Absolutyzm

Czy władza absolutna była faktycznie absolutna i nieograniczona?
Aby odpowiedzieć na to pytanie spójrzmy na działanie kilku podręcznikowych państw takich jak Francja, Rosja, czy Prusy.
We Francji król był głównym źródłem prawa, ale sam jednocześnie stał ponad nim. Tylko on lub upoważnieni przez niego ministrowie decydowali o nakładaniu podatków. W praktyce zanikła reprezentacja stanowa – Stany Generalne (nie były zwoływane do 1789 r.). W 1685 r., w ramach ujednolicenia państwa, odwołano edykt nantejski. W dziedzinie ekonomii stosowano politykę merkantylizmu – dążenia do uzyskania dodatniego bilansu w handlu zagranicznym. Rozbudowano flotę handlową i przystąpiono do tworzenia imperium kolonialnego. Francja toczyła liczne wojny, zdobywając Flandrię, Alzację i Lotaryngię. W wyniku wojny o sukcesję (dziedziczenie tronu) hiszpańską (1710-1713), wnuk Ludwika XIV zasiadł na tronie Hiszpanii.
W drugiej połowie XVII w. Rosja weszła na drogę przeobrażeń, które doprowadziły tam do uformowania się nowożytnego, europejskiego absolutyzmu, jak również do wzrostu jej pozycji na arenie międzynarodowej. Punktem zwrotnym stały się reformy przeprowadzone przez Piotra I, które wyrwały ten kraj z zacofania i zmniejszyły dystans do wysoko już rozwiniętej Europy Zachodniej. „Imperator Wszechrosyjski jest monarchą samowładnym i nieograniczonym. Posłuszeństwo należne Jego władzy najwyższej, nie tylko z bojaźni, ale i wobec sumienia, sam Bóg nakazuje”. Duma bojarska zastąpiona przez senat i kolegie. Kraj został podzielony na gubernie, a gubernie na prowincję. Budowane były manufaktury produkujące na potrzeby wojska, wspierany był handel. Tworzona była regularna armia lądowa i marynarka wojenna.
Prusy miały charakter biurokratyczny i ekspansjonistyczny, a cała administracja pozostawała pod kontrolą władz państwowych. System państwowy został oparty na podatkach, które stanowiły główny dochód skarbu państwa, oraz na stałej armii i sojuszu z zamożną pruską szlachtą, tzw. junkierstwem. Przeprowadzone zostały reformy, których celem stało się scentralizowanie administracji państwowej. Zaprowadzona została laicyzacja państwa, rozbudowany został aparat urzędniczy, zreorganizowana (lepiej) została administracja państwowa, zaprowadzone zostały merkantylizm oraz militaryzm, zlikwidowane zostały dworskie ceremonie, usprawniony został system podatkowy, a także ocenzurowana została prasa.

Bazując na powyższym twierdzę, że w wielu krajach faktycznie była absolutna jednakże nie do końca była ona nieograniczona gdyż wciąż liczyła się szlachta bez której wsparcia ciężko byłoby kontrolować całe państwo.