JAMES CLAVELL - Król szczurów Księga czwarta

                                       Księga czwarta
                                       ROZDZIAŁ XIX
       Król i Marlowe niecierpliwili się coraz bardziej. Shagata bardzo się spóźniał.
       - Ale parszywa noc. Spociłem się jak mysz - powiedział z rozdrażnieniem Król.
       Siedzieli w zajmowanym przez niego kącie baraku. Marlowe przyglądał się, jak
Król stawia pasjansa. W parnym powietrzu, które spowijało obóz, pod bezksiężycowym
niebem wisiało jakieś napięcie. Ucichł nawet nieustanny chrobot dochodzący spod
baraku.
       - Jeżeli w ogóle ma przyjść, to wolałbym, żeby już tu był - odezwał się Marlowe.
       - A ja chciałbym wiedzieć, co się, do jasnej cholery, dzieje z Czeng Sanem.
Skurwysyn mógłby przynajmniej przesłać wiadomość.
       Po raz nie wiadomo który Król wyjrzał przez okno i popatrzył w stronę ogrodzenia
z kolczastego drutu. Wypatrywał sygnału od partyzantów, którzy powinni -którzy musieli -
tam być! Ale nie dostrzegł najmniejszego ruchu, żadnego znaku. Dżungla, tak jak obóz,
zamarła w omdlewającej duchocie.
       Marlowe skrzywił się z bólu, zginając palce lewej dłoni i układając wygodniej
obolałą rękę.
       Król obejrzał się na niego.
       - Jak z twoją ręką? - spytał.
       - Boli jak cholera, bracie.
       - Powinieneś pójść z tym do lekarza, żeby obejrzał.
       - Jestem zapisany na jutro.
       - Przeklęty pech!
       - Wypadki chodzą po ludziach. Nic na to nie poradzisz.
       Do wypadku doszło przed dwoma dniami, podczas ściągania drewna na opał. W
jednej chwili Marlowe zapierał się nogami w grzęzawisku, uginając się pod ciężarem pnia
                                             328
z korzeniami, który wraz z dwudziestoma parami innych spoconych rąk wciągał na
przyczepę, a w następnej dłonie ześlizgnęły mu się i ręka dostała się między pień a
przyczepę. Czuł, jak twarde zadry rozrywają mu mięsień, a ciężki pień omal nie druzgoce
kości. Wrzeszczał z bólu na całe gardło.
        Minęło kilka minut, zanim pozostali unieśli pień, wyciągnęli spod niego bezwładną
rękę i ułożyli Marlowe’a na ziemi. Krew sączyła się i wsiąkała w muł, a dokoła zaroiło się
od much, komarów i innych owadów podrażnionych jej słodkim zapachem. Rana miała
kilkanaście centymetrów długości, kilka centymetrów szerokości i w paru miejscach była
głęboka. Jego towarzysze powyciągali z niej spiczaste drzazgi, przemyli ją wodą i ile się
dało, oczyścili. Założyli mu opaskę uciskową, a potem, wytężywszy wszystkie siły,
wepchnęli pień na przyczepę i pociągnęli ją w pocie czoła do obozu. Marlowe szedł obok
nękany napadami mdłości.
        Doktor Kennedy obejrzał i obficie zajodynował ranę, a Steven przez cały czas
trzymał zesztywniałego z bólu Marlowe’a za drugą, zdrową rękę. Potem doktor posma-
rował część rany maścią cynkową, a resztę tłustą mazią, żeby krzepnąca krew nie zlepiła
się z opatrunkiem. W końcu zabandażował rękę.
        - Ma pan cholerne szczęście - powiedział. - Żadnych złamań, mięśnie nie
uszkodzone. W zasadzie jest to rana powierzchowna. Proszę przyjść za parę dni.
Jeszcze raz do niej zajrzymy.
        Król poderwał głowę znad kart, bo do baraku wbiegł Max.
        - Są kłopoty oznajmił cichym, napiętym głosem. - Grey wyszedł właśnie ze
szpitala i idzie w tę stronę.
        - Śledźcie go, Max. Wyślij Dina.
        - Dobra - odparł Max i wybiegł.
        - Co o tym myślisz, Peter?
        - Jeżeli Grey wyszedł ze szpitala, to znaczy, że coś wie.
        - Pewnie, że wie.
        - Jak to?
        - Jasna sprawa. W baraku jest kapuś.
                                             329
        - O rany. Jesteś pewien?
        - Tak. I wiem, kto nim jest.
        Król położył czarną czwórkę na czerwoną piątkę, a czerwoną piątkę na czarną
szóstkę i zagarnął kolejnego asa.
        - Kto?
        - Tego ci nie powiem, Peter - odparł Król i uśmiechnął się z przymusem. - Lepiej,
żebyś nie wiedział. Ale Grey ma tu swoją wtyczkę.
        - I co chcesz zrobić z tym fantem?
        - Nic. Na razie. Może później rzucę go szczurom na pożarcie - rzekł z uśmiechem
Król i zmienił temat. - Świetny pomysł z tą hodowlą, no nie?
        Marlowe zamyślił się nad tym, co by zrobił, gdyby wiedział, kto donosi. Był
pewien, że Yoshima też ma gdzieś w obozie swojego szpicla, tego, który wydał Davena,
nie został jeszcze przyłapany, działa bezimiennie i właśnie szuka radia ukrytego w
manierkach. Pomyślał, że Król mądrze robi zatrzymując wiadomość dla siebie, bo w ten
sposób unika się wpadki. I nie miał mu za złe, że nie wyjawił, kto jest zdrajcą. Ale mimo
wszystko zastanawiał się, kto nim może być.
        - Naprawdę myślisz, że to... mięso da się jeść? - spytał.
        - Skąd mam wiedzieć - odparł Król. - Niedobrze się robi, jak o tym pomyśleć. Ale,
a jest to duże ,,ale”, interes to interes. Przy naszej smykałce pomysł jest genialny!
        Marlowe uśmiechnął się, zapominając o bolącej ręce.
        - Tylko pamiętaj. Pierwsze udko dla mnie.
        - Chcesz je podsunąć komuś, kogo znam?
        - Nie.
        Król roześmiał się.
        - Chyba nie zataisz tego przed kumplem? - powiedział.
        - Powiem ci po fakcie.
        - I tak w końcu wychodzi na to, że mięso to mięso, a jedzenie to jedzenie. Weź na
przykład tamtego psa.
        - Spotkałem Hawkinsa parę dni temu.
                                               330
        - No i co?
        - Nic. Oczywiście nie miałem najmniejszego zamiaru o tym mówić, a on też nie
chciał do tego wracać.
        - Przesadza. Było, nie ma i już - rzekł Król. - Żeby ten Shagata wreszcie przyszedł
- dodał z niepokojem, odwracając karty.
        - Hej! - zawołał przez okno Tex.
        - Co jest?
        - Timsen mówi, że właściciel zaczyna panikować. Jak długo chcesz czekać?
        - Pójdę do niego - powiedział Król. Wysunął się przez okno i szepnął: - Pilnuj
“sklepu”, Peter. Będę niedaleko.
        - Dobrze - odparł Marlowe. Zebrał karty i zaczął je tasować, wstrząsany
dreszczami, a ból na przemian to się nasilał, to malał.
        Król szedł trzymając się cienia. Czuł, że śledzi go wiele par oczu. Niektóre
należały do jego straży, reszta była wroga i obca. Gdy dotarł do Timsena, Australijczyk
zlany był potem.
        - Cześć, kolego - przywitał go Timsen. - Nie mogę go tu trzymać bez końca.
        - A gdzie on jest? - spytał Król.
        - Przyjdzie twój człowiek, to go przyprowadzę. Taka była umowa. Jest niedaleko.
        - No to pilnuj go dobrze. Nie chcesz chyba, żeby go ktoś załatwił?
        - Ty rób swoje, ja swoje. Ma dobrą obstawę.
        Timsen zaciągnął się papierosem i podał go Królowi.
        - Dziękuję - powiedział Król i skinął na mur więzienia po wschodniej stronie. - O
tamtych wiesz?
        - Pewnie. - Australijczyk zaśmiał się. - Powiem ci jeszcze coś. Właśnie idzie tu
Grey. W okolicy aż roi się od glin i “wolnych strzelców”. Wiem o jednym australijskim
gangu, ale słyszałem, że powstał drugi, który też zwąchał nasz interes. Tylko że moi
chłopcy rozpracowali teren. Jak tylko dostaniemy forsę, ty dostaniesz brylant.
        - Damy strażnikowi jeszcze dziesięć minut. Jeżeli nie przyjdzie, umówimy się na
nowo. Plan ten sam, tylko z drobnymi zmianami.
                                             331
       - Dobra, bracie. Zobaczymy się jutro po żarciu.
       - Miejmy nadzieję, że jeszcze dzisiaj.
       Ale nie zobaczyli się. Czekali, Shagata jednak nie nadszedł i Król odwołał akcję.
       Nazajutrz Marlowe dołączył do tłumu mężczyzn oczekujących przed szpitalem.
Niedawno skończył się obiad i bezlitosne słońce rozpalało powietrze, ziemię i wszystkie
jej stworzenia. Nawet muchy były senne. Marlowe wyszukał skrawek cienia, przykucnął
w pyle i czekał. Ręka pulsowała mu coraz silniej.
       Zmierzchało już, kiedy przyszła jego kolej.
       Doktor Kennedy skinął mu głową na powitanie i wskazał krzesło.
       - Jak pan się dziś czuje? - spytał machinalnie.
       - Dziękuję, nie najgorzej.
       Kennedy pochylił się i dotknął bandaża. Marlowe krzyknął.
       - Co z panem, do diabła? Przecież ledwo pana dotknąłem - zezłościł się doktor.
       - Nie wiem. Ale przy najlżejszym dotknięciu boli mnie jak cholera.
       Doktor Kennedy wetknął Marlowe’owi termometr do ust, nastawił metronom i
zmierzył puls. Dziewięćdziesiąt, puls przyśpieszony. Źle. Gorączki nie ma, też źle. Uniósł
obandażowaną rękę i powąchał. Wyraźny mysi odór. Źle.
       - No tak. Zdejmę opatrunek. Proszę - powiedział i podał Marlowe’owi kawałek
gumy, który wyciągnął szczypcami ze sterylizującego płynu. - Niech pan zaciśnie na tym
zęby. Będzie bolało, nic na to nie poradzę.
       Poczekał, aż Marlowe włoży gumę do ust, a potem - najdelikatniej, jak umiał -
zaczął odwijać bandaż. Ale bandaż przywarł do rany i zrósł się z nią, a więc nie pozo-
stało mu nic innego, jak zerwać go na siłę, a nie był już tak zręczny jak kiedyś.
       Marlowe zaznał w życiu wiele bólu. Kiedy poznaje się coś gruntownie, poznaje się
tym samym jego granice, barwę i odmiany. Mając doświadczenie - i odwagę - można się
poddać bólowi i wówczas nie jest on taki straszny, wprawdzie wzbiera, ale daje się go
kontrolować. Czasem nawet dobrze robi.
       Ten ból był jednak gorszy od najgorszych.
       - O Boże - jęknął przez zaciśnięte na gumie zęby, płacząc i z trudem łapiąc
                                            332
oddech.
       - Już po wszystkim - rzekł Kennedy, wiedząc, że to nieprawda. Ale cóż więcej
mógł zrobić? Nic. Przynajmniej w tych warunkach. Pacjent powinien oczywiście dostać
morfinę, każdy dureń to wiedział, ale doktor miał jej za mało, żeby szafować zastrzykami.
- Popatrzmy, jak to wygląda.
       Obejrzał dokładnie otwartą ranę. Była nabrzmiała i zapuchnięta, koloru żółtego w
różnych odcieniach, miejscami purpurowa. Pokryta śluzem.
       - Hmm - mruknął w zamyśleniu, wyprostował się, złożył dłonie i przeniósł wzrok
na złączone palce. - Tak - powiedział wreszcie. - Mamy do wyboru trzy możliwości. -
Wstał i zaczął się przechadzać, przygarbiony, a potem mówić monotonnym głosem, jak
gdyby zwracał się do grona studentów: - Rana zmieniła charakter. Nastąpiło zakażenie
pałeczkami clostridium. Mówiąc prościej, rozwinęła się zgorzel. Zgorzel gazowa.
Mógłbym odkryć ranę i usunąć zakażoną tkankę, ale nie sądzę, żeby to coś dało,
ponieważ zakażenie jest głębokie. Musiałbym więc usunąć częściowo mięśnie
przedramienia, a wówczas dłoń i tak byłaby niesprawna. Najlepszym rozwiązaniem
byłoby amputować...
       - Co?!
       - Bez wątpienia tak. - Doktor Kennedy nie mówił do pacjenta, tylko wygłaszał
wykład w sterylnej auli rozumu. - Proponuję natychmiastową amputację. Być może wtedy
uda nam się uratować staw łokciowy...
       - Przecież to tylko rana powierzchowna! - wybuchnął zrozpaczony Marlowe. -
Przecież nic się poza tym nie stało, to tylko rana powierzchowna!
       Strach brzmiący w jego głosie przywołał doktora do rzeczywistości. Kennedy
przyglądał się przez chwilę pobladłej twarzy siedzącego przed nim pacjenta.
       - To jest rzeczywiście rana powierzchowna, ale bardzo głęboka. Poza tym
nastąpiło zatrucie krwi. Prosta sprawa, mój drogi. Gdybym miał surowicę, dałbym ją
panu, ale jej nie mam. Gdybym miał środki sulfonamidowe, leczyłbym nimi ranę, ale ich
nie mam. Wobec tego mogę tylko amputować...
       - Pan chyba oszalał! - wrzasnął na niego Marlowe. - Mówi pan o amputowaniu
                                             333
ręki, kiedy ja mam tylko ranę powierzchowną!
        Doktor wysunął niepostrzeżenie rękę i ujął palcami rękę Marlowe’a znacznie
powyżej rany. Ten wrzasnął z bólu.
        - A widzi pan! To wcale nie jest zwykła rana powierzchowna. Pan ma zatrutą krew.
Zakażenie rozszerzy się na całą rękę i cały organizm. Jeżeli chce pan żyć, będziemy
musieli ją uciąć. Przynajmniej wyjdzie pan z tego żywy!
        - Nie pozwolę amputować ręki!
        - Jak pan sobie życzy. Albo operacja, albo... - Doktor urwał i znużony usiadł na
krześle. - Ma pan chyba prawo sam zadecydować, czy woli pan umrzeć. Nie mam o to
do pana pretensji. Ale na Boga, chłopcze, niechże pan zrozumie, co do pana mówię!
Umrze pan, jeśli tej ręki nie amputujemy.
        - Nie pozwolę się dotknąć! - ostrzegł Marlowe, odsłaniając zęby. Czuł, że zabiłby
doktora, gdyby ten się do niego zbliżył. - Pan oszalał! - krzyknął. - To tylko zwykła rana!
        - Proszę bardzo. Może mi pan nie wierzyć. Spytajmy innego lekarza.
        Kennedy przywołał drugiego doktora, który potwierdził diagnozę, i wtedy Marlowe
zrozumiał, że to wszystko nie jest potwornym snem, ale prawdą. Miał gangrenę. Boże!
Strach odebrał mu siły. Zdjęty śmiertelnym przerażeniem słuchał wyjaśnień obu lekarzy,
że gangrenę spowodowały rozmnażające się głęboko pod skórą zarazki, które właśnie
teraz, w tej chwili płodziły śmierć. Jego rękę opanował jakby rak, powiedzieli. Należy ją
koniecznie uciąć. Pod łokciem. Trzeba zrobić to szybko, bo inaczej przyjdzie ją usunąć
całą, aż do barku. Nie ma się czym przejmować, zapewniali. Nie będzie bolało. Mieli
teraz pod dostatkiem eteru, nie to co kiedyś.
        A potem Marlowe, zachowawszy rękę, którą owinięto mu czystym bandażem i w
której cały czas mnożyły się zarazki, znalazł się przed szpitalem i ruszył po omacku w dół
zbocza. Powiedział im, lekarzom, że musi to przemyśleć... Tylko co przemyśleć? Nad
czym się tu zastanawiać? Stwierdził nagle, że stoi przed barakiem Amerykanów. W
środku dostrzegł samotnego Króla. Wszystko było gotowe na przyjście Shagaty - na
wypadek gdyby dziś się zjawił.
        - Rany boskie, Peter, co ci jest? - spytał Król i wysłuchał opowieści Marlowe’a z
                                            334
rosnącym przerażeniem. - Chryste! - wykrzyknął, wlepiając oczy w opartą na stole
obandażowaną rękę.
       - Klnę się na wszystko, co mam najświętszego, że prędzej umrę, niż będę kaleką!
       Marlowe, nie kryjąc swoich uczuć, spojrzał żałośnie na Króla, a jego oczy wołały:
“Pomóż mi, pomóż mi, na miłość boską, pomóż mi!”
       Kurczę, pomyślał Król, co bym zrobił na jego miejscu, gdyby to była moja ręka? I
co będzie z brylantem?... Przecież Peter musi mi w tym pomóc, musi...
       - Hej - szepnął od progu Max. - Shagata idzie.
       - Dobra, Max. Co z Greyem?
       - Schował się pod murem. Timsen o tym wie. Jego ludzie nas osłaniają.
       - Dobrze, no to zwiewaj i przygotuj się. Zawiadom wszystkich.
       - Dobra - odparł Max i popędził.
       - Chodź, Peter, musimy się przyszykować - rzekł Król.
       Ale Marlowe był w szoku, niezdolny do niczego.
       - Peter! - ponaglił go Król i potrząsnął nim brutalnie. - Wstawaj, rusz się! -
powiedział natarczywie. - Chodź. Musisz mi pomóc. Wstawaj!!!
       Szarpnął Marlowe’a i poderwał go na nogi.
       - Co, do licha...
       - Zaraz przyjdzie Shagata. Musimy dokończyć interes.
       - Do diabła z twoim interesem! - wrzasnął Marlowe bliski obłędu. - Do diabła z
brylantem! Mają mi uciąć rękę!
       - Nie zrobią tego!
       - Masz rację, na pewno nie zrobią. Bo przedtem umrę...
       Król uderzył go na odlew w twarz, a potem poprawił z całej siły z drugiej strony.
       Marlowe natychmiast oprzytomniał i potrząsnął głową.
       - Co jest, do cholery... - powiedział.
       - Zaraz przyjdzie Shagata. Musimy być gotowi.
       - Zaraz przyjdzie? - spytał Marlowe bezmyślnie, czując, że policzki pieką go od
uderzeń.
                                              335
       - Tak.
       Król zauważył, że w oczach Marlowe’a pojawiła się czujność, co znaczyło, że
doszedł do siebie.
       - Chryste - powiedział, aż osłabły z ulgi. - Musiałem coś zrobić, Peter, darłeś się
jak opętany.
       - Naprawdę? Przepraszam, nie chciałem.
       - Czujesz się już dobrze? Musisz mieć teraz głowę na karku.
       - Już mi przeszło.
       Marlowe wyśliznął się za Królem przez okno. Dotykając stopami ziemi, poczuł w
ręce przeszywający ból. Ucieszył się. Wpadłeś w panikę, głupcze, skarcił się w duchu.
Zestrachałeś się, Marlowe, jak dzieciak. Głupiec z ciebie. Musisz stracić rękę, i co z
tego? Masz szczęście, że nie nogę, to by dopiero było kalectwo. A ręka? Cóż znaczy
ręka? Nic. Możesz sobie sprawić sztuczną. Jasne, że tak. Na haczyk. Co komu
przeszkadza sztuczna ręka? Mogłoby z tym być całkiem znośnie. Na pewno.
       - Tabe - przywitał ich Shagata, nurkując pod kawałek brezentu osłaniający miejsce
pod dachem.
       - Tabe - odparli Król i Marlowe.
       Shagata był bardzo niespokojny. Im dłużej się zastanawiał nad tym interesem,
tym mniej mu się on podobał. Za dużo pieniędzy, za duże ryzyko. Wciągnął powietrze
przez nos jak pies robiący stójkę.
       - Czuję niebezpieczeństwo - powiedział.
       - Mówi, że wyczuwa niebezpieczeństwo - przetłumaczył Marlowe.
       - Przekaż mu, żeby się nie martwił. Wiem, co to za niebezpieczeństwo, i już się
tym zająłem. Co z Czeng Sanem?
       - Powiem wam, że bogowie uśmiechnęli się do was, do mnie i do mojego
przyjaciela - szeptał pośpiesznie Sha-gata. - To prawdziwy lis, bo ta niegodziwa policja
wypuściła go ze swojej pułapki. - Pot ściekał mu po twarzy i wsiąkał w koszulę. - Mam
pieniądze.
       Króla aż ścisnęło w dołku.
                                           336
        - Powiedz mu, że najlepiej darować sobie tę gadkę i przystąpić do rzeczy. Zaraz
wrócę z towarem.
        Król odszukał kryjącego się w cieniu Timsena.
        - Gotowe? - spytał.
        - Gotowe - odparł Timsen i zagwizdał naśladując głos ptaka. Niemal natychmiast
zagwizdano mu w odpowiedzi. - Tylko się pośpiesz, bracie - ostrzegł. - Nie mogę ci długo
gwarantować bezpieczeństwa.
        - Dobrze.
        Król odczekał chwilę i z ciemności wyłonił się chudy australijski kapral.
        - Cześć. Nazywam się Townsend. Bili Townsend - przedstawił się.
        - Chodź - powiedział Król i pośpieszył z powrotem pod dach.
        Tymczasem Timsen stał na czatach, a jego ludzie rozstawili się na terenie,
przygotowując drogę ucieczki.
        Przy rogu więzienia, niecierpliwiąc się, czekał Grey. Wprawdzie Dino szepnął mu
przed chwilą do ucha, że przyszedł Shagata, ale on wiedział, że wstępne rozmowy
wymagają czasu. Jeszcze trochę i mógł wkroczyć do akcji.
        Zastęp Smedly-Taylora również był gotów i czekał tylko na sfinalizowanie
transakcji. Na pierwszy ruch ze strony Greya mieli przystąpić do działania.
        Król stał już pod brezentem, a przy nim zdenerwowany Townsend.
        - Pokaż mu brylant - rozkazał Król.
        Townsend rozchylił postrzępioną koszulę i wyciągnął sznurek, na którego końcu
przywiązany był pierścień z brylantem. Drżąc pokazał go Shagacie, który skierował nań
światło przenośnej lampy. Japończyk dokładnie obejrzał kamień - krople jarzącego się
zimno światła na końcu sznurka. Następnie poskrobał nim szklaną osłonę lampy. Kamień
zazgrzytał i zostawił ślad.
        Shagata, cały spocony, skinął głową z aprobatą.
        - Bardzo dobrze. To rzeczywiście brylant - zwrócił się do Marlowe’a, a potem wyjął
cyrkiel i dokładnie zmierzył kamień. Znów skinął głową. - Ma rzeczywiście cztery karaty.
        Król poderwał głowę.
                                            337
         - W porządku - powiedział. - Zaczekaj z Townsendem, Peter.
         Marlowe wstał, skinął na Townsenda i wysunęli się spod brezentowego daszka.
Czekali w ciemnościach, czując na sobie otaczające ich zewsząd spojrzenia. Spojrzenia
setek par oczu.
         - Cholera, wolałbym nie mieć tego kamienia - powiedział Townsend i wzdrygnął
się. - Słowo daję, odechciewa się żyć przez tę nerwówkę. - Jego porażone strachem
palce dotykały sznurka i klejnotu, po raz tysięczny upewniając się, że nadal wisi na szyi. -
Bogu dzięki, że to już ostatnia noc.
         Z rosnącym podnieceniem Król śledził, jak Shagata otwiera ładownicę, rzuca na
stół kilkucentymetrowy plik banknotów, potem zza koszuli wyciąga drugi plik, a z kieszeni
spodni następne i na stole formują się dwa stosy pieniędzy, każdy wysoki na kilkanaście
centymetrów. Król błyskawicznie zabrał się do liczenia, a Shagata złożył szybki, nerwowy
ukłon i odszedł. Znalazłszy się z powrotem na drodze, poczuł się bezpieczniej. Poprawił
karabin i właśnie ruszył przez obóz, kiedy nadbiegający z przeciwnej strony Grey o mało
nie zwalił go z nóg.
         Grey zaklął, lecz nie zwolnił kroku, ignorując stek wyzwisk, którymi obrzucił go
strażnik. Tym razem jednak Shagata nie pobiegł za tym “przeklętym zawszonym
jeńcem”, żeby poduczyć go uprzejmości, ponieważ cieszył się, że już oddał pieniądze, i
chciał jak najszybciej wrócić na posterunek.
         - Gliny - doszedł zza brezentowej zasłony ponaglający szept Maxa.
         Król zgarnął banknoty, wybiegł spod daszku i ściszonym głosem rzucił w biegu do
Townsenda:
         - Zmykaj stąd. Powiedz Timsenowi, że mam forsę i zapłacę później, jak się
uspokoi. Townsend zniknął.
         - Chodź, Peter - powiedział Król i pierwszy wśliznął się pod barak.
         W tej samej chwili zza rogu wyłonił się Grey.
         - Nie ruszać się, wy dwaj! - krzyknął.
         - Rozkaz! - odezwał się demonstracyjnie ukryty w cieniu Max i razem z Texem
zaszli Greyowi drogę, osłaniając Króla i Marlowe’a.
                                              338
       - Nie wy.
       Grey próbował przecisnąć się pomiędzy nimi.
       - Przecież kazał pan nam się zatrzymać... - mówił bezczelnie Max i cofając się
zastępował mu drogę.
       Grey z wściekłością przedarł się przez nich i rzucił w pościg pod barak.
       Król i Marlowe zdążyli tymczasem wskoczyć do rowu pod barakiem i wydostać się
z niego po drugiej stronie. Ścigającemu ich Greyowi zabiegła teraz drogę następna
grupa.
       Grey dostrzegł uciekających, gdy pędzili co sił w nogach pod murem więzienia, i
zaalarmował gwizdkiem swoich rozstawionych w pogotowiu ludzi. Żandarmi wyszli z
ukrycia, obstawiając teren pomiędzy murami więzienia, a także pomiędzy więziennym
murem a ogrodzeniem z drutu kolczastego.
       - Tędy - rzucił Król, wskakując przez okno do baraku Timsena.
       Nikt z obecnych nie zwrócił na nich uwagi, ale wielu dostrzegło zgrubienie pod
koszulą Króla.
       Król i Marlowe przebiegli przez barak i wypadli drzwiami. Osłaniająca ich ucieczkę
grupa Australijczyków pojawiła się akurat w chwili, gdy do okna dopadł zdyszany Grey,
któremu mignęły w przelocie postacie uciekających. Grey obiegł barak.
       - Którędy pobiegli? Mówcie! Którędy?! - krzyczał.
       - Kto? Kto, panie kapitanie? - zapytał chór głosów.
       Grey przecisnął się pomiędzy Australijczykami i wydostał się na otwartą
przestrzeń.
       - Wszyscy na miejscach, panie kapitanie - zameldował żandarm, który do niego
podbiegł.
       - Dobrze. Daleko uciec nie mogą. Nie odważą się porzucić pieniędzy. Zaczynamy
ich okrążać. Przekażcie reszcie.
       Król i Marlowe biegli właśnie ku północnemu narożnikowi więzienia, ale zatrzymali
się.
       - Jasna cholera! - zaklął Król.
                                            339
        Tam, gdzie powinna być grupa Australijczyków, którzy mieli opóźniać pościg,
natknęli się na ludzi Greya. Pięciu żandarmów.
