Internet je javna globalna računarska mreža.
Internet mrežu čine:
-Telekomunikaciona i računarska infrastruktura
-TCP/IP protokoli
-SERVISI

Najpoznatija LAN tehnologija je ETHERNET

TCP/IP-je skup standarda na kojima počiva Internet.
Internet Servisi
-web
-e-mail
-telnet
-irc
-Voip
-Finger
-News
Najpopularniji servisi sa nivoa aplikacije:
World Wide Web 80% saobraćaja
E-mail
Prenos podataka(ftp)
Daljinsko prijavljivanje (Telnet)
Najznačajniji servisi na mrežnom nivou:
Servis prenosa podataka bez uspostavljanja veze
Pouzdani transport toka podataka
LAN mreža(nivo logičke veze)
Svaki računar ima jedinstveno ime
Svaki računar ima jedinstvenu IP adresu (DHCP)
Svaki računar pripada svojoj Workgroup-i ili domenu
Svaki računar može da dijeli resurse sa ostalima
LAN mreža(nivo fizičke veze)
Prenosni medijum (UTP cat5)sa RJ 45
NIC
Svič-mrežni koncetrator

Povezivanje pojedinačnih računara na internet:
Modem/ISDN/ADSL/Cabl TV
GPRS/EDGE
Wireless

Mreže za prenos podataka dijelimo na:
Javne mreže(Public Data Networks-PDNs)
Privatne mreže(Private Networks)


Mreža za prenos podataka je grupa međusobno povezanih komunikacionih uređaja,koji su sposobni da razmjenjuju informacije(podaci,glas,slika)
Računarska mreža je grupa nezavisnih međusobno povezanih računara

Karakteristike protokola:
Funkcije protokola
Segmentacija
Učaurenje
Kontrola povezivanja
Kontrola toka
Kontrola greški
Adresiranje

PDU(Protocol Data Unit) je razmena podataka između dva izjednačena entiteta korišćenjem protokola.

Slojevi OSI modela
1.Fizički sloj(Kontroliše slanje/primanje nestruktuiranih ,neodredjenih podataka u obliku tokova bita preko fizičkog nosioca)
2.Data Link sloj(Obezbjeđuje prenos okvira podataka bez greške sa jednog računara do drugog kroz fizički sloj)
3.Mrežni sloj(Kontroliše rad podmreže)
4.Transportni sloj (mrežno)(Osigurava prenos poruka redosledom koji se šalju,da ne bude gubitaka ili dupliranja)
5.Sloj Sesije(neorjentisani)(Uspostavlja komunikacionu sesiju između procesa koji se odvijaju na različitim računarima i može da podrži prenos podataka u režimu poruka)
6.Sloj Prezentacije(neorjentisani)(Služi kao prevodilac podataka čitljivih za aplikaciju i za mrežu)
7.Sloj Aplikacije(mrežno)(Služi kao prozor za korisnika i procese aplikacija preko kojeg pristupaju mrežnim servisima)

TCP/IP Referentni modeli:
1.Sloj mrežnog interfejsa
2.Mrežni ili internet sloj(Adresiranje,pakovanje,rutiranje,fragmentacija/defragmentacija)
3.Transportni sloj(Obezbjeđuje krajnju komunikaciju između računara upotrebom portova ,protokoli kojima se ostvaruje transport su:TCP i UDP)
4.Aplikacioni sloj(Mrežne aplikacije su smještene u ovom sloju i one putem mreža komuniciraju sa drugim umreženim računarima)


BANDWIDTH-Digitalni propusni opseg je maksimalna količina informacija koja
u jedinici vremena prođe kroz komunikacioni kanal.
Mjerna jedinica za propusni opseg je BIT PO SEKUNDI u oznaci bps.
THROUGHPUT-Protok predstavlja količinu informacija koja prođe kroz mrežu u jedinici  vremena u realnim uslovima.
Protok je uvjek manji od propusnog opsega.

Podjela mreža prema načinu prenosa:
Mreže orijentisane na uspostavljenje veze(mreže sa komutacijom kola)
Mreže bez uspostavljanja veze(mreže sa komutacijom paketa)
Hibridne mreže
Računarska mreža je grupa nezavisnih međusobno povezanih računara.

