‘Juist na zo’n aanval komt het idealisme in me naar boven’
Ze werd luid bejubeld, maar ook keihard aangepakt na haar speech bij Forum voor Democratie. Rechtsfilosoof Eva Vlaardingerbroek (23) haakt niet af. ‘Ik laat me niet leiden door angst.’

Dat zijn dus allemaal Brazilianen, vertelt Eva Vlaardingerbroek. Ze kreeg er ineens dik vijftienduizend volgers bij op Instagram. Op zondag 1 december had de rechtsfilosoof een geruchtmakende speech gehouden op het congres van Forum voor Democratie, haar partij. Twee weken erna stond ze met een interview in De Telegraaf. Die speech werd begin januari van Portugese ondertiteling voorzien, het interview werd vertaald. ‘En toen explodeerde mijn Instagram.’ Ze is nu ook gastcolumnist bij Conexão Política, een Braziliaanse nieuwswebsite van rechtse signatuur.



Eva Vlaardingerbroek (Amsterdam, 1996) studeerde rechten in Utrecht en rechts­filosofie in Leiden. Begint daar als docent-onderzoeker. Is sinds 2016 actief lid van ­Forum voor Democratie, en is opiniemaker en columnist.

Op Instagram heeft ze 23.000 volgers, op Twitter bijna 30.000. Aan het einde van het gesprek, als ze vertelt over haar politieke ambities: ‘Ik vraag me af wat de beste manier is. We leven in volstrekt andere tijden dan vijftien jaar geleden. Op iedereen met meer dan duizend volgers wordt de term “influencer” geplakt. Dat slaat nergens op, maar er zijn wel twee manieren om invloed uit te oefenen.

‘Of door mee te draaien in het systeem, of van buitenaf. Het is een van de twee, of eerst het een en dan het ander. Iedereen zoekt heel zelfstandig zijn eigen platform. En die zijn voor anderen binnen handbereik. Door je ideeënwereld zo naar buiten te brengen, kun je grote invloed hebben.’

Haar stage in Brussel is net voorbij
Het interview is in Café Dudok in Hilversum. In de omroepstad wonen haar ouders en ze groeide er op. Haar Franse vriend Julien Rochedy is erbij. ’s Ochtends waren ze in Amsterdam om te zoeken naar woonruimte. Na afloop gaan ze verder. Het afgelopen half jaar woonde het stel – Rochedy is schrijver – samen in Brussel, waar zij stage liep bij Rob Roos, europarlementariër namens Forum voor Democratie. Die stage is net voorbij. De komende jaren gaat Vlaardingerbroek aan de slag als docent-onderzoeker aan de Universiteit Leiden.

 Hedendaagse feministen willen zelfs gelijkheid in aard: er mogen geen verschillen meer bestaan tussen mannen en vrouwen

In haar speech hekelde ze de hedendaagse feministen. ‘Die hebben het niet meer alleen maar over de rechten van vrouwen. Ze hameren op de rechten van minderheden, de rechten van mensen die worden onderdrukt, noem maar op. Dat mannen en vrouwen in Nederland gelijk zijn voor de wet, is niet voldoende. Ze willen niet alleen gelijkheid van kansen, maar ook van uitkomsten, en zelfs gelijkheid in aard: er mogen geen verschillen meer bestaan tussen mannen en vrouwen.

‘Het punt met gelijkheid is: het is nooit voldoende. Je vindt altijd wel iets waarin geen volledige gelijkheid is. Totdat je op een gegeven moment in een soort van communistische samenleving leeft. Die gedachtegang zie ik terug bij die vrouwen. Bij hun marsen lopen ze ook met marxistische vlaggen.’

Vlaardingerbroek kreeg luid applaus
Wat haar het meest verbaast, is dat die feministen voor massa-immigratie zijn. ‘De westerse man,’ zei ze tijdens haar speech, ‘is de aartsvijand, maar dat er honderdduizenden alleenstaande mannen uit zeer patriarchale samen­levingen komen, dat is blijkbaar geen probleem.’ Vlaardingerbroek kreeg luid applaus. En ze kreeg de lachers op haar hand toen ze over het okselhaar van feministen sprak.

