Micro Monsters 3D S01E03

1
00:00:02,880 --> 00:00:05,231
Thế giới chúng ta
không hoàn toàn đồng nhất.

2
00:00:07,048 --> 00:00:10,130
Khuất sau tầm nhìn của chúng ta
là một thế giới khác hẳn.

3
00:00:11,398 --> 00:00:13,634
Những sinh vật hoàn toàn xa lạ với chúng ta.

4
00:00:15,829 --> 00:00:17,532
Như thể từ hành tinh khác.

5
00:00:19,020 --> 00:00:22,199
Chúng có số lượng đông đảo hơn mọi
nhóm sinh vật nào khác trên hành tinh.

6
00:00:27,210 --> 00:00:31,015
Chào mừng bạn đến với thế giới
động vật chân đốt kỳ thú (arthropod).

7
00:00:31,720 --> 00:00:35,890
Nhện, bọ cạp và côn trùng.

8
00:00:36,500 --> 00:00:38,952
Ngày nay chúng ta sử dụng
những công nghệ ghi hình mới

9
00:00:39,200 --> 00:00:43,174
giúp khám phá chi tiết hơn bao giờ hết,

10
00:00:43,576 --> 00:00:48,329
đời sống của chúng, cách chúng chiến đấu,
kiếm ăn và sinh sản.

11
00:00:48,829 --> 00:00:52,919
Loạt phim tài liệu này sử dụng công nghệ
ghi hình 3D đặc biệt

12
00:00:53,054 --> 00:00:56,531
nhằm nghiên cứu chi tiết thế giới thu nhỏ,

13
00:00:56,570 --> 00:01:00,219
trong môi trường tự nhiên hay mô phỏng.

14
00:01:00,399 --> 00:01:04,089
Chúng ta sẽ chứng kiến ​​sự sinh sản,
những thách thức chúng phải đối mặt,

15
00:01:04,189 --> 00:01:06,620
những khoảnh khắc ngàn cân treo sợi tóc
trong đời sống của chúng.

16
00:01:08,243 --> 00:01:11,904
Qua đó có thể giúp chúng ta hiểu được
làm cách nào mà ngày nay

17
00:01:11,970 --> 00:01:15,920
hơn 80% động vật trên hành tinh

18
00:01:15,920 --> 00:01:17,666
là động vật chân đốt.

19
00:01:18,699 --> 00:01:21,236
Trong loạt phim này chúng ta sẽ chứng kiến
quá trình tiến hóa của chúng.

20
00:01:21,836 --> 00:01:25,186
Từ loài cuốn chiếu tương đối giản đơn,
(millipede)

21
00:01:25,635 --> 00:01:29,894
tới những đàn đông đảo lên tới hàng trăm,
thậm chí hàng triệu cá thể.

22
00:01:32,040 --> 00:01:36,013
Chúng ta sẽ chứng kiến ​​quá trình biến đổi
kỳ diệu nhất trong thế giới động vật.

23
00:01:37,509 --> 00:01:39,429
Chúng ta sẽ gặp những đàn kiến
xây trang trại.

24
00:01:40,212 --> 00:01:42,663
những con nhện tung mạng nhện của chúng

25
00:01:44,349 --> 00:01:48,126
Và loài bọ trang điểm bằng thi thể nạn nhân
như một kiểu ngụy trang.

26
00:01:50,459 --> 00:01:54,533
Chào mừng bạn đến một thế giới
kỳ lạ và đầy nguy hiểm.

27
00:01:58,483 --> 00:02:04,123
NHỮNG QUÁI VẬT THU NHỎ
Nghe & dịch: Hoàng Hà (Anabas).

28
00:02:05,420 --> 00:02:11,566
Phần III: TÁN TỈNH

29
00:02:12,674 --> 00:02:14,990
Rừng nhiệt đới ẩm Nam Phi

30
00:02:14,990 --> 00:02:18,560
có vô số các loài côn trùng.

31
00:02:20,457 --> 00:02:22,100
với rất nhiều động vật chân đốt xung quanh,

32
00:02:22,100 --> 00:02:25,230
Bạn có thể cho rằng tìm kiếm bạn tình
có vẻ khá dễ dàng.