        - Co teraz? - spytał Marlowe.
        - Zawracamy. Szybko!
        Biegnąc Król zastanawiał się, co, do diabła, nie wypaliło. I nagle znalazł
odpowiedź. Drogę zastąpiło im czterech zamaskowanych mężczyzn z potężnymi kijami
w ręku.
        - Dawaj forsę, koleś, jeśli nie chcesz oberwać po żebrach - usłyszał.
        Zamarkował unik i mając Marlowe’a u boku, zaatakował. Runął całym ciałem na
jednego z mężczyzn, a drugiego kopnął między nogi. Marlowe z kolei zablokował
spadający na niego cios, zaciskając zęby, żeby nie krzyknąć z bólu, kiedy kij obsunął się
po jego chorej ręce, i wyrwał napastnikowi broń. Czwarty rabuś wziął nogi za pas i wsiąkł
w ciemności.
        - Pryskamy stąd - wyrzucił z siebie zdyszany Król.
        Pobiegli dalej. Czuli na sobie śledzące ich spojrzenia i lada chwila spodziewali się
kolejnego ataku. Nagle Król stanął jak wryty.
        - Uwaga! Grey!
        Odwrócili się i dali nura pod najbliższy barak. Leżeli tam przez chwilę, ciężko
dysząc. Koło baraku przebiegli jacyś ludzie i do uszu Króla i Marlowe’a dobiegły gniewne
szepty.
        - Pobiegli tamtędy. Musimy ich capnąć przed glinami.
        - Cały obóz nas ściga - powiedział Król.
        - To zostawmy te pieniądze tutaj - zaproponował bezradnie Marlowe. - Możemy je
przecież zakopać.
        - Za duże ryzyko. Zaraz by je znaleźli. Psiakrew, a tak dobrze wszystko szło.
Tylko że ten łajdak Timsen wystawił nas do wiatru. - Król otarł twarz z potu i ziemi. -
Gotów?
        - Którędy?
        Król nie odpowiedział. Cicho wyczołgał się spod baraku i ruszył dalej, trzymając
                                             340
się cienia. Tuż za nim Marlowe. Bez wahania przebiegli przez ścieżkę i wskoczyli do
głębokiego rowu ciągnącego się wzdłuż ogrodzenia z kolczastego drutu. Król pomknął
przodem, aż znaleźli się prawie naprzeciwko baraku Amerykanów. Tam zatrzymał się i
oparł plecami o brzeg rowu, z trudem łapiąc oddech. Zewsząd dobiegał ich zgiełk
podnieconych szeptów.
       - Co się dzieje?
       - Król uciekł z Marlowe’em. Mają przy sobie tysiące dolarów.
       - Coś ty! Szybko, może ich złapiemy.
       - Prędzej!
       - Dorwiemy te pieniądze.
       Tymczasem Grey wysłuchiwał meldunków, podobnie zresztą Smedly-Taylor i
Timsen. Ale meldunki były sprzeczne, więc Timsen klął i syczał poganiając swoich ludzi,
żeby wytropili Króla i Marlowe’a, zanim zrobią to grupy Greya lub pułkownika.
       - Macie zdobyć tę forsę! - rozkazał.
       Ludzie Smedly-Taylora czekali, śledząc Australijczyków Timsena, i też byli
zdezorientowani. Którędy tamci uciekli? Gdzie ich szukać?
       Grey także czekał, świadom, że obie drogi ucieczki, od strony północnej i
południowej, są odcięte. Złapanie Króla i Marlowe’a było więc tylko kwestią czasu. Krąg
się zacieśniał. Wiedział, że trzyma ich w ręku i że kiedy ich złapie, będą mieli przy sobie
pieniądze. Nie odważą się ich porzucić - teraz już na to za późno. To za duża suma. Ale
nie wiedział nic o istnieniu ludzi Smedly-Taylora i Australijczykach Timsena.
       - Spójrz - powiedział Marlowe, który wysunął ostrożnie głowę z rowu i wpatrywał
się w otaczające ich ciemności.
       Król zmrużył oczy wytężając wzrok. W odległości kilkudziesięciu metrów
spostrzegł żandarmów. Obrócił gwałtownie głowę w drugą stronę. Krążyło tam wiele
widm, pośpiesznie szukając i węsząc.
       - Już po nas - powiedział z wściekłością.
       A potem spojrzał ponad drutami kolczastymi, poza obóz. W dżungli panowały
nieprzeniknione ciemności. Po drugiej stronie ogrodzenia przechadzał się ciężkim
                                            341
krokiem wartownik. Dobra, rzekł do siebie. Ostatnia możliwość. Wóz albo przewóz.
        - Trzymaj - powiedział napychając kieszenie Marlowe’a pieniędzmi. - Będę cię
osłaniał. Przejdziesz za druty. To nasza jedyna szansa.
        - Coś ty, to się nie może udać. Wartownik mnie zauważy...
        - Prędzej, to nasza jedyna szansa!
        - Nie uda mi się. Nie ma mowy.
        - Kiedy będziesz po drugiej stronie, zakop pieniądze i wróć tą samą drogą. Będę
cię osłaniał. Psiakrew, musisz to zrobić!
        - O czym ty mówisz? Przecież on mnie zastrzeli. To tylko kilkanaście metrów.
Będzie mnie miał jak na dłoni. Musimy się poddać!
        Marlowe rozejrzał się, błędnym wzrokiem szukając drogi ucieczki, i zapomniawszy
o chorej ręce, nagłym, nieuważnym ruchem uderzył się o brzeg rowu. Jęknął z bólu.
        - Uratuj pieniądze, Peter, a ja uratuję ci rękę - powiedział zdesperowany Król.
        - Co?
        - Przecież słyszałeś! Zasuwaj!
        - Ale jak możesz...
        - Zasuwaj - przerwał mu ostro Król. - Warunek: uratuj forsę.
        Marlowe spojrzał mu prosto w oczy, po czym wyśliznął się z rowu, pobiegł do
ogrodzenia i przecisnął się pod nim oczekując, że lada moment dostanie kulę w łeb. W
tej samej chwili Król wyskoczył z rowu i rzucił się w stronę ścieżki. Umyślnie się potknął i
runął jak długi z okrzykiem wściekłości. Wartownik gwałtownie obejrzał się i głośno się
roześmiał, a kiedy z powrotem się obrócił, dostrzegł tylko jakiś cień, który mógł być
wszystkim, ale nie człowiekiem.
        Tuląc się do ziemi, podobny leśnemu stworzeniu, Marlowe wpełzł w wilgotne
zarośla. Wstrzymał oddech i zamarł w bezruchu. Wartownik zbliżał się, potem jedna z
jego stóp znalazła się tuż przy dłoni Marlowe’a, a druga minęła ją w powietrzu i stanęła o
krok dalej. Kiedy wartownik odszedł na pięć metrów, Marlowe poczołgał się głębiej w
gąszcz, w ciemność, pięć, dziesięć, dwadzieścia, trzydzieści, czterdzieści kroków, gdzie
był już bezpieczny. I wtedy serce zaczęło mu bić jakby od nowa, więc musiał się
                                              342
zatrzymać, zatrzymać, żeby złapać oddech, żeby serce odnalazło rytm, żeby zelżał ból w
ręce, tej ręce, która znów miała być jego ręką. Która była jego ręką, skoro to obiecał Król!
        Przywarł więc do ziemi i modlił się o to, żeby wrócił mu oddech, żeby wróciło
życie, żeby wróciły siły, modlił się też za Króla.
        Z chwilą kiedy Marlowe’owi udało się dotrzeć bezpiecznie do dżungli, Król
odetchnął. Ledwie wstał i zaczął się otrzepywać, wyrósł przy nim Grey z jednym ze
swoich żandarmów.
        - Nie ruszać się!
        - Kto, ja? - spytał Król udając, że wpatruje się w ciemność i dopiero teraz poznaje
Greya. - A, to pan. Dobry wieczór, panie kapitanie. - Odepchnął przytrzymującą go rękę
żandarma. - Ręce przy sobie!
        - Jesteście aresztowani - oznajmił Grey, spocony i zabrudzony podczas pościgu.
        - Za co, kapitanie?
        - Zrewidujcie go, sierżancie.
        Król spokojnie poddał się rewizji. Nie miał przy sobie pieniędzy, więc Grey nic mu
nie mógł zrobić. Absolutnie.
        - Nie ma nic, panie kapitanie - zameldował sierżant.
        - Przeszukajcie rów - rozkazał Grey. - Gdzie Marlowe? - zwrócił się do Króla.
        - Kto? - spytał z kpiną w głosie Król.
        - Marlowe! - krzyknął Grey i pomyślał z rozpaczą: Nie dość, że ta świnia nie ma
pieniędzy, to na dodatek przepadł gdzieś Marlowe!
        - Pewnie wybrał się na spacer... panie kapitanie - odparł grzecznie Król, myśląc
wyłącznie o Greyu i o własnym zagrożeniu, czuł bowiem, że na tym nie koniec - spod
więziennego muru przyglądała mu się grupka złowrogich ludzkich cieni, które znikły
dopiero po jakimś czasie.
        - Gdzie są pieniądze? - spytał Grey.
        - Jakie pieniądze?
        - Pieniądze ze sprzedaży brylantu.
        - Brylantu? Ależ panie kapitanie!
                                              343
       Grey zrozumiał, że na razie przegrał. Przegrał, chyba że udałoby mu się odnaleźć
Marlowe’a z pieniędzmi w ręku. A więc dobrze, ty sukinsynu, pomyślał, nie posiadając się
z wściekłości. A więc dobrze, puszczę cię, ale będę cię śledził, aż zaprowadzisz mnie do
Marlowe’a.
       - To na razie wszystko - powiedział. - Tym razem z nami wygraliście. Ale to
jeszcze nie koniec.
       Król wrócił do baraku chichocząc. Spodziewasz się, że cię zaprowadzę do Petera,
prawda, Grey? - myślał po drodze. Ale ty jesteś taki sprytny, że aż naiwny.
       W baraku zastał Maxa i Texa. Siedzieli jak na szpilkach.
       - Co się stało? - spytał Max.
       - Nic. Sprowadź Timsena, Max. Powiedz, żeby zaczekał pod oknem. Tam z nim
porozmawiam. Żeby nie wchodził do baraku. Grey nas śledzi.
       - Dobra.
       Król nastawił wodę na kawę, przez cały czas myśląc o tym, jak dokonać wymiany
forsy na diament. I gdzie? Co zrobić z Timsenem? Jak odciągnąć uwagę Greya od
Petera?
       - Chciałeś ze mną rozmawiać, kolego? - rozległ się głos Timsena.
       Król nie odwrócił się do okna. Spojrzał tylko w stronę drzwi. Amerykanie
zrozumieli i zostawili go samego. Król odprowadził wzrokiem wychodzącego Dina i
odpowiedział uśmiechem na jego krzywy uśmiech.
       - Timsen? - spytał, nie odrywając się od parzenia kawy.
       - Słucham cię.
       - Powinienem ci bez pytania poderżnąć gardło.
       - Nie moja wina, bracie. Coś się pokręciło...
       - Dajmy na to. Chciałeś mieć i pieniądze, i brylant.
       - Spróbować nigdy nie zawadzi - rzekł Timsen i zaśmiał się cicho. - To już się nie
powtórzy.
       - Święta racja.
       Król lubił Timsena. Czujny facet. A próbować przy tak dużej stawce rzeczywiście
                                           344
nie zawadzi, myślał. Poza tym Timsen był mu jeszcze potrzebny.
        - Wymianę zrobimy w ciągu dnia - powiedział. - W ten sposób uniknie się wsypy.
Dam ci znać, kiedy.
        - Zgoda, chłopie. A gdzie Anglik?
        - Jaki Anglik?
        Timsen roześmiał się.
        - No, to do jutra!
        Król napił się kawy i przywołał Maxa, żeby strzegł czarnej skrzynki. Potem
ostrożnie wyskoczył przez okno, rzucił się biegiem tam, gdzie było najciemniej, i zaczął
podkradać się pod mur więzienia. Starał się nie zwrócić na siebie uwagi, ale zbytnio się
tym nie przejmował i po chwili roześmiał się w duchu, czując, że podąża za nim Grey.
Udawał znakomicie, cofając się po własnych śladach między barakami, klucząc i
lawirując. Grey tropił go nieustępliwie, aż Król doprowadził go do bramy więzienia, a
potem przez bramę do bloków. Wreszcie skierował się do celi na czwartym piętrze, a
wchodząc do niej udał rosnący niepokój i zostawił nie domknięte drzwi. Co kilkanaście
minut uchylał drzwi i rozglądał się niespokojnie. Trwało to aż do nadejścia Texa.
        - Możesz wracać - powiedział Tex.
        - Dobrze.
        Peterowi udało się wrócić do obozu i nie było już sensu udawać. Tak więc Król
poszedł prosto do baraku i tam mrugnął porozumiewawczo do Marlowe’a.
        - Gdzie byłeś? - spytał.
        - Pomyślałem, że wpadnę zobaczyć, jak ci leci.
        - Chcesz kawy?
        - Poproszę.
        W progu stanął Grey. Nic nie mówił, patrzał. Marlowe miał na sobie sarong. W
sarongu nie było kieszeni. Na ręce, zgodnie z przepisami, nosił opaskę.
        Marlowe podniósł do ust filiżankę i wypił kawę, ani na chwilę nie spuszczając
prześladowcy z oczu. Po chwili Grey zniknął równie nagle, jak się pojawił.
        Marlowe wstał z trudem, dobywając resztek sił.
                                            345
- Chyba już pójdę się położyć - powiedział.
- Jestem z ciebie dumny, Peter.
- Czy to, co powiedziałeś, było serio?
- Jasne.
- Dziękuję.
Tej nocy Król miał nowe zmartwienie - w jaki sposób spełnić daną obietnicę.
                                     346
                                         ROZDZIAŁ XX
        Larkin był bardzo przygnębiony, gdy szedł ścieżką do baraku Australijczyków.
Martwił się o Marlowe’a. Ręka dokuczała Peterowi bardziej niż powinna, za bardzo go
bolała, żeby bagatelizować to jako zwykłą powierzchowną ranę. Martwił się również o
Maca, który zeszłej nocy mówił i krzyczał przez sen. A poza tym gnębiła go myśl o Betty.
On też przez kilka ostatnich nocy miał okropne sny - wszystko pomieszane: Betty i on,
ona w łóżku z obcymi mężczyznami, wyśmiewająca się, kiedy na to patrzał.
        Larkin wszedł do baraku i podszedł do leżącego na pryczy Townsenda.
        Townsend miał podrapaną twarz, oczy zapuchnięte i zamknięte, a ręce i pierś
posiniaczone i poranione. Kiedy otworzył usta, żeby odpowiedzieć na pytanie, Larkin
ujrzał w miejscu zębów krwawą dziurę.
        - Kto to zrobił, Townsend? - spytał.
        - Nie wiem - odparł płaczliwie Townsend. - Napadli na mnie.
        - Dlaczego?
        Z zapuchniętych oczu popłynęły łzy i rozmazały się na posiniaczonej twarzy.
        - Miałem... miałem... nic... już nic. Nie... wiem.
        - Jesteśmy sami, Townsend. Kto to zrobił?
        - Nie wiem - powiedział Townsend i zaskomlał z bólu. - O Jezu, jak oni mnie pobili,
jak mnie pobili.
        - Dlaczego cię napadli?
        - Ja... ja...
        Townsend miał ochotę krzyknąć: “To przez ten brylant! To ja miałem ten brylant”.
Chciał, żeby pułkownik pomógł mu złapać sukinsynów, którzy mu go ukradli. Ale przecież
nie mógł wspomnieć o brylancie, bo wtedy Larkin chciałby wiedzieć, skąd go miał, i
musiałby się przyznać, że od Gurble’a. A potem padłoby pytanie, skąd Gurble miał
brylant. Gurble? Ten samobójca? A więc może to nie samobójstwo, powiedziano by,
może to morderstwo. Ale to nie było morderstwo, tak przynajmniej uważa on, Townsend.
                                               347
Czy to zresztą wiadomo? Przecież ktoś mógł załatwić Gurble’a, żeby zdobyć brylant. W
rzeczywistości, ponieważ tamtej nocy Gurble nie spał na swojej pryczy, Townsend
wymacał w jego sienniku pierścionek, wydobył go i wyszedł. Kto mi więc może cokolwiek
udowodnić, myślał. A poza tym tamtej nocy Gurble skończył z sobą, więc nic złego się
nie stało. Chyba że to ja go zabiłem, zabiłem - kradnąc mu pierścionek. Może kradzież
brylantu ostatecznie go dobiła po tym, jak go wyrzucono z grupy. Może to właśnie
dlatego zwariował i wskoczył do dołu! Ale jaki sens kraść żywność, kiedy ma się do
sprzedania brylant? To się kupy nie trzyma, ani trochę. Tyle tylko, że być może to przeze
mnie się zabił i dlatego bez przerwy przeklinam siebie za tę kradzież. Odkąd stałem się
złodziejem, nie zaznałem ani chwili, ani jednej najmniejszej chwili spokoju. Więc teraz,
teraz cieszę się, że go nie mam, że mi go ukradli.
        - Nie wiem - załkał.
        Larkin stwierdził, że nic tu nie wskóra, i pozostawił Townsenda sam na sam z jego
cierpieniem.
        - Ach, przepraszam księdza - powiedział, kiedy o mały włos nie strącił ze schodów
księdza Donovana wchodzącego do baraku.
        - Witaj, przyjacielu - pozdrowił go ksiądz Donovan. Wyglądał jak widmo, był
nieprawdopodobnie wychudzony, ale zapadnięte oczy miał dziwnie spokojne. - Jak się
pan miewa? A Mac? A nasz młodzieniec, Peter?
        - Dziękuję, dobrze - odrzekł Larkin i skinął w stronę Townsenda. - Wie ksiądz coś
o tym?
        Donovan spojrzał na Townsenda i odparł łagodnie:
        - Widzę przed sobą człowieka cierpiącego.
        - Przepraszam, nie powinienem był pytać - rzekł Larkin i po chwili zastanowienia
uśmiechnął się. - Miałby ksiądz ochotę na brydża? - spytał. - Wieczorem? Po kolacji?
        - Tak. Dziękuję. Chętnie zagram.
        Ksiądz Donovan odprowadził pułkownika wzrokiem, a potem zbliżył się do pryczy
Townsenda. Townsend nie był katolikiem. Ale ksiądz Donovan był oddany wszystkim,
ponieważ wiedział, że wszyscy ludzie są dziećmi Boga. Tylko czy aby na pewno? -
                                             348
zapytywał się czasem w duchu. Czy dzieci boże byłyby zdolne do takich rzeczy?
       W południe nadciągnął wiatr z deszczem. Wkrótce wszyscy i wszystko było
przemoczone do suchej nitki. Potem przestało padać, ale wiatr się utrzymał. Oderwane
kawałki strzech wirowały po całym Changi wraz z palmowymi liśćmi, szmatami i
słomianymi kapeluszami kulisów. Wreszcie wiatr ustał i w obozie jak zwykle zapanowało
słońce, upał i muchy. Przez pół godziny rowami odprowadzającymi deszczową wodę
płynął rwący strumień, a potem rowy zamieniły się we wsiąkające w ziemię bajora.
Zaroiło się od much.
       Marlowe wspinał się apatycznie na wzgórze. Zabłocone miał całe nogi, nie tylko
stopy, bo w czasie burzy długo stał pod gołym niebem w nadziei, że deszcz i wiatr złago-
dzą doskwierający ból ręki. Ale wcale mu to nie pomogło.
       Zatrzymał się przed oknem Króla i zajrzał do środka.
       - Jak się czujesz, Peter? - spytał Król, podnosząc się z łóżka i wyciągając paczkę
papierosów.
       - Fatalnie - odparł Marlowe i usiadł na ławie pod daszkiem. Ból przyprawiał go o
mdłości. - Ta ręka nie daje mi żyć. - Roześmiał się piskliwie. - Żartuję!
       Król zeskoczył na ziemię i zmusił się do uśmiechu.
       - Nie myśl o tym...
       - Jak, do cholery, mam o tym nie myśleć?! - wybuchnął Marlowe i natychmiast
tego pożałował. - Przepraszam. Jestem zdenerwowany. Sam nie wiem, co mówię.
       - Zapal sobie - zaproponował Król i zapalił mu papierosa. Tak, tak, jesteś w
kropce, pomyślał. Anglik szybko się uczy, bardzo szybko. Przynajmniej tak mi się wydaje.
Sprawdźmy to. - Jutro dobijemy targu - powiedział. - Dziś w nocy będziesz mógł pójść po
pieniądze. Będę cię osłaniał.
       Ale Marlowe go nie słyszał. Ręka wypalała mu w świadomości jedno słowo:
“Amputacja!”, a w uszach zgrzytała piła i czuł, jak miażdży mu kość, jego własną kość!
Wstrząsnął nim dreszcz.
       - A co... z tym? - wymamrotał, przenosząc wzrok z ręki na Króla. - Naprawdę
                                            349
możesz coś na to poradzić?
       Król skinął głową. No widzisz, miałeś rację, rzekł w myślach. Tylko Pete wie, gdzie
są pieniądze, ale nie pójdzie po nie, dopóki nie zorganizujesz lekarstw. Nie ma lekarstw,
nie ma forsy. Nie ma forsy, nie ma handlu. Nie ma handlu, nie ma zysku... Westchnął.
Tak, tak, sprytna z ciebie sztuka, znasz się na ludziach, pochwalił się w duchu. Jak się
dobrze zastanowić, to twoje wczorajsze posunięcie nie było złe. Gdyby Pete nie
zaryzykował, obaj siedzielibyśmy w ciupie, bez pieniędzy i bez niczego. W końcu Pete
przyniósł mi szczęście. Interes udał się jak nigdy. A poza tym to gość w porządku. Fajny
chłop. Zresztą kto, do licha, chciałby stracić rękę. Pete ma prawo trochę mnie przycis-
nąć. Cieszę się, że się czegoś nauczył.
       - Zostaw to Wujkowi Samowi! - powiedział.
       - Komu?
       - Nie wiesz, kto to Wujek Sam? - spytał Król, patrząc zaskoczony na Marlowe’a. -
Symbol Stanów Zjednoczonych. O rany... - zirytował się. - To samo co John Bull.
       - Ach tak, przepraszam - odparł Marlowe. - Jestem dziś... jestem dziś trochę...
       Ogarnęła go fala mdłości.
       - Leć do siebie, połóż się i odpocznij rzekł Król. - Już ja się tym zajmę.
       Marlowe podniósł się chwiejnie. Chciał się uśmiechnąć, podać Królowi rękę i
podziękować z całego serca, ale myśli podsuwały mu wciąż to jedno straszne słowo i
wciąż czuł tylko piłę tnącą kość, więc skinął lekko głową i wyszedł.
       Rany boskie, pomyślał z goryczą Król. Jemu się wydaje, że bym mu nie pomógł,
że palcem bym nie kiwnął, gdyby nie to, że ma mnie w garści. Rany boskie, Peter,
przecież bym ci pomógł. Jasne, że tak. Nawet gdybyś nie trzymał mnie w szachu.
Cholera jasna! Przecież jesteś moim przyjacielem.
       - Max! - zawołał.
       - Co?
       - Sprowadź Timsena. Ale na jednej nodze.
       - Robi się - odparł Max i wyszedł.
       Król wziął kluczyk, otworzył czarną skrzynkę i wyjął z niej trzy jajka.
                                            350
        - Tex. Chcesz usmażyć sobie jajko? - spytał. - A przy okazji te dwa?
        - Nie, skądże znowu - odparł Tex, biorąc jajka i uśmiechając się od ucha do ucha.
- Wiesz, przyglądałem się dzisiaj Ewie. Głowę daję, że jest grubsza.
        - Niemożliwe. Przecież dopuszczaliśmy ją ledwo wczoraj.
        Tex zatańczył z radości.
        - Dwadzieścia dni i znów jesteśmy dziadziusiami - oznajmił. Wziął od Króla olej i
wyszedł z baraku do polowej kuchni.
        Król wyciągnął się na łóżku i podrapał w zamyśleniu miejsce po ukąszeniu
komara. Przyglądał się jaszczurkom polującym na krokwiach i sczepiającym się ze sobą.
Zamknął oczy i zapadł w przyjemną drzemkę. Było dopiero południe, a odwalił robotę za
cały dzień. Do szóstej rano wszystko zdążył obgadać i zaklepać.
        Aż się zaśmiał na wspomnienie dzisiejszego ranka. Tak jest, nie ma to jak dobra
firma, nie ma to jak reklama...
        Zdarzyło się to tuż przed świtem. Spał sobie spokojnie, kiedy obudził go czyjś
ostrożny, stłumiony głos.
        Przebudził się natychmiast, wyjrzał przez okno i wśród porannych cieni zobaczył
wpatrującego się w niego człowieka o szczurowatym wyglądzie. Widział go po raz
pierwszy w życiu.
        - Słucham? - spytał.
        - Mam tu coś dla ciebie - powiedział przybysz bezbarwnym, chrapliwym głosem.
        - A ty co za jeden?
        W odpowiedzi nieznajomy rozchylił brudne, zaciśnięte w pięść palce z
połamanymi, czarnymi paznokciami. Na jego dłoni leżał pierścionek z brylantem.
        - Cena dziesięć tysięcy. Do natychmiastowej sprzedaży - dodał z ironią.
        Kiedy Król sięgnął po pierścień, palce zwarły się gwałtownie, a brudna pięść
cofnęła.
        - Dziś wieczorem - powiedział człowiek i uśmiechnął się, odsłaniając bezzębne
dziąsła. - Nie bój bidy, to ten sam.
        - Jesteś jego właścicielem?
                                            351
        - Mam go w ręku, tak czy nie?
        - Dobra. O której?
        - Zaczekasz w środku. Przyjdę, jak przestaną się tu kręcić szpicle - odparł
nieznajomy.
        A potem znikł równie nagle, jak się pojawił.
        Król ułożył się wygodnie, napawając się sukcesem. Ten drań, Timsen, dał się,
biedak, zrobić w konia, myślał. Będę miał pierścień za pół ceny.
        - Się masz, bracie - przywitał go Timsen. - Chciałeś pogadać?
        Kiedy Tiny Timsen szedł przez barak, Król otworzył oczy i ziewnął, przykrywając
usta dłonią.
        - Cześć - powiedział. Spuścił nogi z łóżka i rozkosznie się przeciągnął. -
Zmęczony jestem. Za dużo wrażeń. Chcesz jajko? Właśnie się smażą.
        - Jeszcze się pytasz.
        - Rozgość się - rzekł Król, bo mógł sobie pozwolić na gościnność. - A teraz, do
rzeczy. Interes ubijemy dziś po południu.
        - Nie - sprzeciwił się Timsen potrząsając głową. - Dziś nie. Jutro.
        Król z trudem opanował promienny uśmiech.
        - Do jutra skończy się nagonka - argumentował Timsen. - Słyszałem, że Grey
wyszedł ze szpitala. Będzie kręcił się tu i węszył. - Widać było, że jest mocno
zaniepokojony. - Powinniśmy uważać - ciągnął. - Obaj. Nie chcesz przecież, żeby się coś
pochrzaniło. Muszę być czujny także dla twojego dobra. Nie zapominaj, że jesteśmy
kumplami.
        - Mam gdzieś jutro - odparł Król, udając rozczarowanie. - Załatwmy to dziś po
południu.
