ta hiểu được
làm cách nào mà ngày nay

17
00:01:11,960 --> 00:01:15,910
hơn 80% động vật trên hành tinh

18
00:01:15,910 --> 00:01:17,656
là động vật chân đốt.

19
00:01:18,689 --> 00:01:21,226
Trong loạt phim này chúng ta sẽ chứng kiến
quá trình tiến hóa của chúng.

20
00:01:21,826 --> 00:01:25,177
Từ loài cuốn chiếu tương đối giản đơn,
(millipede)

21
00:01:25,625 --> 00:01:29,884
tới những đàn đông đảo lên tới hàng trăm,
thậm chí hàng triệu cá thể.

22
00:01:32,030 --> 00:01:36,003
Chúng ta sẽ chứng kiến ​​quá trình biến đổi
kỳ diệu nhất trong thế giới động vật.

23
00:01:37,499 --> 00:01:39,419
Chúng ta sẽ gặp những đàn
kiến xây trang trại.

24
00:01:40,202 --> 00:01:42,653
những con nhện tung mạng nhện của chúng

25
00:01:44,339 --> 00:01:48,116
Và loài bọ trang điểm bằng thi thể nạn nhân
như một kiểu ngụy trang.

26
00:01:50,449 --> 00:01:54,856
Chào mừng bạn đến một thế giới
kỳ lạ và đầy nguy hiểm.

27
00:01:58,483 --> 00:02:04,123
NHỮNG QUÁI VẬT THU NHỎ
Nghe & dịch: Hoàng Hà (Anabas).

28
00:02:05,420 --> 00:02:11,566
Phần IV: SINH SẢN

29
00:02:14,090 --> 00:02:16,319
Mọi động vật đều phải sinh sản.

30
00:02:16,319 --> 00:02:18,703
Nếu không làm vậy chúng sẽ tuyệt chủng.

31
00:02:18,987 --> 00:02:22,329
Nhờ đó, động vật chân đốt
phát triển rất nhiều phương thức sinh sản.

32
00:02:27,510 --> 00:02:29,408
Từ tán tỉnh và giao phối,

33
00:02:32,730 --> 00:02:34,398
đẻ trứng,

34
00:02:35,520 --> 00:02:37,922
nở ra ấu trùng,

35
00:02:38,989 --> 00:02:41,341
tới việc chăm sóc đàn con mới chào đời.

36
00:02:46,980 --> 00:02:52,898
Một số thích ứng với thách thức sinh sản
bằng cách chia chu kỳ sống làm 2 giai đoạn.

37
00:02:53,994 --> 00:02:56,359
Và tất cả nhằm tạo ra đàn con,

38
00:02:56,340 --> 00:02:59,832
và đảm bảo cho chúng
có khởi đầu tốt nhất trong đời.

39
00:03:05,106 --> 00:03:07,110
Động vật chân đốt sinh sản
rất thành công

40
00:03:07,110 --> 00:03:12,488
khiến chúng trở thành một trong những
dạng thức động vật phong phú nhất hành tinh.

41
00:03:14,940 --> 00:03:17,958
Trong vùng rừng Madagasca,
và miền nam châu Phi

42
00:03:18,086 --> 00:03:23,586
có một loài nhện phải dùng cách lén lút
để giao phối và làn cha đàn con.

43
00:03:25,520 --> 00:03:28,474
Đây là con nhện cầu vàng đực.
(golden orb-weavers spider)

44
00:03:28,887 --> 00:03:32,464
Nó nở hai tháng trước
và giờ đang tìm kiếm bạn tình.

45
00:03:33,940 --> 00:03:37,299
Nó phát hiện mạng nhện của một con cái
và núp ngay rìa mạng nhện.

46
00:03:41,290 --> 00:03:43,042
Đây là con nhện cái.

47
00:03:43,727 --> 00:03:48,540
Như mọi loài nhện, Nó rất lớn
Chỉ riêng phần cơ thể đã bằng nắm tay bạn.

48
00:03:48,540 --> 00:03:51,848
Sải chân có thể lên tới 15 cm.

49
00:03:56,550 --> 00:03:59,894
Nó lớn gấp khoảng 20 lần con đực.

50
00:04:03,379 --> 00:04:06,498
Không chỉ vậy, nó còn là
một kẻ săn mồi nguy hiểm,

51
00:04:08,470 --> 00:04:10,399
với sự phàm ăn vô độ.

52
00:04:13,339 --> 00:04:16,812
Và tất cả khiến giao phối trở thành
một nhiệm vụ nguy hiểm với con đực.