33
00:02:25,230 --> 00:02:26,628
nhưng điều đó không đúng.

34
00:02:27,676 --> 00:02:31,910
Hành vi tán tỉnh thường phức tạp,
kéo dài, lôi cuốn...

35
00:02:31,910 --> 00:02:34,465
và với một số thậm chí rất tàn bạo.

36
00:02:36,720 --> 00:02:41,301
Đây là loài bọ khổng lồ (goliath beetle),
thuộc số côn trùng lớn nhất.

37
00:02:41,634 --> 00:02:42,980
Tôi biết nó là một con đực

38
00:02:42,980 --> 00:02:45,785
vì nó cặp sừng phía trước đầu.

39
00:02:46,106 --> 00:02:48,616
dùng để tranh giành con cái.

40
00:02:59,771 --> 00:03:03,619
Bọ khổng lồ thuộc loại côn trùng
khỏe nhất hành tinh.

41
00:03:04,069 --> 00:03:08,280
Con đực này có thể nâng trong lượng
lớn gấp 850 lần cơ thể nó.

42
00:03:08,280 --> 00:03:12,079
Tương đương với việc
tôi có thể nhấc bổng 10 con voi.

43
00:03:14,023 --> 00:03:17,661
Bạn phải dùng tất cả sức mạnh
để giành quyền giao phối.

44
00:03:23,579 --> 00:03:26,631
Những con cái không có sừng,

45
00:03:27,242 --> 00:03:29,644
nó không cần chúng.

46
00:03:30,420 --> 00:03:33,452
Chỉ những con đực mới phải chiến đấu.

47
00:03:35,370 --> 00:03:39,200
Chúng phải đối mặt với thách thức
do những con đực khác có thể gây ra.

48
00:03:43,933 --> 00:03:49,038
Đó là cuộc chiến khốc liệt khi mỗi kẻ
cố đẩy sừng của mình dưới vỏ đối thủ.

49
00:03:50,959 --> 00:03:56,123
Nếu một con đực hất đối thủ khỏi nhánh cây
nó sẽ giành được con cái.

50
00:04:24,491 --> 00:04:27,300
Kẻ thua cuộc rút lui.

51
00:04:27,973 --> 00:04:31,881
và cùng với cuộc chiến kết thúc
kẻ chiến thắng giành được bạn tình.

52
00:04:46,280 --> 00:04:48,900
Trên nền rừng nhiệt đới Nam Mỹ

53
00:04:48,900 --> 00:04:51,860
Tất cả đều phải dùng xúc giác và khướu giác.

54
00:04:53,530 --> 00:04:57,479
Dấu hiệu hiếm khi được dùng với loài bọ
sống dưới những rừng cây bụi.

55
00:05:03,120 --> 00:05:08,128
Con nhện bông hồng Chile tarantula này
gần như mù (Chilean rose tarantula).

56
00:05:09,250 --> 00:05:11,729
Nó tìm bạn tình nhờ khướu giác.

57
00:05:12,360 --> 00:05:15,230
và bằng xúc giác khi đủ gần.

58
00:05:18,480 --> 00:05:22,737
Giờ nó đang tìm kiếm con cái,
nó đã sửa soạn sẵn sàng.

59
00:05:23,440 --> 00:05:28,190
trước khi xuất phát nó dệt một dải lụa mỏng
nhả tinh trùng lên đó.

60
00:05:28,190 --> 00:05:31,340
sau đó hút tinh trùng vào một cái túi

61
00:05:31,340 --> 00:05:34,192
một phần phụ giống như ngón tay
gần miệng nó.

62
00:05:39,639 --> 00:05:44,195
Con cái này báo hiệu cho nó
bằng cách tiết ra hóc môn tình dục.

63
00:05:48,570 --> 00:05:50,317
và nó tiến lại.

64
00:05:54,760 --> 00:05:57,278
Nó đẩy chính mình bên dưới con cái.

65
00:05:58,710 --> 00:06:04,072
Những cái móc đặc biệt ở chân trước
đẩy răng con cái sang hai bên ngăn nó cắn.

66
00:06:08,230 --> 00:06:12,500
Cử động của nó cũng kích thích
vùng lông nhạy cảm dưới bụng con cái.