‘Dat is misschien een ding, ja. Omdat mensen zeggen: “Jij vindt het niet leuk als mensen het over jouw uiterlijk hebben, maar zelf doe je het bij anderen ook.” Ik kan het uitleggen. Voor mij is het geen esthetisch argument. Mij maakt het niet uit of iemand okselhaar heeft of niet. Maar veel van die jonge vrouwen gebruiken het als een politiek statement. Het laten groeien van je okselhaar draagt inhoudelijk niets bij aan het debat. Je hoeft daar niets voor te doen. Eigenlijk is het geestelijke luiheid. Dat punt wilde ik maken.’

Ze heeft er geen spijt van. En voor alle duidelijkheid: ze is geen antifeminist. ‘Ik wil de eerste golf feministen, de vrouwen die voor fundamentele vrijheden hebben gestreden, niet afvallen. Zonder die vrijheden had ik niet op dat podium gestaan.’

De speech, voor drieduizend aanwezigen, voelt als een overwinning. Ze zou tijdens het congres met een microfoon faciliterend door de zaal lopen, maar vroeg of ze deze keer een inhoudelijke bijdrage mocht leveren. ‘Ik had duidelijk het gevoel dat ik daar klaar voor was. Na al mijn tweets en een interview in Café Weltschmerz in oktober vond ik het een logische vervolgstap.’


Haar speech houden, voelde als een magische ervaring
Ze mocht, en niemand in de partij, zegt ze, informeerde naar die inhoud. ‘Ik heb er lang op zitten broeden. Mijn ouders hebben de speech als enigen vooraf gelezen. Ik heb hem vijf keer voor de spiegel geoefend. De dingen die ik doe, wil ik heel erg goed doen; ik was zó zenuwachtig. Het was een magische ervaring.’

Je zou kunnen denken: Vlaardingerbroek staat na haar optreden te boek als een talent en wordt gekoesterd en gecoacht in Forum voor Democratie, dat – als de peilingen niet liegen – de komende jaren om mensen verlegen zit. Lachend: ‘Als er een talentenklasje is in de partij, dan zit ik er niet in.’ Dan: ‘Ik geloof niet dat er iets is veranderd aan mijn positie.’

 Ik zie Thierry Baudet bij partij-evenementen. Dan is het: “Eva, hoi, hallo.” Maar ik zit niet in de harde kern van de partij

Met partijleider Thierry Baudet spreekt ze nauwelijks. ‘Ik zie hem bij partij-evenementen. Dan is het: “Eva, hoi, hallo.” Ik kom niet op het kantoor in Amsterdam.

‘Ik zit niet in de harde kern, zeg maar. Jammer? Nee, hoor. Ik heb een goede verstandhouding met de mensen binnen de partij. Ze hebben me gezien, ze weten hoe ik spreek. Ze kunnen me vinden.’

Haar studententijd in Utrecht beviel niet
In 2016, ze was twintig, sloot ze zich aan bij Forum voor Democratie. Dat voelde als een openbaring. Vlaardingerbroek studeerde rechten aan de Universiteit Utrecht. Dat beviel niet. Ze had te maken met docenten en studenten met wie ze (‘ik was al rechts’) weinig gemeen had. De stad vond ze verstikkend.

‘Bij Forum ontmoette ik gelijkgestemden. Op de universiteit was ik die niet ­tegengekomen en in mijn sociale leven eigenlijk ook niet. De meeste vrienden die ik had, waren niet geïnteresseerd in politiek. Of ze waren dat wel en dan wat linkser dan ik, dus hadden we het er maar niet over.

‘Rottijd is een te groot woord, maar mijn studententijd was niet de tijd van mijn leven, die het voor veel mensen wel is. Ik had moeite om uit te vinden waar ik bij paste. Ik dacht heel anders dan mijn docenten. Op academisch vlak viel ik buiten de boot. Dat voelde best eenzaam. De paar vrienden die ik op de universiteit had, trokken zich daar wat terug.

‘Een vriendengroep had ik niet. Ik had wel heel goede vrienden, maar die kenden elkaar niet. Dat was lastig als ik jarig was. Ik vroeg me altijd af: wat gebeurt er als ik die mensen in één kamer zet?’