        A potem słuchał, zaśmiewając się w duchu do rozpuku, jak Timsen tłumaczy mu,
jakie to ważne, żeby zachować ostrożność: “Właściciel boi się, w nocy to nawet go
pobito, a jak. Uratował się, chłopina, tylko dzięki mnie i moim ludziom”. W ten sposób
Król upewnił się, że Timsen nie posiada się ze zmartwienia, gra na zwłokę i że brylant
wyśliznął mu się z rączek. Założę się, myślał rozpromieniony, że Australijczycy wychodzą
                                             352
z siebie, żeby znaleźć złodziejaszka. Nie chciałbym być w jego skórze... jeżeli go znajdą.
Tak więc dał się przekonać. Przecież gdyby Timsen odnalazł tamtego gościa,
obowiązywałaby pierwotna umowa.
        - No więc dobrze - zgodził się niechętnie. - Chyba masz rację. Niech będzie jutro.
- Zapalił kolejnego papierosa, zaciągnął się, podał go Timsenowi i powiedział niewinnym
tonem, ciągnąc swoją grę: - Niewielu moich chłopców śpi w taki upał. Przynajmniej
czterech czuwa. Całą noc.
        Timsen zrozumiał groźbę. Ale głowę zaprzątały mu teraz inne sprawy. Kto, jak
Boga kocham, napadł na Townsenda? Modlił się, żeby jego ludzie szybko odnaleźli
tamtych sukinsynów. Wiedział, że musi ich znaleźć, zanim dotrą z brylantem do Króla, bo
inaczej będzie klops.
        - Wiem, jak to jest - odparł. - To samo z moimi. Całe szczęście, że na krok nie
odstępują mojego kumpla, tego biednego Townsenda. - Co za głupek, myślał. Jak można
być tak słabym, żeby dać się obrobić i nie podnieść wrzasku, zanim jest za późno? -
Czasy są takie, że trzeba uważać na każdym kroku - dodał.
        Tex przyniósł jajka i zjedli je we trzech z obiadową porcją ryżu, a potem popili
mocną kawą. Kiedy Tex wynosił naczynia, żeby je pozmywać, rozmowa zeszła na temat,
który interesował Króla.
        - Znam takiego jednego, który poszukuje lekarstw - zaczął.
        Timsen potrząsnął głową.
        - Łudzi się chłopina - odparł. - Nic z tego. To niemożliwe! - Aha! pomyślał.
Lekarstwa! Ciekawe dla kogo? Bo przecież nie dla Króla. Król wygląda zdrowo, a
odsprzedaż też nie wchodzi w grę, bo on nie handluje lekarstwami. No i dobrze, dzięki
temu mam monopol. Wobec tego dla kogoś, z kim trzyma. Bo inaczej w życiu by się w to
nie mieszał. Handel lekarstwami to nie jego branża. Stary McCoy! Oczywiście.
Słyszałem, że ostatnio z nim nie najlepiej. A może chodzi o pułkownika? Też nietęgo
ostatnio wygląda. - Słyszałem o jednym Angliku, który ma trochę chininy. Ale, słodki Jezu,
żąda za nią majątek.
        - Potrzebna mi jest butelka surowicy i sulfamidy w proszku - rzekł Król.
                                             353
        Timsen gwizdnął.
        - Nie ma szans! - powtórzył. Surowica i sulfamidy! Gangrena! To ten Anglik.
Chryste, gangrena! Wszystko się zgadza, pomyślał. To na pewno chodzi o Anglika!
        Monopol w handlu lekarstwami zawdzięczał Timsen nie tylko swojemu sprytowi.
Znał się trochę na tym, bo w cywilu pracował w aptece, o czym nikt poza nim nie
wiedział, bo w przeciwnym razie wsadziliby go, dranie, do służby sanitarnej i tyle by
sobie powalczył ł postrzelał. Żaden szanujący się Australijczyk nie zawiódłby ojczyzny
ani starej kochanej Anglii, zostając jakimś tam parszywym łapiduchem, który w ogóle nie
dotyka broni.
        - Nie ma szans - powtórzył raz jeszcze potrząsając głową.
        - Posłuchaj, będę z tobą szczery - rzekł Król. Tylko Timsen mógł zdobyć te
lekarstwa, tak więc musiał go pozyskać. - To dla Petera.
        - Ma pecha - odparł Timsen, w duchu jednak bardzo współczuł Marlowe’owi.
Biedaczysko. Gangrena. Równy chłop, z charakterem. Do tej pory czuł cios, jaki
zainkasował zeszłej nocy od Anglika, kiedy zasadzili się we czterech na niego i na Króla.
        Timsen zasięgnął informacji o Marlowie, kiedy Król przyjął go do spółki. Tam gdzie
wciąż trzeba mieć się na baczności, liczył się każdy szczegół. Dlatego też wiedział o
strąconych czterech “niemcach” i trzech “japończykach”, o jawajskiej wiosce i o tym, jak
Marlowe chciał uciekać z Jawy, nie tak jak kupa innych siedzących jak barany i
pogodzonych z losem. Z drugiej strony, jeżeli się dobrze zastanowić, próba ucieczki
stamtąd świadczyła o głupocie. Taka odległość! Oczywiście, za daleko. Nie ma co, cudak
z tego Anglika, zadecydował.
        Zastanowił się, czy może zaryzykować wysłanie kogoś po lekarstwa do kwatery
japońskiego lekarza. Było to niebezpieczne, ale samą kwaterę i dojście do niej już roz-
pracowano. Biedny Marlowe. Chłopaczyna pewnie wariuje ze zmartwienia. Jasne, że się
wystaram o lekarstwa, i to za darmo, a co najwyżej za zwrotem kosztów, postanowił.
        Timsen nie znosił handlu lekarstwami, ale ktoś przecież musiał się tym zająć, i
lepiej, że robił to on, a nie kto inny, bo dzięki temu cena pozostawała przystępna, o tyle, o
ile było to możliwe. Zdawał sobie sprawę, że mógłby zbić majątek sprzedając lekarstwa
                                               354
Japończykom, ale nie robił tego nigdy i handlował wyłącznie z obozem, czerpiąc z tego
doprawdy minimalne zyski, zważywszy, na co się narażał.
        - Rzygać się chce, kiedy się pomyśli, ile przesyłek Czerwonego Krzyża leży w
magazynie przy Kedah Street - powiedział.
        - Coś ty, przecież to plotka.
        - O nie. Widziałem je, bracie, na własne oczy. Wysłali nas tam do roboty.
Zawalone od podłogi do sufitu, a wszystko z Czerwonego Krzyża - osocze, chinina, sul-
famidy - nawet nie rozpakowane. Mało tego, cały ten skład ma dobre sto metrów
długości i ze trzydzieści szerokości. A wszystko idzie dla tych cholernych żółtków.
Przyjmować dostawy, a jakże, przyjmują. Słyszałem, że transport odbywa się przez
Czungking. Czerwony Krzyż daje lekarstwa Syjamczykom, ci z kolei przekazują je
Japońcom, wszystko adresowane: “Obóz jeniecki. Changi”. Jezu, na własne oczy
widziałem nalepki, ale żółtki zachowują to dla swoich.
        - Czy ktoś oprócz ciebie o tym wie?
        - Powiedziałem pułkownikowi, on komendantowi, a ten z kolei temu żółtemu
sukinsynowi - jak mu tam, aha, Yoshima - no i komendant, kapujesz, zażądał tamtych
lekarstw. Ale żółtki wyśmiali go, powiedzieli, że to plotka, i na tym stanęło. Odtąd nie
posłali tam nikogo do roboty. Skurwiele parszywe. To draństwo, bo przecież nam bardzo
potrzeba lekarstw. Mogliby dać chociaż trochę. Pół roku temu umarł mój kumpel tylko z
braku insuliny, a ja na własne oczy widziałem całe jej skrzynie. Skrzynie!
        Timsen zrobił sobie skręta, kaszlnął i splunął, tak wściekły, że aż kopnął w ścianę.
Wiedział jednak, że nerwy nic tu nie pomogą. Nie było sposobu na dostanie się do
tamtego magazynu. Ale surowicę i sulfamidy dla Anglika mógł zdobyć. Jasne, że tak. I
podarować mu je.
        Jednakże był za sprytny, aby dać się przejrzeć. Byłby dziecięco naiwny,
zdradzając Królowi swój słaby punkt, bo tak jak wierzył, że Australia to najwspanialszy
kraj na świecie, tak miał pewność, że prędzej czy później Król wykorzystałby tę jego
słabość do swoich celów. O tak, a przecież Król był mu potrzebny do sprzedaży brylantu.
Jasny gwint, przypomniał sobie nagle. Całkiem zapomniałem o tym parszywym złodzieju.
                                            355
        Dlatego też podał wygórowaną cenę i pozwolił Królowi trochę z niej utargować.
Ale i tak ostateczna suma pozostała wysoka, bo wiedział, że Króla stać na zapłacenie, a
zresztą, gdyby sprzedał towar tanio, Król zacząłby coś podejrzewać.
        - No dobra. Umowa stoi - zgodził się ponuro Król. Ale w duchu nie był tak bardzo
ponury. O tyle, o ile. Spodziewał się, że Timsen z niego zedrze, ale cena, choć wyższa
od tej, którą gotów był zapłacić, okazała się do przyjęcia.
        - Załatwienie tego wymaga trzech dni - rzekł Timsen, wiedząc, że za trzy dni
będzie za późno.
        - Muszę je mieć jeszcze dziś.
        W takim razie będzie cię to kosztowało dodatkowe pięćset.
        - Przecież jestem twoim przyjacielem! - zaprotestował Król, dotkliwie odczuwając
cios. - Jesteśmy kumplami, a ty skubiesz mnie na następne pięć stów.
        - Proszę bardzo, jak chcesz, bracie - rzekł markotnie Timsen. - Ale sam wiesz, jak
jest. Zajmie mi to co najmniej trzy dni.
        - A niech cię cholera! Zgadzam się.
        - Pielęgniarz też będzie kosztował pięćset.
        - Cholerny świat! A na co tu pielęgniarz?
        Timsen z ogromną przyjemnością przyglądał się cierpieniom Króla.
        - No, a co zrobisz, jak dostaniesz leki? - spytał uprzejmym tonem. - Jak
zamierzasz je zastosować?
        - A skąd, do diabła, mam wiedzieć?
        - I za to właśnie płacisz te pięć stów. A może chcesz dać Anglikowi leki, żeby je
zaniósł do szpitala i zwrócił się do pierwszego z brzegu konowała: “Mam tu surowicę i
sulfamidy, zróbcie coś z tą sakramencką ręką”, i żeby tamten powiedział: “Nie mamy
surowicy. Skądżeś pan to wytrzasnął?” A jeżeli Anglik im tego nie powie, to łachudry
ukradną mu wszystko i dadzą jakiemuś parszywemu pułkownikowi z lekkim przypadkiem
hemoroidów.
        Timsen zręcznym ruchem wyciągnął Królowi z kieszeni paczkę papierosów i
poczęstował się bez pytania.
                                             356
        - Poza tym - ciągnął, tym razem poważnym tonem -musisz znaleźć jakieś miejsce,
gdzie można go leczyć po cichu i gdzie mógłby się położyć. Niektórzy źle znoszą
surowicę. Do umowy należy i to, że nie przyjmuję odpowiedzialności, jeżeli z leczenia nic
nie wyjdzie.
        - Co może nie wyjść, jeżeli masz surowicę i sulfamidy?
        - Niektórzy tego nie wytrzymują. Wymioty. Ciężka sprawa. No i może nie
poskutkować. Zależy, ile trucizny weszło do organizmu.
        Timsen wstał.
        - Zobaczymy się wieczorem - powiedział. - Nie wiem dokładnie, kiedy. Aha,
byłbym zapomniał, potrzeba jeszcze pięćset na wyposażenie.
        - Jakie wyposażenie, do jasnej cholery?! - wybuchnął Król.
        - Strzykawka, bandaż i mydło - wyliczył niemal z oburzeniem Timsen. - Co ty
myślisz, że surowica jest w czopkach, które się wtyka do tyłka?
        Król odprowadził go wzrokiem pełnym goryczy, w duchu wściekając się na siebie:
“Myślałeś, że jesteś cwaniak, co? Że za papierosa dowiedziałeś się, co leczy gangrenę?
Tylko że potem, zakuty łbie, zapomniałeś spytać, jak się to robi. A zresztą, pal diabli.
Umowa zawarta. No i Pete będzie miał rękę. Cena też jest w końcu do przyjęcia”.
        Wtedy przypomniał mu się chytry złodziejaszek, który zbudził go dzisiejszego
rana, i rozpromienił się. O tak, był bardzo zadowolony z tego, co dzisiaj zdziałał.
                                             357
                                      ROZDZIAŁ XXI
       Tego wieczoru Marlowe nie tknął jedzenia. Oddał je Ewartowi, a nie, jak powinien,
swojej grupie. Wiedział, że gdyby oddał je Macowi i Larkinowi, zmusiliby go do
wyjawienia, co mu jest. A to nie miałoby sensu.
       Tego dnia wcześniej, po południu, omdlewając z bólu i rozpaczy, udał się do
doktora Kennedy’ego. I znów odchodził od zmysłów, czując straszliwy ból, kiedy zdzie-
rano mu bandaże.
       - Zakażenie dotarło powyżej łokcia - powiedział bez ogródek doktor. - Mógłbym
amputować pod łokciem, ale to strata czasu. Lepiej operować wszystko za jednym za-
machem. Będzie pan miał przyzwoity kikut: dobre kilkanaście centymetrów od ramienia.
Wystarczy na przytroczenie sztucznej ręki. W zupełności. - Kennedy złożył dłonie tak, że
palce stykały się opuszkami. - Niech pan nie traci czasu, Marlowe - powiedział, po czym
zaśmiał się sucho i dorzucił żartobliwie: - Domani é troppo tardi. - A kiedy Marlowe
spojrzał na niego tępo, nic nie rozumiejąc, wyjaśnił beznamiętnie: - Jutro może być za
późno.
       Marlowe potykając się wrócił do siebie i leżał na pryczy zdjęty przerażeniem.
Nadeszła pora kolacji i wtedy oddał swoją porcję Ewartowi.
       - Masz malarię? - spytał uszczęśliwiony Ewart, najedzony do syta dzięki
dodatkowej porcji.
       - Nie.
       - Może coś ci przynieść?
       - Odczep się i daj mi spokój! - krzyknął Marlowe i odwrócił się do niego plecami.
W jakiś czas potem wstał i wyszedł z baraku żałując, że zgodził się zagrać w brydża z
Makiem, Larkinem i księdzem Donovanem. Wyrzucał sobie z goryczą, że jest głupi i że
powinien dalej leżeć, aż nadejdzie pora, żeby przekraść się do dżungli po pieniądze. Ale
zdawał sobie sprawę, że nie wytrzymałby leżenia na pryczy godzinami i czekania, aż
będzie mógł bezpiecznie wyruszyć. Lepiej było czymś się zająć.
                                           358
         - Cześć, kolego! - przywitał go Larkin uśmiechając się.
         Ale Marlowe nie odwzajemnił mu się uśmiechem. Usiadł bez słowa w progu, z
ponurą miną. Mac zerknął na Larkina, a ten wzruszył lekko ramionami.
         - Wiadomości są z dnia na dzień coraz lepsze, nie sądzisz, Peter? - zagadnął
Mac, siląc się na dobry humor. - Jeszcze trochę i stąd wyjdziemy.
         - Święta racja! - rzekł Larkin.
         - Nadzieja matką głupich. Nigdy nie wyjdziemy z Changi - odparł Marlowe.
         Nie chciał być opryskliwy, ale nie mógł się pohamować. Wiedział, że uraził Maca i
Larkina, ale nie zrobił nic, żeby to załagodzić. Prześladowała go obsesyjna myśl o
kikucie. Po kręgosłupie rozlał mu się nieprzyjemny chłód, który przeniknął do jąder. Czy
Król rzeczywiście może coś zaradzić? W jaki sposób? Bądź realistą, ostrzegł się w
duchu. Gdyby to chodziło o rękę Króla, co mógłbyś dla niego zrobić, choćbyś był nie
wiem jak oddanym przyjacielem? Nic. Wątpliwe, żeby zdążył coś załatwić na czas. Nic
nie załatwi. Lepiej spójrz prawdzie w oczy, Peter. Albo amputacja, albo śmierć. Proste. A
jeśli tak się sprawy mają, to przecież nie możesz umrzeć. Przynajmniej jeszcze nie teraz.
Skoro już się urodziłeś, to masz obowiązek żyć. Tak, musisz być realistą. Król nic tu nie
zdziała, nic. Nie powinieneś był go stawiać w takiej sytuacji. W końcu to twoje
zmartwienie, nie jego. Musisz przynieść pieniądze, zwrócić mu je, a potem pójść do
szpitala, położyć się na stole i dać im uciąć rękę.
         Tak więc Marlowe, Mac i Larkin siedzieli w milczeniu, a wokół cuchnęła noc. Kiedy
przyłączył się do nich ksiądz Donovan, zmusili go do zjedzenia porcyjki ryżu z
blachangiem. Kazali mu ją zjeść od razu, przy nich, bo gdyby tego nie zrobili, ksiądz
oddałby komuś jedzenie, tak jak to robił z większością przydziałowej żywności.
         - Jesteście dla mnie bardzo dobrzy - rzekł Donovan. - Gdybyście jeszcze wszyscy
trzej zrozumieli, że kroczycie złą drogą, i weszli na ścieżkę wiary, byłby to dla mnie
naprawdę udany wieczór - dodał z iskierką wesołości w oczach.
         Mac i Larkin roześmieli się razem z nim. Marlowe nawet się nie uśmiechnął.
         - Co ci jest, Peter? - spytał z rozdrażnieniem Larkin. - Cały czas zachowujesz się,
jakby cię coś ugryzło.
                                               359
       - Nie szkodzi, każdy może być czasem trochę nie w humorze - powiedział szybko
Donovan, przerywając nieprzyjemną ciszę. - Przyznacie, że wiadomości mamy dobre,
prawda?
       Jednemu Marlowe’owi nie udzieliła się przyjacielska atmosfera wypełniająca
pokoik. Czuł, że jego obecność przytłacza pozostałych, ale nie mógł na to nic poradzić.
Nic.
       Przystąpiono do gry i ksiądz Donovan rozpoczął licytację zgłaszając dwa piki.
       - Pas - powiedział gderliwie Mac.
       - Trzy kara - zalicytował Marlowe i natychmiast tego pożałował, gdyż głupio się
pomylił, zgłaszając kara zamiast kierów.
       - Pas - odezwał się z rozdrażnieniem Larkin. Żałował, że w ogóle zaproponował
grę. Nie sprawiała mu ona żadnej przyjemności. Najmniejszej.
       - Trzy piki - powiedział Donovan.
       - Pas.
       - Pas - rzekł Marlowe, ściągając tym na siebie zaskoczone spojrzenia
pozostałych.
       Ksiądz Donovan uśmiechnął się.
       - Powinieneś mieć więcej wiary... - powiedział.
       - Dość już mam wiary - odburknął Marlowe, a jego słowa zabrzmiały
niespodziewanie zaczepnie i gniewnie.
       - Przepraszam, Pete, ja tylko...
       - Słuchaj no, Peter - wtrącił ostro Larkin. - To, że jesteś akurat w złym humorze...
       - Mam prawo do własnego zdania i uważam, że to był kiepski żart - przerwał mu
porywczo Marlowe, a potem zwrócił się gwałtownie do Donovana: - Tylko dlatego, że
ksiądz robi z siebie męczennika, oddając innym jedzenie i śpiąc z prostymi żołnierzami,
rości sobie ksiądz, jak się zdaje, prawo, żeby być najwyższym autorytetem. Wiara to
wielkie nic! To dobre dla dzieci, tak samo jak Bóg. A na co On, do diabła, ma wpływ? Na
co? No, na co?!!!
       Mac i Larkin wpatrywali się w Marlowe’a, jakby widzieli go po raz pierwszy w
                                             360
życiu.
        - Może uzdrawiać - odparł ksiądz Donovan wiedząc, że Marlowe ma gangrenę.
Wiedział o wielu rzeczach, o których wolałby nie wiedzieć.
        Marlowe cisnął karty na stół.
        - Gówno! - krzyknął ogarnięty szałem. - Gówno prawda i ksiądz dobrze o tym wie.
I jeszcze jedno, skoro już przy tym jesteśmy: Bóg! Chce ksiądz wiedzieć, co ja o Nim
myślę? Bóg to maniak, sadysta, krwiopijca...
        - Czyś ty oszalał, Peter? - nie wytrzymał Larkin.
        - Bynajmniej. Przyjrzyjcie się temu Bogu! - krzyczał Marlowe z nieprzytomnie
wykrzywioną twarzą. - Bóg to samo zło, jeśli rzeczywiście jest Bogiem. Pomyślcie o tym
morzu krwi, które przelano w Jego imię. - Przysunął twarz do twarzy Donovana. -
Inkwizycja. Przypomina sobie ksiądz? Te tysiące spalonych i zamęczonych na śmierć
przez katolickich sadystów? W Jego imię. A czy chociaż przyjdą nam na myśl Aztekowie,
Inkowie, miliony niewinnie wymordowanych Indian? A protestanci, palący na stosach i
mordujący katolików? A katolicy, Żydzi, mahometanie i znów Żydzi, i jeszcze raz Żydzi, a
mormoni, a kwakrzy i reszta tej hołoty? Bij, zabij, na tortury, na stos! Byle tylko w imię
boże, a wszystko jest w porządku. Co za bezgraniczna hipokryzja! Niech mnie tu ksiądz
nie namawia do wiary! Wiara to wielkie nic.
        - Mimo to wierzysz w Króla - rzekł cicho ksiądz Donovan.
        - Może jeszcze ksiądz powie, że jest on narzędziem Boga?
        - Być może tak. Nie wiem.
        - Muszę mu to powtórzyć - Marlowe roześmiał się histerycznie. - Uśmieje się jak
wszyscy diabli.
        - Słuchaj no, Marlowe - powiedział Larkin i wstał, trzęsąc się z wściekłości. - Albo
natychmiast przeprosisz księdza, albo wynoś się stąd!
        - Nie ma obawy, pułkowniku - odkrzyknął Marlowe. - Już wychodzę. - Wstał i
obrzucił ich nienawistnym spojrzeniem, czując przy tym nienawiść do samego siebie. -
Posłuchaj, klecho. Jesteś niczym więcej jak tylko żartem. Tak samo jak twoja sukienka. I
ty, i Bóg jesteście pośmiewiskiem z piekła rodem. Nie służysz Bogu, bo Bóg to diabeł.
                                             361
Jesteś sługą diabła.
         Powiedziawszy to, zgarnął ze stołu karty, cisnął je księdzu Donovanowi w twarz i
wybiegł w ciemność.
         - W imię Ojca i Syna - powiedział ze współczuciem ksiądz Donovan. - Peter ma
gangrenę. Muszą mu amputować rękę, bo inaczej umrze. Nad łokciem ma wyraźne
purpurowe pręgi.
         - Co?!
         Larkin spojrzał osłupiały na Maca, a potem obaj jednocześnie poderwali się i
rzucili do wyjścia. Ale ksiądz Donovan przywołał ich z powrotem.
         - Stójcie, nic mu nie pomożecie.
         - Psiakrew, przecież musi być jakieś wyjście - rzekł Larkin stojąc w progu. -
Biedny chłopak... a ja myślałem... biedny chłopak...
         - Nic nie możemy poradzić, tylko czekać. Czekać, modlić się i mieć nadzieje.
Może Król coś pomoże, może jest w stanie pomóc - rzekł Donovan zmęczonym głosem i
dodał: - On jeden może to zrobić.
         Potykając się Marlowe wszedł do baraku Amerykanów.
         - Idę po pieniądze - mruknął do Króla.
         - Czyś ty oszalał? Za dużo ludzi się tu jeszcze kręci.
         - Do diabła z ludźmi - zezłościł się Marlowe. - Chcesz mieć te pieniądze czy nie?
         - Siadaj. No, siadaj!
         Król zmusił go, żeby usiadł, poczęstował papierosem i dal filiżankę kawy. Chryste,
co też ja muszę robić dla nędznego grosza, pomyślał. Cierpliwie przemawiał Marlowe’owi
do rozsądku, obiecywał, że wszystko będzie dobrze, że leki są już w drodze, aż wreszcie
po godzinie Peter uspokoił się trochę i można było się z nim porozumieć. Niemniej Król
zdawał sobie sprawę, iż jego słowa nie docierają do Anglika. Widział, że Marlowe od
czasu do czasu potakuje skinieniem głowy, lecz w głębi duszy był pewien, że nie słyszy,
co się do niego mówi, a jeśli nie słyszy jego, Króla, to nikt nie jest w stanie z nim się
porozumieć.
                                               362
       - Już czas? - spytał Marlowe, niemal oślepły z bólu, czując, że jeśli w tej chwili nie
pójdzie, to nie zrobi tego nigdy.
       Król zdawał sobie sprawę, że jest jeszcze za wcześnie i zbyt niebezpiecznie, ale
wiedział też, że dłużej nie zatrzyma Marlowe’a w baraku. Wysłał więc na wszystkie strony
czaty. Obstawiono całą okolicę. Max pilnował Greya, który leżał u siebie na pryczy. Byron
Jones Trzeci miał oko na Timsena, który czekał właśnie przy północnej bramie obozu na
transport leków, podczas gdy jego ludzie, stanowiący jeszcze jedno zagrożenie, nadal
zaciekle przeczesywali obóz w poszukiwaniu złodzieja brylantu.
       Król i Tex obserwowali, jak przypominający wskrzeszonego ducha Marlowe
wychodzi z baraku i idzie przez ścieżkę do odwadniającego rowu. Na brzegu rowu Mar-
lowe zachwiał się, ale potem przeczołgał się na jego drugą stronę i ruszył zataczając się
w stronę ogrodzenia.
       - Chryste - westchnął Tex. - Nie mogę na to patrzeć.
       - Ja też - przyznał Król.
       Marlowe walczył z przemożnym, paraliżującym świadomość bólem, próbując
skupić wzrok na ogrodzeniu. W duchu modlił się, żeby jakaś kula położyła kres męce.
Ból stał się nie do zniesienia. Ale kula nie nadlatywała, więc szedł dalej, posępny,
wyprostowany, aż wreszcie zatoczył się na ogrodzenie. Chwycił się drutu, żeby złapać
równowagę. Potem schylił się, chcąc przejść na drugą stronę, jęknął cicho i zapadł się w
otchłanie piekieł.
       Król z Texem podbiegli do ogrodzenia, podnieśli go i odciągnęli na bezpieczną
odległość.
       - Co mu jest? - spytał ktoś niewidoczny w ciemnościach.
       - Pewnie odbiła mu szajba - wyjaśnił Król. - Chodź, Tex, zabierz go do baraku.
       Przenieśli go do baraku i ułożyli na łóżku Króla. Potem Tex wybiegł na dwór, żeby
odwołać rozstawione czujki, i wkrótce barak wrócił do normalnego życia. Czuwał tylko
jeden czatownik.
       Marlowe leżał na łóżku pojękując i majacząc. Po jakimś czasie odzyskał
przytomność.
                                            363
       - O Boże - stęknął i spróbował się podnieść, ale ciało miał słabsze od chęci.
       - Weź to - powiedział z troską Król podając mu cztery pastylki aspiryny. - Leż
spokojnie, wszystko będzie dobrze.
