"Prawdziwe psy gdańskie". Policjanci na nagraniach proponowali seks, poniżali, kazali pić alkohol. Lecą głowy w kierownictwie
Paweł Wojciechowski

Dwóch policjantów z Gdańska przez lata kręciło własny film dokumentalny z interwencji. Gdy produkcja wypłynęła do mediów, posypały się dymisje w kierownictwie. Co sfilmowali mundurowi?

Dwaj policjanci przez lata kręcili własny dokument kryminalny „Prawdziwe psy gdańskie”. Sami odgrywali role „rządzących miastem”. Bohaterami byli ci, wobec których podejmowali interwencje: proponowali seks pijanej kobiecie, bezdomnemu kazali wypić duszkiem pół litra alkoholu, na innych wymuszali informacje, poniżali zatrzymanych, rozpędzali się radiowozem do 200 km/godz. i tak dalej.

Pod koniec października ponad 20 odcinków programu wraz z listem otwartym wpadło do skrzynek mailowych komendanta głównego, mediów, kancelarii premiera i prezydenta, Ministerstwa Sprawiedliwości. Fragmenty wyemitował TVN w programie "Uwaga".

Jak się dowiadujemy, sprawę ujawniła funkcjonariuszka policji z Gdańska, prywatnie związana z jednym z autorów nagrań.

CZYTAJ TAKŻE: I nigdy nie przestanę cię szukać. Co się stało z Iwoną Wieczorek?

Miejsce akcji: radiowóz policji, gdzieś w Gdańsku, 2018 rok. W radiowozie siedzi nietrzeźwa kobieta, jest w szlafroku.

– Kolega jest samotny i poszukuje – mówi policjant.

„A ładny? Tak, ładny” – słychać na nagraniu.

– Chętnie, pewnie – mówi kobieta.

– Przystojny chłopak, nie? On romantyczny jest. Tak że najpierw by się chciał całować, później dopiero seks. Za rękę po plaży pochodzić trochę. Później, na przykład na plaży, jakiś lo...k. Chociaż ślimaka zapuścić...

CZYTAJ WIĘCEJ: Aresztowano policjantów z Gdańska. Upokarzali zatrzymywanych i to nagrywali, grozi im 10 lat więzienia

Walisz ku chwale ojczyzny
Policjanci służyli w referacie interwencyjnym Komendy Miejskiej Policji w Gdańsku. Mają 27 i 33 lata. Jeden od trzech lat w służbie, drugi od sześciu. Obaj z wykształceniem wyższym. Jeden w trakcie przenosin do Żandarmerii Wojskowej. Kilka lat temu podczas nauki w szkole w Legionowie młodszy został nagrodzony przez ówczesną prezydent Warszawy Hannę Gronkiewicz-Waltz za uratowanie życia kobiecie tonącej w Wiśle.

Miejsce akcji: radiowóz. Na tylnej kanapie bezdomny.

– Kryminalne gry Gdańska – zwraca się do kamery policjant. – Teraz będzie ogień – zapowiada.

– Pół litra jest? Dobra, nap...j.

– Walisz? Walisz! Dawaj! Ku chwale ojczyzny!

Bezdomny otwiera flaszkę i zaczyna pić duszkiem.

– Krzy-chu! Krzy-chu! Krzy-chu! – dopinguje policjant.

– Nie rozpraszaj go – mówi drugi.

Mężczyzna dokańcza butelkę.

– Panowie, brawa! Trzeba będzie szybko jechać [na izbę], bo nam tu pie...e w radiowozie.

CZYTAJ TAKŻE: Na szyi miała zaciśnięty własny szalik. Kto zabił nauczycielkę z Wejherowa?

Po pierwszym tygodniu się wieszasz
Nagrań jest 26. Wykonywane były w latach 2016, 2018, 2019. Według przepisów policjanci mają zakaz nagrywania interwencji prywatnymi telefonami. Materiały są dość nudne, non stop słychać komentarze o mieszkańcach miasta: „k...a, p...a, ch..., śmieć”, i tak dalej. Nie byłoby o czym pisać, gdyby nie to, że autorami tego wszystkiego są stróże porządku.

Do radiowozu wsiada młody chłopak, wygląda na niepełnoletniego.

– Opluj mnie, to wyp...ę ci liścia, nawet nie będziesz wiedział kiedy – mówi policjant. – Obetnij włosy, będziesz wyglądał jak mężczyzna. Gdybyś poszedł na szkolenie do Słupska [do szkoły policji], po pierwszym tygodniu się wieszasz.

CZYTAJ WIĘCEJ: Kuba wołał o pomoc. "Gdyby policjanci wysiedli z radiowozu, nasz syn by żył"

Inny materiał. Jazda radiowozem przez miasto.

– Prawdziwe gliny – zaczyna jeden. – My tu, k...a, rządzimy. Rządzimy tym miastem. Ja sobie jadę i na przykład... [dźwięk klaksonu] trąbię na ludzi. Albo jadę i na przykład... [sygnał syreny] z drogi, k...a!

Film z kolejnym bezdomnym. Mężczyzna leży na brzuchu na tylnym siedzeniu radiowozu.

– To będzie relacja, jak się tutaj robi – zapowiada policjant i pokazuje pijanego. – Jak prosiaka – komentuje.

Po chwili zatrzymany osuwa się na podłogę samochodu.

– Spadł, k...a.

