cal -- kalendarz
date -- aktualna data

* - kilka dowolnych znaków
? - 1 dowolny znak
[abc] - a, b albo c
[!abc] - inne niż a, b albo c
[:alnum:]
[:alpha:]
[:digit:]
[:lower:]
[:upper:]

[![:digit:]]*
[[:lower:]123]*

cd -
cd --
cd ~
cd ~login

ls -ahl -- najwięcej info
ls -ahl plik -- info o 1 pliku
ls -ahld katalog -- info o 1 katalogu

file PLIK -- info o pliku
type POLECENIE -- wewnętrzne czy zewnętrzne, jeśli zewnętrzne to poda ścieżke
which POLECENIE -- jeśli istnieje kilka poleceń o tej samej nazwie, podaje które zostanie użyte (pierwsze w PATH)
apropos FRAGMENT_NAZWY -- wyszukuje stron manuala
whatis NAZWA -- krótki opis polecenia

cmd > wyczysc.txt
cmd >> dopisz.txt

cmd > out.txt 2> err.txt
cmd > out_i_err.txt 2>&1
cmd &> out_i_err.txt -- nowy bash

CTRL+D -- EOF

cat > plik.txt
cat < plik.txt

sort
uniq
uniq -d -- odwraca
wc -- licznik
grep -i -- case insensitive
grep -v -- niepasujące
head -n 5
tail -n 5
tail -f plik -- na żywo

ls /usr/bin | tee ls.txt | grep zip
	-- do ls.txt idzie całość

echo $((100 + 50))
+ -- dodawanie
- -- odejmowanie
* -- mnożenie
/ -- dzielenie
% -- reszta
** -- do potęgi
można używać nawiasów wewnątrz

mkdir {2009..2011}-0{1..9} {2009..2011}-{10..12}
wspiera też litery normalnie i wspak

file $(ls /usr/bin/* | grep zip)
ls -l `which cp`

ls -l "two words.txt" -- działają w nich zmienne, matma i wywoływanie poleceń przez $()
ls -l 'two words.txt' -- wszystko traktowane jest jako tekst
ls -l two\ words.txt

\a -- bell
\b -- backspace
\n -- nowa linia
\r -- powrót karetki
\t -- tabulator

clear
history

CTRL+A -- początek linii
CTRL+E -- koniec linii
CTRL+L -- to samo co clear
CTRL+K -- odetnij od tego miejsca i wstaw do schowka
CTRL+U -- od tego miejsca -||-
CTRL+Y -- wklej

!XX -- wstaw polecenie nr XX

CTRL+R, początek polecenia, enter -- wyszuka i wykona polecenie z historii
CTRL+R, początek polecenia, CTRL+J -- -||- wstawi polecenie do wiersza i pozwoli edytować

CTRL+O -- wykona polecenie z historii i po nowym znaku zachęty przejdzie do następnego w kolei -- wykonywanie takiej samej sekwencji poleceń

id -- nr i nazwa usera, grupy i innych grup w których jest

http://screencloud.net/v/z149

uprawnienia:
1 - x
2 - w
4 - r

chmod u+x,go=rx plik

specjalne uprawnienia:
4xxx -- effective user -- uruchamianie programu jako jego właściciel -- chmod u+s program -- -rwsr-xr-x
2xxx -- effective group -- tworzenie nowych plików w katalogu z grupą ustawioną na grupe katalogu -- chmod g+s dir -- drwxrwsr-x
1xxx -- sticky bit -- blokuje możliwość zmiany nazwy i usuwanie plików/katalogów mimo uprawnień -- ustawiany dla katalogu -- np. /tmp -- chmod +t dir -- drwxrwxrwt

umask 0642
6 -- brak uprawnień
4 -- brak odczytu, zapis
2 -- brak zapisu, odczyt
0 -- odczyt i zapis

su -l (nazwa) -- odpali powłoke jak przy zwykłym logowaniu i zmieni cwd -- mozna skrócić do samego su - (nazwa)
su -c 'echo 1' (nazwa) -- wywołanie polecenia
sudo -l -- pokaże uprawnienia obecnego usera