Kategorije računarskih mreža su:
WAN-Wide Area Networks,Regionalne Računarske Mreže(javne i privatne,tipični protoci kroz mrežu su mnogo manji nego kod lokalnih mreža,tipično je u vlasništvu kompanije)
LAN-Lokal Area Networks,Lokalne Računarske Mreže(uglavnom privatne mreže)
MAN-Metropolitan Area Networks(veća verzija LAN mreže)
Kompromis između brzine i rastojanja

Propusni opseg medijuma u LAN mrežama:
Standard:10/100/1000 Mbps-Ethernet
54 Mbps-Wireless

HUB-L1(Koncetrator u topologiji zvijezda/stabla)
RIPITER-L1(Preuzima signal sa jednog medijuma,pojačava ga i prenosi na drugi)
TRANSIVER-L1(Preuzima signal sa jednog medijuma ,prenosi na drugi)
NIC-L2(Periferijski uređaj koji omogućava računaru da se poveže na lokalnu mrežu)
SVIČ-L2(Koncetrator u topologiji zvijezda/stabla,može biti upravljiv ili neupravljiv)
BRIDŽ-L2(Preuzima paket sa jedne mreže i preusmjerava na drugu)
RUTER-L3(Povezuje više tzv.fizičkih mreža i omogućuva prenos paketa,obavlja funkciju rutiranja-izbora putanje paketa,omogućava LAN i WAN komunikaciju)
SVIČ-L3(Koncetrator u topologiji zvijezda/stabla,više se koristi za WAN)







Fizičkom L1 sloju pripadaju pasivne komponente,odnosno uređaji koji razumiju samo bitove
OSI sloju veze L2 pripadaju uređaji koji razumiju okvire (frames)
Mrežnom L3 OSI sloju pripadaju uređaji koji razumiju pakete (packets)
WAN servisi prema mogućnosti prenosa okvira:
Point-to-point
Multipoint
WAN uređaji:
Ruter
WAN svič L3
Modem
Komunikacioni server
RUTER je specijalno dizajnirani računar sa specijalno dizajniranim operativnim sistemom

Ruter u autonomnom sistemu:
Interni ruter-internal router(ruter koji pripada samo jednoj oblasti)
Granični ruter(area border router)ruter koji spaja dvije oblasti
Backbone ruter(ruter kroz koji prolazi većina saobraćaja u autonomnom sistemu)
Granični AS ruter(ruter koji spaja dva ili više autonomnih sistema)

IP adresa-32 bita ili 4 Bajta
MAC adresa-48 bita ili 6 Bajta

TCP/IP protokoli:
ARP(Address Resolution Protocol)-omogućava da svaki računar pronađe MAC adresu na osnovu IP adrese u istoj fizičkoj mreži.
DHCP(Dinamic Host Configuration Protocol)-automatsko podešavanje pojedinih parametara
Stek najznačajnijih TCP/IP protokola
ICMP(Internet Control Message Protocol)
IP(Internet Protocol)
TCP-(Transmission Control Protocol)protokol kontrole prenosa,konekciono orijentisan,end-to-end(host-to-host) pouzdani protokol
UDP-(User Datagram Protocol)nepouzdan,nekonektivni end-to-end(host-to-host)protokol







Neki Protokoli aplikacionog sloja:
HTTP(Hyper Text Transfer Protocol)Obezbjeđuje prenos hiperteksta (web)
SMTP(Simple Mail Transfer Protocol)Obezbjeđuje osnovne mehanizme za prenos elektronske pošte
FTP(File Transfer Protocol)Protokol koji se koristi za prenos datoteka između računara
TELNET omogućava korisniku sa terminala da utiče na program koji se izvršava u drugom hostu
SNMP(Simple Network Managment Protocol)Obezbjeđuje nadgledanje i upravljanje mrežom računara
DNS(Domain Name System)vrši prevođenje imena u IP adrese i obratno

PORT je apstrakcija koja predstavlja tačku izvorišta ili odredišta podataka na računaru

Portovi:
 od 1 do 255 su rezervisani za javne serverske aplikacije(web,telnet,ftp,mail,...)
od 256 do 1023 se dodjeljuju kompanijama(Microsoft,Oracle,...)
od 1024 do 65535 nijesu rezervisani(slobodni) i koriste ih klijentski procesi(browser,mail,klijent,...)

ARP-protokol za dinamičko razješavanje adresa u TCP/IP šteku(prevođenje IP adrese u ekvivalentnu hardversku adresu MAC)

Adrese koje postoje na Internetu su:
Simbolične=IP adrese
Fizičke
Hardverske ili MAC adrese.
Port


MAC adrese se pamte u ARP kešu.

