RADA EUROPY

1)Charakterystyka mechanizmów kontroli w RE

Członek Rady Europy,  który poważnie naruszył zasady Rady Europy tj. zasadę państwa prawa, prawa człowieka i zasadę zapewnienienia realizacji praw człowieka i podstawowych wolności na swoim terutorium może zostać zawieszony w swym prawie reprezentacji i wezwany do wystąpienia przez Komitet Ministrów. Jeśli państwo się nie zastosuje do wezwania, Komiter ministrów może wykluczyć takie państwo z Rady Europy. Istnieje również możliwość zawieszenia państwa w prawie reprezentacji w organach Rady Europy na podstawie decyzji Komitetu Ministrów, jeżeli państwo nie dopełniło swoich zobowiązań finansowych wobec organizacji. Ponadto Europejska Konwencja o Ochronie Praw Człowieka jest integralną częścią statutu, więc system kontroli dotyczy też skarg do Europejskiego Trybunału Praw Człowieka w Strasbourgu - skargi obywatelskiej i skargi państwowej.

4)RE - geneza powstania, jak się przyjmuje nowych członków

a) geneza

Rada Europy powstała w wyniku realizacji koncepcji federalistycznych i integracyjnych po II wojnie światowej. Została powołana m.in. dla obrony i promowania wartości cywilizacji zachodniej przed zagrożeniem ze strony Związku Radzieckiego. Szczególnie wyraźnie je Winston Churchill w słowach: „musimy zbudować pewnego rodzaju Stany Zjednoczone Europy”. W maju 1948r. Zwołano w Hadze „Kongres Europy”, na którym przedstawiciele 25 państw dyskutowali na temat idei i form integracji europejskiej. W sierpniu 1948r., Francja i Belgia zwróciły się do Rady konsultacyjnej Paktu Brukselskiego (powstałego w marciu tego roku) o podjęcie działań w kierunku utworzenia europejskiego Zgromadzenia Parlamentarnego. W wyniku tej prośby, Rada konsultacyjna powołała Komitet ds. Studiów i Rozwoju Jedności Europejskiej (październik 1948), w którym ścierały się dwie koncepcje. Przedstawiciele Beneluksu i Francji oraz tradycyjni federaliści opowiadali się za powołaniem federacyjnego Zgromadzenia Europejskiego. W opozycji do nich stała przede wszystkim Wielka Brytania, ze swoją koncepcją współpracy międzynarodowej. W wyniku kompromisu w styczniu 1949r., Rada Konsultacyjna przyjęła formułę utworzenia niejawnego komitetu ministrów (podejmującego decyzje) i jawnego ciała doradczego. W maju 1949, roku 10 państw – Francja, Wielka Brytania, Holandia, Belgia, Luksemburg, Dania, Irlandia, Norwegia, Szwecja i Włochy – uzgodniły tekst Statutu Rady Europy, który wszedł w życie 3 miesiące później.

b) tryb przyjmowania nowych członków

Według statutu, państwo ubiegające się o członkostwo w Radzie Europy musi być państwem europejskim i wyrażać wolę wstąpienia do organizacji. Poza tym,  musi zostać uznane za zdolne do przestrzegania zasad: rządów prawa, umożliwiać korzystanie z ochrony Praw Człowieka przez osoby podlegające jurysdykcji państwa oraz współpracować dla osiągnięcia celu  Rady Europy. Dodatkowo, zgodnie z preambuła, warunkiem członkostwa jest ustrój demokratyczny.

Procedurę wstąpienia do Rady Europy rozpoczyna państwo-kandydat. Składa ono wniosek o przyjęcie do Sekretarza Generalnego RE, który z kolei przekazuje ten wniosek Komitetowi Ministrów. Komitet  dyskutuje nad wnioskiem i odsyła go do Zgromadzenia Parlamentarnego, którego przedstawiciele wizytują kraj aspirujący. Następnie odbywa się  dyskusja w komisjach: ds. politycznych i ds. prawnych i praw człowieka  oraz na plenum Zgromadzenia, po czym następuje głosowanie nad rekomendacją. Ostateczną decyzję o zaproszeniu podejmuje Komitet Ministrów większością 2/3 głosów przy obecności co najmniej połowy uprawnionych do głosowania. Ustala on jeszcze liczbę miejsc w Zgromadzeniu i wysokości składki dla nowego członka i wreszcie wysyła zaproszenie. Członkiem Rady Europy, państwo staje się z chwilą  złożenia w jego imieniu Sekretarzowi Generalnemu dokumentu przystąpienia do statutu RE.