53
00:04:26,230 --> 00:04:27,510
Khởi đầu việc tán tỉnh

54
00:04:27,510 --> 00:04:30,700
được tác động từ con côn trùng
mà nhện cái vừa tóm được.

55
00:04:38,320 --> 00:04:42,580
Con cái đang bị phân tâm,
nên con đực chớp ngay lấy cơ hội.

56
00:04:46,310 --> 00:04:49,087
Nó bắt đầu thận trọng tiếp cận.

57
00:05:09,530 --> 00:05:13,461
Nó thận trọng leo lên bụng con cái.

58
00:05:19,180 --> 00:05:22,016
Nó nhả tinh trùng của mình.

59
00:05:30,000 --> 00:05:31,341
Thành công rồi.

60
00:05:31,683 --> 00:05:35,754
Hành động thận trọng đã cứu nó không
trở thành bữa ăn tiếp theo của con cái.

61
00:05:37,189 --> 00:05:40,069
Nó chỉ giao phối một lần
trong cuộc đời ngắn ngủi.

62
00:05:41,591 --> 00:05:43,460
Và đây là phần thưởng cho nó.

63
00:05:43,460 --> 00:05:48,004
Quyền làm cha của khoảng 400 trứng
trong bao trứng này.

64
00:05:55,319 --> 00:05:58,242
Vài tuần sau, nhện con xuất hiện.

65
00:06:02,820 --> 00:06:06,357
Đàn nhện con không lớn hơn đầu kim.

66
00:06:11,020 --> 00:06:14,870
Ban đầu, chúng quanh quẩn gần bao trứng
nơi chúng đã sinh ra.

67
00:06:16,903 --> 00:06:17,900
Chúng lột xác,

68
00:06:17,900 --> 00:06:21,250
rồi sau 30 ngày,
chúng bắt đầu phân tán.

69
00:06:28,310 --> 00:06:31,510
Nhện cầu vàng chỉ sống trong vòng một năm.

70
00:06:32,612 --> 00:06:35,843
Giao phối là đỉnh điểm trong đời sống của chúng.

71
00:06:43,940 --> 00:06:48,834
Dù vậy với một số sinh vật,
do thời gian quá ngắn để giao phối,

72
00:06:49,296 --> 00:06:52,782
nên con cái sinh sản không cần con đực.

73
00:06:53,590 --> 00:06:57,542
Mùa xuân là thời điểm
trứng động vật chân đốt nở.

74
00:06:58,650 --> 00:07:01,390
Nhưng trong vùng khí hậu lạnh hơn,
mùa xuân thường đến muộn.

75
00:07:01,390 --> 00:07:04,560
và mùa hè ngắn ngủi,
nên rất ít thời gian giao phối,

76
00:07:04,560 --> 00:07:11,010
và đàn con đủ khỏe
để tồn tại khi mùa đông đến.

77
00:07:12,115 --> 00:07:16,656
Nhện megabunus - thuộc loài nhện harvestman
có một cách giải quyết trở ngại đó.

78
00:07:19,386 --> 00:07:22,010
Nhện cái sống trong vùng rừng núi cao

79
00:07:22,010 --> 00:07:25,624
và ẩn dưới đám lá rụng
trong suốt mùa đông băng giá.

80
00:07:26,705 --> 00:07:29,570
Nó xuất hiện vào mùa xuân
và bắt đầu săn mồi.

81
00:07:30,585 --> 00:07:34,168
Những cặp chân dài giúp nó leo qua đám rêu.

82
00:07:36,120 --> 00:07:39,790
Thực tế chân nó quá dài
nên nó có những lỗ thở trên đó

83
00:07:39,790 --> 00:07:42,361
nhằm cung cấp trực tiếp oxy.

84
00:07:46,140 --> 00:07:50,046
Nhưng nó phải sinh sản, nếu muốn tồn tại.

85
00:07:55,569 --> 00:07:59,064
Vì vậy, Nó sinh sản không cần giao phối.

86
00:08:00,910 --> 00:08:07,550
Nó đẻ trứng không thụ tinh và nở ra
những bản sao di truyền giống hệt nó.

87
00:08:08,744 --> 00:08:10,046
Quá trình nhân bản.

88
00:08:12,610 --> 00:08:16,480
Megabunus phải thay đổi quá trình sinh sản
trong điều kiện khí hậu khắc nghiệt.

89
00:08:16,480 --> 00:08:21,563
và chấp nhận hy sinh biến dị di truyền
khi bỏ qua quá trình giao phối.