Eva Vlaardingerbroek. Foto: Jacqueline de Haas
Foto: Jacqueline de Haas
Vlaardingerbroek stapte over naar rechtsfilosofie
Na drie jaar ging Vlaardingerbroek naar München in Duitsland voor een uitwisselingsprogramma. Bij terugkomst besloot ze naar Amsterdam te verhuizen en over te stappen naar rechtsfilosofie. ‘Rechten is een soort wiskunde. Je krijgt een probleem voorgelegd. Dat probleem moet je oplossen. Je slaat een wetboek open, zet stap één, twee, drie en vier, en daar komt iets uit. Dat is het dan, heel grof gezegd.



Lees het interview van Carla Joosten met Forum voor Democratie-senator Annabel Nanninga nog eens terug: ‘Een soort koelbloedigheid moet je wel hebben’

‘Rechtsfilosofie heeft extra dimensies. Waarom is die wet zo? Hoe is die ingericht? Welke ideeën zitten daarachter, welke maatschappelijke tendensen en opvattingen? Het waarom vind ik interessanter dan het wat.’

Haar afstudeerscriptie heet De contractualisering van seks in het #MeToo-tijdperk. ‘Het concept van wederzijdse instemming met seks, het zogeheten consent-model, is contractueel van aard. Het gaat om aanbod en aanvaarding. Je bereikt overeenstemming en sluit een contract. Die kant gaan we op.


‘In onze zedenwetgeving staat dwang centraal. Als ik word verkracht en daarvan aangifte doe, dan moet door Justitie worden bewezen dat er dwang heeft plaatsgehad. Veel vrouwen “bevriezen” als ze worden belaagd. Het lukt ze niet om te zeggen: ik wil dit niet. Dat maakt het vaak moeilijk om dwang te bewijzen.

 De bedoeling is dat er voor de seks een soort pauze wordt ingelast, waarin mensen aan elkaar moeten vragen: ben je hier okay mee?

‘In bijvoorbeeld Zweden is de wetgeving al aangepast. Niet dwang, maar de vrijwilligheid van de seks staat centraal. Vrijwilligheid kun je vastleggen, dwang uiteraard niet. De bedoeling is dat er voor de seks een soort pauze wordt ingelast, waarin mensen aan elkaar moeten vragen: ben je hier okay mee?

‘Dat is voor de romantiek niet heel bevorderlijk, maar er zitten ook kwalijke kanten aan. Hoort zo’n juridisch instrument wel thuis in de privésfeer? Moet de wetgever ingrijpen in de slaapkamer? Ik geloof niet in een wereld waarin we overal veilige plaatsen moeten creëren, waarin mensen alleen maar bezig moeten zijn met regels, regels en regels, en ze niet meer op hun intuïtie moeten afgaan.’

Ze ziet in het consent-model allerlei gevaren voor vrouwen
‘Er is al een app, Legal­Fling, waarmee je je partner kunt filmen en een instemmingsverklaring kunt opnemen. Je kunt aangeven of je wel of niet een soa hebt en of je wel of niet aan de pil bent. Blijkt er achteraf contractbreuk gepleegd, dan kun je via die app schade claimen.

‘Ik vind dat nogal indringend. Ik zie er allemaal problemen in en ook gevaren voor vrouwen. Zo’n contract is een momentopname. Om tien over twaalf kun je denken: seks is goed, ik teken. Om vijftien over twaalf kun je denken: toch maar niet. Als iemand dan besluit zich toch boven op je storten, dan heeft hij of zij een soort Get Out of Jail Free Card in handen. Een deugdzaam en fatsoenlijk mens heeft zo’n contract niet nodig.’



Lees het interview van Ron Kosterman met Darya Safai nog eens terug: ‘Ik voel me vrij en compenseer de verloren jaren’

Haar ouders werken beiden in de klassieke muziek bij de publieke omroep. Politieke betrokkenheid kreeg ze niet met de paplepel ingegoten. ‘Ik keek naar het Jeugdjournaal en ik had een abonnement op Kidsweek. Ik kan me herinneren dat ik al heel jong aansloeg op een stuk over een meisje met een boerka. Het ging over discriminatie en er werd een vergelijking gemaakt met de Tweede Wereldoorlog. Ik vond juist die boerka discriminerend en onderdrukkend. Dat verhaal klopt niet, dacht ik. Mijn ouders zeiden: schrijf zelf een stuk. Dat heb ik gedaan en opgestuurd.’