67
00:06:16,932 --> 00:06:19,280
nhờ đó con cái đã ưng thuận,

68
00:06:19,280 --> 00:06:26,280
nó sử dụng túi tinh trùng
thụ tinh cho con cái.

69
00:06:29,270 --> 00:06:32,610
Khi con cái đẻ trứng,
tất cả đàn con là của nó.

70
00:06:43,669 --> 00:06:47,110
Ở Bắc Mỹ có một con đực
có rất ít thời gian tìm bạn tình.

71
00:06:50,280 --> 00:06:55,205
Nó thuộc loài ong nasonia - ong nữ trang
chỉ nhỉnh hơn đầu que diên (jewel wasp).

72
00:06:57,871 --> 00:07:03,605
Chỉ tồn tại hai ngày, nên cả cuộc đời
ngắn ngủi của nó chỉ nhằm giao phối.

73
00:07:06,090 --> 00:07:11,099
Với thời gian quá ngắn, nó có cách bất thường
nhằm đảm bảo giao phối thành công.

74
00:07:12,330 --> 00:07:17,210
khi gặp con cái nó tiết hormone sinh dục
lên râu con cái.

75
00:07:21,030 --> 00:07:23,863
Nếu ưng thuận, con cái sẽ để nó giao phối.

76
00:07:26,920 --> 00:07:32,077
Con cái này không hưởng ứng
và loại bỏ những thứ nó tiết ra.

77
00:07:39,569 --> 00:07:43,880
Không lãng phí thời gian
nó chuyển sang tìm một con cái khác.

78
00:07:45,193 --> 00:07:46,883
Nó có một con khác.

79
00:07:54,330 --> 00:07:57,793
Con cái này ưng thuận và nó giao phối.

80
00:07:58,886 --> 00:08:00,293
Thành công.

81
00:08:01,720 --> 00:08:04,190
Nhưng để đảm bảo con cái
không giao phối với những con đực khác

82
00:08:04,270 --> 00:08:08,710
Nó lại leo lên con cái
và tiết nhiều hóc môn hơn.

83
00:08:11,000 --> 00:08:14,543
Giờ con cái sẽ không hứng thú
với những con đực khác.

84
00:08:16,162 --> 00:08:19,860
Và con đức gần như chắc chắn
đã truyền bá được gene của mình.

85
00:08:22,435 --> 00:08:25,956
Ít nhất một số thế hệ tiếp theo
sẽ mang gene của nó.

86
00:08:27,540 --> 00:08:31,106
Trong rừng nhiệt đới châu Phi
một loài bọ đặc biệt nguy hiểm,

87
00:08:31,348 --> 00:08:35,462
đã phát triển cách lấy lòng bạn tình
khéo léo tới mức độ kinh ngạc.

88
00:08:42,880 --> 00:08:46,140
Có trên 2.000 loài bọ cạp.

89
00:08:46,642 --> 00:08:50,250
Trong khi chỉ khoảng 20 loài trong số đó
nguy hiểm với con người.

90
00:08:50,250 --> 00:08:54,002
Tất cả chúng đều nguy hiểm
với các loài bọ khác.

91
00:08:56,019 --> 00:09:01,030
Loài bọ cạp càng đỏ Tanzania (Tanzanian red claw)
hoạt động về đêm như mọi loài bò cạp.

92
00:09:03,722 --> 00:09:07,002
Nghi thức giao phối của chúng
thường diễn ra về đêm.

93
00:09:08,270 --> 00:09:11,529
Cơ thể chúng phát quang
dưới ánh sáng cực tím.

94
00:09:11,529 --> 00:09:15,428
và đó là cơ hội để chúng ta
chứng kiến hành vi thân mật nhất của chúng.

95
00:09:17,687 --> 00:09:19,380
Khi con cái tìm thấy một con đực.

96
00:09:19,380 --> 00:09:21,838
Nghi lễ đặc biệt của chúng bắt đầu.

97
00:09:22,649 --> 00:09:25,537
Chúng khiêu vũ.

98
00:09:46,260 --> 00:09:50,554
Nó mơn trớn con cái
bằng cách ve vuốt phần miệng.