90
00:08:24,960 --> 00:08:27,390
Những loài ăn thực vật khác
trong vùng khí hậu ít khắc nghiệt hơn,

91
00:08:27,390 --> 00:08:31,440
cũng sử dụng kỹ thuật nhân bản
nhằm tận dụng lợi thế thức ăn dồi dào

92
00:08:31,440 --> 00:08:33,523
khi mùa xuân tới.

93
00:08:36,229 --> 00:08:38,671
Loài rệp cũng đang nhân bản đàn con
(aphid).

94
00:08:38,750 --> 00:08:42,468
còn hơn thế, nó sinh ra
những đứa con hoàn thiện.

95
00:08:46,478 --> 00:08:50,095
Và nó có thể sinh khoảng 10 lần mỗi ngày.

96
00:08:51,170 --> 00:08:52,410
Không chỉ có vậy,

97
00:08:52,410 --> 00:08:56,757
chỉ trong vài ngày, con nó cũng sinh ra
những đứa con của riêng của chúng.

98
00:08:58,310 --> 00:09:00,881
Nếu con cháu của chỉ một con cái sống sót

99
00:09:01,172 --> 00:09:05,670
tới cuối mùa hè số lượng chúng
có thể lên tới 600 tỷ con.

100
00:09:06,591 --> 00:09:09,091
Tất cả đều là những bản sao giống hệt nhau.

101
00:09:16,707 --> 00:09:21,577
Nhưng khi mùa đông đến
rệp thay đổi phương thức sinh sản.

102
00:09:25,497 --> 00:09:27,293
Chúng đẻ trứng.

103
00:09:31,241 --> 00:09:34,171
Rệp không thể sống sót
dưới cái lạnh mùa đông.

104
00:09:34,989 --> 00:09:38,349
Nhưng trứng của chúng vẫn tồn tại
và sẽ nở vào mùa xuân tới.

105
00:09:39,031 --> 00:09:42,852
Và để rồi một lần nữa
số lượng rệp lại bùng nổ.

106
00:09:50,780 --> 00:09:55,690
Mọi động vật chân đốt phải sinh sản
phù hợp với môi trường và theo mùa.

107
00:09:58,620 --> 00:10:02,764
Nhưng một số còn vươn xa hơn
và phân chia cuộc đời thành 2 dạng cơ thể.

108
00:10:06,890 --> 00:10:09,304
Một dạng cơ thể có thể phát triển.

109
00:10:10,910 --> 00:10:17,910
Và một dạng khác nhằm mục đích sinh sản.

110
00:10:18,490 --> 00:10:22,486
Và cách chúng kiểm soát quá trình này
là một trong số kỳ quan của thế giới tự nhiên

111
00:10:23,350 --> 00:10:25,513
Quá trình lột xác.

112
00:10:31,569 --> 00:10:36,670
Khoảng 1 triệu loài chân đốt trên hành tinh
phải phù hợp cách chúng sinh sản

113
00:10:36,711 --> 00:10:39,820
với môi trường riêng nơi chúng sống.

114
00:10:47,600 --> 00:10:49,584
Phần lớn chúng đẻ trứng.

115
00:10:51,099 --> 00:10:54,647
Một số đẻ trứng với số lượng
hầu như không thể tin được.

116
00:11:02,760 --> 00:11:05,476
Một loài như vậy sống trên mình
một con nhím (hedgehog).

117
00:11:10,360 --> 00:11:13,253
Ixode là một loài bọ ve -
một kẻ sống ký sinh.

118
00:11:14,303 --> 00:11:17,039
Con cái rất thích nghi với cuộc sống
trên mình một con nhím

119
00:11:17,140 --> 00:11:19,230
hơn bất kỳ nơi nào khác.

120
00:11:20,270 --> 00:11:25,909
Nó có nguồn cung thức ăn vô hạn
sẵn sàng ngay cạnh - máu

121
00:11:28,820 --> 00:11:32,474
Nó ký sinh trên con nhím
cho đến khi sẵn sàng đẻ trứng.

122
00:11:34,960 --> 00:11:38,032
Khi đó đó nó buộc phải xuống mặt đất.

123
00:11:40,121 --> 00:11:43,477
Và bắt đầu đẻ trứng trong rừng cây bụi.

124
00:11:49,010 --> 00:11:52,734
Trứng chiếm 50% trọng lượng cơ thể nó.

125
00:11:56,170 --> 00:12:02,735
Nó có thể đẻ khoảng 1.500 trứng
và đẻ hết trứng trong khoảng 20 ngày.

126
00:12:07,360 --> 00:12:09,830
Sinh rất nhiều trứng là cách an toàn của nó

127
00:12:09,830 --> 00:12:13,600
Ít nhất một vài con sẽ tìm thấy con nhím,
vật chủ của riêng chúng.