Door de debatclub op school durft ze stappen te zetten
Op het Gemeentelijk Gymnasium Hilversum ging ze bij de debatclub. ‘Klinkt kneuzerig, maar dat heeft bij mij een metamorfose teweeggebracht. Angst en onzekerheid heb ik nog steeds, dat zit in mijn karakter, maar ik durf stappen te zetten en dat heb ik daar geleerd. Ik ben er ook getraind in retorica. Ik merkte dat ik daarin goed was. En als je iets goed kunt, dan vind je het meestal ook heel leuk. Debatteren was mijn hobby.

‘Ik was geen rebel, nee. Mijn broertje moest door mijn ouders de hele tijd worden gemotiveerd om zijn huiswerk te maken. Mij werd gevraagd: “Hé, doe je nog eens wat anders?” In mijn eerste jaar in Utrecht werd ik wat relaxter. Omdat ik die studie niet zo boeiend vond, denk ik. Het fanatieke kwam terug toen ik in Leiden mijn master moest doen. Ik wilde per se cum laude slagen en dat is ook gelukt.’

 Mijn vader zegt weleens voor de grap: “Ik ben door mijn dochter geradicaliseerd.”

Haar vader, artistiek leider en programmeur van de NTR ZaterdagMatinee, laat zich tegenwoordig ook op Twitter gelden. ‘De wereld van de muziek en kunst is nogal links, natuurlijk. Eigenlijk sinds ik politiek actief ben, treedt hij naar buiten. Voor de grap zegt hij weleens: “Ik ben door mijn dochter geradicaliseerd.”’

Vlaardingerbroek werd weggezet als arisch prinsesje
Vlaardingerbroek werd na haar optreden op het congres hard aangevallen. Ze figureerde in een artikel in de Volkskrant over mooie, jonge, veelal blonde vrouwen die ‘het gezicht van radicaal-rechts’ vormen. Columnisten van het dagblad zetten Vlaardingerbroek weg als ‘dienstmaagd van radicaal-rechts’ en ‘arisch prinsesje’. Wie in het kamp-Baudet zit, deugt niet. Dat haar partner Julien bevriend is met de Forum-leider en bij de jeugdafdeling van het Franse Front National zat, helpt ook niet.

‘Ik ben echt geschrokken van dat stuk. De insinuaties zijn misselijk­makend. En dan zetten ze me ook nog eens pontificaal op de cover van het ­zaterdagkatern. Waarom, vraag ik me af. Omdat ik mooi, jong en blond ben, zeg je. Ja, maar voor hen is dat het bewijs dat ik niets kan.’



Lees het interview van Ron Kosterman met Fidan Ekiz nog eens terug: ‘Ik wil niet voor een karretje worden gespannen’

Kennelijk horen verdachtmakingen erbij. Een reden om de politiek niet in te gaan, is het niet. ‘Ik twijfel weleens. Wil ik dat wel? Krijg ik ooit een gezin? Ik denk ook dat de politiek veeleisend is. Het is een 24/7-job. Maar ik laat me niet leiden door angst. Juist na zo’n aanval komt het idealisme in me naar boven. Als ik me uit het veld zou laten slaan, dan krijgen ze gedaan wat ze willen. Dan hebben ze succes. Dat gun ik ze niet.

‘Hoe groot is de kans dan nog dat jonge vrouwen en mannen die net zo denken als ik, daarmee naar buiten komen? Ja, voor veel mensen is zeggen wat je denkt op de universiteit een soort ­coming-out. Ik heb daarover eerder ­gesproken en geschreven. Ik krijg dan ­zoveel reacties op Instagram en Twitter.’

Nu eerst aan het werk in Leiden. Wellicht wil ze ooit ook promoveren. ‘Ik richt me nu op het schrijven van een mooi ­onderzoeksvoorstel. Ik wil er zeker dingen naast blijven doen. Politiek blijft trekken. Op welk moment in mijn leven dat vorm moet krijgen, is nog niet helder. Ik ga sowieso door als opiniemaker en met het ontwikkelen van mijn eigen ideeën.’