       Kiedy pomagał Marlowe’owi napić się wody, trzęsła mu się ręka. Psiakrew, a to
mnie urządził, pomyślał gorzko. Jeżeli Timsen nie załatwi lekarstw, Peter się z tego nie
wyliże, i jak wtedy znajdę forsę?! Psiakrew, a to mnie urządził!
       Do chwili nadejścia Timsena Król zdążył zmienić się w kłębek nerwów.
       - Cześć, bracie - powitał go również zdenerwowany Timsen.
       Dopiero co musiał osłaniać przy głównej bramie swojego najlepszego kumpla,
kiedy ten przełaził przez druty i przekradał się do kwatery japońskiego lekarza, znajdują-
cej się kilkadziesiąt metrów od ogrodzenia i niedaleko domu Yoshimy, a do tego
stanowczo za blisko wartowni jak na czyjekolwiek nerwy. Australijczykowi udało się
jednak wymknąć z obozu i wślizgnąć do niego z powrotem. Czekając na jego bezpieczny
powrót, Timsen nie przestawał pocić się ze strachu, mimo iż wiedział, że na całym
świecie nie masz złodzieja nad Australijczyka, który wyprawił się po towar.
       - Gdzie zrobimy zabieg? - spytał.
       - Tutaj.
       - Dobra. Wystaw czujki.
       - A pielęgniarz?
       - Na początek ja nim będę - rzekł Timsen z urazą w głosie. - Steven nie może
wpaść. Ale potem on się tym zajmie.
       - A czy ty w ogóle wiesz, co masz robić?
       - Zapal światło, do cholery - odparł Timsen. - Pewnie, że wiem. Nastawiłeś wodę?
       - Nie.
       - To na co czekasz? Czy wy, Amerykanie, na wszystkim się tak znacie?
       - Tylko się nie denerwuj!
       Król skinął na Texa, który zajął się wodą. Timsen otworzył torbę lekarską i rozłożył
mały ręcznik.
       - Niech mnie drzwi ścisną! - zawołał Tex. - W życiu nie widziałem czegoś równie
                                             364
czystego. To jest takie białe, że aż niebieskie.
        Timsen splunął, wymył starannie ręce nowym mydłem i włożył do wrzątku
strzykawkę i szczypce. Następnie pochylił się nad leżącym i trzepnął go w twarz.
        - Hej, bracie!
        - Tak - odezwał się Marlowe słabym głosem.
        - Zaraz będę ci czyścił ranę, rozumiesz?
        Marlowe musiał się skoncentrować.
        - Co? - spytał.
        - Zaraz dam ci surowicę...
        - Muszę wstać, iść do szpitala - odparł Marlowe nieprzytomnie. - Już czas...
uciąć... mówię ci... - Ponownie zapadł w omdlenie.
        - No i dobrze - rzekł Timsen.
        Po wysterylizowaniu strzykawki zrobił Marlowe’owi zastrzyk z morfiny.
        - Pomóż mi - ponaglił szorstko Króla. - Wycieraj mi czoło, bo mnie pot zalewa.
        Król posłusznie sięgnął po ręcznik.
        Timsen odczekał, aż zastrzyk zacznie działać, po czym zdarł bandaż i odsłonił
ranę.
        - Rany boskie! - Zranione miejsce było opuchnięte i purpurowe. - Chyba już za
późno.
        - O Boże - przeraził się Król. - Nie dziwię się, że chłopaczyna wariował.
        Zgrzytając zębami, Timsen ostrożnie wyciął najbardziej zgniłe kawałki
rozkładającej się skóry i sięgając w głąb rany, wymył ją najlepiej, jak umiał, posypał
sproszkowanymi sulfamidami i zabandażował.
        - Cholerny krzyż! - stęknął, kiedy się wreszcie wyprostował. Spojrzał na jaśniejący
czystością bandaż i spytał Króla: - Masz jakąś koszulę?
        Król chwycił pierwszą lepszą z wiszących na ścianie koszul i podał mu ją. Timsen
oddarł rękaw, podarł go na kawałki i tym prymitywnym bandażem owinął właściwy
opatrunek.
        - A to znów po co? - spytał słabym głosem Król.
                                              365
        - Kamuflaż - wyjaśnił Timsen. - Wyobrażasz sobie pewnie, że będzie paradował
po obozie z czystym bandażem na ręce i że nie zatrzyma go żaden żandarm, zdziwiony,
skąd on go wytrzasnął?
        - Rozumiem.
        - No, proszę, kto by się spodziewał!
        Król puścił mimo uszu przytyk. Robiło mu się niedobrze na wspomnienie ręki
Marlowe’a, jej wyglądu, zapachu, przyprawiał go o mdłości widok krwi i pozlepiany,
pokryty śluzem bandaż, który leżał jeszcze na podłodze.
        - Ej, Tex, zrób coś z tym paskudztwem.
        - Kto, ja? Dlaczego...
        - Zrób coś z tym.
        Tex z ociąganiem podniósł bandaż z podłogi i wyszedł. W miękkiej ziemi
wygrzebał nogą dołek, zakopał bandaż i zwymiotował.
        - Bogu dzięki, że nie musze tego robić codziennie - powiedział, wróciwszy do
baraku.
        Timsen drżącymi rękami wciągnął do strzykawki surowicę i pochylił się nad ręką
Marlowe’a.
        - Musisz patrzeć, co robię. Patrz, do jasnej cholery! - huknął, widząc, że Król się
odwraca. - Jeżeli Steven nie przyjdzie, być może sam będziesz musiał to zrobić. Za-
strzyk musi być dożylny, kapujesz? Znajdujesz żyłę. Potem wbijasz igłę i powolutku
cofasz tłok, aż wciągniesz do strzykawki trochę krwi. Widzisz? Wtedy masz pewność, że
igła siedzi w żyle. A jak już się upewnisz, wtedy po prostu naciskasz i wstrzykujesz
surowicę. Byle nie za szybko. Ten jeden centymetr przez trzy minuty.
        Król przyglądał się z odrazą, aż wreszcie Timsen wyszarpnął igłę i przycisnął
miejsce po nakłuciu małym tamponikiem z waty.
        - Cholera - zaklął Król. - W życiu tego nie zrobię.
        - Jak chcesz, żeby umarł, to proszę bardzo - powiedział Timsen. Był zlany potem i
też mu się zbierało na mdłości. - A mój stryj chciał, żebym został lekarzem! - Odepchnął
Króla, wystawił głowę przez okno i gwałtownie zwymiotował. - O Jezu, zrób mi kawy.
                                              366
        Marlowe poruszył się i spojrzał wpółprzytomnym wzrokiem.
        - Wyjdziesz z tego, bracie. Rozumiesz mnie? - spytał Timsen, pochylając się nad
nim łagodnie.
        Marlowe kiwnął głową i uniósł chorą rękę. Przez chwilę wpatrywał się w nią, jakby
nie dowierzał własnym oczom, a potem wymamrotał:
        - Co się stało? Jeszcze... jest... jeszcze jest!
        - Pewnie, że jest - rzekł z dumą Król. - Właśnie ci to załatwiliśmy. Surowica i te
pe... Ja i Timsen!
        Ale Marlowe nic nie odpowiedział, wpatrywał się tylko w Króla, bezgłośnie
poruszając ustami.
        - Jeszcze... jest - wyszeptał wreszcie. Sięgnął prawą ręką, żeby dotknąć lewej,
której nie powinien był mieć, a jednak miał. Upewniwszy się, że to nie sen, opadł na
przepocony siennik, zamknął oczy i rozpłakał się. Wkrótce potem zasnął.
        - Biedaczyna - rzekł Timsen. - Pewnie myślał, że leży na stole operacyjnym.
        - Jak długo będzie tak spał?
        - Jeszcze ze dwie godziny. Słuchaj uważnie. Co sześć godzin musi dostawać
zastrzyk, tak długo, aż wyjdzie z niego cała trucizna. Powiedzmy, przez mniej więcej dwie
doby. Trzeba mu codziennie zmieniać opatrunek. I dawać sulfamidy. Nie wolno ci zapo-
mnieć. Bezwarunkowo musi dostawać zastrzyki. I nie dziw się, jak ci tu wszystko
zarzyga. Reakcja, i to ostra, nastąpi na pewno. Zaaplikowałem mu dużą pierwszą dawkę.
        - Myślisz, że z tego wyjdzie?
        - Na to pytanie odpowiem za dziesięć dni - odparł Timsen i zebrawszy zawartość
torby, zrobił zręczny, niewielki pakunek z ręcznika, mydła, strzykawki, surowicy i
sulfamidów. - No, to się teraz policzymy, dobra?
        Król wyjął zostawioną mu przez Shagatę paczkę papierosów.
        - Zapalisz? - spytał.
        - Dzięki.
        Kiedy obaj zapalili, Król zaproponował:
        - Możemy się rozliczyć po załatwieniu sprawy z brylantem.
                                               367
       - O nie, bracie. Ja dostarczam towar, a ty mi za niego płacisz. Jedno nie ma z
drugim nic wspólnego - sprzeciwił się ostro Timsen.
       - A co ci szkodzi parę dni zaczekać?
       - Masz dość forsy, nie mówiąc o zysku... - Timsen urwał nagle, pojąwszy, w czym
rzecz. - Aha! - wykrzyknął, uśmiechając się od ucha do ucha i wskazując na Marlowe’a. -
Nie ma forsy, dopóki kolega po nią nie pójdzie i nie przyniesie, mam rację?
       Król zsunął z ręki zegarek.
       - Chcesz go wziąć pod zastaw? - zaproponował.
       - Coś ty, bracie, mam do ciebie zaufanie - rzekł Timsen i spojrzał na Marlowe’a. -
Wygląda na to, stary, że dużo od ciebie zależy. - Kiedy znowu zwrócił się w stronę Króla,
wokół oczu miał zmarszczki wesołości. - A ja też mam dzięki temu więcej czasu, no nie?
       - Mhm?
       - Nie udawaj, bracie. Dobrze wiesz, że ktoś ukradł pierścień. W całym obozie ty
jeden możesz załatwić tę transakcję. Myślisz, że dopuściłbym cię do interesu, gdybym
mógł to załatwić na własną rękę? - Na twarzy Timsena pojawił się rozanielony uśmiech. -
Więc mam czas, żeby znaleźć złodzieja, tak czy nie? Bo jeśli przedtem zdąży on przyjść
do ciebie, nie będziesz miał mu czym zapłacić. Zgadza się? A bez tego on nie wypuści
brylantu z ręki. Mam rację? Nie ma forsy, nie ma interesu. - Nie doczekawszy się
odpowiedzi, dodał dobrotliwie: - Mógłbyś mnie oczywiście powiadomić, kiedy ten drań się
do ciebie zgłosi. W końcu to moja własność, tak czy nie?
       - Owszem - zgodził się Król.
       - Ale nie zrobisz tego - rzekł Timsen i westchnął. - Cholerny świat, co za
złodziejskie towarzystwo.
       Pochylił się nad Marlowe’em i zmierzył mu puls.
       - Hm - mruknął w zamyśleniu. - Puls mu podskoczył.
       - Dziękuję ci za pomoc, Tim.
       - Nie ma o czym mówić, bracie. Ja też będę coś z tego miał, kiedy skubaniec
wyzdrowieje, no nie? Tak czy owak, oka z niego nie spuszczę. Mam rację?
       Znów się roześmiał i wyszedł.
                                           368
        Król padał z nóg. Poczuł się lepiej, kiedy napił się kawy, a potem usadowiwszy się
na krześle zasnął.
        Obudził się nagle i spojrzał na łóżko. Marlowe miał otwarte oczy i patrzył na niego.
        - Cześć - powiedział słabym głosem.
        - Jak się czujesz? - spytał Król. Przeciągnął się i wstał.
        - Okropnie. Zaraz zwymiotuję. Słuchaj, nie mam... nie mam słów...
        Król zapalił ostatniego papierosa z paczki i wetknął go Marlowe’owi do ust.
        - Zasłużyłeś sobie, stary - rzekł.
        Kiedy Marlowe leżał zbierając siły, Król wyjaśnił mu, na czym polega leczenie i co
należy robić.
        - Przychodzi mi do głowy tylko jedno takie odosobnione miejsce: pokój pułkownika
- powiedział Marlowe. - Mac będzie mnie budził i pomagał mi tam dojść. Większość
czasu mogę leżeć na swojej pryczy.
        Kiedy wymiotował, Król ostrożnie przytrzymywał mu menażkę.
        - Miej to gdzieś pod ręką - poprosił Marlowe. - Przepraszam. Boże! - przeraził się,
przypominając sobie ostatnie wydarzenia. - Pieniądze! Przyniosłem je?
        - Nie. Zemdlałeś po tej stronie drutów.
        - O mój Boże, dziś jeszcze nie dam rady.
        - Nie ma pośpiechu, Peter. Pójdziesz, jak tylko lepiej się poczujesz. Nie ma sensu
ryzykować.
        - Nie będziesz stratny?
        - Nie. Już ty się o to nie martw.
        Marlowe’owi znów zrobiło się niedobrze, a kiedy doszedł do siebie, wyglądał
okropnie.
        - To dziwne - powiedział, tłumiąc nawrót mdłości. - Miałem przykry sen. Śniło mi
się, że strasznie się pokłóciłem z Makiem, pułkownikiem i księdzem Donovanem. Jak się
cieszę, że to był tylko sen. - Podparł się zdrową ręką, zachwiał i położył z powrotem. -
Pomożesz mi wstać?
        - Poleź sobie jeszcze. Dopiero co pogasili światła.
                                              369
       - Ej, kolego!
       Król podskoczył do okna i wpatrzył się w ciemność. Dostrzegł ledwie widoczną
postać znajomego szczurowatego człowieczka, który kulił się pod ścianą baraku.
       - Prędko - szepnął tamten. - Mam ten kamyk.
       Musisz poczekać - odparł Król. - Przez najbliższe dwa dni nie będę ci mógł
zapłacić.
       - Ty parszywy draniu...
       - Posłuchaj tylko, sukinsynu. Chcesz zaczekać dwa dni, to świetnie! A jak nie, to
się wypchaj!
       - Dobra, dwa dni.
       Człowieczek zaklął szpetnie i znikł.
       Król usłyszał tupot nóg, a po chwili odgłosy pościgu. Potem zapadła cisza,
zakłócona tylko jednostajnym cykaniem świerszczy.
       - Co to było? - spytał Marlowe.
       - Nic - odparł Król, ciekaw, czy tamtemu udało się uciec. Ale bez względu na to
brylant i tak był jego. Dopóki miał pieniądze.
                                             370
                                        ROZDZIAŁ XXII
       Przez dwa dni Marlowe walczył ze śmiercią. Miał jednak w sobie wolę życia. Więc
żył.
       - Peter!
       Mac potrząsnął nim lekko, żeby go obudzić.
       - Słucham, Mac?
       - Już czas.
       Mac pomógł Marlowe’owi wstać z pryczy, a potem obaj zeszli powoli po schodach
- młody wsparty na starym - i przeszli po ciemku do baraczku pułkownika.
       Steven już na nich czekał. Marlowe położył się na łóżku Larkina i dostał kolejny
zastrzyk. Musiał mocno zagryźć wargi, żeby nie krzyknąć, bo choć Steven robił zastrzyk
delikatnie, to igła była zupełnie tępa.
       - Już po wszystkim. A teraz zmierzymy temperaturę - powiedział Steven i włożył
Marlowe’owi do ust termometr. Potem odwinął bandaż i obejrzał chorą rękę. Opuchlizna
zeszła, znikło też purpurowo-zielone zabarwienie rany, która pokryła się twardymi
strupami. Steven posypał zasklepioną ranę sulfamidami w proszku. - Znakomicie -
stwierdził, ciesząc się z wyników kuracji, chociaż, prawdę mówiąc, dzisiejszy dzień nie
dał mu na ogół powodów do radości. Ten wstrętny, obrzydliwy sierżant Flaherty,
pomyślał. Wie, że nie cierpię tej roboty, ale nie przepuści okazji, żeby mnie do niej
wyznaczyć. - Paskudna sprawa - wyrwało mu się na głos.
       - Co? - zaniepokoili się Mac, Larkin i Marlowe.
       - Czy coś jest nie tak? - spytał Marlowe.
       - Ależ nie, kochany - uspokoił go Steven. - Mówiłem o czym innym. No, a teraz
popatrzymy na temperaturę. - Sięgnął po termometr i uśmiechnął się do Marlowe’a
spoglądając na słupek rtęci. - Normalna. Właściwie podwyższona o jedną kreseczkę, ale
to drobiazg. Ma pan szczęście, bardzo dużo szczęścia. - Obejrzał pod światłem pustą
buteleczkę po surowicy. - Właśnie wstrzyknąłem panu resztę. - Zmierzył Marlowe’owi
                                             371
puls. - Znakomicie - oświadczył i podniósł wzrok na Maca. - Czy ma pan jakiś ręcznik? -
spytał.
        Kiedy Mac podał mu ręcznik, Steven zmoczył go zimną wodą i przyłożył do czoła
leżącemu.
        - Znalazłem też to - powiedział, podając Marlowe’owi dwie tabletki aspiryny. -
Trochę pomaga. A teraz, kochany, niech pan chwilę poleży. - Odwrócił się do Maca,
wstał, westchnął i wygładził na biodrach sarong. - Już nic tu po mnie. Jest bardzo słaby.
Musicie dać mu rosołu, panowie. I jak najwięcej jajek. Opiekujcie się nim dobrze. -
Odwrócił się znów do Marlowe’a i spojrzał na jego wychudzone ciało. - W ciągu ostatnich
dwu dni na pewno stracił ze sześć, siedem kilo, a to jest niebezpieczne przy jego
wzroście. Biedaczek chyba nie waży nawet pięćdziesięciu, a więc jak na niego, niewiele.
        - Mmm... chcielibyśmy ci podziękować, Steven - powiedział ochryple Larkin. -
Jesteśmy, mmm... jesteśmy ci bardzo wdzięczni. Sam rozumiesz, za wszystko.
        - Zawsze chętnie panom pomogę - rzekł pogodnie Steven, poprawiając opadający
mu na czoło pukiel włosów.
        Mac zerknął na Larkina.
        - Gdybyśmy mogli, mhm, coś dla ciebie zrobić, Steven, powiedz tylko, a na pewno
ci pomożemy - rzekł.
        - Bardzo mi miło. Obaj jesteście tacy... mili - powiedział łagodnie Steven,
przyglądając się z podziwem Larkinowi, czym wprawiał go w coraz większe zakłopotanie,
i obracając w palcach medalionik z wizerunkiem świętego Krzysztofa, który nosił na szyi.
- Gdybyście mogli wyręczyć mnie jutro przy dołach, gotów byłbym zrobić dla was
wszystko. Dosłownie wszystko. Nie mogę znieść tych cuchnących karaluchów. Są
obrzydliwe. Zrobilibyście to?
        - Dobrze, Steven - zgodził się z kwaśną miną Larkin.
        - W takim razie zobaczymy się o świcie - mruknął Mac i cofnął się trochę, w porę
uchodząc pieszczocie Stevena. Ale Larkin nie był dość szybki i Steven poklepał go czule
po biodrze.
        - Dobranoc, kochani. Ach, obaj jesteście dla mnie tacy mili.
                                            372
       Kiedy Steven wyszedł, Larkin spojrzał groźnie na Maca.
       - Spróbuj tylko coś powiedzieć, a oberwę ci uszy - zagroził.
       Mac zachichotał.
       - Ależ nie przejmuj się, człowieku. Chociaż wyglądało na to, że sprawił ci
przyjemność - powiedział i nachylił się do Marlowe’a, który ich obserwował. - Jak myślisz,
Peter?
       - Obu przydałoby się parę słów do słuchu - odparł Marlowe z bladym uśmiechem.
- Jemu dobrze płacą, a wy go kusicie i oferujecie swoje usługi. Niech mnie diabli, jeśli
wiem, co on widzi w takich dwóch prykach jak wy.
       Mac uśmiechnął się szeroko do Larkina.
       - Oho, nasz chłopaczek ma się lepiej. Wreszcie będzie mógł się złapać za jakąś
robotę, zamiast... Jak to mówi Król?... Aha, zamiast ciągle “się obijać”.
       - Czy od pierwszego zastrzyku minęły już dwa, czy trzy dni? - spytał Marlowe.
       - Dwa.
       Dwa dni? Marlowe’owi wydawały się one latami. Pomyślał, że do jutra uda mu się
zebrać dostatecznie dużo sił, żeby pójść po pieniądze.
       Tego wieczoru, już po ostatnim apelu, przyszedł do nich na brydża ksiądz
Donovan. Kiedy Marlowe opowiedział wszystkim trzem o strasznym śnie, w którym miał z
nimi awanturę, roześmiali się.
       - Oj, chłopcze - rzekł Mac. - Dziwne psikusy płata ci w gorączce ta twoja głowa.
       - Tak - potwierdził ksiądz Donovan i uśmiechnął się do Marlowe’a. - Cieszę się, że
wyleczyłeś rękę, Peter.
       Marlowe odpowiedział mu uśmiechem.
       - Niewiele jest rzeczy, o których by ksiądz nie wiedział, prawda? - spytał.
       - Niewiele jest rzeczy, o których On nie wie - odparł Donovan z głębokim
przekonaniem i spokojem. - Jesteśmy w dobrych rękach. Zaśmiał się cicho i dodał: - To
dotyczy nawet waszej trójki!
       - No proszę, kto by się spodziewał - rzekł Mac. - Chociaż, moim zdaniem, nasz
pułkownik jest bezpowrotnie stracony!
                                            373
        Gdy skończyli grę i Donovan poszedł, Mac dał znak Larkinowi.
        - Popilnuj - rzekł. Posłuchamy wiadomości, a potem spać.
        Larkin obserwował drogę, a Marlowe siedział na werandzie, walczył z sennością i
wytężał wzrok. Dwa dni, myślał. Kilka ukłuć igłą i jestem zdrów, nie straciłem ręki. Takie
dziwne dni, prześnione. A teraz wszystko jest już dobrze.
        Wiadomości były niezwykle pomyślne. Każdy wrócił do siebie i zasnął snem
spokojnym i głębokim.
        O świcie Mac poszedł do kojca z kurami i znalazł tam trzy jajka. Zabrał je,
usmażył z nich omlet, dodał do niego odrobinę ryżu, który specjalnie wczoraj odłożył, i
doprawił ząbkiem czosnku.
        Potem zaniósł omlet do baraku Marlowe’a. Obudził przyjaciela i przyglądał się, jak
ten zmiata wszystko do czysta.
        Wtem do baraku wpadł Spence.
        - Hej, chłopcy! - krzyknął. - Przywieźli pocztę!
        Maca aż ścisnęło w dołku. O Boże, żeby tak coś dla mnie! - pomyślał. Ale nie było
dla niego listu.
        Listów było w sumie czterdzieści trzy na dziesięć tysięcy ludzi. W ciągu trzech lat
Japończycy dwukrotnie przywieźli do obozu pocztę. Niewiele tego było. A ponadto trzy
razy pozwolili jeńcom napisać po dwadzieścia pięć słów na kartce pocztowej. Ale czy
kartki te dotarły do adresatów, tego nie wiedział nikt.
        Do tych, którzy dostali listy, należał Larkin. Był to jedyny list, jaki do tej pory
otrzymał.
        Nosił datę 21 kwietnia 1945 roku, a więc pochodził sprzed trzech miesięcy.
Najnowsze spośród listów nosiły datę sprzed trzech tygodni, a najstarsze sprzed dwóch
lat.
        Larkin wciąż na nowo odczytywał list i nie mógł się nim nacieszyć. Wreszcie
przeczytał go na głos Macowi, Marlowe’owi i Królowi, siedzącym na werandzie jego
baraczku.
                                             374
               Kochanie! Ten list jest dwieście piątym listem, jaki piszę - brzmiały
        pierwsze słowa. - Jesteśmy obie zdrowe, ja i Jeannie. Przyjechała do nas mama i
        mieszkamy wszystkie razem, tam gdzie zawsze. Ostatnią wiadomością, jaką
        miałyśmy od Ciebie, był list wysłany z Singapuru z datą l lutego 1942. Mimo to
        wierzymy, że jesteś zdrów i cały, i modlimy się, żebyś szczęśliwie do nas wrócił.
               Wszystkie listy zaczynałam tak samo, wybacz więc, jeśli już czytałeś to, co
        właśnie napisałam. Ale trudno mi się nie powtarzać, bo przecież nie wiem, czy
        dostaniesz ten list, jeśli w ogóle je dostajesz. Kocham Cię. Tęsknię za Tobą. I tak
        mi Ciebie brak, że czasem nie mogę tego znieść.
               Jest mi dziś smutno. Nie wiem dlaczego, ale tak właśnie jest. Nie chcę być
        przygnębiona, miałam Ci napisać o tylu cudownych rzeczach.
               Może dlatego jest mi smutno, że pani Gurble dostała wczoraj kartkę od
        męża, a ja nie dostałam nic. Chyba przemawia przeze mnie egoizm. Ale nic na to
        nie poradzę, taka już jestem. W każdym razie przy najbliższej okazji powtórz
        Yicowi Gurble, że jego żona Sarah dostała od niego kartkę z 6 stycznia 1943.
        Czuje się dobrze, a ich synek to przemiły chłopak. Sarah jest taka szczęśliwa, że
        znów dostała wiadomość. A tak przy okazji, to inne panie też się mają dobrze.
        Matka Timsena trzyma się wprost pierwszorzędnie. Nie zapomnij pozdrowić Toma
        Mastersa. Widziałam się wczoraj z jego żoną. Też jest zdrowa, no i zbija dla niego
        pieniądze. Wzięła się za jakieś nowe interesy. Aha, widziałam się z Elizabeth
        Ford, Mary Vickers...
        Larkin oderwał wzrok od listu.
        - Wymienia tu kilkanaście nazwisk żon. Ale wszyscy ci żołnierze już nie żyją. Żyje
tylko Timsen.
        - Czytaj dalej, stary - rzekł szybko Mac, aż do bólu świadom cierpienia, które
malowało się w oczach Larkina.
                                              375
                Gorąco dziś - czytał dalej Larkin - siedzę na werandzie, Jeannie bawi się w
        ogrodzie, a ja sobie myślę, że pojadę na najbliższy weekend w Błękitne Góry, do
        naszego domku.
                Napisałabym ci, co się dzieje na świecie, ale to zabronione.
                Mój Boże, jak tu pisać w próżnię? Nie potrafię. Gdzie jesteś, kochany,
        gdzie jesteś? Nic więcej już nie napiszę. Skończę na tym i nie wyślę tego listu... O
        ukochany, modlę się za Ciebie. A Ty módl się za mnie. Proszę Cię, módl się za
        mnie...
        - Nie ma podpisu - rzekł Larkin po chwili - a adres napisany jest charakterem
pisma mojej matki. I co wy na to?
        - Wiesz, jak to jest z dziewczynami - odparł Mac. - Odłożyła pewnie ten list do
szuflady, a potem twoja matka znalazła go i nie pytając nadała na poczcie. Wiesz, jakie
są matki. Najprawdopodobniej Betty całkiem zapomniała o tym liście i następnego dnia,
kiedy miała lepszy nastrój, napisała drugi.
        - Ale co znaczy “módl się za mnie”? - spytał Larkin. - Przecież wie, że codziennie
to robię. Co tam się dzieje? Chora jest czy co, na miłość boską?
        - Niepotrzebnie się pan martwi, pułkowniku - powiedział Marlowe.
        - A co ty możesz o tym wiedzieć? - zacietrzewił się Larkin. - Jak, do diabła, mogę
się nie martwić?!