128
00:12:17,379 --> 00:12:20,624
và bắt đầu lặp lại chu trình một lần nữa.

129
00:12:23,637 --> 00:12:30,638
Theo thời gian trứng cạn kiệt,
cơ thể xẹp lại và nó chết.

130
00:12:40,480 --> 00:12:42,965
Một số côn trùng gồm cả loài bướm

131
00:12:43,142 --> 00:12:48,310
đã tiến hóa một cách phát triển có liên quan
tới một quá trình chuyển đổi kinh ngạc.

132
00:12:50,000 --> 00:12:54,048
Đây là loài bướm heliconius.

133
00:12:54,985 --> 00:12:59,284
Và đây là con của nó - một con sâu bướm.

134
00:12:59,969 --> 00:13:03,936
Chúng như hai sinh vật hoàn toàn khác nhau,
nhưng tất nhiên không phải vậy.

135
00:13:04,573 --> 00:13:07,877
Loài bướm phân chia đời sống
thành hai giai đoạn.

136
00:13:08,707 --> 00:13:15,113
Giai đoạn đầu tiên - giai đoạn sâu bướm,
chủ yếu thu thập thức và tăng trưởng.

137
00:13:15,876 --> 00:13:21,905
Và giai đoạn thứ hai - giai đoạn trưởng thành
được dành cho mục đích sinh sản.

138
00:13:39,650 --> 00:13:44,299
Bướm trưởng thành ăn mật hoa
được định vị bằng cặp râu của chúng.

139
00:13:45,350 --> 00:13:46,930
Nếm thức ăn bằng vòi.

140
00:13:48,173 --> 00:13:51,907
và thu thập bằng hai ống dài trên phần miệng

141
00:13:55,030 --> 00:13:58,795
Loại thức ăn giàu đường này là nguyên liệu
kích thích quá trình giao phối.

142
00:14:04,710 --> 00:14:07,416
Khi con đực và con cái tìm thấy nhau.

143
00:14:07,599 --> 00:14:13,688
Con đực sử dụng bộ phận đặc biệt cuối bụng
để truyền tinh trùng sang con cái.

144
00:14:20,570 --> 00:14:27,271
Sau khi thụ tinh bướm cái đẻ trứng
lên lá cây hoa thần tiên (passion flower).

145
00:14:28,918 --> 00:14:32,149
Sâu bướm, con của nó là những kẻ khảnh ăn

146
00:14:32,270 --> 00:14:35,471
và những chiếc lá này
gần như là thứ duy nhất chúng ăn.

147
00:14:39,860 --> 00:14:43,745
Nó đẻ khoảng 50 trứng
và vai trò của nó đã hoàn thành.

148
00:14:49,810 --> 00:14:52,673
Khoảng một tuần sau, sâu bướm xuất hiện.

149
00:14:56,920 --> 00:15:01,070
Chúng chẳng khác gì những cỗ máy ăn
và vào việc ngay lập tức.

150
00:15:06,440 --> 00:15:10,400
Sau vài tháng, một số có thể
nặng gấp 40 lần kích thước ban đầu.

151
00:15:18,190 --> 00:15:21,590
Chúng có gai bảo vệ
nhằm tránh những kẻ săn mồi,

152
00:15:21,590 --> 00:15:24,491
nhưng không có cơ quan sinh sản.

153
00:15:33,700 --> 00:15:37,471
Khi đã đủ lớn, hành vi của chúng thay đổi.

154
00:15:39,339 --> 00:15:42,920
Chúng ngừng ăn và bất động
tại một nơi nghỉ dưỡng thích hợp.

155
00:15:43,201 --> 00:15:49,920
Sau đó da cứng dần thành một cái vỏ.

156
00:15:52,070 --> 00:15:56,127
Đây là con nhộng (chrysalis),
Nếu có thể quan sát bên trong

157
00:15:56,377 --> 00:16:00,948
chúng ta sẽ chứng kiến ​​một trong những biến đổi
kỳ lạ nhất trong thế giới động vật.

158
00:16:02,408 --> 00:16:04,188
Quá trình lột xác.

159
00:16:10,303 --> 00:16:12,199
Một số bộ phận của sâu bướm đang biến đổi.

160
00:16:13,869 --> 00:16:16,220
và những phần khác biến mất hoàn toàn.

161
00:16:17,646 --> 00:16:21,076
Sâu bướm phải xử lý
lượng thức ăn khổng lồ

162
00:16:22,179 --> 00:16:25,640
giờ được thu hẹp thành mật hoa
vốn dễ dàng tiêu hóa...

