https://www.wired.com/2015/02/scientists-wrong-time-thats-fantastic/
Przetłumaczono z www.DeepL.com/Translator (wersja darmowa)


Naukowcy cały czas się mylą i to jest fantastyczne
Marcus Woo
6 - 7 minut

28 lutego 1998 r. w renomowanym czasopiśmie medycznym The Lancet ukazało się badanie obserwacyjne 12 dzieci: Guzkowa hiperplazja limfatyczno-jelitowa, niespecyficzne zapalenie jelita grubego i całościowe zaburzenia rozwoju u dzieci. Może nie brzmi to seksownie, ale kiedy media przeczytały poza tytułem, w opisach badań, jak te paskudnie brzmiące objawy pojawiły się tuż po zaszczepieniu dzieci, efekt był jasny: szczepionka przeciwko odrze, śwince i różyczce może powodować autyzm.

Było to słynne badanie Andrew Wakefielda, któremu wielu przypisuje zasługę za zapoczątkowanie obecnej hiperpokornej formy nastrojów antyszczepionkowych. Wakefield jest być może najbardziej znanym współczesnym naukowcem, który się pomylił - bardzo się pomylił, niebezpiecznie się pomylił, pomylił się w praktyce medycznej.

Ale naukowcy mylą się cały czas, na dużo bardziej niewinne sposoby. I to jest w porządku. W gruncie rzeczy to świetnie.

Gdy badaczowi udowadnia się, że się myli, oznacza to, że metoda naukowa działa. Naukowcy czynią postępy, powtarzając swoje eksperymenty*, aby sprawdzić, czy uda im się uzyskać ten sam wynik. Najczęściej nie udaje się. "Niepowodzenie w reprodukcji to dobra rzecz" - mówi Ivan Oransky, współzałożyciel Retraction Watch. "Zdarza się to o wiele częściej, niż nam się wydaje". Może to wynikać z faktu, że badania były jawnym oszustwem, jak w przypadku Wakefielda. Istnieje jednak wiele innych sposobów na uzyskanie negatywnego wyniku -*jak pokazuje nowa kolekcja negatywnych wyników badań Public Library of Science, która została uruchomiona w tym tygodniu, w przejmujących szczegółach.

Może się zdarzyć, że pipetowaniem zajmuje się wyjątkowo luźny postdoc. Być może wybrałeś dziwną populację pacjentów, u których zaobserwowałeś jednorazowy skok skuteczności leku. Mogłeś też mieć po prostu dziwny statystyczny przypadek. Niezależnie od tego, w jaki sposób eksperyment został spaprany, "negatywne wyniki mogą być niezwykle ekscytujące i użyteczne - czasami nawet bardziej użyteczne niż wyniki pozytywne" - mówi John Ioannidis, biolog ze Stanford, który opublikował słynną już pracę sugerującą, że większość badań naukowych jest błędna.

Problem z nauką nie polega na tym, że naukowcy mogą się mylić: chodzi o to, że kiedy już udowodnią, że się mylą, ludziom jest zbyt trudno się o tym przekonać.

Negatywne wyniki, takie jak ten, który definitywnie obalił pracę Wakefielda, nie trafiają do wiadomości publicznej. Zabawna gra: Założę się, że nie potrafisz wymienić nazwiska głównego autora tej pracy. (W porządku, my też nie potrafimy, ale czytaj dalej, żeby się tego dowiedzieć!) Dziennikarzom o wiele łatwiej jest napisać błyskotliwy nagłówek o nowym, prowokującym odkryciu (winny) niż ponure odrzucenie kolejnej hipotezy, a czasopisma naukowe cały czas wykorzystują tę tendencję, wybierając badania do publikacji.

"Wszystkie bodźce w nauce są nastawione przeciwko publikowaniu negatywnych wyników lub niepowodzeń w replikacji" - mówi Oransky. Naukowcy odczuwają presję, by publikować ekscytujące wyniki, ponieważ tego właśnie oczekują renomowane czasopisma - nie jest dobrze wyglądać na okładkach Science i Nature, gdy krzyczy się "Ups, pomyliliśmy się!" - a naukowcy desperacko potrzebują tych głośnych publikacji, by zapewnić sobie finansowanie i posadę. "Ludzie są zmuszani do przypisywania sobie znaczenia, czyli czegoś nowego, ekstrawaganckiego, niezwykłego i pozytywnego" - mówi Ioannidis.