        - Przynajmniej wiesz, że jest zdrowa i córka też - odburknął Mac, zżerany
tęsknotą. - Z tego się ciesz! Żaden z nas nic nie dostał! Tylko ty miałeś szczęście! -
zakończył i odszedł waląc wściekle butami.
        - Przepraszam, Mac - zawołał Larkin, pobiegł za nim i przyprowadził go z
powrotem. - Przepraszam. Wiesz, to już tyle czasu...
        - Co tam, chłopie, wcale nie chodzi o to, co powiedziałeś. To ja tu zawiniłem. I to
ja powinienem ciebie przeprosić. Mało szlag mnie nie trafił z zazdrości. Czasami zdaje mi
się, że nie cierpię tych listów.
        - Nie musisz mi tego mówić - odezwał się Król. - Oszaleć można. Ci, co je dostają,
                                             376
wariują, a ci, co ich nie dostają, też. Te listy to nic dobrego.
                                                  *
       Zmierzchało. Było tuż po kolacji. W baraku Amerykanów nie brakowało nikogo.
       Kurt splunął na podłogę i postawił na stole tackę.
       - Macie dziewięć. Wziąłem jedno - swoje dziesięć procent - oznajmił, raz jeszcze
splunął na podłogę i wyszedł.
       Wszyscy patrzyli na tackę.
       - Chyba zaraz znowu zwymiotuję - powiedział Marlowe.
       - Wcale ci się nie dziwię - przyznał Król.
       - Mnie tam to nie bierze - rzekł Max i odchrząknął. - Wyglądają jak udka królika.
Pewnie, że małe, ale jak królicze udka.
       - Chcesz spróbować? - spytał Król.
       - Coś ty! Powiedziałem tylko, że wyglądają podobnie. Chyba mam prawo mieć
swoje zdanie?
       - Dajcie żyć - powiedział Timsen. - Nie myślałem, że naprawdę będziemy je
sprzedawać.
       - Gdybym nie wiedział, że to... - zaczął Tex i urwał. - Ale jestem głodny. Takiej góry
mięsa nie widziałem od czasu tamtego psa.
       - Jakiego psa? - spytał podejrzliwie Max.
       - O rany, to było... kupę lat temu - odparł Tex. - Jeszcze... w czterdziestym
trzecim.
       - Aha.
       - Cholera - zaklął Król, wciąż nie mogąc oderwać wzroku od tacki. - Wygląda
dobrze. - Pochylił się i powąchał mięso, trzymał jednak nos z daleka. - Pachnie dobrze...
       - Ale nie jest dobre - przerwał mu zgryźliwie Byron Jones Trzeci. - To szczurze
mięso.
       Król poderwał głowę.
       - I po co to mówisz, sukinsynu! - powiedział wśród ogólnego śmiechu.
       - O rany, przecież to jest szczur. A ty go tak obskakiwałeś, że każdy by zgłodniał!
                                                377
       Marlowe wziął jedno z udek w dwa palce i położyłje na bananowym liściu.
       - To będzie dla mnie - powiedział.
       Potem wrócił do swojego baraku, podszedł do pryczy i szepnął do Ewarta:
       - Dzisiaj być może najemy się do syta.
       - Co?
       - Nieważne. Mam coś wyjątkowego - rzekł Marlowe, wiedząc, że ich rozmowę
słyszy Drinkwater. Ukradkiem położył bananowy liść na swojej półce i powiedział: - Zaraz
wracam.
       Kiedy wrócił po półgodzinie, bananowy liść znikł, a wraz z nim Drinkwater.
       - Wychodziłeś? - spytał Marlowe Ewarta.
       - Tylko na chwilę. Drinkwater prosił, żebym przyniósł mu trochę wody. Powiedział,
że strasznie kiepsko się czuje.
       W tym momencie Marlowe’a chwycił atak histerycznego śmiechu i wszyscy w
baraku pomyśleli, że zwariował. Opanował się dopiero wtedy, kiedy potrząsnął nim Mike.
       - Przepraszam - powiedział - coś mnie rozśmieszyło.
       Kiedy wrócił Drinkwater, Marlowe udał, że jest śmiertelnie przejęty stratą jakiegoś
jedzenia. Drinkwater też się tym przejął.
       - Co za świński kawał - powiedział oblizując wargi.
       A wtedy Marlowe znów wybuchnął histerycznym śmiechem.
       Po chwili wczołgał się na pryczę, nie mając już siły się śmiać. Wkrótce zmęczenie
śmiechem i wyczerpanie będące wynikiem ostatnich dwu dni sprawiły, że Marlowe
zasnął. Śnił, że przygląda się Drinkwaterowi, który pochłania całe stosy małych udek i nie
przestaje powtarzać: ,,O co chodzi? Są wyśmienite, wyśmienite...”
       Obudził go Ewart.
       - Peter, jakiś Amerykanin chce się z tobą widzieć. Czeka pod barakiem -
powiedział.
       Marlowe, mimo że nadal czuł się słabo i mdliło go, wstał.
       - Gdzie Drinkwater? - spytał.
       - Nie wiem. Wyszedł zaraz po tym, jak dostałeś napadu śmiechu.
                                            378
        - Aha. - Marlowe znów się roześmiał. - Już się bałem, że to mi się tylko przyśniło.
        - Co ci się przyśniło? - spytał Ewart, przyglądając mu się uważnie.
        - Nic takiego.
        - Doprawdy nie wiem, co cię naszło, Peter. Ostatnio zachowujesz się bardzo
dziwnie.
        Pod osłoną baraku czekał na Marlowe’a Tex.
        - Pete - szepnął. - Król mnie przysłał. Spóźniasz się.
        - A niech to licho! Przepraszam, zaspałem.
        - Tak, domyślił się tego. Kazał ci powiedzieć, żebyś się wziął do roboty -
powiedział Tex, marszcząc brwi. - Dobrze się czujesz?
        - Tak. Jestem jeszcze trochę osłabiony. Ale nie szkodzi.
        Tex skinął głową na pożegnanie i pośpiesznie odszedł. Marlowe potarł twarz
dłońmi, zszedł po schodkach na asfaltową drogę i stanął pod prysznicem, całym ciałem
chłonąc siły z zimnego strumienia wody. Potem napełnił manierkę wodą i ruszył ciężkim
krokiem do latryny. Wybrał dół u stóp zbocza, jak najbliżej ogrodzenia.
        Księżyc świecił blado. Marlowe odczekał, aż latryna się wyludni, a wtedy
przemknął przez odsłonięty kawałek gruntu, pod drutami, i ruszył do dżungli. Okrążył
obóz chyłkiem, trzymając się z dala od krętej, biegnącej pomiędzy ogrodzeniem a
dżunglą ścieżki, po której przechadzał się strażnik. Odszukanie pieniędzy zajęło mu
godzinę. Kiedy znalazł schowek, usiadł, przywiązał sobie grube pliki banknotów wokół ud
i owinął się w pasie podwójnie złożonym sarongiem. W ten sposób materiał nie sięgał do
ziemi, lecz do kolan, i jego obfite fałdy dość skutecznie ukrywały wyraźne zgrubienie nóg.
        Kolejną godzinę spędził tuż przy ogrodzeniu naprzeciwko latryny czekając, aż
będzie mógł się wśliznąć z powrotem do obozu. Przykucnął w ciemnościach nad tym
samym dołem co poprzednio, żeby złapać oddech i odczekać, aż uspokoi mu się serce.
Po jakimś czasie podniósł z ziemi manierkę i opuścił latrynę.
        - Cześć, bracie - przywitał go z uśmiechem Timsen wyłaniając się z nocnych cieni.
- Wspaniała noc.
        - Owszem - odparł Marlowe.
                                              379
        - Jakby wymarzona na spacer, no nie?
        - Tak myślisz?
        - Nie będzie ci przeszkadzało, jeśli się z tobą przejdę?
        - Bynajmniej, Tom. Chodź. Bardzo się cieszę, że jesteś. Dzięki temu nikt na mnie
nie napadnie. No nie?
        - Tak jest, bracie. Równy z ciebie facet.
        - Ty też nie jesteś najgorszy, stary draniu - rzekł Marlowe i klepnął Timsena po
ramieniu. - Do tej pory ci nie podziękowałem.
        - Nie ma o czym mówić, bracie - odparł Timsen i zaśmiał się pod nosem. - Jasny
gwint, o mały włos mnie nie nabrałeś. Myślałem, że idziesz się załatwić.
        Na widok Timsena Król sposępniał, ale nie zanadto, bo przecież odzyskał
pieniądze. Przeliczył je i schował do czarnej skrzynki.
        - No to teraz został już tylko brylant - rzekł.
        - Ano właśnie, bracie - zaczął Timsen i chrząknął. - Jeżeli złapiemy złodzieja,
zanim tu się zjawi, albo kiedy tu przyjdzie, wtedy dostaję tyle, ileśmy ustalili, dobrze
mówię? Ale jeśli kupisz od niego pierścionek, a nam się nie uda go złapać, to wygrywasz
ty. Tak będzie najuczciwiej, dobrze mówię?
        - Oczywiście - odparł Król. - Umowa stoi.
        - Dobra nasza! Niech Bóg ma go w swojej opiece, jeśli go złapiemy.
        Timsen skinął głową Marlowe’owi i wyszedł.
        - Połóż się, Peter - rzekł Król, siadając na czarnej skrzynce. - Wyglądasz, jakby
cię ktoś przez wyżymaczkę przekręcił.
        - Chyba już sobie pójdę.
        - Zostań. Mogę potrzebować kogoś, do kogo mam zaufanie.
        Król pocił się, a schowane w skrzynce pieniądze parzyły go przez drewno.
        Marlowe położył się na jego łóżku. Od dużego wysiłku wciąż jeszcze bolało go
serce. Usnął, ale spał czujnie.
        - Kolego!
        Król podskoczył do okna.
                                               380
       - Już! - spytał.
       - Szybko.
       Mały człowieczek bał się okropnie, w świetle błyskały białka jego rozbieganych na
wszystkie strony oczu.
       - Dawaj, szybko - ponaglił.
       Król jednym ruchem wepchnął klucz do zamka, odrzucił wieko skrzynki, złapał
wcześniej odliczony plik banknotów i pobiegł do okna.
       - Masz. Dziesięć patyków. Przeliczone. Gdzie brylant?
       - Najpierw forsa.
       - Najpierw brylant - powiedział Król, ściskając w garści banknoty.
       Człowieczek spojrzał na niego wojowniczo, po czym rozchylił zaciśnięte w pięść
palce. Król wlepił oczy w pierścionek i badał go wzrokiem nie czyniąc najmniejszego
ruchu, żeby po niego sięgnąć. Muszę mieć pewność, myślał gorączkowo. Muszę mieć
pewność. Tak, to ten sam. Tak mi się wydaje.
       - Na co czekasz, człowieku? - wychrypiał złodziej. - Bierz!
       Król wypuścił banknoty z ręki dopiero wtedy, gdy zacisnął palce na pierścieniu.
Człowieczek pomknął jak strzała. Król wstrzymał oddech, nachylił się i w świetle lampy
obejrzał dokładnie pierścionek.
       - Peter, udało nam się, bracie - szepnął podniecony. - Udało się. Mamy brylant i
mamy pieniądze.
       Czując, jak napięcie ostatnich dni zaczyna dawać mu się we znaki, Król otworzył
woreczek z ziarnem kawy i udał, że zagrzebuje tam pierścień. Ale zamiast tego ukrył go
zręcznie w dłoni. Nawet Marlowe, który był najbliżej, dał się na to nabrać. Ledwie Król
zamknął skrzynkę, złapał go atak kaszlu. Nikt nie zauważył, kiedy wsuwał pierścionek do
ust. Potem wymacał filiżankę z ostygłą kawą i wypił ją, połykając pierścionek. Teraz
brylant był już bezpieczny. Bardzo bezpieczny.
       Król usiadł na krześle i czekał, aż minie napięcie. Tak jest, triumfował w duchu.
Udało się!
       Ciszę przeciął ostrzegawczy gwizd.
                                            381
       Przez drzwi wśliznął się Max.
       - Gliny - rzucił i przysiadł się szybko do grupki grającej w pokera.
       - Psiakrew - zaklął Król i zmusił się, żeby wstać.
       Złapał stosik pieniędzy, jeden plik rzucił Marlowe’owi, drugi wepchnął sobie do
kieszeni, a potem podbiegł do stolika pokerzystów i każdemu z grających wręczył po
pliku banknotów, które ci z kolei wepchnęli sobie do kieszeni. Resztę pieniędzy rozłożył
na stole, przysunął jeszcze jedno krzesło i dosiadł się do gry.
       - Na co czekasz, jak rany, rozdawaj! - zniecierpliwił się.
       - Dobra, dobra - odparł Max. - Po pięć. - Popchnął na środek stolika studolarowy
banknot. - Wchodzę za sto.
       - Za dwieście - powiedział rozpromieniony Tex.
       - Jestem!
       I tak wszyscy przyłączyli się do gry, sycąc wzrok widokiem pieniędzy. Max rozdał
po dwie karty, a przy trzeciej kolejce położył przed sobą asa.
       - Dokładam do czterystu!
       - Twoje czterysta i czterysta - powiedział Tex, który miał na stole odsłoniętą parę i
nic poza tym.
       - Jestem - rzekł Król, a potem uniósł głowę i zobaczył w drzwiach Greya. Grey stał
pomiędzy Broughem a Yoshimą. Za Yoshimą zaś stał Shagata i jeszcze jeden strażnik.
                                              382
                                       ROZDZIAŁ XXIII
       - Stanąć przy łóżkach - rozkazał Brough z twarzą ściągniętą i zmartwiałą.
       Król rzucił mordercze spojrzenie Maxowi, który stał dziś na czatach. Max zawalił
robotę. Powiedział “gliny”, a nie zauważył Japończyków. Gdyby krzyknął “żółtki”, plan
działania byłby całkiem inny.
       Marlowe spróbował dźwignąć się na nogi. Kiedy stanął, mdłości nasiliły się, tak że
zatoczył się na stół Króla i oparł się na blacie.
       Yoshima patrzył na leżące na stole pieniądze. Brough spostrzegł je przed chwilą i
wzdrygnął się na ich widok. Grey także je zauważył i serce zabiło mu szybciej.
       - Skąd są te pieniądze?! - spytał Yoshima.
       Zaległa martwa cisza.
       - Skąd są te pieniądze?! - krzyknął Yoshima.
       Król zmartwiał z przerażenia. Kiedy zobaczył Shagatę, zorientował się, że strażnik
jest zdenerwowany, i zrozumiał, że znajduje się o krok od Outram Road.
       - Z hazardu, panie kapitanie - powiedział.
       Yoshima przemierzył barak i zatrzymał się tuż przed Królem.
       - A nie z czarnego rynku? - spytał.
       - Nie, panie kapitanie - odparł Król uśmiechając się z przymusem.
       Marlowe’owi znów zebrało się na wymioty. Zachwiał się mocno i o mało nie upadł.
Świat zaczął mu się rozmywać przed oczami.
       - Czy mogę... usiąść? - zapytał.
       Yoshima spojrzał w głąb baraku i dostrzegł na ramieniu Marlowe’a opaskę.
       - A co tutaj robi angielski oficer? - spytał. Był zaskoczony, ponieważ jego
informatorzy od dawna donosili mu, że jeńcy innych narodowości rzadko bratają się z
Amerykanami.
       - Ja... właśnie... przyszedłem odwiedzić... - zaczął Marlowe, ale nie skończył. -
Przepra...
                                              383
       Wychylił się przez okno i zwymiotował.
       - Co mu jest? - spytał Yoshima.
       - To chyba... malaria, panie kapitanie.
       - Ty - zwrócił się Yoshima do Texa. - Posadź go na tamtym krześle.
       - Tak jest, panie kapitanie.
       Yoshima przeniósł wzrok na Króla.
       - A więc, skąd macie aż tyle pieniędzy, jeśli nie z czarnego rynku? - spytał
jedwabistym głosem.
       Król czuł wlepione w siebie spojrzenia, przygniatała go przerażająca cisza i
świadomość, że w żołądku ma brylant i że w drzwiach stoi Shagata. Odchrząknął.
       - No, bo my... - zaczął - oszczędzamy na to, żeby sobie pograć.
       - Kłamiesz!
       Ręka Yoshimy spadła mu na twarz z takim rozmachem, że aż się zatoczył.
Uderzenie właściwie nie było bolesne, ale Król odczuł je jak śmiertelny cios. O Boże, już
po mnie, pomyślał. Skończyła się dobra passa.
       - Kapitanie Yoshimą - odezwał się Brough, ruszając od progu. Zdawał sobie
sprawę, że wtrącanie się nic tu nie da, może nawet pogorszyć sytuację, ale musiał
spróbować.
       - Milczeć!!! - rozkazał Yoshimą. - Ten człowiek kłamie. To oczywiste. Śmierdzący
Jankes. - Odwrócił się plecami do Brougha i spojrzał na Króla. - Daj mi swoją manierkę!
       Król jak we śnie zdjął z półki manierkę i podał ją Yoshimie. Japończyk wylał wodę,
potrząsnął manierką i zajrzał do środka. Potem rzucił ją na podłogę i podszedł do Texa.
       - Daj mi swoją manierkę - powiedział.
       Marlowe’owi znów żołądek podjechał do gardła. W głowie kłębiły mu się pytania:
“O co chodzi z tymi manierkami? Czy Mac i Larkin też są rewidowani? Co będzie, jeśli
Yoshima zechce obejrzeć moją?” Poczuł mdłości i zataczając się podszedł do okna.
       Yoshima przeszedł przez cały barak, sprawdzając po drodze wszystkie manierki.
Wreszcie zatrzymał się przed Marlowe’em.
       - Pańska manierka?
                                            384
       - Ja... - zdążył powiedzieć Marlowe i ponownie ogarnęły go mdłości. Kolana ugięły
się pod nim i nie mógł wydusić z siebie ani słowa.
       Yoshima odwrócił się do Shagaty i z wściekłością powiedział do niego coś po
japońsku.
       - Hai - odparł Shagata.
       - Pan! - Yoshima wskazał palcem Greya. - Pan i strażnik pójdziecie z tym
człowiekiem po jego manierkę.
       - Proszę bardzo.
       - Przepraszam, panie kapitanie - wtrącił szybko Król. - Jego manierka jest tutaj.
       Sięgnął pod łóżko i wyciągnął stamtąd zapasową manierkę, którą chował na
czarną godzinę.
       Yoshima wziął manierkę do ręki. Była bardzo ciężka. Na tyle ciężka, że mogła
kryć w sobie radio, a przynajmniej jego część. Odkorkował ją i odwrócił do góry dnem.
Przez otwór wysypał się strumień suchych ziaren ryżu i leciał dotąd, aż manierka
opróżniła się i zrobiła lekka. Radia w niej nie było.
       Yoshima odrzucił manierkę ze złością.
       - Gdzie jest radio? - krzyknął.
       - Tu nie ma żadnego... - zaczął Brough, modląc się w duchu o to, żeby Yoshimie
nie przyszło czasem do głowy spytać, czemu to Anglik, który przyszedł tu w odwiedziny,
schował manierkę pod łóżkiem.
       - Milczeć!
       Yoshima ze strażnikami przeszukał barak, aby upewnić się, że nie ma innych
manierek, a potem jeszcze raz obejrzał te, które znalazł.
       - Gdzie jest manierka z radiem? - krzyknął. - Wiem, że ją macie. Należy do
jednego z was! Gdzie ona jest?!
       - Tu nie ma żadnego radia - powtórzył Brough. - Jeśli pan sobie życzy,
rozbierzemy cały barak.
       Yoshima zrozumiał, że w przekazanej mu informacji tkwi jakaś nieścisłość. Tym
razem nie określono mu dokładnie, gdzie znajduje się radio, podano tylko, że jest ono
                                              385
ukryte w jednej lub kilku manierkach i że jeden z jego właścicieli przebywa właśnie w
baraku Amerykanów. Rozejrzał się po obecnych. Który z nich? O, pewnie, że mógłby
kazać im odmaszerować na wartownię, ale bez radia byłoby to bezcelowe. Generał nie
znosił niepowodzeń. A bez radia...
        A więc tym razem nie powiodło się.
        - Zawiadomi pan komendanta obozu, że wszystkie manierki ulegają konfiskacie -
zwrócił się do Greya. - Mają być jeszcze dzisiaj dostarczone na wartownię!
        - Tak jest, panie kapitanie - odparł Grey. Miało się wrażenie, że jego twarz składa
się wyłącznie z oczu.
        Yoshima zdawał sobie sprawę, że do czasu, gdy manierki trafią na wartownię, ta
lub te z radiem w środku zostaną gdzieś zakopane albo ukryte. Nie miało to jednak
znaczenia, mogło tylko ułatwić poszukiwania. Kryjówkę trzeba przecież zmieniać, a w
trakcie takiej zmiany znajdą się oczy, które to zobaczą. Kto by pomyślał, że w manierce
można zmieścić radio?
        - Amerykańskie świnie - warknął. - Myślicie, że jesteście sprytni. Silni. Potężni. No
to zapamiętajcie sobie. Choćby ta wojna trwać miała sto lat, i tak was pokonamy. Nawet
jeśli zwyciężyliście Niemców. Damy sobie radę sami. Nigdy nas nie pokonacie. Nigdy!
Możecie zabić wielu z nas, ale my zabijemy was więcej. Nigdy nas nie zwyciężycie. A to
dlatego, że jesteśmy cierpliwi i nie boimy się śmierci. Zniszczymy was, choćby walka
miała trwać dwieście lat!
        Powiedziawszy to, gwałtownie wymaszerował z baraku.
        Brough zwrócił się do Króla:
        - Masz podobno łeb na karku, a pozwalasz, żeby ci wszedł do baraku ten żółty
skurwysyn ze strażnikami i zobaczył tyle rozłożonej forsy. Przydałby ci się psychiatra -
powiedział.
        - Tak jest, panie kapitanie. Jestem tego samego zdania.
        - I jeszcze jedno. Gdzie masz brylant?
        - Jaki brylant, panie kapitanie?
        Brough usiadł.
                                             386
        - Pułkownik Smedly-Taylor wezwał mnie i powiedział, że według kapitana Greya
masz pierścionek z brylantem, który nie jest twoją własnością. To znaczy, macie go ty i
kapitan Marlowe. Oczywiście każda rewizja wymaga mojej obecności. Nie mam zresztą
nic przeciwko temu, żeby kapitan Grey przeszukał barak, bylebym tylko był przy tym
obecny. Właśnie mieliśmy do was pędzić, kiedy wpadł Yoshima ze strażnikami i zaczął
jazgotać, że chce zrobić tu rewizję, bo któryś z was ma podobno radio w manierce.
Ciekawe, co jeszcze wymyślicie? Rozkazał mnie i Greyowi iść ze sobą.
        Teraz, kiedy rewizja się skończyła, Brough dziękował Bogu, że w baraku nie ma
manierki z radiem. Dzięki rewizji zorientował się, że zarówno Marlowe, jak i Król są
zamieszani w sprawę radia. W przeciwnym razie po co Król udawałby, że amerykańska
manierka należy do Anglika?
        - Dobra, rozbieraj się - powiedział do Króla. - Zostaniesz zrewidowany. Łóżko i
skrzynka też. - Odwrócił się. - A wy, chłopcy, siedźcie cicho i grajcie sobie dalej. -
Spojrzał na Króla. - Chyba że sam wolisz oddać brylant.
        - Jaki brylant, panie kapitanie?
        Kiedy Król się rozbierał, Brough podszedł do Marlowe’a.
        - Podać ci coś, Pete? - spytał.
        - Trochę wody.
        - Tex, przynieś wody - polecił Brough. - Wyglądasz fatalnie, co ci jest? - zwrócił się
do Marlowe’a.
        - Nic takiego... malaria... podle się czuję - odparł Marlowe, położył się na łóżku
Texa i zmusił do słabego uśmiechu. - Ten przeklęty żółtek śmiertelnie mnie przeraził.
        - Mnie też.
        Grey przeszukał ubranie Króla, czarną skrzynkę, półki na ścianie, woreczek z
fasolą i ku zdumieniu obecnych poszukiwania te okazały się bezowocne.
        - Marlowe!
        Grey stanął przed leżącym. Marlowe miał przekrwione oczy i ledwie na nie
widział.
        - Słucham?
                                             387
       - Chcę pana zrewidować.
       - Niech pan posłucha, Grey - rzekł Brough. - Wprawdzie wolno panu
przeprowadzać rewizję w mojej obecności, ale nie ma pan prawa...
       - Nie szkodzi - przerwał mu Marlowe. - Nie mam nic przeciw temu. Gdybym
odmówił... pomyślałby... od razu... Pomóż mi wstać, Don.
       Marlowe zdjął sarong i rzucił go wraz z plikiem banknotów na łóżko.
       Grey starannie obmacał szwy. Kiedy skończył, odrzucił sarong ze złością.
       - Skąd pan ma te pieniądze?
       - Wygrałem w karty - odparł Marlowe biorąc sarong.
       - Kapralu - warknął Grey na Króla. - Co powiecie na to? - spytał, trzymając w ręku
jeszcze jeden gruby plik banknotów.
       - Wygrałem w karty, panie kapitanie - odparł niewinnie Król ubierając się, a
Brough ukrył uśmiech.
       - Gdzie jest brylant?
       - Jaki brylant, panie kapitanie?
       Brough wstał i podszedł do stolika pokerzystów.
       - Wygląda na to, że brylantu nie ma - powiedział.
       - To skąd w takim razie są te wszystkie pieniądze?
       - Ten człowiek twierdzi, że z gry w karty. Regulamin tego nie zabrania. Oczywiście
ja też nie pochwalam hazardu - dodał Brough z lekkim uśmieszkiem, przypatrując się
Królowi.
       - Przecież pan wie, że to niemożliwe!
       - Chciał pan raczej powiedzieć: mało prawdopodobne - wtrącił Brough. Żal mu
było Greya; jego oczy świeciły chorobliwym blaskiem, usta drgały, a ręce się trzęsły.
Naprawdę było mu go żal. - Chciał pan przeprowadzić rewizję, więc ją pan
przeprowadził. Brylantu tu nie ma...
       Urwał na widok Marlowe’a, który chwiejnym krokiem ruszył do drzwi i byłby upadł,
gdyby Król nie podtrzymał go w ostatniej chwili.
       - Chodź, pomogę ci - rzekł Król. - Odprowadzę go - oznajmił.
                                            388
        - Zostaniesz tutaj - powiedział Brough. - Grey, może by tak pan mu pomógł?
        - Dla mnie on może paść trupem - warknął Grey i przeniósł wzrok na Króla. - Wy
też! Ale dopiero wtedy, gdy was złapię, kapralu. A złapię na pewno.
        - Już ja go wtedy urządzę - powiedział Brough, spoglądając na Króla. - Zgoda?
        - Tak, panie kapitanie.
        - Ale do tego czasu - rzekł Brough, znów patrząc na Greya - albo do czasu, kiedy
złamie mój rozkaz, nic mu nie można zrobić.
        - W takim razie niech pan mu zabroni handlu na czarnym rynku.
        Brough panował nad sobą.
        - Czego to się nie robi dla świętego spokoju - powiedział, wyczuwając pogardę
swoich podkomendnych. Uśmiechnął się w duchu i pomyślał: “Sukinsyny”. - Kapralu -
zwrócił się do Króla - zabraniam wam handlu na czarnym rynku. Rozumiem przez to
sprzedaż naszym ludziom artykułów żywnościowych, sprzedaż czegokolwiek dla
zdobycia zysku. Zabraniam wam sprzedawania z zyskiem.