99
00:09:59,530 --> 00:10:01,900
Trong khi nó cố gắng kích thích con cái,

100
00:10:01,900 --> 00:10:05,380
con cái cũng thăm dò sức mạnh của nó

101
00:10:14,642 --> 00:10:17,790
Con cái đã ưng thuận.

102
00:10:21,000 --> 00:10:25,075
Giờ con đực đang dìu con cái.

103
00:10:29,045 --> 00:10:35,366
Cuối cùng, nó nhả tinh trùng xuống mặt đất
và dịu dàng dìu con cái tới đó.

104
00:10:40,949 --> 00:10:43,331
Nó đã khẳng định sức mạnh,
sự nhanh nhẹn của mình.

105
00:10:43,448 --> 00:10:46,901
và con cái có được người cha
hoàn hảo cho đàn con.

106
00:10:50,980 --> 00:10:55,904
Nhưng với những động vật chân đốt khác,
tán tỉnh đi kèm với bạo lực khốc liệt.

107
00:10:59,810 --> 00:11:04,183
Và với nhiều con đực đó là vấn đề
giữa sự sống và cái chết.

108
00:11:10,880 --> 00:11:14,234
Động vật chân đốt có nhiều
nghi thức tán tỉnh hấp dẫn.

109
00:11:16,559 --> 00:11:18,546
Từ vũ điệu của loài bọ cạp

110
00:11:23,470 --> 00:11:26,420
tới trận chiến dai dẳng
của bọ cánh cứng khổng lồ.

111
00:11:31,010 --> 00:11:33,810
Hay vòng tay nồng nhiệt
của nhện tarantula.

112
00:11:36,609 --> 00:11:40,134
Nhưng với một số sinh vật
tán tỉnh khốc liệt hơn nhiều.

113
00:11:42,150 --> 00:11:45,499
Và điều đó thậm chí diễn ra
trong cả thế giới nhỏ nhất.

114
00:11:47,160 --> 00:11:52,180
Cái đĩa này chứa một đàn ganh đua
của loài kiến ​​lang thang (tramp ants)

115
00:11:52,422 --> 00:11:57,567
Chúng rất nhỏ, mỗi cá thể
có kích thước nhỏ hơn một hạt cát.

116
00:11:57,713 --> 00:12:01,564
Để thấy rõ hơn, chúng ta phải dùng
độ phóng đại rất lớn.

117
00:12:02,092 --> 00:12:03,543
Nhưng chúng đáng để xem

118
00:12:03,657 --> 00:12:09,870
vì con đực thống trị có cách xử sự tàn bạo
để chỉ mình nó được quyền sinh sản

119
00:12:17,294 --> 00:12:23,234
Phóng đại 200 lần cho thấy
những hoạt động thân mật của đàn nhỏ này

120
00:12:27,430 --> 00:12:30,956
Vài trăm con kiến đang làm việc.

121
00:12:33,519 --> 00:12:37,297
Những con kiến cánh là kiến chúa
và đã sẵn sàng giao phối.

122
00:12:40,540 --> 00:12:44,741
Và hai con đực này
đang giành quyền giao phối.

123
00:12:55,257 --> 00:12:59,349
Con đực thống trị
là con có màu vàng hơn.

124
00:13:02,310 --> 00:13:05,760
Bằng cách nào đó nó phải tống khứ
những con đực khác ra khỏi tổ.

125
00:13:05,781 --> 00:13:08,471
chỉ mình nó có quyền giao phối.

126
00:13:09,802 --> 00:13:12,904
Nhưng nó không đủ mạnh
để tự tiêu diệt mọi con đực khác.

127
00:13:17,269 --> 00:13:21,236
Thay vào đó nó dùng những con kiến ​​khác
làm thay công việc bẩn thỉu này.

128
00:13:22,490 --> 00:13:25,512
Nó tiết vào con đực đối thủ
một thứ mùi khó chịu.

129
00:13:30,230 --> 00:13:33,203
Khiến chúng có mùi như một kẻ đột nhập

130
00:13:38,100 --> 00:13:41,850
Những con kiến lính ra tay nhằm vào kẻ
mà con đực thống trị muốn mượn tay,

131
00:13:41,855 --> 00:13:44,412
và xẻ nó làm đôi.

132
00:13:46,589 --> 00:13:50,556
Ít nhất, cộng đồng này
phải trả giá bằng bạo lực.