3)Organy główne Rady Europy

Zgodnie ze Statutem RE, organami Rady Europy są Komitet Ministrów i Zgromadzenie Parlamentarne.

a) Komitet Ministrów

Komitet Ministrów jest głównym organem decyzyjnym Rady Europy, rozważa również środki właściwe do realizacji celów. Ma charakter międzyrządowy. Tworzą go ministrowie spraw zagranicznych wszystkich państw członkowskich. Komitet Ministrów spotyka się dwa razy do roku - przed otwarciem i na początku każdej sesji Zgromadzenia Parlamentarnego. Oprócz ministrów każde państwo deleguje swojego stałego przedstawiciela do Komitetu Ministrów. Wykształciła się również praktyka posiedzeń Komitetu Delegatów Ministrów. W jego skład wchodzą stali przedstawiciele państw przy Radzie Europy. Przewodnictwo w Komitecie Regionów sprawowane jest rotacyjnie, co pół roku, według kolejności alfabetycznej. Do kompetencji Komitetu Ministrów należą m.in.: stanowienie prawa - uchwalanie konwencji i porozumień, przyjmowanie nowych członków, uchwalanie programu działalności i budżetu Rady, tworzenie organów pomocniczych, uchwalanie dyrektyw dla rządów państw, czy rozpatrywanie spraw dotyczących realizacji celów Rady Europy. Decyzje odnoście większości spraw zapadają większością 2/3 głosów przy jednoczesnej większości bezwzględnej wszystkich członków. Wyjątkami są procedura przyjęcia nowych członków (większość 2/3 wszystkich członków), sprawy proceduralne (zwykła większość) oraz kwestie uchwalane poprzez jednomyślność (np. rekomendacje w sprawie zmiany pewnych artykułów Statutu, czy zalecenia dla rządów państw członkowskich.) Każdy członek Komitetu Ministrów posiada 1 głos.

b) Zgromadzenie Parlamentarne

Zgromadzenie Parlamentarne jest organem doradczym Komitetu Ministrów. Może ono formułować zalecenia w każdej sprawie dotyczącej celów i zakresu działań Rady Europy. Opiniuje także sprawy przekazane przez Komitet Ministrów. Pełni m.in. funkcje: kreacyjną (np. mianuje Sekretarza Generalnego), opiniodawczą (np. opiniuje projekty umów międzynarodowych), inspiracyjną (np. inicjuje projekty konwencji), kontrolną (np. rozpatruje sprawozdania z działalności Komitetu), utrzymuje także kontakty z innymi organizacjami międzynarodowymi. Zgromadzenie Parlamentarne składa się z przedstawicieli parlamentów i ich zastępców (po 318). Przedstawiciele są wybierani przez krajowe parlamenty lub wg procedury przez nie uchwalonej. Państwom przysługuje różna liczba reprezentantów, zależni od liczby ludności danego kraju. Zgodnie ze statutem, Zgromadzenie obraduje raz do roku podczas miesięcznej sesji, jednak od  1957r. odbywa się także sesja wiosenna w jednym z państw członkowskich. Ponadto sesję zwyczajną podzielono na 3 części, tak więc Zgromadzenie Parlamentarne zbiera się 4 razy do roku. Z zasady, w trakcie głosowania w Zgromadzeniu obowiązuje zasada większości 2/3. Są jednak wyjątki: sprawy proceduralne i wybór członków prezydium uchwala się większością wybraną każdorazowo przez Zgromadzenie większością 2/3, a wyboru Sekretarza Generalnego dokonuje się w I turze większością bezwzględną, a w II większością względną.