        - Czarnorynkowy handel to przecież handel przemycanym towarem.
        - Kapitanie Grey, zarobek ze sprzedaży wrogowi albo okradanie go nie jest
działalnością czarnorynkową. Trochę pohandlować nie zaszkodzi.
        - Ależ to jest wbrew rozkazom!
        - Japońskim rozkazom! A ja nie uznaję rozkazów nieprzyjaciela. W końcu
Japończycy to nasz wróg - rzekł z naciskiem Brough, który miał już dość tych bzdur. -
Koniec z czarnym rynkiem. To rozkaz.
        - Wy, Amerykanie, trzymacie razem. To wam trzeba przyznać.
        - Niechże pan znowu nie zaczyna, Grey. Jak na jeden wieczór to za wiele. Dość
już się nasłuchałem od Yoshimy. O ile mi wiadomo, nikt tu nie handluje na czarnym rynku
ani nie łamie żadnych przepisów, które rzeczywiście nas obowiązują. To wszystko, co
mam na ten temat do powiedzenia. Jeżeli przyłapię kogoś na kradzieży albo na tym, że
sprzedaje z zyskiem jedzenie lub lekarstwa, osobiście urwę mu rękę i wepchnę mu ją do
gardła. Jestem najwyższym stopniem oficerem amerykańskim, to są moi ludzie, a pan
słyszy, co mówię. Skończyłem.
                                            389
        Grey przyjrzał się Broughowi i obiecał sobie w duchu, że jego też będzie miał na
oku. Gówno warci żołnierze, gówno warci oficerowie. Odwrócił się i z godnością
wymaszerował z baraku.
        - Zajmij się Peterem, Tex - polecił Brough.
        - Już się robi, Don.
        Tex wziął Marlowe’a na ręce i uśmiechnął się szeroko do Brougha.
        - Całkiem jak z małym dzieckiem, panie kapitanie - powiedział i wyszedł.
        Brough spojrzał na pieniądze leżące na stoliku pokerzystów.
        - Tak, tak. Hazard to nic dobrego. Absolutnie - powiedział niby do siebie, kiwając
głową. Podniósł wzrok na Króla i spytał słodko: - Osobiście nie pochwalam hazardu, a
ty?
        Pilnuj się, Brough ma w sobie coś z typowej oficerskiej świni, ostrzegł się w duchu
Król. Jak to jest, że tylko oficerskie skurwiele mają taki wygląd i że zawsze ich poznasz i
wyczujesz niebezpieczeństwo na kilometr?
        - Wiesz, wszystko zależy, jak się na to patrzy - rzekł Król, częstując Brougha
papierosem i podając mu ogień.
        - Dziękuję, kapralu. Nie ma to jak prawdziwy papieros - powiedział Brough i znów
spojrzał Królowi w oczy. - No więc, jak ty na to patrzysz?
        - Kiedy wygrywam, wygląda to dobrze. Kiedy przegrywam, trochę gorzej - odparł
Król i dodał w myślach: Co ty tam knujesz, sukinsynu?
        Brough mruknął coś niezrozumiale i spojrzał na stertę pieniędzy leżącą na stole
na wprost krzesła, które niedawno zajmował Król. Kiwając w zamyśleniu głową, przejrzał
banknoty i zatrzymał je w rękach. Wszystkie. Ogarnął spojrzeniem grube pliki pieniędzy
leżące przed każdym z graczy i powiedział z zadumą, nie wiadomo do kogo:
        - Wygląda na to, że tu wszyscy wygrywają.
        Król nic na to nie odpowiedział.
        - Wygląda też na to, że stać cię na składkę.
        - Mhm?
        - Do jasnej cholery! On mi tu jeszcze mówi ,,mhm” - powiedział Brough i podniósł
                                              390
rękę z banknotami. - Mniej więcej tyle. Do wspólnej kasy. Oficerowie, żołnierze, bez
różnicy.
       Król jęknął. Prawie czterysta dolarów, pomyślał.
       - Rany boskie, Don... - zaczął.
       - Hazard to nałóg - przerwał mu Brough. - Jak przeklinanie, do jasnej cholery.
Grasz w karty, więc mógłbyś po prostu przegrać te pieniądze. I co wtedy? Dasz składkę,
a zapisze ci się to jako dobry uczynek.
       Potarguj się, głupi, myślał Król. Zgódź się na połowę.
       - Fajnie, z wielką chęcią...
       - Dobra. Ty też, Max - zwrócił się Brough do Maxa.
       - Ależ kapitanie... - zaniepokoił się Król.
       - Powiedziałeś już swoje.
       Max starał się nie patrzeć na Króla.
       - Tak jest, Max - mówił Brough. - Popatrz tylko na niego. Porządny facet. Dołożył
się do wspólnej kasy, dlaczego więc ty nie miałbyś zrobić tego samego?
       Brough pozbierał po trzy czwarte z każdej kupki i szybko przeliczył to, co wziął.
Na ich oczach. Król nie miał innego wyboru, jak tylko siedzieć i patrzeć.
       - Wypada dychę od łebka na tydzień przez sześć tygodni - oznajmił Brough. -
Wypłata w czwartek. Aha, byłbym zapomniał. Max! Zbierz wszystkie manierki i zanieś je
na wartownię. Ale już!
       Wepchnął pieniądze do kieszeni i ruszył do wyjścia. Kiedy znalazł się przy
drzwiach, zaświtała mu pewna myśl. Wyjął zwitek pieniędzy i wyciągnął z niego
pięciodolarowy banknot. Patrząc na Króla, rzucił go na środek stołu.
       - To na koszta stypy - powiedział z anielskim uśmiechem. - Dobranoc, chłopcy.
       W całym obozie trwała zbiórka manierek. Mac, Larkin i Marlowe siedzieli w
baraczku pułkownika. Na łóżku obok Marlowe’a leżały trzy manierki.
       - Moglibyśmy wymontować z nich radio i wpuścić pojemniki do latryny -
zaproponował Mac. - Trudno nam teraz będzie ukryć te cholerne manierki.
                                              391
       - Moglibyśmy je spuścić do latryny, tak jak są - powiedział Larkin.
       - Chyba nie mówi pan tego serio, pułkowniku? - zdziwił się Marlowe.
       - Tak, masz rację, ale skoro już to powiedziałem, musimy wspólnie na coś się
zdecydować. Mac wziął do ręki manierkę.
       - Może za parę dni zwrócą nam tamte - powiedział. -Nie wymyślimy lepszej
kryjówki dla radia niż ta. - Oderwał wzrok od manierki. - Kto jest tą świnią, która o niej
wie? - spytał jadowicie.
       Popatrzyli na manierki.
       - Czy to aby nie pora na wiadomości? - spytał Marlowe.
       - Masz rację, chłopcze - rzekł Mac i spojrzał na Larkina.
       - Też tak myślę - zgodził się Larkin.
       Król nie spał jeszcze, kiedy przez okno zajrzał Timsen.
       - Stary?
       - Co jest?
       Timsen pokazał mu zwitek banknotów.
       - Mam te dziesięć kafli, które dałeś tamtemu - powiedział.
       Król westchnął, otworzył czarną skrzynkę i wypłacił Timsenowi należność.
       - Dzięki, bracie - powiedział Timsen i zachichotał. - Słyszałem, że miałeś starcie z
Greyem i Yoshimą.
       - I co z tego?
       - Nic. Szkoda tylko, że Grey nie znalazł tego kamyka. Nie chciałbym być w twojej
skórze ani Petera. Uchowaj Boże. To musi być okropnie niebezpieczne. Mam rację?
       - Idź do diabła, Timsen.
       Timsen roześmiał się.
       - Ja cię tylko po przyjacielsku ostrzegam, no nie? Aha. Pierwsza partia siatki jest
już pod barakiem. Wystarczy na jakieś sto klatek. - Odliczył z otrzymanych pieniędzy sto
dwadzieścia dolarów. - Sprzedałem pierwszą partię po trzydzieści za udko. Masz swoją
działkę - pół na pół.
       - Kto je wziął?
                                             392
       - Znajomi - odparł Timsen robiąc perskie oko. - Dobranoc, bracie.
       Król położył się i ponownie sprawdził, czy moskitiera jest wszędzie zatknięta pod
siennik. Czuł się zagrożony. Zdawał sobie sprawę, że w ciągu najbliższych dwu dni nie
zdoła wybrać się do wioski i że przez ten czas wiele par oczu będzie czekać i śledzić
każdy jego ruch. Tej nocy spał niespokojnie, a nazajutrz nie ruszał się z baraku, pozosta-
jąc pod strażą swoich ludzi.
       Po obiedzie odbyła się niespodziewana rewizja baraków wyższych oficerów.
Strażnicy trzykrotnie przeszukali małe izdebki, zanim ich odwołano.
       Z zapadnięciem zmroku Mac ruszył po omacku do latryny i wyciągnął z jednego z
dołów trzy manierki wiszące tam na sznurku. Oczyścił je, przyniósł do izdebki pułkownika
i połączył. Razem z Larkinem i Marlowe’em wysłuchał wiadomości, ucząc się ich na
pamięć. Potem jednak nie odniósł manierek do kryjówki, bo choć wyjmując je zachował
wielką ostrożność, zorientował się, że ktoś go podpatrzył.
       Postanowili wspólnie, że nie będą chować manierek. Zdawali sobie sprawę, że
wkrótce zostaną schwytani. Ale nie poddawali się rozpaczy.
                                           393
                                      ROZDZIAŁ XXIV
       Król pędził przez dżunglę. Im bliżej obozu, tym był ostrożniejszy. Wreszcie znalazł
się dokładnie na wprost swojego baraku. Położył się na ziemi i z zadowoleniem ziewnął.
Czekał na chwilę, kiedy będzie mógł przemknąć przez ścieżkę, prześliznąć się pod
drutami i wrócić bezpiecznie do baraku. Kieszeń miał wypchaną pieniędzmi - resztą
należności za brylant.
       Do wioski wybrał się sam. Marlowe był jeszcze za słaby, żeby mu towarzyszyć.
Król spotkał się z Czeng Sanem i oddał mu pierścionek. Potem biesiadowali, a na koniec
Król odwiedził Kasseh, która przywitała go z otwartymi ramionami.
       Kiedy przekradł się pod drutami i wśliznął do baraku, jutrzenka malowała już
niebo na wschodzie. Dopiero gdy się położył, spostrzegł, że znikła czarna skrzynka.
       - O żeż wy głupie skurwysyny! - wrzasnął na cały głos. - Za grosz nie można wam
ufać!
       - Niech mnie cholera! - zaklął Max. - Była tu jeszcze parę godzin temu, kiedy
wychodziłem do latryny.
       - No to gdzie jest teraz, co ?!!
       Ale nikt w baraku nic nie widział ani nie słyszał.
       - Sprowadź tu Samsona i Branta - polecił Król Maxowi.
       - Rany boskie, jest ciut za wcześnie...
       - Powiedziałem: sprowadź ich!
       Po półgodzinie zjawił się pułkownik Samson, mokry ze strachu.
       - Co się stało, kapralu? - spytał. - Przecież wiecie, że nikt nie może mnie tu
widzieć.
       - Jakiś skurwysyn ukradł mi skrzynkę. Pan może mi pomóc go zdemaskować.
       - Ale jakże ja...
       - Nie obchodzi mnie jak - nie pozwolił mu dokończyć Król. - Niech pan tylko
słucha, co się mówi wśród oficerów. Nie ma dla pana forsy, dopóki się nie dowiem, kto to
                                            394
zrobił.
        - Ależ kapralu, przecież ja nie mam z tym nic wspólnego.
        - Dowiem się, to wznowię tygodniówkę. A teraz zmykaj pan stąd.
        Parę minut później stawił się pułkownik Brant i spotkał się z podobnym
przyjęciem. Zaraz po jego odejściu Król zrobił sobie śniadanie, a tymczasem reszta
mieszkańców baraku przetrząsała obóz. Ledwie Król skończył jeść, wszedł Marlowe. Król
powiedział mu o kradzieży skrzynki.
        - A to cholerny pech - rzekł Marlowe.
        Król pokiwał głową, a potem mrugnął do niego.
        - Nic nie szkodzi. Czeng San wypłacił mi resztę, więc forsy mamy w bród. Myślę,
że najwyższy czas dać trochę chłopcom do wiwatu. Zrobili się niedbali. Tu przecież
chodzi o zasadę. - Wręczył Marlowe’owi niewielki plik banknotów. - Twoja dola ze
sprzedaży brylantu.
        Marlowe bardzo potrzebował tych pieniędzy. Ale mimo to potrząsnął przecząco
głową.
        - Zatrzymaj je - powiedział. - I tak jestem ci winien tyle, że nigdy tego nie spłacę.
Nie mówiąc już o pieniądzach, które wyłożyłeś na lekarstwa.
        - Jak chcesz, Peter. Ale nadal jesteśmy wspólnikami.
        Marlowe uśmiechnął się.
        - Dobrze - powiedział.
        W podłodze uchyliła się klapa i do baraku wgramolił się Kurt,
        - Jak na razie, siedemdziesiąt - oznajmił.
        - Mhm? - mruknął Król.
        - Dziś jest dzień U.
        - Cholera, całkiem o tym zapomniałem.
        - Ale nie ja. Za kilka dni zatłukę następne dziesięć sztuk. Samców nie trzeba
nawet karmić. Pięć czy sześć jest już dostatecznie dużych!
        Królowi zrobiło się niedobrze, ale opanował się.
        - Dobra. Dam znać Timsenowi – odparł.
                                              395
        - Przez parę najbliższych dni nie będę do ciebie zachodził - powiedział Marlowe
po wyjściu Kurta.
        - Co mówisz?
        - Uważam, że tak będzie najlepiej. Nie możemy dłużej ukrywać radia. We trzech
postanowiliśmy, że będziemy się trzymać izby pułkownika.
        - Chcecie popełnić samobójstwo? Wyrzućcie to cholerne radio, jeżeli wydaje wam
się, że ktoś je wypatrzył. A jak was zaczną wypytywać, nie przyznawajcie się do niczego.
        - Myśleliśmy o tym, ale w obozie nie ma innego, więc chcemy z niego korzystać,
jak długo się da. Przy odrobinie szczęścia nie złapią nas.
        - Pomyślałbyś lepiej o własnym karku, koleżko!
        Marlowe uśmiechnął się.
        - Tak, wiem. Dlatego przez jakiś czas nie będę tu przychodził. Nie chcę w nic cię
mieszać.
        - A co zrobisz, jeśli zobaczysz, że idzie po was Yoshima?
        - Wezmę nogi za pas.
        - Ale dokąd uciekniesz, jak Boga kocham?
        - Lepsze to, niż siedzieć i czekać.
        Przez drzwi wetknął głowę Dino, który właśnie trzymał wartę.
        - Przepraszam, ale idzie tu Timsen - poinformował.
        - Dobrze. Porozmawiam z nim - odparł Król i zwrócił się do Marlowe’a. -
Wprawdzie sam decydujesz o własnym losie, Peter, ale radzę wam, pozbądźcie się tego
radia.
        - Chcielibyśmy bardzo, ale nie możemy.
        Król zrozumiał, że nic tu nie wskóra.
        - Cześć, bracie - powiedział od progu Timsen. Twarz miał ściągniętą gniewem. -
Słyszałem, że miałeś cholernego pecha, zgadza się?
        - Jedno jest pewne: potrzebuję nowej obstawy.
        - Nie tylko ty, ja także - rzekł Timsen z wściekłością. - Ci złodzieje podrzucili twoją
skrzynkę pod mój barak. Pod mój barak!!!
                                              396
        - Co takiego?
        - To, co słyszysz. Leży tam, pod moim barakiem, wyczyszczona do cna. Cholerne
dranie, i tyle. Żaden Australijczyk nie ukradłby jej i nie podrzucił mi pod barak. Nie ma
mowy. To musiał zrobić jakiś Anglik albo Jankes.
        - Na przykład kto?
        - Nie wiem. Wiem tylko, że to żaden z moich chłopców. Masz na to moje słowo.
        - Wierzę ci - uspokoił go Król. - Ale możesz rozgłosić, że na tego, kto udowodni,
że wie, kto mi zgrandził skrzynkę, czeka tysiąc dolarów nagrody.
        Król sięgnął pod poduszkę i z rozmysłem wyciągnął cały plik banknotów, które dał
mu Czeng San na zakończenie transakcji. Odliczył trzysta dolarów i podał je Timsenowi,
pożerającemu wzrokiem stertę pieniędzy.
        - Potrzebuję cukru, kawy, oleju... i może ze dwa orzechy kokosowe - powiedział. -
Załatwisz mi to?
        Timsen wziął pieniądze, nie odrywając oczu od reszty banknotów.
        - Widzę, że zakończyłeś transakcję. Słowo daję, nie myślałem, że ci się to uda.
Ale ci się udało, mam rację?
        - Jasne - odparł niedbale Król. - Na miesiąc, dwa mi wystarczy.
        - Na miesiąc? Na cały rok, bracie - powiedział Timsen, przytłoczony bogactwem
Króla. Odwrócił się, ruszył powoli ku drzwiom, ale obejrzał się i nagle się roześmiał.
-Powiedziałeś, tysiąc? Powinno poskutkować, no nie?
        - Tak - odparł Król. - To tylko kwestia czasu.
        Nie minęła godzina, gdy wieść o nagrodzie obiegła cały obóz. Wścibskie oczy
zaczęły się rozglądać z nowym zainteresowaniem. Wyczulano słuch na pogłoski.
Bezustannie grzebano w pamięci. Czyjeś zgłoszenie się po obiecany tysiąc było
rzeczywiście tylko kwestią czasu.
        Przechadzając się wieczorem po obozie, Król po raz pierwszy odczuł z taką mocą
nienawiść, zazdrość i siłę śledzących go spojrzeń. Czuł się dzięki temu świetnie,
znakomicie, świadom, że wszyscy wiedzą o jego wielkim stosie pieniędzy, sami nie
mając nic, i że jemu jednemu wśród wszystkich naprawdę się powiodło.
                                               397
       Szukali jego towarzystwa Samson, Brant i wielu, wielu innych, więc chociaż ich
łaszenie przyprawiało go o mdłości, to fakt, że po raz pierwszy robili to publicznie,
sprawiał mu niezwykłą przyjemność. Kiedy przechodził koło baraku żandarmerii, nawet
Grey, który stał przed progiem, odsalutował mu tylko, nie każąc wejść do środka dla
dokonania rewizji. Król uśmiechnął się do siebie, gdyż wiedział, że Grey też pochłonięty
jest myślami o stercie banknotów i o nagrodzie.
       Nic już mu nie mogło zagrozić. Pieniądze zapewniały życie, bezpieczeństwo,
władzę. I należały wyłącznie do niego.
                                          398
                                       ROZDZIAŁ XXV
        Tym razem Yoshima nadszedł ukradkiem i błyskawicznie. Nie poszedł jak zwykle
drogą przez obóz, ale wraz z dużą grupą strażników przelazł przez ogrodzenie z drutu,
tak że kiedy Marlowe spostrzegł pierwszego z nich, baraczek Larkina został już otoczony
i nie było jak uciec. Gdy Yoshima wpadł do środka, Mac leżał jeszcze pod moskitierą ze
słuchawką przy uchu.
        Marlowe’a, Larkina i Maca zapędzono w kąt, a Yoshima wziął słuchawkę i
przyłożył ją do ucha. Radio nadal było włączone i Japończyk usłyszał koniec dziennika.
        - Niezwykle pomysłowe - powiedział odkładając słuchawkę. - Jak się panowie
nazywacie?
        - Ja jestem pułkownik Larkin, to major McCoy, a to kapitan lotnictwa Marlowe.
        Yoshima uśmiechnął się.
        - Zapalicie, panowie? - spytał.
        Wszyscy trzej poczęstowali się papierosami i skorzystali z ognia podanego im
przez Japończyka, który również zapalił. Palili w milczeniu. Kiedy skończyli, Yoshima
powiedział:
        - Proszę rozłączyć radio i iść ze mną.
        Kiedy Mac pochylał się nad manierkami, ręce mu drżały. Obejrzał się
niespokojnie. Z mroków nocy wyłonił się niespodziewanie jakiś japoński oficer. Przybyły
szepnął coś w podnieceniu Yoshimie na ucho. Przez chwilę Yoshima wpatrywał się w
tamtego bez słowa, a potem warknął coś do strażnika, który natychmiast stanął w
drzwiach, i w pośpiechu odszedł z drugim oficerem i resztą strażników.
        - Co się dzieje? - spytał Larkin, nie spuszczając oka z wartownika, który celował w
nich z karabinu uzbrojonego w bagnet.
        Mac, ledwie oddychając, stał z trzęsącymi się kolanami obok łóżka, pochylony
nad radiem. Wreszcie odzyskał głos.
        - Zdaje się, że wiem - powiedział chrapliwie. - Chodzi o wiadomości. Nie miałem
                                              399
wam kiedy przekazać. Mamy... nową bombę. Bombę atomową. Wczoraj rano o
dziewiątej piętnaście zrzucono jedną taką bombę na Hiroszimę. Zmiotła całe miasto.
Podali, że są setki tysięcy ofiar, mężczyzn, kobiet, dzieci!
       - Boże święty!
       Larkin nagle usiadł, a zdenerwowany strażnik odbezpieczył karabin i już naciskał
spust, kiedy Mac zawołał do niego po malajsku:
       - Stój! On tylko usiadł!
       - Wszyscy siadać! - krzyknął po malajsku strażnik i zaklął. - Głupcy! - powiedział,
kiedy wykonali polecenie. - Nie róbcie takich gwałtownych ruchów, bo ja odpowiadam za
to, żebyście nie uciekli. Siedźcie na swoich miejscach. I nie podnoście się! Będę strzelał
bez ostrzeżenia.
       Trwali więc w bezruchu, milcząc.            Po jakimś czasie przysnęli. Drzemali
niespokojnie w ostrym świetle lampy, tłukąc komary aż do świtu, który je przepędził.
       O świcie zmieniono strażnika, a oni wciąż siedzieli. Ścieżką przed baraczkiem
przechodzili zaniepokojeni jeńcy, ale szli odwracając wzrok w drugą stronę, póki nie
znaleźli się w bezpiecznej odległości od tej celi śmierci.
       Ponury dzień wlókł się pod rozpalonym niebem. Ciągnął się niemiłosiernie, był
dłuższy od najdłuższego obozowego dnia.
       Dawno już minęło południe, kiedy trzej przyjaciele unieśli głowy i zobaczyli Greya,
który podszedł do strażnika i zasalutował. W ręku miał dwie menażki.
       - Czy mogę im to dać? Makan?. - spytał i uchyliwszy pokrywki, pokazał
strażnikowi jedzenie.
       Strażnik wzruszył ramionami i skinął przyzwalająco głową.
       Grey przeszedł przez werandę i postawił blaszanki w progu izby. Miał
zaczerwienione powieki i badawcze spojrzenie.
       - Przepraszam, że zimne - powiedział.
       - Przyszedł pan nacieszyć oczy, kolego Grey? - spytał ponuro Marlowe.
       - Dla mnie to żadna satysfakcja, że to oni, a nie ja, wsadzą pana do więzienia.
Chciałem pana przyłapać na łamaniu prawa, a nie patrzeć, jak łapią pana, gdy dla dobra
                                            400
nas wszystkich ryzykuje pan życie. Tylko dzięki cholernemu szczęściu odejdzie pan
opromieniony chwałą.
        - Peter - szepnął Mac. - Zwróć na siebie uwagę strażnika!
        Marlowe wstał i szybko podszedł do drzwi. Zasalutował i spytał strażnika, czy
może iść do latryny. Strażnik wskazał mu skrawek ziemi tuż przy baraczku. Marlowe
kucnął i załatwił się pełen wstrętu, że musi robić to na otwartej przestrzeni, a
jednocześnie wdzięczny, że nie każą im się załatwiać w środku. W czasie gdy strażnik
pilnował Marlowe’a, Mac szeptem przekazał wiadomości Greyowi, który słuchając ich
zbladł. Potem podniósł się, skinął głową Marlowe’owi, który odpowiedział mu skinieniem,
i ponownie zasalutował strażnikowi. Ten wskazał na obsiadłe przez muchy odchody i
polecił Greyowi przynieść kubeł i posprzątać.
        Grey przekazał wiadomości Smedly-Taylorowi, ten paru innym i wkrótce poznało
je całe Changi. Poznało na długo przed tym, zanim Grey wystarał się o kubeł, sprzątnął
po Marlowie i postawił na tym miejscu inny kubeł, żeby trójka uwięzionych mogła z niego
korzystać.
        Na obóz padł wielki strach. Strach przed odwetem.
        O zachodzie słońca znów zmieniono strażnika, a tym nowym okazał się Shagata.
Marlowe próbował nawiązać z nim rozmowę, ale Shagata pokazał bagnetem, że ma się
cofnąć do środka.
        - Nie wolno mi z panem rozmawiać. Przyłapano was z radiem, a radio jest
zabronione. I zastrzelę, jeśli któryś spróbuje uciekać. Nie chciałbym tego robić -
powiedział i wrócił do drzwi.
        - Słowo daję, wolałbym, żeby nas od razu załatwili - wyznał Larkin.
        Mac spojrzał na Shagatę.
        - Panie strażniku - powiedział wskazując na łóżko. - Chciałbym pana o coś prosić.
Czy mógłbym tam spocząć? W nocy mało spałem.
        - Proszę. Niech pan odpoczywa, póki czas.
        - Dzięki ci. Pokój z tobą.
                                            401
        - I z tobą.
        Mac podszedł do łóżka, położył się i oparł głowę na poduszce.
        - Cały czas gra - powiedział, z trudem opanowując głos. - Dają jakiś koncert.
Bardzo wyraźnie słychać.
        Larkin dostrzegł leżącą koło głowy Maca słuchawkę i głośno się roześmiał. Po
chwili śmieli się wszyscy trzej. Shagata skierował karabin w ich stronę.
        - Przestańcie! - krzyknął, przerażony ich wesołością.
        - Proszę nam wybaczyć, ale nas, którzy stoimy na progu wieczności, śmieszą
rzeczy drobne i nieważne - wyjaśnił Marlowe.
        - To prawda, że wkrótce umrzecie, ale głupcy z was, że daliście się przyłapać na
łamaniu prawa. Jednak i ja chciałbym się zdobyć na śmiech, kiedy wybije moja godzina.
Proszę - powiedział Shagata, rzucając im paczkę papierosów. - Przykro mi, że pana
schwytano.
        - Mnie tym bardziej - odparł Marlowe. Rozdzielił papierosy i spojrzał na Maca. -
Co to za koncert? - spytał.
        - Bach, chłopcze - odrzekł Mac, z całych sił powstrzymując wybuch śmiechu.
Przysunął głowę do słuchawki. - A teraz się zamknijcie, dobrze? Chciałbym sobie trochę
posłuchać.
        - A może tak byśmy się zmieniali? - zaproponował Larkin. - Chociaż ten, kto z
przyjemnością może słuchać Bacha, musi mieć trochę nierówno pod sufitem.
        - Dziękuję za papierosy - podziękował uprzejmie Shagacie Marlowe paląc.
        Wokół kubła i na jego pokrywie roiło się od much. Popołudniowy deszcz spadł
wcześnie, tłumiąc panujący smród, a potem wyjrzało słońce i zaczęło osuszać wilgoć
Changi.
        Król mijał baraczki oficerskiej starszyzny, czując na sobie spojrzenia. Przed
baraczkiem skazańców ostrożnie przystanął.