– Ty, głową w dół spadł, trzeba szybko zap...ć. Nogi w górze, k...a, łeb na dole. Nie żyje.

Nagranie z interwencji domowej.

– Ile się znacie, chłopaki? – pyta policjant.

– Szczerze, od urodzenia. 50 lat – odpowiada jeden z pijanych mężczyzn.

– A ru....e kiedyś jedną babę we dwóch?

– Nie.

– Ja się pytam, bo my żeśmy ru....li z kumplem jedną. To normalne jest.

CZYTAJ TAKŻE: Nagie ciało spoczywało w płytkim grobie, pod cienką warstwą ziemi. Kto zabił 14-letnią Ewę?

Najpierw kiełbaski, potem praca
Na innym materiale widać, jak policjant rozpędza radiowóz, prawdopodobnie na trójmiejskiej obwodnicy, do 190 km/godz., bez sygnału. Kolejny film pokazuje zataczającego się bezdomnego w brudnych od fekaliów spodniach. Policjanci nie wysiadają z radiowozu, śmieją się i komentują stan tego człowieka.

W jeszcze innym nagraniu opowiadają, że jadą do rozboju spóźnieni, bo podczas wezwania byli na grillu i „musieli dojeść kiełbaski, a mieli po dwie”. Dyżurnemu przekazali, że od pół godziny są na miejscu, „żeby się nie denerwował”.

Gdy nagrania zostały rozesłane do mediów, policjanci zostali zatrzymani. W prokuraturze każdemu postawiono 10 zarzutów, m.in. niedopełnienia obowiązków, przekroczenia uprawnień, gróźb, fałszowania dokumentacji służbowej. Prokuratura Okręgowa w Gdańsku zapowiada, że katalog zarzutów może być jeszcze poszerzony.

– Zabezpieczone zostały nośniki danych obu zatrzymanych, będą analizowane pod kątem ewentualnego ujawnienia kolejnych materiałów. Jesteśmy na początku postępowania – mówi prokurator Grażyna Wawryniuk, rzeczniczka prasowa gdańskiej okręgówki.

Policjant: Fałszowanie kwitów
Policjanci z Gdańska, z którymi rozmawiamy, nawet nie starają się bronić kolegów po fachu. Zwracają jednak uwagę, że „ryba psuje się od głowy”, a w samym referacie interwencyjnym, do którego należeli funkcjonariusze, problemy piętrzą się już od wielu miesięcy.

CZYTAJ WIĘCEJ: Drogówka II w Gdańsku. Policjanci: Lewe dokumenty, molestowanie seksualne i układ szefostwa

– Gwarantuję, że wszystkie kontrole w referacie brzmiały: „Patrol skontrolowany, brak uwag”. Policjanci z komisariatów nieustannie są kontrolowani przez zmieniających się funkcyjnych, czyli kierowników i naczelników różnych jednostek. W interwencyjnym kontrolują asystenci kierowników. Robią to często, ale czynność jest fikcją. Nadzór nad służbą sprowadza się do tego, że policjanci mają łączność z dyżurnym, a przełożeni wiedzą, gdzie i na jakich czynnościach się znajdują. W notatnikach policjantów z RI często są wielogodzinne dziury, na które przełożeni nie reagują, bo boją się afery.

– Większość kontroli jest fałszowana odnośnie do miejsca jej przeprowadzenia. Aby to sprawdzić, wystarczy porównać zapisy w notatnikach z zapisami GPS radiowozu. O tym się głośno nie mówi.

W policji rządzi statystyka. Interwencje wobec bezdomnych załatwia się szybciej niż tzw. czynności wstępne w sprawie przestępstwa – np. kradzieży. Policjant: – Dyżurnemu bardziej opłaca się wysłać patrol do faceta, który zaklinował się w wersalce, niż do okradzionego mieszkania. Bo tam patrol spędzi czasem trzy, cztery godziny. W tym czasie można zrobić kilka mniejszych interwencji. W tej chwili mniej więcej jedna trzecia wszystkich interwencji referatu dotyczy bezdomnych i pijanych.

CZYTAJ TAKŻE: Zabij mnie dokładnie. Jak i dlaczego zginęła 17-letnia Agata z Wejherowa

Zatrzymani policjanci nie przyznają się do winy. Kierownictwo gdańskiej policji zapowiedziało, że zostaną wydaleni ze służby. Komendant miejski odwołał już ze stanowisk szefów wydziału prewencji i podległego temu wydziałowi referatowi interwencyjnego. Stanowisko naczelnika straciła podinspektor Joanna Orłowska (nieoficjalnie ma zostać przeniesiona do wydziału dyscyplinarnego). Kierownikiem RI przestał być Michał Cieślik (ma pozostawać do dyspozycji komendanta). Stanowisko ma stracić również asystent kierownika aspirant Robert Wołoszczuk, dowódca zatrzymanych policjantów. Nie wiemy, jakie decyzje zapadną co do zastępcy kierownika, asp. Dariusza Kapsy. O to zapytaliśmy w biurze prasowym. Czekamy na odpowiedzi, na jakie stanowiska zostaną przeniesieni funkcjonariusze.

To już druga tej jesieni afera w gdańskiej policji. We wrześniu pisaliśmy o drogówce z Trójmiasta. Policjantki doniosły wtedy o fikcyjnych patrolach, fałszowaniu dokumentów, windowaniu statystyk i molestowaniu seksualnym.

Kontakt z autorem: pawel.wojciechowski@gdansk.agora.pl