wojny polsko-szwedzkie:
a)przyczyny: rywalizacja o panowanie nad baltykiem, detronizacja z tronu zygmunta 3 wazy, dazenie szwecji do opanowania ziem w basenie morza baltyckiego
b)przebieg konfliktu: wojna w latach 1600-1611, wojna w 1617-1622, wojna 1626-1629 (hetman stanislaw koniecpolski), POTOP SZWEDZKI 1655-1660 obrona jasnej gory w 1655 przez Augustyna Koderckiego chyba
c)skutki: -wzrost znaczenia magnaterii, wypedzenie arian z polski, znaczenie katolicyzmu wzroslo, upadek gospodarczy kraju, epidemia dżumy

wojny polsko-tureckie:
a)przyczyny: ekspansywna polityka turcji i wzrost znaczenia na arenie miedzynarodowej, - rywalizacja polski i trucji o wplywy w Mołdawii, wyprawy krzyżackie na tereny turcji
b_wyprawa z okresu 1620-1620: kleska polakow pod Lewą w 1620, obrona twierdzy w Chocimiu w 1620, wyprawa w 1672 r i zdybycie przez turkow Kamiencka Podolskiego, wojna w latach 1673-1676, sukces polakow pod Chocimiem w 1673 r, ostatnia wojna z turcja w 1683-1699
c)skutki: wyniszczenie ziem poludniowych polski, polska stala sie podmurzem chrzescijaństwa, odzyskanie kamienca podolskiego i czesci Podola.

wojny polsko-rosyjskie:
a)dymitriady: czyli okres wojen z ROsją podczas wielkiej smuty: interwencja polski w 1604 zorganizowana przez polska szlachte i magnaterie, wyprawa zorganizowana przez Zygmunta 3 Waze w 1609 roku (bitwa pod Kłuszczynem) wojna o smolnsk w 1632-1634, wojna w latach 1654-1656 o Ukraine, wojna w latach 1660-1667 na rzecz Rosji tracimy ziemie Smolenska, wchodnia czesc Ukrainy  Kijowem oraz Zaporoże.