        - Tabe, Shagata-san - pozdrowił strażnika. - Ichi-bon dzień, tak? Mogę
porozmawiać z moim ichi-bon przyjacielem?
                                            402
         Japończyk spojrzał na niego nie rozumiejąc.
         - On prosi, żeby pan pozwolił mu ze mną porozmawiać - wyjaśnił Marlowe.
         Shagata zastanawiał się przez chwilę, po czym skinął przyzwalająco głową.
         - Ponieważ zarobiłem na ostatniej transakcji, pozwolę wam porozmawiać - zwrócił
się do Marlowe’a. - Ale przyrzeknie mi pan, że nie będzie pan próbował uciekać.
         - Przyrzekamy to obaj.
         - Pośpieszcie się. Popilnuję - powiedział Shagata i ustawił się tak, żeby dobrze
widzieć drogę.
         - Poszła plotka, że strażnicy walą kupą na wartownię - zaczął zdenerwowanym
głosem Król. - Niech mnie szlag, jeśli dzisiaj zmrużę oko. To bardzo podobne do tych
sukinsynów, żeby załatwić nas w nocy. - Zaschło mu w ustach. Przez cały dzień
wypatrywał jakiegoś znaku od partyzantów, po którym natychmiast zdecydowałby się na
ucieczkę. Ale żadnego znaku nie było. - Posłuchajcie - ściszył głos i przedstawił im swój
plan. - Kiedy zaczną nas wybijać, rzućcie się na wartownika i przedrzyjcie się przez
ogrodzenie koło naszego baraku. Będę starał się was osłaniać, ale za bardzo na to nie
liczcie.
         Powiedziawszy to, wstał, skinął głową Shagacie i odszedł. Gdy tylko znalazł się w
swoim baraku, zwołał naradę wojenną. Nakreślił swój plan, zatajając jednak, że dotyczy
on zaledwie dziesięciu ludzi. Amerykanie przedyskutowali plan i postanowili czekać.
         - Nic innego nam nie pozostaje - stwierdził Brough, powtarzając tylko to, czego
obawiali się wszyscy. - Gdybyśmy próbowali uciekać teraz, wystrzelaliby nas jak zające.
         Tylko ciężko chorzy spali tej nocy. Albo ci - bardzo nieliczni - którzy zdali się na
łaskę Opatrzności lub losu. Spał także Dave Daven.
         - Przywieźli po południu Dave’a z Outram Road - szepnął Grey, kiedy przyniósł
uwięzionym kolację.
         - Jak się czuje? - spytał Marlowe.
         - Waży tylko trzydzieści dwa kilo.
         Daven przespał noc, złowieszczy dzień, który po niej nastąpił, i nie ocknąwszy się
                                             403
ze śpiączki zmarł, akurat w chwili, gdy Mac słuchał głosu spikera radiowego, podającego
ostatnie wiadomości: “Druga bomba atomowa zniszczyła Nagasaki. Prezydent Truman
przedstawił Japonii ostatnie ultimatum: bezwarunkowa kapitulacja albo całkowite
zniszczenie kraju”.
       Nazajutrz brygady robocze wyruszyły do pracy, i, o dziwo, wróciły. Nadal
dostarczano do obozu żywność, a Samson publicznie odważał racje i odnosił nadwyżkę
tym, którzy powierzyli mu tę funkcję. W magazynie i kuchniach nadal przechowywano
zapas jedzenia na dwa dni, nadal wydawano gorące posiłki, nadal roiły się muchy i
obozowe życie toczyło się bez zmian.
       Dokuczały pluskwy i komary, a szczury karmiły młode. Zmarło kilku jeńców. Na
Oddziale Szóstym przybyło trzech nowych pacjentów.
       I tak minął kolejny dzień, noc i jeszcze jeden dzień. I wtedy Mac usłyszał
błogosławione słowa: “Mówi Kalkuta. Rozgłośnia tokijska podała przed chwilą, że rząd
Japonii ogłosił bezwarunkową kapitulację. Po trzech latach i dwustu pięćdziesięciu
dniach od japońskiego ataku na Pearl Harbour wojna się skończyła. Boże, zbaw Króla!”
       Wkrótce dowiedział się o tym cały obóz. I słowa te stały się cząstką ziemi, nieba,
murów i więziennych cel obozu w Changi.
       Ale mimo to przez dwa następne dni nic się nie zmieniło. Trzeciego dnia na
drodze biegnącej wzdłuż baraków pojawił się komendant obozu w asyście japońskiego
sierżanta Awaty.
       Marlowe, Mac i Larkin, zobaczywszy zbliżającą się parę, po tysiąckroć przeżywali
własną śmierć obserwując każdy stawiany przez tamtych krok. Pojęli natychmiast, że oto
wybiła ich godzina.
                                          404
                                       ROZDZIAŁ XXVI
         - Szkoda - powiedział Mac.
         - Tak - potwierdził Larkin.
         Znieruchomiały Marlowe wpatrywał się w Awatę.
         Zmęczenie wyryło na twarzy komendanta obozu głębokie bruzdy, niemniej trzymał
się prosto i szedł pewnym krokiem. Był jak zwykle schludnie ubrany, lewy rękaw koszuli
miał zatknięty równo za pasek, na nogach drewniane chodaki, a na głowie czapkę z
daszkiem, która po latach nasiąkania potem tropików nabrała szarozielonej barwy.
Komendant wszedł po schodach na werandę i zatrzymał się niepewnie w progu izby.
         - Dzień dobry - przywitał ich ochrypłym głosem, kiedy wstali.
         Awata rzucił gardłowy rozkaz strażnikowi, który ukłonił się i stanął obok niego.
Znów suchy rozkaz i obaj Japończycy, zarzuciwszy na ramiona karabiny, odeszli.
         - Wojna skończona - oznajmił komendant. - Weźcie, panowie, radio i chodźcie ze
mną.
         W odrętwieniu wykonali jego polecenie i wyszli z izdebki na słońce. Słońce i
powietrze sprawiło, że poczuli się lepiej. Ruszyli za komendantem, odprowadzani
zdumionymi spojrzeniami całego Changi.
         W kwaterze komendanta czekała już cała szóstka pułkowników. Był też Brough.
Zgromadzeni oficerowie zasalutowali.
         - Spocznijcie, panowie - rzekł komendant oddając salut, a potem zwrócił się do
trójki z radiem: - Siadajcie. Mamy wobec was dług wdzięczności.
         - Czy to już naprawdę koniec? - wydobył wreszcie z siebie Larkin.
         - Tak. Rozmawiałem właśnie z generałem - potwierdził komendant i rozejrzał się
po oniemiałych twarzach, zbierając myśli. - Przynajmniej według mnie to koniec - rzekł. -
U generała był Yoshima. Powiedziałem... powiedziałem: “Wojna skończona”. Kiedy
Yoshima tłumaczył moje słowa, generał tylko na mnie patrzył. Czekałem, ale on milczał,
więc powtórzyłem: “Wojna skończona. Żądam... żądam, żeby pan się poddał”. -
                                              405
Komendant potarł łysą głowę. - Nie wiedziałem, co mam mówić dalej. Generał wciąż
tylko na mnie patrzył, a Yoshima nie odzywał się ani słowem.
        Wreszcie generał przemówił, a Yoshima przetłumaczył jego słowa: “Tak. Wojna
skończona. Obejmie pan z powrotem komendę nad obozem. Poleciłem już wartownikom
zrobić w tył zwrot i bronić was przed każdym, kto chciałby wedrzeć się tu siłą i was
zaatakować. Są teraz waszymi strażnikami i będą strzec waszego bezpieczeństwa, aż
do nadejścia dalszych rozkazów. Jest pan nadal odpowiedzialny za dyscyplinę w
obozie”.
        Nie wiedziałem, co mu odpowiedzieć, poprosiłem więc o podwojenie racji
żywnościowych i dostarczenie nam lekarstw, na co odparł: “Racje zostaną podwojone
jutro. Otrzymacie też lekarstwa. Niestety, nie mamy ich wiele. Ale dyscyplina to wasza
sprawa. Moi ludzie będą was chronić przed tymi, którzy chcieliby was pozabijać”. Spy-
tałem go, co to za “ci”. Generał wzruszył ramionami i powiedział: “Wasi wrogowie.
Uważam naszą rozmowę za skończoną”.
        - Do diabła - odezwał się Brough. - Może chcą, żebyśmy stąd wyszli i dali im w
ten sposób pretekst do wystrzelania nas.
        - Nie możemy wypuścić żołnierzy, bo mogliby się zbuntować - powiedział
przerażony Smedly-Taylor. - Ale coś zrobić musimy. Może zażądać od Japończyków zło-
żenia broni?...
        Komendant uniósł rękę, nakazując ciszę.
        - Moim zdaniem pozostaje nam tylko czekać. Jestem... Sądzę, że ktoś tu w końcu
dotrze. A do tego czasu chyba najlepiej będzie, jeśli wszystko pozostanie tak, jak jest.
Aha, jeszcze jedno. Pozwolono nam na wysyłanie ludzi oddziałami nad morze, żeby się
mogli wykąpać. Po pięciu z każdego baraku. Na zmianę. Mój Boże - powiedział, a słowa
te zabrzmiały jak modlitwa - oby tylko żadnemu nie uderzyło to do głowy. Wciąż nie
mamy gwarancji, że stacjonujący tu Japończycy usłuchają rozkazów i skapitulują. Mogą
walczyć nadal. Pozostaje nam tylko mieć nadzieję, że wszystko będzie dobrze, a
szykować się na najgorsze.
        Urwał i spojrzał na Larkina.
                                           406
        - Wydaje mi się, że radio powinno zostać tutaj - rzekł i skinął na Smedly-Taylora. -
Zorganizuje pan stałą straż.
        - Rozkaz.
        - Panowie oczywiście nadal będą je obsługiwać - zwrócił się komendant do
Larkina.
        - Jeśli pan komendant nie ma nic przeciwko temu, to może zająłby się tym ktoś
inny - powiedział Mac. - Jeżeli coś się zepsuje, naprawię, ale pan będzie pewnie chciał,
żeby grało przez okrągłą dobę. Nie dalibyśmy rady, a zresztą przynajmniej ja tak to
odczuwam, teraz, kiedy można to robić otwarcie, niech inni też sobie posłuchają.
        - Pan się tym zajmie, pułkowniku - polecił komendant.
        - Rozkaz - odparł Smedly-Taylor.
        - A teraz omówmy plan działania.
        Przed kwaterą komendanta obozu rosła powoli grupa ciekawskich. Znalazł się
wśród nich Max. Czekali niecierpliwie na wyjaśnienia, czego dotyczą rozmowy, co się
właściwie stało i dlaczego japoński strażnik nie pilnuje już radia.
        Nie mogąc dłużej znieść napięcia, Max pobiegł do swojego baraku.
        - Hej, chłopaki! - wykrzyknął, z trudem łapiąc oddech.
        - Japończycy idą? - spytał Król, gotów w każdej chwili wyskoczyć przez okno i
biec do ogrodzenia.
        - Nie! O rany...
        Max był tak zadyszany, że nie był w stanie mówić.
        - No to co się, do diabła, dzieje?
        - Japonce przestały pilnować Pete’a i radia - powiedział wreszcie Max. -
Komendant zabrał Pete’a, Larkina i tego Szkota, radio też, i poszedł z nimi do swojej
kwatery. A teraz jest tam wielka narada. Są wszyscy pułkownicy, a nawet Brough!
        - Jesteś pewien?
        - Mówię ci tylko to, co widziałem na własne oczy, chociaż sam w to nie mogę
uwierzyć.
        Wśród nagłej ciszy Król wyciągnął papierosa i wtedy Tex wypowiedział na głos to,
                                              407
z czego Król właśnie zdał sobie sprawę.
        - W takim razie to koniec wojny. Naprawdę koniec. To, że przestali pilnować radia,
może znaczyć tylko jedno! - rzekł Tex i rozejrzał się. - No nie?
        Max opadł ciężko na pryczę i otarł spoconą twarz.
        - Też tak myślę - powiedział Król. - Jeżeli odwołali strażnika, znaczy, że się
poddają... że przestają walczyć. - Spojrzał bezradnie na Texa. - No nie?
        Ale Tex nie odpowiedział, oszołomiony tym, co się stało. Wreszcie powtórzył
beznamiętnie:
        - Koniec wojny.
        Król spokojnie palił papierosa.
        - Uwierzę, kiedy sam zobaczę - powiedział i wtedy nagle wśród niesamowitej
ciszy obleciał go strach.
        Dino machinalnie tłukł muchy. Byron Jones Trzeci bezmyślnie wykonał ruch
gońcem, Miller zbił mu go i odsłonił królową. Max wpatrywał się we własne stopy. Tex się
drapał.
        - Ja tam czuję się tak samo - oświadczył Dino i wstał. - Muszę się odlać - dodał i
wyszedł.
        - Sam nie wiem, śmiać się czy płakać - powiedział Max. - A w ogóle to chce mi się
rzygać.
        - Nic z tego nie rozumiem. - Tex nawet nie zdawał sobie sprawy, że mówi na głos.
- Po prostu nic z tego nie rozumiem.
        - Hej, Max - zawołał Król. - Może byś tak nastawił wodę na kawę?
        Max odruchowo wyszedł z rondlem po wodę. Kiedy wrócił, włączył maszynkę i
ustawił na niej naczynie. Wracał już na pryczę, gdy nagle zatrzymał się, obrócił i spojrzał
na Króla.
        - O co chodzi, Max? - spytał niepewnie Król.
        Max wpatrywał się w niego bez słowa, a usta drżały mu bezgłośnie.
        - No, co się tak gapisz?
        Raptem Max schwycił rondel i wyrzucił go przez okno.
                                            408
        - Czyś ty na łeb upadł?! - wybuchnął Król. - Przez ciebie jestem cały mokry!
        - Masz pecha - krzyknął Max, wytrzeszczając oczy.
        - Powinienem obić ci za to mordę! Zwariowałeś?
        - Wojna się skończyła! Sam sobie zrób swoją zasraną kawę! - wrzasnął Max, a w
kącikach jego ust pojawiły się banieczki piany.
        Król zerwał się na nogi i stanął wściekły z twarzą pokrytą czerwonymi cętkami.
        - Spieprzaj stąd, zanim ci wsadzę nogę w ryj! - syknął.
        - Spróbuj, tylko spróbuj, ale pamiętaj, że jestem sierżantem! I oddam cię pod sąd
wojenny!
        Max wybuchnął histerycznym śmiechem, a potem nagle śmiech zamienił się w
płacz, rozdzierający płacz, i Max wybiegł z baraku zostawiając po sobie pełne grozy
milczenie.
        - Zwariował sukinsyn - mruknął Król. - Nastaw mi wodę, dobrze, Tex? - powiedział
i usiadł na swoim miejscu w kącie.
        Tex stał w progu, patrząc za Maxem. Obejrzał się powoli.
        - Jestem zajęty - odparł, choć wiele go to kosztowało.
        Króla aż zemdliło. Opanował się jednak i przybrał zaciętą minę.
        - Rzeczywiście - powiedział z ponurym uśmiechem. - Właśnie widzę. - Panująca
w baraku cisza porażała. Król sięgnął po portfel i wyciągnął z niego banknot. - Tu jest
dycha. Przestań być zajęty i pójdź po wodę.
        Nie okazując po sobie niepokoju, obserwował Texa.
        Ale Tex milczał. Wzruszył tylko niespokojnie ramionami i odwrócił głowę.
        - I tak musisz jeść... dopóki to się naprawdę nie skończy - powiedział Król z
pogardą i rozejrzał się po baraku. - Kto chce kawy? - spytał.
        - Ja bym się napił - odezwał się bez skrępowania Dino. Poszedł po rondel, nalał
do niego wody i postawił na maszynce.
        Król upuścił na stół dziesięciodolarowy banknot. Dino spojrzał na pieniądze.
        - Nie, dziękuję - powiedział ochryple, potrząsając głową. - Wystarczy kawa.
        Chwiejnym krokiem przeszedł przez barak wracając na swoje miejsce. Reszta
                                             409
obecnych z zakłopotaniem odwróciła się od Króla, od jego pałających pogardą oczu.
       - Mam nadzieję, sukinsyny, że na wasze szczęście wojna rzeczywiście się
skończyła - powiedział.
       Marlowe opuścił kwaterę komendanta obozu i pośpieszył do baraku Amerykanów.
Odruchowo odpowiadał na pozdrowienia znajomych, czując, że bez przerwy ściąga na
siebie zdumione i pełne niedowierzania spojrzenia. Tak, nawet ja sam w to nie wierzę,
pomyślał. Niedługo znajdę się w domu, będę znowu latać, już niedługo zobaczę się z
ojczulkiem, opijemy to i pośmiejemy się. Z całą rodziną. Boże, ależ to będzie dziwne.
Żyję. Żyję. Udało mi się!
       - Witajcie, chłopaki! - zawołał rozpromieniony wchodząc do baraku.
       - Jak się masz, Peter - przywitał go Tex, zeskakując z pryczy i ściskając mu
serdecznie rękę. - Nie masz pojęcia, stary, jak się ucieszyliśmy, kiedy odwołali strażnika!
       - Co za mistrzowskie niedomówienie - odparł Marlowe ze śmiechem. Amerykanie
otoczyli go i rozczulili serdecznością swoich gratulacji.
       - A co z “górą”? - spytał Dino.
       Marlowe opowiedział im o odprawie u komendanta, a wtedy zlękli się jeszcze
bardziej. Wszyscy z wyjątkiem Texa.
       - Co wy, o co tu się martwić? Najgorsze za nami. Wojna skończona! - oświadczył
z przekonaniem.
       - Pewnie, że skończona - burknął Max, wchodząc do baraku.
       - Cześć, Max, właśnie... - zaczął Marlowe, ale nie dokończył, przerażony wyrazem
jego oczu. - Dobrze się czujesz? - spytał zaniepokojony.
       - A dlaczego miałbym się źle czuć?! - wybuchnął Max. Poszedł prosto do swojej
pryczy i zwalił się na nią. - Co się tak gapicie, do cholery?! Czy jak ktoś traci dobry
humor, to musicie tak od razu wybałuszać gały?
       - Nie denerwuj się - uspokajał go Tex.
       - Dzięki Bogu, niedługo wyjdę z tego szamba - powiedział Max. Twarz miał
szarobrązową, usta mu drżały. - To się odnosi także do was, gnoje!
                                             410
        - Zamknij się, Max!
        - Idź do cholery!
        Max otarł z brody ślinę, sięgnął do kieszeni i wyciągnął zwitek
dziesięciodolarowych banknotów, podarł je z wściekłością i rozrzucił jak konfetti.
        - Co cię, u licha, napadło? - spytał Tex.
        - Nic mnie nie napadło, sukinsynu! Ta forsa jest do niczego.
        - Co?
        - Byłem przed chwilą w sklepie. A tak! Chciałem sobie kupić orzech. Ale ten
cholerny kitajec za nic nie chciał przyjąć tych pieniędzy. Za nic w świecie. Powiedział, że
wszystko, co miał, sprzedał komendantowi. Za weksel. “Rząd angielski zobowiązuje się
wypłacić tyle to a tyle malajskich dolarów!” Za to japońskimi dolarami możesz sobie teraz
dupę podetrzeć, bo tylko do tego się nadają!
        - A to heca, toś nam zabił ćwieka - rzekł Tex. - Jeżeli Chińczycy nie przyjmą tej
forsy, no, to rzeczywiście wyszliśmy na swoje, co, Peter?
        - Właśnie - odparł Marlowe, szczęśliwy, że cieszy się ich przyjaźnią. Uczucia tego
nie zakłócało nawet wrogie spojrzenie Maxa. - Nie macie pojęcia, chłopcy, jak bardzo mi
pomogliście, no, wiecie, wygłupami, żartami... wszystkim.
        - Coś ty, przecież jesteś jednym z nas - rzekł Dino i szturchnął go po
przyjacielsku. - Całkiem niezły z ciebie gość, jak na Anglika!
        - Zaraz po wyjściu stąd powinieneś kopnąć się do Stanów. Kto wie, może nawet
pozwolimy ci zostać Amerykaninem! - powiedział Byron Jones Trzeci.
        - Musisz zobaczyć Teksas, Peter. Jeśli kiedyś trafisz do Stanów, to ten stan
odwiedź koniecznie!
        - Raczej się na to nie zanosi - odparł Marlowe wśród gwizdów i wiwatów. - Ale
obiecuję, że jeśli przyjadę do Stanów, to Teksas odwiedzę na pewno. - Spojrzał w kąt
baraku zajmowany przez Króla. - A gdzie nasz nieustraszony wódz?
        - Zdechł! - oznajmił Max i nieprzyzwoicie zarechotał.
        - Żyje, żyje - wyjaśnił Tex. - Ale tak czy owak umarł.
        Marlowe spojrzał na niego badawczo, potem dostrzegł miny innych i zrobiło mu
                                                411
się nagle bardzo przykro.
        - Czy, waszym zdaniem, trochę nie za nagle? - spytał.
        - Jakie tam nagle - rzekł Max i splunął. - Umarł, i tyle. Robiliśmy na skurwysyna, a
teraz koniec. Umarł, i już.
        - Tak, tylko że kiedy było źle, żywił was, dawał wam pieniądze...
        - Tyraliśmy na to! - wrzasnął Max z taką siłą, że na szyi wystąpiły mu ścięgna. -
Dość się nasłuchałem tego drania! - Jego wzrok spoczął na oficerskiej opasce na
ramieniu Marlowe’a. - I ciebie też, angielski wypierdku! Chcesz mnie pocałować w dupę,
tak jak jego całowałeś?
        - Zamknij dziób, Max - ostrzegł go Tex.
        - Spadaj, ty teksaski pomywaczu!
        Max plunął na Texa. Na drewnianej podłodze pojawiła się strużka śliny.
        Tex poczerwieniał. Rzucił się na Maxa i uderzył go na odlew w twarz. Max wyrżnął
w ścianę, zachwiał się i spadł z pryczy, ale natychmiast poderwał się na nogi, chwycił z
półki nóż i zamachnął się nim na Marlowe’a. Nóż zadrasnął tylko skórę na brzuchu
Anglika, bo Texowi udało się w porę złapać Maxa za rękę. Dino schwycił Maxa za gardło i
cisnął go na pryczę.
        Max uniósł głowę. Twarz mu drgała, a oczy miał wlepione w Marlowe’a. Nagle
wrzasnął i zerwał się z pryczy z wyszczerzonymi zębami i rozcapierzonymi palcami, mio-
tając się nieprzytomnie i młócąc rękami powietrze. Marlowe złapał go za jedną rękę, a
potem wszyscy razem doskoczyli do niego i zaciągnęli z powrotem na pryczę. Kiedy
kopał, wrzeszczał, wyrywał się i gryzł, musiało go trzymać aż trzech ludzi.
        - Odbiło mu! - krzyknął Tex. - Dołóż mu który!
        - Dajcie sznur! - wrzasnął Marlowe, przytrzymując Maxa i wciskając mu
przedramię pod podbródek, tak żeby nie dosięgły go zgrzytające zęby.
        Dino oswobodził jedną rękę i walnął Maxa w szczękę, pozbawiając go
przytomności.
        - Chryste - powiedział do Marlowe’a, kiedy obaj wstali. - Mało brakowało, a by cię
zabił!
                                               412
        - Prędzej - ponaglał Marlowe. - Włóżcie mu coś między zęby, bo sobie język
odgryzie.
        Dino znalazł gdzieś kawałek drewna i wcisnęli go Maxowi między zęby. Potem
związali mu ręce.
        Kiedy go unieruchomili, Marlowe odetchnął z ulgą.
        - Dziękuję, Tex - powiedział. - Gdybyś nie zatrzymał tego noża, byłoby po mnie.
        - Drobiazg. Działałem instynktownie. Co z nim zrobimy?
        - Trzeba wezwać lekarza. Powiemy, że miał atak, i to wszystko. Żadnego noża nie
było - rzekł Marlowe i przyglądając się podrygującemu konwulsyjnie Maxowi, potarł
zadraśnięte miejsce. - Szkoda biedaka!
        - Całe szczęście, że go przytrzymałeś, Tex - powiedział Dino. - Gorąco mi się robi,
jak o tym pomyślę.
        Marlowe spojrzał w kąt zajmowany przez Króla. Sprawiał wrażenie
opustoszałego. Bezwiednie zgiął w łokciu wyleczoną rękę, ciesząc się, że jest zdrowa i
silna.
        - Jak twoja ręka, Peter? - spytał Tex.
        Marlowe długo szukał odpowiednich słów.
        - Po prostu żyje, żyje, nie jest martwa - odparł, po czym obrócił się i wyszedł na
słońce.
        Gdy wreszcie odszukał Króla, zapadał już zmierzch. Król siedział na rozwalonym
palmowym pniaku w północnym ogrodzie warzywnym, na wpół widoczny spoza winorośli.
Wpatrywał się smętnie gdzieś ponad ogrodzenie, udając, że nie usłyszał zbliżającego się
Marlowe’a.
        - Cześć, stary - przywitał go wesoło Marlowe, ale jedno spojrzenie w oczy Króla
odebrało mu całą radość ze spotkania.
        - O co chodzi, panie kapitanie? - spytał Król obraźliwym tonem.
        - Chciałem się z tobą zobaczyć. To wszystko - odparł Marlowe. Przejrzał na
wskroś przyjaciela i było mu go żal.
        - No więc zobaczyłeś mnie. I co? - spytał Król i odwrócił się do niego plecami. -
                                             413
Zjeżdżaj!
        - Jestem twoim przyjacielem, przypominasz sobie?
        - Ja nie mam przyjaciół. Zjeżdżaj!
        Marlowe przykucnął obok pieńka i wydobył z kieszeni dwa papierosy, które mu
jeszcze pozostały.
        - Zapal - powiedział. - Wyobraź sobie, że dostałem je od Shagaty.
        - Sam sobie zapal. Kapitanie!
        Marlowe żałował przez chwilę, że go odnalazł. Ale nie odszedł. Z uwagą przypalił
oba papierosy i podał jednego Królowi. Ten nawet nie drgnął.
        - Weź, bardzo cię proszę.
        Król wytrącił mu papierosa z ręki.
        - Mam w dupie ciebie i twoje papierosy - powiedział. - Chcesz tu zostać? Proszę
bardzo!
        Wstał i ruszył przed siebie. Marlowe przytrzymał go za rękę.
        - Zaczekaj! Przecież to jest najwspanialszy dzień w naszym życiu! Nie psuj go
tylko dlatego, że twoi kumple trochę się zapomnieli.
        - Zabierz tę rękę, bo ci ją wyrwę! - wycedził Król przez zęby.
        - Nie przejmuj się nimi - powiedział Marlowe i słowa same potoczyły mu się z ust.
- Wojna się skończyła i tylko to się liczy. Skończyła się, a myśmy przeżyli. Pamiętasz, jak
stale wbijałeś mi do głowy, żeby dbać o siebie? No i miałeś rację! Udało się! Czy to
ważne, co oni mówią?
        - Mam ich gdzieś! To wcale nie o nich chodzi. I ciebie też mam gdzieś!
        Król wyrwał rękę z uścisku Marlowe’a.
        Marlowe patrzył na niego bezradnie.
        - Do diabła, przecież jestem twoim przyjacielem! Pozwól sobie pomóc - zawołał.
        - Nie potrzebuję twojej pomocy!
        - Wiem. Ale chciałbym, żebyśmy pozostali przyjaciółmi. Posłuchaj - ciągnął z
trudem. - Wrócisz niedługo do domu...