ps x -- procesy na wszystkich terminalach i odpięte od terminalu + kolumna STAT -- http://screencloud.net/v/rDuE
ps u -- więcej kolumn - USER, CPU, MEM itp. -- http://screencloud.net/v/E5GP
ps a -- procesy wszystkich użytkowników
ps ww -- pełne polecenie -- nie przycinane do rozmiaru ekranu

polecenie &
jobs -- wyświetla polecenia w tle
fg %1 -- przywołanie polecenia nr 1 w tle lub zatrzymanego do powłoki
CTRL+Z -- zatrzymanie zadania
bg %1 -- przywołanie zatrzymanego polecenia nr 1 w tło

kill pid
kill -1 pid
kill -TERM pid
http://screencloud.net/v/Bqiw
http://screencloud.net/v/kzuE
kill -l -- lista sygnałów
killall -u user -SYGNAŁ nazwa

pstree -- drzewko procesów
vmstat -- zużycie pamięci i cpu

printenv -- wyświetla zmienne środowiskowe
printenv ZMIENNA

set -- wyświetla zmienne środowiskowe i basha
echo $ZMIENNA

var="tekst" -- ustawia zmienną
export var -- udostępnia zmienną procesom potomnym
export var="tekst"

alias -- wyświetla aliasy

przetwarzanie plików startowych
login - po zalogowaniu np. po ssh:
/etc/profile
~/.bash_profile
~/.bash_login
~/.profile

non-login -- po otwarciu terminala bez logowania - np. iksy:
/etc/bash.bashrc
~/.bashrc

source .bashrc -- wczytanie nowej konfiguracji

apt-get update
apt-get upgrade
apt-get dist-upgrade
apt-get install NAZWA
apt-get remove NAZWA -- wywala same pakiety VV
apt-get autoremove -- automatycznie wywala niepotrzebne już pakiety/zależności
apt-get purge NAZWA -- wywala pakiety i pliki konfiguracyjne
apt-get source NAZWA
apt-get build-dep NAZWA
apt-get download NAZWA -- pobiera paczkę do CWD
apt-get moo

apt-get -y DALSZE POLECENIE -- nie pyta o potwierdzenie
apt-get -y remove mc && apt-get -y autoremove mc && apt-get -y purge mc -- wywala wszystko
apt-get -y install dpkg-dev && apt-get source mc && apt-get build-dep mc && cd mc* && ./configure && make install clean -- kompiluje i instaluje mc

apt-cache search NAZWA
apt-cache stats NAZWA
apt-cache depends NAZWA
apt-cache showpkg NAZWA
apt-cache showsrc NAZWA

apt-key list
apt-key add PLIK -- zamiast pliku można podać - żeby odczytał z stdin
apt-key del ID_KLUCZA
apt-key update

aptitude
dselect

dpkg --install plik.deb
dpkg --list -- lista wszystkich zainstalowanych pakietów
dpkg --status NAZWA
dpkg --info plik.deb
dpkg --contents plik.deb
dpkg --search NAZWA_PLIKU -- wyszukuje która paczka zainstalowała plik

mount
mount /dev/urzadzenie /mnt/katalog
mount -t system_plikow /dev/urzadzenie /mnt/katalog
mount -t iso9660 -o loop plik.iso /mnt/katalog
mount -t udf -o loop plik.iso /mnt/katalog
umount /dev/urzadzenie

fdisk /dev/urzadzenie
cfdisk /dev/urzadzenie
mkfs -t system_plikow /dev/urzadzenie
mkfs.system_plikow /dev/urzadzenie
fsck /dev/urzadzenie -- musi byc odmontowane