Svaki računar održava svoj ARP keš nedavno postignutih veza i uklanja ga nakon N minuta(N=2...20)

Prilikom slanja računar šalje uz IP i svoju MAC adresu pa odredišni računar osviježi svoj ARP keš.

RARP(Reverse Address Resolution Protocol)Dodjeljivanje IP adrese na osnovu MAC adrese



Ping 127.0.0.1–Provjera TCP/IP
Ping X.Y.Z.W-Provjera samog sebe
Ping Gataway-provjera konekcije ka gateway-u

Da bi računar funkcionisao u TCP/IP internetu mora imati:
IP adresu
Masku podmreže
Adresu Gateway-a
Adresu DNS-a
DHCP server ima skup adrese koje može dodijeliti klijentima na tri načina:
Ručno –Administrator svakom računaru odredi IP adresu
Automatsko-Server automatski daje trajnu adresu računaru kad se prvi put prijavi
Dinamički-Server“iznajmljuje“adrese na neko vrijeme
TCP/IP protokoli:
ARP (I-nivo) omogućava da svaki računar pronađe MAC adresu na osnovu IP adrese u istoj fizičkoj mreži
IP (II-nivo)omogućava isporuku datagrama(IP paketa)bez uspostavljanja veze.
Definiše:
Jedinstvenu internet adresnu šemu
Format datagrama i
Usmjeravanje paketa
ICMP (II-nivo)uglavnom ga koriste ruteri za obavještenje pošiljaoca o greškama,ne vrši popravku grešaka
DHCP ( II-nivo)
IGMP(II-nivo)
TCP(III-nivo)-transportni protokol (pojam kliznog prozora,koriste ga za prenos velikog broja podataka:HTTP,FTP,SMTP)
UDP(III-nivo)-transportni protokol(obezbjeđuje servis nepouzdanog prenosa datagrama između hostova) UDP poruke se zovu USER DATAGRAM-i.
Aplikacije koje koriste UDP su:
DNS,RIP,SNMP,NFS
Video i audiokonferencije
Video streaming
Internet telefoniranje
Internet games
KLIJENT-SERVER(IV-nivo)

Povezivanje PC računara na Internet:
-Dial-up
-Adsl
-Wireles


TCP/IP protokol za svaki TCP/IP nivo:
-ARP-I nivo
-IP-II nivo
-TCP-III nivo
-HTTP-IV nivo
Koliko Mbps  ima 1 Gbps?
-1000

Sta je internet?
-javna globalna racunarska mreza

Na kom principu pocivaju internet  servisi?
-klijent server model

Koji je od ponudjenih odgovora najblizi procjeni zastupljenosti kod stanovnika CG?
-65%

Server na internet je:
-program koji nudi informacije

Sta obiljezava skracenica IoT?
-Internet of Things

Koliko mrezno NEorjentisanih slojeva ima TCP/IP referentni model?
-2

Koliko mrezno  orjentisanih slojeva ima TCP/IP referentni model?
-3

Internet servisi pocivaju na klijent server principu.
Koliko mrezno orjentisanih slojeva ima mrezni IOS OSI model?
-3

Sta je internet
-WAN mreza koja pociva na TCP/IP protokolima

Koja od dva ponudjena uredjaja pripadaju istom OSI sloju
-L2 swich
-Mrezna kartica


Kojem osi sloju pripadaju sledeci mrezni uredjaji?
Ripiter (Fizickom Sloju (L1))
Bridz (veze podataka (L2))
Ruter (mrežnom OSI sloju (L3))
Patch Panel(Fizickom Sloju (L1))
Mrezna kartica (Veze Podatka (L2))
Transiver (Fizickom Sloju (L1))
Hub (Fizickom Sloju (L1))
Switch (veze podataka (L2))/(L3))

Koji slojevi su identicni i kod OSI i kod TCP/IP modela?
-Transportni
-Mrezni

Koliko kbps ima 1 Gbps?
-1000000

Koji od ponudjenih standard ima zvanicnu oznaku IEEE 802.16?
-WiMax

Odrediti odgovarajuci  PDU za dati sloj OSI modela?
-Fizicki L1  (bit)
-Sloj veze L2 (okvir)
-Mrezni L3 (Paket)