163
00:16:25,640 --> 00:16:27,688
hơn những lá cây mà sâu bướm tiêu thụ.

164
00:16:31,680 --> 00:16:37,501
Phần miệng biến đổi, bướm trưởng thành cần
không phải cặp hàm nhai mà một cái lưỡi dài.

165
00:16:42,530 --> 00:16:45,500
Cặp mặt đơn giản của sâu bướm
cũng biến đổi.

166
00:16:45,500 --> 00:16:49,610
Tìm bạn tình cần thị lực tốt hơn
tìm kiếm thức ăn.

167
00:16:51,290 --> 00:16:57,586
Râu mọc trên đầu, sẽ dùng
để phát hiện mùi con cái hoặc hoa.

168
00:16:59,671 --> 00:17:04,162
Và cuối cùng là cặp cánh, hình dạng và
màu sắc cánh giúp xua đuổi những kẻ săn mồi,

169
00:17:04,551 --> 00:17:07,244
và giúp tìm kiếm,
lựa chọn bạn tình phù hợp.

170
00:17:14,100 --> 00:17:16,850
và bướm heliconius trưởng thành xuất hiện

171
00:17:16,850 --> 00:17:19,430
sau 8 ngày lột xác.

172
00:17:44,319 --> 00:17:47,170
Cặp cánh mảnh mai của nó nhăn và ẩm ướt.

173
00:17:47,602 --> 00:17:50,512
Nó duỗi cánh bằng cách
bơm máu theo tĩnh mạch cánh.

174
00:17:51,101 --> 00:17:54,466
và đợi chúng khô trước khi cất bay.

175
00:18:03,170 --> 00:18:07,132
Từ giờ cơ thể nó
không phát triển hay biến đổi.

176
00:18:09,750 --> 00:18:14,663
Nó sẽ tồn tại trong vài tháng
và chỉ ăn vừa đủ để duy trì bản thân.

177
00:18:15,396 --> 00:18:18,191
Dạng cơ thể này nhằm mục đích giao phối.

178
00:18:22,780 --> 00:18:27,705
Cặp râu con đực có thể phát hiện
mùi con cái từ cách xa hơn 1 km.

179
00:18:40,449 --> 00:18:42,585
Và nó xuất phát đi tìm một con cái.

180
00:19:04,650 --> 00:19:07,797
Thành công với loài bướm này
là quá trình sinh sản.

181
00:19:08,171 --> 00:19:10,504
và với mọi sinh vật.

182
00:19:11,031 --> 00:19:15,859
Điều đó cần có định dạng cơ thể, hành vi,

183
00:19:15,859 --> 00:19:18,900
trong toàn bộ vòng đời
của mọi động vật chân đốt.

184
00:19:19,039 --> 00:19:23,983
Và tạo nên những biến đổi mạnh mẽ
được thấy trên khắp hành tinh ngày nay.

185
00:19:28,170 --> 00:19:31,090
Mỗi thế hệ đều phải tự sinh sản.

186
00:19:31,474 --> 00:19:33,909
Nếu không làm vậy chúng sẽ diệt vong.

187
00:19:35,966 --> 00:19:39,584
Từ loài nhện cầu vàng đực nhỏ bé

188
00:19:42,300 --> 00:19:47,508
tới loài rệp kỳ diệu hơn khi tự biến đổi
để nhân bản trong suốt mùa hè.

189
00:19:50,899 --> 00:19:54,423
Và loài bọ ve rời khỏi con nhím vật chủ
để đẻ trứng của mình.

190
00:19:57,210 --> 00:20:00,630
Động vật chân đốt đã tiến hóa
những phương thức sinh sản

191
00:20:00,630 --> 00:20:02,926
mà chắc chắn là một trong những
câu chuyện hấp dẫn nhất...

192
00:20:03,093 --> 00:20:06,761
gần như không tưởng trong thế giới tự nhiên.

193
00:20:14,420 --> 00:20:19,004
Trong phần sau, chúng ta sẽ
chứng kiến những gì diễn ra sau sinh sản.

194
00:20:23,959 --> 00:20:27,809
Hơn 400 triệu năm trước
một số động vật chân đốt đầu tiên

195
00:20:27,809 --> 00:20:31,422
bắt đầu chăm sóc con của chúng
và sống theo nhóm.

196
00:20:36,770 --> 00:20:41,445
Với chúng, cuộc sống không chỉ là tồn tại

197
00:20:41,775 --> 00:20:46,635
mà còn là truyền cho thế hệ sau
những cơ hội sinh tồn tốt nhất.

198
00:20:47,351 --> 00:20:57,351
Nghe và dịch: Hoàng Hà (Anabas).