Systemy plików:
msdos
vfat
ntfs
iso9660
ext3
ext4

fdformat /dev/fd0
mkfs -t msdos /dev/fd0

genisoimage -o plik.iso -R -J /sciezka/do/folderu
wodim dev=/dev/cdrw blank=fast -- czyszczenie cd-rw
wodim dev=/dev/cdrw plik.iso -- domyslnie w trybie tao - track at once -- bez zamykania sesji
wodim -dao dev=/dev/cdrw plik.iso -- data at once -- z zamknieciem sesji

dd if=wejscie of=wyjscie bs=512 count=1000
dd if=/dev/cdrom of=plik.iso

md5sum plik.iso
md5sum /dev/cdrom

ping -c 10 -- wyśle 10 pingów i się wyłączy
ping -f -- flood, wysyła 100 pingów na sekundę, wyświetla kropki oznaczające jak wiele pingów jest w sieci i czeka na odp.
ping -i 0.1 -- czas między pingami
ping -I NAZWA_IFACE ADRES_IP -- ustawia jako źródło pinga (duże i)
ping -n -- nie zamienia IP na domeny
ping -s 200 -- ustawia rozmiar pakietu, domyślnie 56+8 (nagłówek ICMP)
ping -t 20 -- ustawia max TTL pakietu IP

traceroute -I -- wysyła pakiety ICMP ECHO
traceroute -T -- wysyła pakiety TCP SYN
traceroute -g ADRES_IP -- dodaje do nagłówka IP prośbę o routing przez ten router (często ignorowane przez routery po drodze)
traceroute -i VENET0:0 -- interfejs z którego wysyłane są pakiety
traceroute -n -- nie tłumacz IP na domeny
traceroute -p 1234 -- port z którego wysyłane będą pakiety, jeśli UDP lub TCP
traceroute -A -- pokazuje nr systemu autonomicznego dla każdego hopu

tracepatch -- podobnie jak traceroute, ale dodatkowo sprawdza patch mtu -- max długość pakietu jaką można przesłać przez daną trasę.
tracepatch -n -- nie tłumaczy nazw na domeny

netstat -r -- pokazuje tablice routingu
netstat -i -- pokazuje tablice interfejsów sieciowych
netstat -g -- członkostwo w grupach multicastowych
netstat -s -- statystyki sieci w sys
netstat -M -- tablica NAT-u (maskarady)

netstat -- aktywne połączenia TCP i sockety unixowe
netstat -l -- aktywne sokety nasłuchujące TCP, UDP i Unixowe
netstat -a -- oba powyższe

netstat -W -- nie ucina adresów IP
netstat -n -- nie tłumaczy IP na domeny
netstat -p -- wyświetla numery PID i nazwy programów które otworzyły socket/połączenie
netstat -c -- nie wyłącza się i ciągle pokazuje aktualne dane

ssh -X [email protected] -- otwiera tunel x11 do uruchamiania aplikacji okienkowych

locate bin/zip
updatedb -- tworzy baze plikow dla locate

find /katalog -name NAZWA -- o nazwie NAZWA

find /katalog -type d -- tylko katalogi
find /katalog -type f -- tylko pliki
find /katalog -type l -- tylko symlinki
find /katalog -type b -- tylko block device
find /katalog -type c -- tylko char device

find /katalog -size -20k -- mniejsze niż 20kB
find /katalog -size 10M -- równe 10MB
find /katalog -size +2G -- większe niż 2GB

Inne testy:
http://screencloud.net/v/yJnw
http://screencloud.net/v/rUOx

find /katalog \( -type f -not -perm 0600 \) -or \( -type d -not -perm 0700 \)
tam gdzie między testami nie ma operatora jest -and

find ~ -type f -name '*.BAK' -print -- domyślna akcja jeśli nie wybrano innej
find ~ -type f -name '*.BAK' -ls -- więcej info niż print
find ~ -type f -name '*.BAK' -delete
find ~ -type f -name '*.BAK' -quit -- nic nie wyświetla na wyjściu po znalezieniu

find ~ -type f -name '*.BAK' -exec rm '{}' ';' -- wywołuje polecenie, {} jest zastępowane nazwą znalezionego pliku lub katalogu