133
00:14:06,370 --> 00:14:10,922
Trên nền rừng nhiệt đới Ấn Độ, một loài
côn trùng khác có cách nhẹ nhàng hơn,

134
00:14:11,206 --> 00:14:14,420
nhưng cũng ranh mãnh không kém
nhằm đảm bảo quá trình giao phối.

135
00:14:16,516 --> 00:14:18,890
Những con dế nhà nhiệt đới đực này
(tropical house cricket)

136
00:14:18,970 --> 00:14:23,936
đang gáy bằng cách cọ cánh vào nhau
với hy vọng dẫn dụ những con cái.

137
00:14:27,100 --> 00:14:32,318
Tiếng chúng rất lớn khiến những con cái
có thể nghe được từ cách xa 20 mét.

138
00:14:38,012 --> 00:14:40,110
Con cái này đã có sự lựa chọn.

139
00:14:41,807 --> 00:14:43,250
Nhưng con đực có một mánh khóe

140
00:14:43,250 --> 00:14:46,737
nhằm tăng cơ hội thụ thai cho con cái.

141
00:14:47,770 --> 00:14:49,888
Nó tặng quà cho bạn tình.

142
00:14:51,390 --> 00:14:55,400
Con cái nằm trên con đực,
đánh giá con đực nhờ cặp râu của mình,

143
00:14:55,400 --> 00:14:57,968
để chắc chắn nó sẵn sàng
giao phối với con đực.

144
00:14:59,440 --> 00:15:04,917
Con đực đáp lại bằng cách tiết một gói tinh trùng
kèm với rất nhiều xi-rô.

145
00:15:14,420 --> 00:15:19,194
Khi con đực bỏ đi, gói xi-rô dính vào
cơ quan sinh dục của con cái.

146
00:15:29,573 --> 00:15:31,899
Con cái ăn xi-rô.

147
00:15:37,840 --> 00:15:41,937
Trong khi tinh trùng con đực vẫn gắn liền
với cơ quan sinh dục của con cái.

148
00:15:47,124 --> 00:15:52,765
Hành động tặng quà làm xao lãng con cái
giúp sự thụ tinh diễn ra

149
00:15:54,139 --> 00:15:58,388
Và giúp giảm cơ hội
tìm kiếm bạn tình khác của con cái.

150
00:16:02,760 --> 00:16:06,688
Quà tặng của con đực nhằm đảm bảo
nó là cha của đàn con.

151
00:16:11,014 --> 00:16:15,942
Khắp vùng nhiệt đới một loài côn trùng
đã trở thành biểu trưng nghiệt ngã

152
00:16:15,993 --> 00:16:18,940
mà một số động vật thường làm để giao phối.

153
00:16:25,310 --> 00:16:29,046
Bọ ngựa cầu nguyện (preying mantis)
là một kẻ săn mồi chuyên nghiệp.

154
00:16:30,375 --> 00:16:32,766
và chúng săn mồi bằng mắt.

155
00:16:33,430 --> 00:16:36,387
nhưng khả năng nghe của chúng
chỉ giới hạn với một âm thanh duy nhất,

156
00:16:36,780 --> 00:16:40,187
Chúng có thể phát hiện sóng sonar của dơi
để tránh bị ăn thịt.

157
00:16:43,590 --> 00:16:48,040
Bọ ngựa cầu nguyện có tên như vậy
vì tư thế nó giống người sùng đạo.

158
00:16:50,515 --> 00:16:54,157
nhưng con bọ này không hiền lành
hay dịu dàng.

159
00:16:54,750 --> 00:16:57,454
Chúng là kẻ săn mồi.

160
00:17:04,360 --> 00:17:06,920
Chúng chủ yếu ăn châu chấu và dế

161
00:17:06,920 --> 00:17:10,163
Nhưng được cho là ăn những sinh vật
lớn hơn cả chính chúng.

162
00:17:34,810 --> 00:17:38,992
Con bọ ngựa đực đang leo lên
tiếp cận bạn tình tiềm năng của mình.

163
00:17:39,383 --> 00:17:42,411
có thể không lường trước sự nguy hiểm

164
00:17:52,420 --> 00:17:55,945
Có thể do tác động bởi sự tiếp cận
không mong muốn của con đực.

