Waarom de Bay Area snakt naar een verkeersplan à la Utrecht

Als je ze niet dagelijks ziet, dan wel wekelijks. Groepen met Nederlandse ondernemers die in Silicon Valley komen rondsnuffelen. Zo komen er ook Franse groepen, en Zweedse, Zwitserse en Japanse. Sommige bedrijven komen al jaren. En dan opeens is het raak. Dan besluiten ze serieus te onderzoeken een vestiging in de Valley te openen. En dan kan het snel gaan.

Vorige week woensdag liep ik mensen van Goudappel Coffeng uit Deventer en APPM uit Hoofddorp tegen het lijf in hartje San Francisco. Namen die niet iedereen veel zullen zeggen, maar voor wie iets met ruimtelijke ordening of mobiliteit te maken heeft, klinken ze vast bekend. Ze bezochten hun relaties in de Valley en samen organiseerden ze een dag onder de noemer ‘Excellent Cities’, waar ze Nederlandse voorbeelden presenteerden aan onder meer beleidsmakers uit de regio.

Beide bedrijven, die in Nederland al zeker tien jaar regelmatig samenwerken, stonden woensdag op het punt de Amerikaanse knoop door te hakken. Want het kan zo echt niet langer in de Bay Area. Het verkeer in dit gebied is er als gevolg van het Amerikaanse geloof in de vrije marktwerking bepaald niet beter op geworden, is de Nederlandse analyse. De twee bedrijven kunnen het weten, want ze zijn al vaker aan de Westkust geweest en hebben de data zo grondig geanalyseerd ‘dat de Amerikanen er diep van onder de indruk waren’.
Innovatie in de praktijk

‘Met een kaartje van de metro kan je hier bijvoorbeeld niet overstappen op de tram’, zegt Bas Govers van Goudappel Coffeng. ‘Toegegeven, daar hebben we in Nederland ook jaren over gedaan, maar dat is hier nog niet eens aan de orde. Als ik mijn NS-business-kaart laat zien, waarmee ik de auto bij het station kan parkeren, deelfietsen kan gebruiken en al het ov in Nederland, zijn ze diep onder de indruk.’

Harm Jan Idema van APPM vult aan: ‘Wij hebben onze Europese inzichten over hoe je bereikbaarheid en duurzaamheid slim organiseert en hier lopen ze voorop met de techniek. Dat willen we bij elkaar brengen. Kijk hoe snel Nederland een coherent netwerk van laadpalen voor elektrische auto’s uit de grond heeft gestampt, met allemaal dezelfde stekkers en pasjes. Wij zorgen dat alle technische innovaties - die vaak hiervandaan komen - werken op straat.’

Het twintig jaar oude APPM adviseert bij ruimtelijke ordening, duurzaamheid en mobiliteit. Het ziet als zijn belangrijkste kracht dat het alle betrokkenen aan tafel krijgt en betrekt in de nieuwe oplossing en vervolgens ook projecten daadwerkelijk ‘op straat brengt’. ‘Als je het heel zwart-wit stelt zijn wij van de inhoud’, zegt Govers. ‘Door met APPM samen te werken genereren we meer draagvlak voor onze voorstellen.’

Van deur tot deur

Het gaat de Nederlanders niet om een nieuwe snelweg of een hogesnelheidslijn naar Los Angeles. Het gaat ze om een coherente aanpak van al het vervoer dat mensen van deur tot deur nodig hebben, tot en met de laatste mijl zoals dat hier heet. Als daar een fiets aan te pas moet komen is dat prima, maar een vliegende taxi mag ook. Als er maar over alle aspecten is nagedacht.

‘Het gaat er niet om of een auto soepel van A naar B komt, maar een mens’, zegt Govers. ‘Ik noem het het hamburgermodel. Het gaat om allemaal onderdelen op lokaal niveau en planning van netwerken op regionaal niveau. Vervoer, huizen, laadpalen, netwerken van bijvoorbeeld trein en fiets die goed op elkaar aansluiten, maar ook een thema als inclusiviteit. Iemand moet daar een visie op ontwikkelen. Daar zijn we in Nederland goed in.’
De Nederlanders adviseren de Amerikanen over een coherente aanpak van vervoer van deur tot deur

‘Tegelijkertijd biedt Californië veel inspiratie met alle nieuwe ontwikkelingen die hier gaande zijn’, vertelt Idema. ‘De Tesla’s, Uber, Smart Watches en veel onlinediensten waar we gebruik van maken, komen hier vandaan. Die ontwikkelingen zijn vaak nog nieuw in Nederland en nemen we mee naar onze Europese projecten. Zo inspireren we onze opdrachtgever in Nederland vanuit de ervaringen in Californië.’
Verkeersinfarcten

Het moment is absoluut daar om Nederlandse voeten aan de Amerikaanse grond te krijgen, zeggen Govers en Idema die woensdag in Café de la Presse. De druk om de dagelijkse verkeersinfarcten in de steden en de Valley aan te pakken is zo groot, dat de Amerikanen op het punt staan om op zijn Nederlands te gaan polderen. De bijna dertig betrokken overheden in de Bay Area mogen ‘onmachtig’ zijn en ‘miljarden hebben gestoken in slecht renderende transportprojecten’, het keerpunt is nabij.

Amerikaanse delegaties zijn al meermalen naar Nederland afgereisd en hebben aangegeven de komst van enkele Nederlandse bedrijven naar deze streek te verwelkomen. ‘Ze snakken naar oplossingen en ze staan open voor ons verhaal’, zegt Govers. ‘Die openheid ben ik nergens in Europa tegengekomen. San Jose wil letterlijk een verkeersplan à la Utrecht. Die aanbesteding gaat binnenkort open.’

De overheden willen nieuwe (buitenlandse) inzichten, ‘want de oude werken duidelijk niet’. Grote bedrijven als Facebook en Google hebben ook allerlei plannen voor huizenbouw en transport - die net als in Nederland vaak stuiten op opmerkelijk veel lokaal verzet - dus het is tijd de koppen bij elkaar te steken.

Klimaatverandering

Beide partijen hadden blijkbaar een topweek, want 'de Amerikaanse plannen’ van woensdag worden een paar dagen later al omgezet in concrete daden. APPM stuurt binnenkort een 'liaison officer' om de markt verder te ontginnen. Goudappel Coffeng hakte ook de knoop door. Het kantoor in San Francisco komt er, en snel.

Ze zien een grote markt, met veel geld en grote vraagstukken. Goudappel keek eerder ook al nadrukkelijk mee bij voorstellen om dit gebied droog te houden door infrastructuurplanning als de zeespiegel stijgt. Weer andere Nederlandse partijen kijken naar duurzame drinkwatervoorziening in het steeds droger wordende Californië. Klimaatverandering kost niet alleen in Nederland bakken met geld.

Voeg dit bij de prille Nederlandse overheidsplannen om een permanente agrarische vertegenwoordiger naar Californië te sturen, om die Amerikanen eens wat efficiënter te leren boeren. En dan is maar één conclusie mogelijk: Nederland gaat Silicon Valley wegtrekken van de rand van de afgrond. Dat aan die ontwikkelingshulp een aardig centje verdiend kan gaan worden, is vanzelfsprekend bijzaak.