find ~ -type f -name 'foo*' -exec ls -l '{}' + -- spowoduje przesłanie wielu plików do jednego polecenia zamiast wykonywać pojedynczo polecenie dla każdego znalezionego pliku

cat PLIK | xargs echo -- każda linijka z pliku PLIK zostanie wrzucona jako kolejny argument na wejściu polecenia znajdującego się po xargs (tutaj echo)

gzip PLIK -- kompresuje
gunzip PLIK -- dekompresuje
gunzip -c PLIK   ==   zcat PLIK -- wyświetla zawartość bez wypakowywania
gunzip -c PLIK | less   ==   zless PLIK

bzip2 PLIK
bunzip2 PLIK.bz2
bzcat
bzless

tar -cf plik.tar /katalog
tar -xf plik.tar
tar -tf plik.tar -- lista plików

tar -czf plik.tar.gz /katalog   ==   tar -czf plik.tgz /katalog
tar -cjf plik.tar.bz2 /katalog   ==   tar -cjf plik.tbz /katalog

tar -v -- lista plików, w przypadku opcji t, wyświetla więcej informacji

tar tworzy strukturę wewnątrz archiwum bazując na cwd, więc tworząc archiwum katalogu /aaa/bbb/ccc/ddd będąc w /aaa w archiwum znajdą się katalogi bbb/ccc/ddd.

zip -r PLIK.zip /KATALOG
unzip PLIK.zip
unzip -l PLIK.zip -- wyświetla LISTĘ PLIKÓW w archiwum
unzip -p PLIK.zip -- wyświetla ZAWARTOŚĆ PLIKÓW w archiwum

rsync -av --delete /KAT1 /KAT2 /KAT3 /BACKUP
// a -- zachowanie uprawnień i rekursja
// v -- napisy
// /KAT1, /KAT2, /KAT3 -- katalogi do synchronizacji
// /BACKUP -- katalog docelowy do którego wrzucone zostanę synchronizowane katalogi

rsync -av --delete --rsh=ssh /KAT1 /KAT2 /KAT3 USER@SERWER:/BACKUP

rsync -av rsync://SERWER/KATALOG /MIEJSCE -- ściąga zawartość zdalnego repozytorium do lokalnego katalogu /MIEJSCE

cat -A PLIK -- wyświetli znaki niedrukowalne
cat -n PLIK -- numeruje linie

sort PLIK1 PLIK2 PLIK3 > PLIK_WYNIKOWY

ls -l /usr/bin | sort -nr -k 5 | head
// ls -l /usr/bin -- wyświetla listę plików z rozmiarem w 5 kolumnie
// kolumny rozdzielone są spacjami lub tabulatorami
// sort -nr -- sortuje linijki po wartościach numerycznych odwrotnie - największa wartość na górze
// -k 5 -- sortuje bazując na wartości z 5 kolumny
// head - pokazuje 10 pierwszych wpisów

sort PLIK | uniq -- uniq wytnie identyczne wiersze, tylko jeśli plik będzie posortowany i te wiersze będą obok siebie

cut -f 3 plik.txt -- wyświetli tylko 3 kolumne
cut -d ':' =f 1 plik.txt -- wyświetli tylko 1 kolumne, znak rozdzielający kolumny to dwukropek
cut -c 7-10 -- wyświetla znaki od 7 do 10
expand plik.txt | cut -c 12- -- wyświetli znaki od 12, zamieniając najpierw tabulatory na normalne znaki

plik1:
aaa		bbb		ccc
111		222		333

plik2:
xxx		yyy
999		888

paste plik1 plik2 -- pokaże kolumny z obu plików obok siebie

plik1:
111		aaa		bbb
222		qaz		wsx

plik2:
111		213423141234
222		574362856378456

join plik1 plik2 -- połączy pliki bazując na kluczu z pierwszej kolumny, nie wyświetli klucza tylko wartości

comm aaa.txt bbb.txt -- powrównuje 2 pliki, w pierwszej kolumnie wyświetla wartości tylko z pliku aaa.txt, w drugiej tylko z bbb.txt, a w trzeciej wspólne dla obu plików