Ponadto naukowcy nie lubią wchodzić sobie w drogę. "Odczuwają dużą presję, by nie zaprzeczać sobie nawzajem" - mówi Elizabeth Iorns, dyrektor generalny Science Exchange. "Istnieje wiele dowodów na to, że jeśli to zrobisz, będzie to miało negatywny wpływ na Twoją karierę".

Gdy polityka publikacji naukowych uniemożliwia publikowanie negatywnych wyników, nauka nie może się rozwijać, a potencjalnie niebezpieczne błędy - czy to wynikające z oszustwa, czy z uczciwej pomyłki - pozostają bez kontroli. Dlatego właśnie wiele publikacji naukowych, w tym PLOS, zaczęło ostatnio kłaść nacisk na odtwarzalność i wyniki negatywne.

Znane czasopisma ogłosiły, że chcą uczynić dane bardziej przejrzystymi i dostępnymi, aby naukowcy mogli łatwo powtarzać analizy. Inne, takie jak Journal of Negative Results in BioMedicine, poświęcają się publikowaniu wyłącznie wyników negatywnych. *Zbiór negatywnych, zerowych i niejednoznacznych prac, nazwany The Missing Pieces (Brakujące elementy), jest teraz w centrum uwagi na prace, które zaprzeczają wcześniejszym odkryciom. PLOS uznał - i my się z tym zgadzamy - że nadszedł czas, aby poświęcić im uwagę, na którą zasługują. Wyniki negatywne, wystąp:

Szczepionki i autyzm. W badaniu Wakefielda z 1998 roku opisano możliwy związek między szczepionką przeciwko odrze, śwince i różyczce a wystąpieniem autyzmu u dzieci z problemami żołądkowo-jelitowymi. Od tego czasu ponad 20 badań wykluczyło jakikolwiek związek, ale nie koncentrowały się one na dzieciach z problemami żołądkowo-jelitowymi. W 2008 r. badacze pod kierunkiem Mady Hornig przeprowadzili więc studium przypadku. Ponownie nie znaleźli żadnych dowodów na związek szczepionki z autyzmem.



Zdolności parapsychiczne. W 2011 r. Daryl Bem, psycholog z Cornell, przeprowadził dziewięć eksperymentów, które zdawały się sugerować, że ludzie mogą być parapsychiczni. Niezwykłe twierdzenia wymagają niezwykłych dowodów, więc w 2012 roku badacze trzykrotnie powtórzyli jeden z eksperymentów. Jak stwierdzono w nowszej pracy, "wszystkie trzy próby replikacji nie przyniosły znaczących efektów, a zatem nie potwierdzają istnienia zdolności parapsychicznych". Szkoda.

Priming i wydajność. W wysoko cytowanym badaniu z 2001 roku John Bargh, psycholog z Yale, odkrył, że ludzie, którzy mieli kontakt ze słowami takimi jak "dążyć" czy "osiągnąć", lepiej radzili sobie z zadaniami poznawczymi. W 2013 roku naukowcy przeprowadzili dwa eksperymenty, aby powtórzyć oryginalne wyniki. Nie udało im się.

Brak samokontroli. Niektóre badania sugerują, że próbując zachować samokontrolę, tak naprawdę ćwiczymy, jak napinamy mięsień. Po pewnym czasie człowiek staje się zbyt zmęczony i nie jest w stanie dłużej się kontrolować. Jednak w badaniu z 2014 roku w ogóle nie udało się odtworzyć tego efektu.

Kumple i pamięć. W 2007 roku Sid Horton, psycholog z Northwestern University, odkrył, że osoby, które kojarzyły dany przedmiot z konkretną osobą, były w stanie szybciej nazwać obraz tego przedmiotu, gdy ta osoba była obecna. Jednak w ramach godnego popisu samouwielbienia Horton próbował odtworzyć swoje wyniki w 2014 roku - i nie udało mu się.