sản xuất ra giá trị thặng dư là quy luật kinh tế tuyệt đối của chủ nghĩa tư
bản. Nội dung của nó là sản xuất ra giá trị thặng dư tối đa bằng cách tăng cường bóc lột
công nhân làm thuê. Quy luật giá trị thặng dư ra đời và tồn tại cùng với sự ra đời và tồn
tại của chủ nghĩa tư bản. Nó quyết định các mặt chủ yếu, các quá trình kinh tế chủ yếu
của chủ nghĩa tư bản. Nó là động lực vận động, phát triển của chủ nghĩa tư bản, đồng
thời nó cũng làm cho mọi mâu thuẫn của chủ nghĩa tư bản, đặc biệt là mâu thuẫn cơ bản
của chủ nghĩa tư bản ngày càng sâu sắc, đưa đến sự thay thế tất yếu chủ nghĩa tư bản
bằng một xã hội cao hơn.
Chủ nghĩa tư bản ngày nay tuy có những  điều chỉnh nhất  định về hình thức sở
hữu, quản lý và phân phối để thích nghi ở mức độ nào đó với điều kiện mới, nhưng sự
thống trị của chủ nghĩa tư bản vẫn tồn tại nguyên vẹn, bản chất bóc lột của chủ nghĩa tư
bản vẫn không thay đổi. Nhà nước tư sản hiện nay tuy có tăng cường can thiệp vào đời
sống kinh tế và xã hội, nhưng về cơ bản nó vẫn là bộ máy thống trị của giai cấp tư sản.
Tuy nhiên, do trình độ đã đạt được của văn minh nhân loại và do cuộc đấu tranh
của giai cấp công nhân, mà một bộ phận không nhỏ công nhân ở các nước tư bản phát
triển có mức sống tương đối sung túc, nhưng về cơ bản, họ vẫn phải bán sức lao động
và vẫn bị nhà tư bản bóc lột giá trị thặng dư. Nhưng trong điều kiện hiện nay, sản xuất
giá trị thặng dư có những đặc điểm mới:
Một là, do kỹ thuật và công nghệ hiện đại được áp dụng rộng rãi nên khối lượng
giá trị thặng dư được tạo ra chủ yếu nhờ tăng năng suất lao động. Việc tăng năng suất
lao  động do áp dụng kỹ thuật và công nghệ hiện  đại có  đặc  điểm là chi phí lao  động
sống trong một đơn vị sản phẩm giảm nhanh, vì máy móc hiện đại thay thế được nhiều
lao động sống hơn.
Hai là, cơ cấu lao động xã hội ở các nước tư bản phát triển hiện nay có sự biến đổi
lớn. Do áp dụng rộng rãi kỹ thuật và công nghệ hiện  đại nên lao  động phức tạp, lao
động trí tuệ tăng lên và thay thế lao động giản đơn, lao động cơ bắp. Do đó lao động trí
tuệ, lao  động có trình  độ kỹ thuật cao ngày càng có vai trò quyết  định trong việc sản
xuất ra giá trị thặng dư. Chính nhờ sử dụng lực lượng lao động ngày nay mà tỷ suất và
khối lượng giá trị thặng dư đã tăng lên rất nhiều.
Ba là, sự bóc lột của các nước tư bản chủ nghĩa phát triển trên phạm vi quốc tế
ngày càng được mở rộng dưới nhiều hình thức: xuất khẩu tư bản và hàng hoá, trao đổi
không ngang giá... lợi nhuận siêu ngạch mà các nước tư bản chủ nghĩa phát triển bòn rút
từ các nước kém phát triển trong mấy chục năm qua đã tăng lên gấp nhiều lần. Sự cách
biệt giữa những nước giàu và những nước nghèo ngày càng tăng và đang trở thành mâu
thuẫn nổi bật trong thời đại ngày nay. Các nước tư bản chủ nghĩa phát triển đã bòn rút
chất xám, huỷ hoại môi sinh, cũng như cội rễ  đời sống văn hoá của các nước lạc hậu,
chậm phát triển.