165
00:17:56,010 --> 00:18:01,936
hay chỉ đơn giản do đói,
bọ ngựa cái bắt đầu ăn kẻ cầu hôn mình.

166
00:18:22,810 --> 00:18:25,000
Kẹp nửa trước cơ thể con đực
trong càng trái của mình

167
00:18:25,315 --> 00:18:28,326
nó bắt đầu ăn phần ngực con đực.

168
00:18:34,530 --> 00:18:40,089
Cho đến khi hai nửa cơ thể con đực
chỉ còn dính với nhau bằng dải thị tươi.

169
00:18:45,660 --> 00:18:48,436
Cuối cùng đầu con đực rụng xuống.

170
00:18:54,910 --> 00:18:58,967
Điều đặc biệt là con đực này chưa chết hẳn

171
00:19:00,470 --> 00:19:03,392
Khi đó nó bắt đầu giao phối.

172
00:19:07,929 --> 00:19:13,044
Con cái cắn cụt đầu và các tế bào não
vốn kiểm soát sự kháng cự của con đực.

173
00:19:13,858 --> 00:19:17,229
Nhưng bụng con đực
có những tế bào thần kinh riêng,

174
00:19:17,742 --> 00:19:20,809
những tế bào thần kinh
kiểm soát hoạt động sinh sản.

175
00:19:20,809 --> 00:19:25,729
cho phép con đực truyền gene của nó
ngay trong cái chết đau đớn.

176
00:19:26,999 --> 00:19:31,029
Xét về mặt sinh sản,
con đực này đã thành công.

177
00:19:31,891 --> 00:19:36,025
Nhưng sự hi sinh của nó tiêu biểu
cho mức độ tàn nhẫn lạ lùng

178
00:19:36,360 --> 00:19:39,015
trong thế giới động vật chân đốt.

179
00:19:45,480 --> 00:19:47,845
Mọi sinh vật đều phải sinh sản.

180
00:19:48,250 --> 00:19:50,162
Nếu không làm vậy chúng sẽ tuyệt chủng.

181
00:19:50,635 --> 00:19:54,112
Động vật chân đốt đã phát triển
nhiều phương thức sinh sản khác nhau.

182
00:19:54,156 --> 00:19:56,467
Một số lãng mạn một số bạo lực

183
00:19:56,801 --> 00:19:59,451
và sự thành công của chúng
giúp chúng trở thành

184
00:19:59,707 --> 00:20:03,175
một trong những dạng thức động vật
phổ biến nhất hành tinh.

185
00:20:05,800 --> 00:20:09,770
Động vật chân đốt khiêu vũ, chiến đấu
và thậm chí hy sinh mạng sống,

186
00:20:09,770 --> 00:20:13,142
Chỉ nhằm tìm kiếm bạn tình.

187
00:20:15,630 --> 00:20:17,892
Tán tỉnh là chìa khóa thành công của chúng

188
00:20:20,726 --> 00:20:23,831
Nhưng quan trọng hơn cả
vẫn là những gì diễn ra sau đó,

189
00:20:24,156 --> 00:20:26,123
Sự xuất hiện của đàn con.

190
00:20:26,690 --> 00:20:28,834
Sự ra đời một thế hệ mới.

191
00:20:31,579 --> 00:20:35,700
Trong chương trình sau, chúng ta sẽ gặp
những sinh vật hoàn toàn không cần giao phối.

192
00:20:35,700 --> 00:20:38,589
và sinh ra hàng tỉ con chỉ trong một mùa.

193
00:20:40,196 --> 00:20:43,602
Chứng kiến sự xuất hiện
của hàng ngàn con nhện con.

194
00:20:45,399 --> 00:20:49,586
Và được thấy sự chuyển đổi ấn tượng nhất
trong thế giới động vật.

195
00:20:51,850 --> 00:20:55,193
Thời khắc khi một con sâu bướm
từ một cỗ máy ăn

196
00:20:55,447 --> 00:20:59,594
trở thành cỗ máy sinh sản,
một con bướm trưởng thành.

197
00:21:02,224 --> 00:21:12,224
Nghe & dịch: Hoàng Hà (Anabas).