comm -12 aaa.txt bbb.txt -- wyświetli tylko wartości wspólne dla obu plików bez kolumn

diff aaa.txt bbb.txt -- dziwny, stary unixowy format wyjścia
diff -c aaa.txt bbb.txt -- kolejny dziwny format, pokazuje porównanie dla obu plików z osobna
diff -u aaa.txt bbb.txt -- normalny format, różnice pokazywane są linia po linii

diff -Naur aaa.txt bbb.txt > wynik_diffa.txt -- format dla patch'a
patch < wynik_diffa.txt -- poprawi plik aaa.txt, tak żeby wyglądał identycznie jak bbb.txt

echo "małe litery" | tr a-z A-Z -- zamieni na duże litery

aspell check plik.txt -- interaktywne poprawianie pisowni
aspell -H check plik.html -- tryb html, w którym nie będzie poprawiał tagów

nl PLIK.TXT -- wyświetli plik z ponumerowanymi liniami -- ma dużo więcej opcji
cat PLIK.TXT | fold -w 12 -- zawienie linie do 12 znaków
cat PLIK.TXT | fold -w 12 -s -- podobnie jak poprzednio, ale nie będzie rozcinał słów
ftm -- podobne do fold, ale ma więcej opcji
ftm -w 50 -p '# ' PLIK.TXT -- zawija komentarze do 50 znaków, nie rusza kodu, jeśli komentarze są w 2 osobnych liniach zaczynających się od '# ' to połączy obie linie.
pr -l 15 -w 65 PLIK.TXT -- stronicuje plik tekstowy do wydruku, dodaje nazwę pliku, date i numer strony, ilość lini na strone to 12, a znaków w linii to 65.

printf "%d, %f, %o, %s, %x, %X\n" 380 380 380 380 380 380
380, 380.000000, 574, 380, 17c, 17C
d -- decimal
f -- float
o -- octal
s -- string
x -- hex malymi literami
X -- HEX DUŻYMI LITERAMI
http://screencloud.net/v/zAuQ -- ustawianie typów -- np. %2.5f

ps2pdf POSTSCRIPT.PS PDF.PDF

ls /sbin | pr -LICZBA_KOLUMN -w SZEROKOŚĆ_STR_W_ZNAKACH -l DŁUGOŚĆ_STR_W_ZNAKACH -- przygotowuje tekst do druku, stronicuje, ustawia w odpowiednich kolumnach i dociąga do szerokosci kartki.

ls /sbin | pr ... -t -- bez podziału na strony, numeracji, nagłówków i stopek (do a2ps)

ls /sbin | pr ... | lpr -ILOŚĆ_KOPII -p NAZWA_DRUKARKI -- drukowanie w stylu bsd

ls /sbin | pr ... | lp -d DRUKARKA -n ILOŚĆ_KOPII -o OPCJE -P STRONY -- drukowanie w stylu SysV

OPCJE:
-o landscape -- przełącza orientacje strony na poziomą
-o fitplot -- wypełnienie strony (np. obrazkiem)
-o cp1=LICZBA -- ilość znaków na cal
-o lp1=LICZBA -- ilość linii na cal
-o page-(bottom|left|right|top)=ILOŚĆ_PUNKTÓW -- margines w punktach (72 punkty na cal)

STRONY mogą być wymienione po przecinku lub jako zakres albo to i to.

ls /sbin | a2ps -o PLIK.PS (-l ILOŚĆ_ZNAKÓW_W_LINII __LUB__ -L ILOŚĆ_LINII) -- drukuje do pliku postscript, opcje -l i -L dostosowują rozmiar tekstu

ps2pdf PLIK.PS PLIK.PDF

lpstat -s -- lista drukarek

lpq -- wyświetla kolejki drukarek

cancel NUMER -- usuwa wydruk z kolejki (w stylu SysV)
lprm NUMER -- -||- (w styly BSD)