Napisati MAC adresu koja predstavlja fizicku broadcast adresu?
FF:FF:FF:FF:FF:FF

Koji od navedenih uredjaja raspoznaju MAC adrese?
-Brigde
-L2 swich
-NIC adapter

Koliko bajta (B) ima Ethernet MAC adresa?
(4bajta(b)      32 bita(B))


Klijent na internet je?
-program koji je poslo zahtjev za informacije

Kojem OSI sloju pripada hub?(ripiter i transiver)
-1

Kojem OSI sloju pripada ruter?
-3

Koji od navedenih uredjaja ne raspoznaju MAC adrese?
-hub
-repeate
-transver
Koliko bita(b) ima IPv6 adresa?
-128bita(b)                16bajta(B)

Koliko bajta(B) ima MAC adresa?
-6bajta(B)          48bita(b)

Izaberite mrezne uredjaje koji se koriste za uspostavljanje WAN mreze?
-ADSL mreze
-Komunikacioni server
-Ruter

Kojem OSI sloju pripada IP protocol?
-3

Koji uredjaji prosiruju kolizioni domen?
-hub
-media konvertor (uredjaji fizickog OSI nivoa (L1)

Koja verzija IP podrzava anycast adrese?
-IPv6

Koja je default-na subnet maska IPv4 adresa klase B?
-255.255.0.0

Koji je protocol iz TCP/IP steka vrsi pronalazenje MAC adrse na osnovu IP adrese?
-ARP

Koji protocol iz TCP/IP steka vodi racuna o vremenu “zivota” IP paketa, tj. mijenja TTL polje?
-IP

Koji parametri su neophodni da bi host mogao komunicirati u okviru TCP/IP mreze?
-subnet maska
-IP adresa
-IP adresa gateway
-IP adresa DNS server

Za navedene protokole TCP/IP  steaka odredite kojem sloju TCP/IP modela pripadaju:
IP-2
ICMP-2
ARP-1
UDP-3
SNMP-4
RARP-1
HTTP-4
TCP-3

Koji protkol  iz TCP/IP steka je osnova naredbe ping
-ICMP

Kojim redosledom ruter bira rutu za svaki IP datagram
Lokalno isporučivanje-1
Rut aka toj mreži-3
Specifična ruta-2
Defaultna ruta-4

Koji protocol iz TCP/IP steka vrši auto-konfigurisanje računara na mreži:
-DHCP




SNMP-Omogucava nadgledanje i upravvljanje mrezom
DHCP-Dinamicki podesava mreznu konfiguraciju hosta
TCP-Pouzdan prenos podataka, konektivan
DNS-Razresava imena racunara
ARP-Prevodi IP adresu u fizicku adresu
ICMP-Informise o problemima pri komunikaciji
UDP-nepouzdan prenos podataka
U koliko se u ruteru nadje paket sa vrednoscu 0 u TTL polju, paket se odbacuje i to se izvoru javlja putem protokola:
-ICMP
Tipovi IPv6
-Unicast-adresa koja se dodjeljuje jednom interfejsu
-Multicast-adresa koja identifies skup interfejsa koji tipicno pripadaju raylicitim uredjajima
-Anycast-adresa koja definise vise interfejsa koji tipicno pripadaju i raylicitim uredjajima
HTTP-Obezbedjuje prenos hiper linka
SMTP-Obeybedjuje osnovne mehanizme za prenos elektronske poste
FTP-protokol koji se koristi za prenos datoteka izmedju racunara
TELNET-omogucava korisniku sa telneta da utice na program koji se izvrsava u datom hostu.


1.Koliki je broj bita NETID u IP adresi A klase?
-8 bita
2.Koliki je broj bita HOSTID u IP adresi A klase?
-24 bita
3.Koliki je broj bita NETID u IP adresi B klase?
-16 bita
4.Koliki je broj bita HOSTID u IP adresi B klase?
-16 bita
5.Koliki je broj bita NETID u IP adresi C klase?
-24 bita
6.Koliki je broj bita HOSTID u IP adresi C klase?
-8 bita

Koji od ponudjenih portova moze koristiti Internet Explorer ili neki drugi browsver?
-tcp 800
-tcp 1240
-tcp 8000

Kojem OSI sloju pripadaju Mrezna kartica, Bridge i Swich?
2 sloju

Koji uredjaj vrsi usmjeravanje IP datagrama?
-RUTER


IPv6-nema broadast