Javljaju se u tri osnovne varijante: loptast ili kuglast, štapićast ili cilindričan i spirale ili opruge.
Loptaste bakterije nazivaju se koke ( lat. coccus = zrno, bobica)
Kod štapićastih bakterija javljaju se četri varijante: prvi štapići-bacili, u obliku zareza zvana vibrio, štapićaste bakterije koje po svom izgledu podsjećaju na opruge, spirale nazivaju se spirobete, pojedine štapićaste bakterije javljaju se i u obliku koncafilamenta
Veličina bakterija zavisi od njihovog oblika.
Mada su veoma male, njihova veličina može lahko da se odredi pomoću mikroskopa sa mikrometarskim okularom.
Jedinica za mjerenje veličine bakterija je mikrometar (μm). Veličina loptastih bakterija određuje se njihovim prećnikom.
Kod bacila se veličina određuje njihovom dužinom i širinom.
Raspored bakterijskih ćelija zavisi od vrsta bakterija i različit je bez obzira na njihov oblik.
On je karakterističan i predstavlja urođenu osobinu tako da služi kao pouzdan pokazatelj i za identifikaciju određenih vrsta bakterija.
Ovo svojstvo posebno je izraženo kod loptastih bakterija, pa su one na osnovu rasporeda podijeljene u nekoliko tipova:
 - micrococcus
 - diploccus
 - tetracoccus
 - sarcina
 - streptococcus
 - staphrylococcus
 Karakterističan raspored javlja se kod štapićastih bakterija.
 Ako se u razmazu nalaze po dva bacila zajedno nazivaju se diplobacillus, a kad se raspoređuju u vidu kraćih ili dužih lanaca, dobijaju naziv streptobacillus.

 Struktura bakterijske ćelije

 Osnovnu strukturu bakterijske ćelije čine: ovojnice, citoplazma sa jedrom i raznim inkluzijama kao i izrasline na površini bakterijske ćelije.
 Tri su osnovne ovojnice bakterijske ćelije kapsula, ćelijski zid i citoplazmatska membrana.
 Kapsula je izuzetno značajna ovojnica koja je prisutna samo kod određenog broja bakterija.
 Zbog viskoznosti ne može se odvojiti od ćelijskog zida.
 Funkcija kapsule je prioritetno zaštitna. Ona štiti bakteriju od mehaničkog povreda i od fagocita i bakteriofaga u organizmu.
 Ćelijski zid je osnovna ovojnica svih bakterija, izuzev onih iz porodice Mycoplazmatace
 Ćelijski zid Gram-pozitivnih bakterija razlikuje se od ćelijskog zida Gram-negativnih bakterija.
 Kod Gram-pozitivnih bakterija ćelijski zid je deblji oko 20 μm, a kod Gram-negativnih bakterija je mnogo tanji za 10-14 μm.
Citoplazmatska membrana predstavlja ovojnicu koja obavija citoplazmu i prisutna je kod svih bakterija bez izuzetaka.
Sastavljena je od dva solja.
Oba sloja su građena od fosfolipida, strukturnih proteina i proteina sa enzimskom funkcijom.
Mesomi su intraplazmatske organele membrane čiji je hemijski sastav indentičan hemijskom sastavu citoplazmatske membrane.
Citoplazma je gusta granulirana tečnost, ispunjena sa dosta mikroskopski vidljivih zrnaca. Sastoji se od nukleinskog materijala i mikrosoma.
Inkluzije su organele različite veličine čiji broj varira.