        - Akurat - przerwał mu Król, w uszach szumiała mu krew. - Ja nie mam żadnego
                                              414
domu!
        W liściach szeleścił wiatr. Monotonnie zgrzytały świerszcze. Wokół roiło się od
komarów. W barakach zapalano światła, które rzucały ostre, nierówne cienie, a po
aksamitnym niebie żeglował księżyc.
        - Nie martw się, bracie. Wszystko się ułoży - powiedział ze współczuciem
Marlowe. Widział czający się w oczach Króla lęk, ale tego po sobie nie okazał.
        - Ułoży? - spytał Król, dręczony niepokojem.
        - Tak. - Marlowe zawahał się. - Żałujesz, że to już koniec, prawda?
        - Odczep się. Odczep się, do cholery! - krzyknął Król i usiadł na pniu tyłem do
Marlowe’a.
        - Wszystko będzie dobrze - powtórzył Marlowe. - I pamiętaj, że zawsze masz we
mnie przyjaciela. - Wyciągnął lewą rękę i położył ją na ramieniu Króla. Poczuł, jak ramię
usuwa się gwałtownie. - Dobranoc, bracie. Do jutra - pożegnał go cicho i odszedł
przygnębiony, obiecując sobie w duchu, że jutro, jutro zdoła mu pomóc.
        Król poruszył się na palmowym pniu, zadowolony, że jest sam, a zarazem
przerażony swoją samotnością.
        Pułkownicy Smedly-Taylor, Jones i Sellars z zapałem kończyli ucztę.
        - Wyborne - rzekł Sellars oblizując się.
        Smedly-Taylor wyssał kość, chociaż była już dokładnie oczyszczona z mięsa.
        - Jones, muszę wyrazić panu uznanie - powiedział i czknął. - Co za wspaniałe
zakończenie takiego dnia jak dzisiejszy. Pyszne! Nie ustępuje królikowi! Trochę żylaste i
twarde, niemniej wyśmienite!
        - Nie pamiętam, kiedy ostatni raz coś tak mi smakowało - rzekł Sellars i
zarechotał. - Mięso jest wprawdzie nieco za tłuste, ale mimo to cudowne. - Spojrzał na
Jonesa. - Możesz zdobyć więcej? Udko na głowę to niewiele!
        - Zobaczymy - odparł Jones i wziął w dwa palce ostatnie ziarenko ryżu. Talerz był
pusty i czysty, za to on czuł się bardzo najedzony. - Mieliśmy szczęście, co?
        - Gdzie je zdobyłeś?
                                             415
       - Blakely powiedział mi, że sprzedaje je jakiś Australijczyk. - Jonesowi odbiło się. -
Kupiłem od niego wszystko, co miał. - Spojrzał na Smedly-Taylora. - Szczęście, że miał
pan pieniądze.
       - Tak - mruknął Smedly-Taylor, a potem rozłożył portfel i rzucił na stół trzysta
sześćdziesiąt dolarów. - Starczy jeszcze na sześć. Nie mamy co sobie żałować, prawda,
panowie?
       Sellars spojrzał na banknoty.
       - Jeśli chował pan w zanadrzu aż tyle pieniędzy, dlaczego wcześniej nie wydał
pan choć trochę?
       - Właśnie, dlaczego? - spytał Smedly-Taylor, wstał i przeciągnął się. - Ponieważ
odkładałem je na dzisiejszy dzień! I to wszystko, co mam na ten temat do powiedzenia -
dodał, utkwiwszy w Sellarsie kamienne spojrzenie.
       - Och, człowieku, ani mi się śni ciągnąć pana za język. Po prostu nie pojmuję, jak
pan tego dokonał.
       Jones uśmiechnął się.
       - Trzeba mieć bezpośrednią “wtyczkę” - powiedział. - Słyszałem, że Król o mało
co nie dostał ataku serca!
       - A co ma wspólnego Król z moimi pieniędzmi? - spytał Smedly-Taylor.
       - Nic - odparł niewinnie Jones i zabrał się do przeliczania dolarów. Rzeczywiście,
było ich trzysta sześćdziesiąt, a więc dość, żeby nabyć dwanaście udek rusa ticusa po
trzydzieści dolarów sztuka, a nie, jak sądził Smedly-Taylor, po sześćdziesiąt. Jones
uśmiechnął się pod nosem pomyślawszy, że pułkownika stać na zapłacenie podwójnej
ceny, skoro ma tyle pieniędzy. Ciekaw był, w jaki sposób Smedly-Taylorowi udało się
okraść Króla, wiedział jednak, że pułkownik ma rację, trzymając język za zębami.
Podobnie jak on sam miał rację, zatajając trzy udka rusa ticusa, które z Blakelym
ugotowali potajemnie i zjedli dziś po południu. Blakely zjadł jedno, a on dwa. Tamte dwa
razem z tym, które dopiero co sprzątnął, sprawiły, że poczuł się syty.
       - O mój Boże - powiedział, głaszcząc się po brzuchu. - Chyba nie dałbym rady co
dzień tyle zjeść!
                                            416
       - Przyzwyczaisz się - rzekł Sellars. - Ja jestem jeszcze głodny. Postaraj się,
chłopie, o więcej, dobrze?
       - A może tak roberka? - zaproponował Smedly-Taylor.
       - Znakomicie odparł Sellars. - Kogo weźmiemy na czwartego?
       - Samsona?
       Jones roześmiał się.
       - Byłby niepocieszony, gdyby się dowiedział o mięsie - rzekł.
       - Ile czasu zajmie naszym dotarcie do Singapuru? - spytał Sellars, starając się nie
okazać po sobie niepokoju.
       Smedly-Taylor spojrzał na Jonesa.
       - Kilka dni. Najwyżej tydzień. Jeśli miejscowi Japończycy rzeczywiście złożą broń.
       - Skoro zostawili nam radio, to chyba mają taki zamiar.
       - Oby. Oby tak było.
       Popatrzyli po sobie, zapominając o pożywnym posiłku, zatroskani o przyszłość.
       - Nie martwmy się. Wszystko... wszystko na pewno będzie dobrze - powiedział
Smedly-Taylor bez przekonania. Był przerażony myśląc o Maisie, synach, córce i gubiąc
się w domysłach, czy żyją.
       Tuż przed świtem nad obozem zahuczał samolot. Nikt nie wiedział - aliancki czy
japoński, ale gdy tylko usłyszano silniki, spodziewających się gradu bomb jeńców
ogarnęła panika. Kiedy bomby nie spadły i warkot samolotu ucichł, znów zapanował
blady strach. A może o nas zapomniano? - myśleli. A może nigdy nikt tu się nie zjawi?
Ewart wszedł po omacku do baraku i zbudził Marlowe’a.
       - Peter, ludzie mówią, że ten samolot krążył nad lotniskiem i że ktoś wyskoczył z
niego na spadochronie.
       - Widziałeś to?
       - Nie.
       - Rozmawiałeś z kimś, kto to widział?
       - Nie. Tylko tak mówią - odparł Ewart, starając się ukryć lęk. - Boję się, że jak tylko
                                             417
nasza flota wpłynie do zatoki, Japończycy wpadną w szał.
        - Nic podobnego!
        - Zaszedłem pod kwaterę komendanta. Jest tam cały tłum facetów, którzy ciągle
ogłaszają komunikaty. W ostatnim było, że... - Ewart umilkł na chwilę, nie mogąc dobyć
głosu - ...że liczba ofiar w Hiroszimie i Nagasaki przekracza trzysta tysięcy - ciągnął. -
Podobno ludzie wciąż padają jak muchy. Ta straszna bomba robi coś z powietrzem i
zabija jeszcze przez długi czas. Mój Boże, gdyby taka bomba spadła na Londyn, a ja
miałbym pod sobą obóz taki jak ten, to... to wyrżnąłbym wszystkich do nogi. Słowo
honoru, tak bym właśnie zrobił.
        Marlowe uspokoił go, a potem wyszedł z baraku i skierował się do północnej
bramy. Dniało. W duchu ciągle jeszcze bał się i przyznał Ewartowi rację. Taka straszliwa
bomba to już naprawdę za wiele, myślał. I wtedy nagle pojął wielką prawdę i poczuł
wdzięczność wobec tych, którzy wymyślili ową broń. To ona uratowała Changi od
zapomnienia. O tak, upewnił się, bez względu na skutki, muszę być wdzięczny dwu
pierwszym bombom i ludziom, którzy je skonstruowali. To one sprawiły, że żyję, choć
straciłem już wszelką nadzieję. I choć pochłonęły taką masę ofiar, przez to samo
uratowały życie niezliczonym setkom tysięcy innych ludzi. Naszych. A także ich. I taka
właśnie jest prawda!
        Zauważył, że stoi przed główną bramą. Strzegli jej jak zwykle strażnicy. Zwróceni
byli plecami do obozu, ale nadal ściskali w rękach karabiny. Marlowe przyglądał się im z
ciekawością. Pewien był, że bez wahania oddaliby życie w obronie wczorajszych
wrogów, którymi tak pogardzali.
        Mój Boże, aż się nie chce wierzyć, że tacy potrafią być ludzie.
        Wtem w coraz jaśniejszym świetle poranka dostrzegł zjawę - dziwnego człowieka,
prawdziwego trójwymiarowego człowieka, który nie tylko miał ciało, ale również wyglądał
jak człowiek. Biały człowiek. Ubrany w dziwny zielony mundur, wypucowane buty
lotnicze, beret ze znaczkiem rzucającym oślepiające błyski, u szerokiego pasa miał
pistolet, a na ramionach schludny plecak.
        Przybysz szedł środkiem drogi postukując obcasami, aż znalazł się przed
                                            418
wartownią. Był w stopniu kapitana; z tej odległości Marlowe widział już wyraźnie jego
szarżę. Obcy zatrzymał się przed wartownią, obrzucił strażników piorunującym
spojrzeniem i przemówił:
        - Salutować, gnojki.
        Widząc, że strażnicy tępo wpatrują się w niego, podszedł do najbliższego z nich,
wyrwał mu z rąk karabin z bagnetem, wbił go ze złością w ziemię i powtórzył:
        - Salutować, gnojki.
        Strażnicy popatrzyli na niego z obawą. Wówczas wyciągnął pistolet, wystrzelił
cały magazynek w ziemię tuż przed ich stopami i ponownie rozkazał:
        - Salutować, gnojki.
        Sierżant Awata, Awata zwany Nieustraszonym, cały spocony i drżący zrobił krok
do przodu i ukłonił się. Za jego przykładem ukłonili się pozostali.
        - Tak już lepiej - powiedział kapitan, a potem jednemu po drugim odebrał broń i
cisnął ją na ziemię. - A teraz jazda do wartowni - rozkazał.
        Awata zrozumiał gest jego ręki i polecił strażnikom ustawić się w szeregu. Potem
na jego komendę wszyscy jeszcze raz się ukłonili.
        Kapitan stał i przyglądał się im. W odpowiedzi na ich ukłon przyłożył dłoń do
czapki i znowu powtórzył:
        - Salutować, gnojki.
        Strażnicy ponownie się ukłonili.
        - Dobrze - pochwalił kapitan. - A następnym razem, kiedy powiem: salutować,
macie salutować!
        Awata i pozostali ukłonili się, a kapitan obrócił się i podszedł do barykady z drutu
kolczastego, zagradzającej drogę do obozu.
        Marlowe czując, że oczy przybysza spoczęły na nim i na stojącym obok jeńcu,
drgnął przestraszony i cofnął się. W oczach tych dostrzegł wpierw obrzydzenie, a potem
współczucie.
        - Otwórzcie tę cholerną bramę, gnojki - krzyknął kapitan na strażników.
        Awata pojął, co wskazuje wyciągnięta ręka, wybiegł szybko z wartowni wraz z
                                             419
trzema podwładnymi, by odciągnąć barykadę na bok.
        Kapitan wkroczył do obozu, a kiedy tamci zabrali się do zastawiania drogi
barykadą, krzyknął:
        - Zostawić mi to, do cholery!
        Strażnicy odstąpili od barykady i ukłonili się.
        Marlowe usiłował zebrać myśli. Nie tak to sobie wyobrażał. Zupełnie nie tak. To
się nie mogło dziać naprawdę. Wtem zobaczył tuż przed sobą kapitana.
        - Dzień dobry - odezwał się przybysz. - Nazywam się Forsyth. Kto tu jest
dowódcą?
        Mówił cicho i bardzo łagodnie. Ale Marlowe widział tylko jego oczy, bacznie
oglądające go od stóp do głów.
        O co chodzi? Czy ja źle wyglądam? - zastanawiał się rozpaczliwie. Co mi jest?
Przestraszony, cofnął się o krok.
        - Nie trzeba się mnie bać - powiedział kapitan tubalnym głosem, w którym
brzmiało współczucie. - Wojna skończona. Przysłano mnie tu po to, żeby was dobrze
traktowano.
        Zrobił krok do przodu, ale Marlowe wzdrygnął się, więc się zatrzymał. Potem wyjął
powoli paczkę papierosów. Porządnych, angielskich playersów.
        - Zapali pan? - spytał.
        Kiedy zrobił następny krok, przerażony Marlowe uciekł.
        - Chwileczkę! - krzyknął za nim kapitan, a potem zwrócił się do drugiego jeńca,
ale ten również zrobił w tył zwrot i czmychnął. Wszyscy przed nim uciekali.
        Po raz drugi padł na Changi wielki strach.
        Strach o siebie. Czy jestem normalny? Przecież to tyle czasu, więc czy aby na
pewno normalny? To znaczy, czy mam po kolei w głowie? W końcu to całe trzy i pół roku.
Boże, jak przypomnę sobie, co Van de Velde mówił o impotencji!... Czy jestem zdrów?
Czy się sprawdzę w łóżku? Czy będę mógł...? Przecież w oczach tamtego zobaczyłem
przestrach. Dlaczego? Czy coś ze mną nie tak? Czy ośmielę się go spytać, czy odważę
się?... Czy jestem zdrów?
                                             420
        Wieść o kapitanie dotarła do Króla, kiedy leżał na łóżku pogrążony w myślach. Co
prawda nadal zajmował uprzywilejowany kąt pod oknem, ale miał teraz tyle samo
miejsca co inni, czyli mniej więcej metr na dwa. Kiedy powrócił wczoraj z ogrodu, zastał
łóżko i fotele przesunięte, a przestrzeń, do której miał prawo, zajęły teraz cudze prycze.
Nic na to nie powiedział, jego współtowarzysze także, ale kiedy na nich spojrzał,
pospuszczali oczy.
        Nikt też nie zadbał o jego kolację. Po prostu zjedli ją.
        - O rany - powiedział z roztargnieniem Tex. - Musieliśmy o tobie zapomnieć. Na
przyszłość bądź na miejscu. Każdy odpowiada za swoje żarcie.
        Wobec tego przyrządził sobie na kolację kurę. Oczyścił ją, usmażył i zjadł. To
znaczy zjadł pół, drugą połowę zachowując na śniadanie. Zostały mu już tylko dwie kury.
Pozostałe zjedzono w ciągu ostatnich kilku dni: Król podzielił się mięsem z tymi, którzy
przygotowywali posiłek. Wczoraj chciał coś kupić w obozowym sklepie, ale stos
pieniędzy, które otrzymał za brylant, stracił wszelką wartość. Król miał jeszcze w portfelu
jedenaście amerykańskich dolarów, i te były coś warte, zdawał sobie jednak sprawę, a
myśl o tym przejmowała go dreszczem, że z jedenastu dolarów i dwóch kur nie można
żyć wiecznie.
        Zeszłej nocy mało spał. Udręczony bezsennością ponurych godzin przedświtu,
zebrał się w sobie i skarcił za to, że okazał słabość i głupotę i zachował się nie tak, jak
przystało na Króla. Tylko to miało znaczenie, a nie fakt, że kiedy przechadzał się po
obozie, ludzie nie zauważali go. Brant, Prouty, Samson i cała reszta mijali go, nie odpo-
wiadając na saluty. Tak było ze wszystkimi. Tinker Bell, Timsen, żandarmi, donosiciele i
ci, których zatrudniał -jednym słowem, ludzie, których znał, którym pośredniczył w
sprzedaży, pomagał, dawałjedzenie, papierosy albo pieniądze - wszyscy oni patrzyli na
niego jak na powietrze, jakby w ogóle nie istniał. Gdzie te oczy, nieustannie szpiegujące
każdy jego krok, gdzie nienawiść, która go otaczała, kiedy szedł przez obóz? Nic z tego
nie zostało. Ani oczu, ani nienawiści, ani śladu zainteresowania.
        Wszystko w nim zamierało, kiedy chodził po obozie, wracał do baraku i kładł się
                                             421
na łóżku, jakby był niewidzialnym duchem, a nie człowiekiem z krwi i kości.
       Nicość.
       A teraz słuchał niewiarygodnej opowieści Texa o przybyciu kapitana i wyczuwał
lęk nękający tamtych.
       - O co właściwie chodzi? - spytał. - Coście tak zaniemówili? Przyjechał gość
spoza obozu, i to wszystko.
       Nikt się nie odezwał.
       Nie mogąc znieść tej ciszy, zirytowany Król wstał, ubrał się w najlepszą koszulę,
czyste spodnie, starł pył z wypastowanych butów i nałożył na bakier czapkę. Przed wy-
jściem z baraku zatrzymał się na chwilę w drzwiach.
       - Chyba sobie coś dzisiaj ugotuję - powiedział nie wiadomo do kogo.
       Gdy patrzył po otaczających go twarzach, dostrzegł w nich głód, a w oczach
ledwie skrywaną nadzieję. Zrobiło mu się lżej na sercu i znów poczuł się normalnie.
Przyjrzał się im, dokonując wyboru.
       - Jesteś dzisiaj zajęty, Dino? - spytał wreszcie.
       - Ee, nie. Nie - odparł Dino.
       - Mam nie posłane łóżko i trochę bielizny do uprania.
       - Chcesz... żebym się tym zajął? - spytał Dino, czując się nieswojo.
       - A ty?
       Dino zaklął w duchu, ale na wspomnienie aromatu wczorajszej kury złamał się.
       - Dobra - powiedział.
       - Dziękuję, kolego - rzekł z drwiną Król, ubawiony jego wewnętrzną walką, a
potem odwrócił się i zszedł ze schodów.
       - A... a którą kurę chcesz zjeść? - zawołał za nim Dino.
       - Jeszcze się nad tym zastanowię. Zajmij się tylko łóżkiem i praniem - odparł Król,
nie zwalniając kroku.
       Oparty o framugę drzwi Dino obserwował go, jak idzie w słońcu pod murem
więzienia, a potem skręca za róg.
       - Skurwysyn! - wycedził.
                                             422
        - Złap się za pranie - dociął mu Tex.
        - Odwal się! Jestem głodny.
        - Dałeś się wrobić i gówno będziesz z tego miał, a nie kurę.
        - On będzie jadł dzisiaj kurę - upierał się Dino. - A ja mu w tym pomogę. Jeszcze
się nie zdarzyło, żeby zjadł całą sam i nie dał trochę temu, który mu pomaga.
        - A wczoraj?
        - Wczoraj miał prawo się spienić, bo zabraliśmy mu miejsce.
        Dino myślał o angielskim kapitanie, o domu i swojej dziewczynie, zastanawiając
się, czy na niego czeka, czy też wyszła już za mąż. Pewnie, że wyszła, odpowiedział
sobie ponuro w myślach. Nikogo już nie zastanę. Do diabła, jak ja sobie znajdę robotę?
        - Tak było kiedyś. Założę się, że sukinsyn ugotuje kurę i zje ją, a my będziemy
tylko na to patrzeć - mówił Byron Jones Trzeci, ale myślał o czym innym. O domu. Niech
skonam, jeśli tam wrócę, przysięgał sobie. Muszę znaleźć samodzielne mieszkanie.
Jasne. Tylko skąd, u licha, wezmę forsę?
        - A jeśli nawet, to co? - spytał Tex. - Zostało nam dwa, może trzy dni do wyjazdu.
        A potem do domu, do Teksasu, pomyślał. Czy uda mi się wrócić do starej pracy?
Gdzie ja się podzieję? Czym będę płacił? A co będzie, jak pójdę z dziewczyną do łóżka?
        - To co z tym Anglikiem, Tex? Uważasz, że powinniśmy do niego pójść i pogadać?
        - Owszem. Ale nie teraz, później albo jutro. Musimy się oswoić z tą myślą - odparł
Tex, opanowując dreszcz niepokoju. - Kiedy na mnie spojrzał... miał taką minę, jakby
patrzał na... cyrkowego dziwoląga! Kurczę blade, czy aż tak ze mną źle? Przecież chyba
wyglądam normalnie, no nie?
        Wszyscy przyjrzeli mu się, starając się zobaczyć w nim to, co dostrzegł przybysz.
Ale wciąż widzieli tylko Texa takiego, jakiego znali od trzech i pół roku.
        - Dla mnie wyglądasz normalnie - zawyrokował Dino. - Jeżeli ktoś tu jest
cudakiem, to właśnie on. Prędzej bym skonał, niż skakał sam jeden na Singapur między
tych wszystkich Japońców. Szkoda gadać! To on jest nienormalny.
        Król szedł pod więziennym murem, rozmawiając sam ze sobą. Ależ z ciebie
                                                423
cymbał. Czym się tak właściwie przejmujesz? Świat się kręci i dobra jest. Jasne, że tak.
Wciąż jesteś Królem. Wciąż tylko ty jeden wiesz, jak sobie radzić.
       Zsunął czapkę zawadiacko na ucho i przypomniawszy sobie Dina zaśmiał się. Nie
ma co, drań będzie klął i martwił się, czy dostanie kurę, wiedząc, że wcisnąłem mu
robotę. Pies go trącał, niech się męczy, pomyślał radośnie.
       Przekroczył ścieżkę biegnącą między dwoma barakami. Zgromadziły się przy nich
grupki mężczyzn. Zamarli w bezruchu, spoglądali na północ, w stronę bramy. Król
obszedł następny barak i zobaczył odwróconego tyłem przybysza. Stał na środku
pustego placu i oszołomiony rozglądał się dookoła. Widząc, jak oficer podchodzi do kilku
jeńców i jak tamci się wycofują, Król zaśmiał się szyderczo.
       Dom wariatów, pomyślał cynicznie. Istny dom wariatów. Czego tu się bać?
Przecież to tylko kapitan. Tak, bez pomocnika nie da sobie rady. Ale czego on taki
wystraszony? Tego już zupełnie nie rozumiem!
       Przyśpieszył kroku, choć nadal szedł bezszelestnie.
       - Dzień dobry, panie kapitanie - rzekł dobitnie i zasalutował.
       Zaskoczony kapitan Forsyth obrócił się gwałtownie.
       - Och! Dzień dobry - powiedział i odetchnął z ulgą. - Bogu dzięki, że jest tu ktoś
normalny. - Zorientował się, co powiedział, i dodał: - Ach, przepraszam. Nie chciałem...
       - Nie szkodzi - odparł uprzejmie Król. - W takim miejscu każdemu może odbić.
Chłopie, nie ma pan pojęcia, ile pan nam sprawił radości. Witamy w Changi!
       Forsyth uśmiechnął się. Był znacznie niższy od Króla, za to masywny jak czołg.
       - Dziękuję. Nazywam się Forsyth. Wysłano mnie, żebym zajął się obozem, aż
do przybycia floty.
       - A kiedy przypłyną?
       - Za sześć dni.
       - Nie mogliby się pośpieszyć?
       - Takie sprawy zawsze wymagają czasu - rzekł Forsyth i wskazał najbliższy barak.
- Co jest z tymi ludźmi? Zachowują się tak, jakbym był trędowaty.
       Król wzruszył ramionami.
                                            424
        - Pewnie są tak zaskoczeni, że nie mogą dojść do siebie - odparł. - Nie wierzą
jeszcze własnym oczom. Wie pan, jak to jest z niektórymi. W końcu to kawał czasu.
        - No tak, oczywiście - rzekł powoli Forsyth.
        - To idiotyzm, żeby aż tak się pana bać - ciągnął Król i znów wzruszył ramionami. -
Ale to ich sprawa, takie jest życie.
        - Jesteście Amerykaninem?
        - Tak. Jest nas tu dwudziestu pięciu. To znaczy, żołnierzy i oficerów. Naszym
dowódcą jest kapitan Brough. Zestrzelono go w czterdziestym trzecim nad górami. Chce
pan się z nim zobaczyć?
        - Oczywiście.
        Forsyth był śmiertelnie zmęczony. Zadanie to powierzono mu cztery dni temu w
Birmie. Oczekiwanie, przelot, skok ze spadochronem, droga do wartowni i niepokój o to,
co tu zastanie, jak zachowają się Japończycy i jak, do diabła, wypełni rozkazy - wszystko
to prześladowało go w snach i spędzało sen z powiek. No i co, przyjacielu, myślał. Sam
prosiłeś o to zadanie, dostałeś je, więc rób, co do ciebie należy. W końcu pierwszą próbę
przy bramie przeszedłeś pomyślnie. Stanąłeś, idioto, jak słup i w kółko powtarzałeś
jedno: “Salutować, gnojki”.
        Z miejsca, gdzie stał, widział gromadki wpatrujących się w niego mężczyzn,
wyglądających z okien i drzwi, zza węgłów i z cieni. Milczeli.
        Forsyth widział też biegnącą środkiem obozu drogę, a w oddali latryny.
Obejmował wzrokiem dziesiątki baraków, a w nozdrza wdzierał mu się smród potu, pleśni
i moczu. Gdziekolwiek się obrócił, wszędzie dostrzegał żywe trupy - szkielety w
łachmanach, w przepaskach na biodrach, w sarongach - same obleczone w skórę kości.
        - Dobrze się pan czuje? - spytał troskliwie Król. - Bo nie wygląda pan najlepiej.
        - Czuję się dobrze. Kim są ci nieszczęśnicy?
        - To paru naszych - odparł Król. - Oficerowie.
        - Co takiego?
        - Tak, oficerowie. Coś się w nich panu nie podoba?
        - Mówicie, że ci ludzie to oficerowie?
                                             425
        - Tak jest. Wszystkie te baraki należą do oficerów. A w tamtych mniejszych, które
stoją rzędem, mieszka “góra”, majorzy i pułkownicy. W barakach na południe od
więzienia mieszka około tysiąca Australijczyków i dżemoja... i Anglików. A w więzieniu
jest ich jakieś siedem, osiem tysięcy. Sami żołnierze.
        - Czy wszyscy są w takim stanie?
        - Nie rozumiem, panie kapitanie.
        - Czy wszyscy tak wyglądają, tak są ubrani?
        - Tak - potwierdził Król i roześmiał się. - Rzeczywiście, kiedy im się przyjrzeć,
można ich wziąć za zgraję żebraków. Jakoś nigdy nie przyszło mi to do głowy.
        W tym momencie zauważył, że Forsyth bacznie mu się przygląda.
        - O co chodzi? - spytał, gubiąc gdzieś swój uśmiech.
        Zewsząd obserwowali ich jeńcy, a wśród nich Peter Marlowe. Ale wszyscy
trzymali się z daleka, wciąż zadając sobie pytanie, czy naprawdę widzą Króla
rozmawiającego z człowiekiem, który ma u pasa pistolet i wygląda naprawdę jak
człowiek.
        - Dlaczego tak bardzo różnicie się od nich? - spytał Forsyth.
        - Nie rozumiem, panie kapitanie.
        - Jesteście porządnie ubrani, a tamci mają na sobie łachmany.
        Na twarzy Króla znów pojawił się uśmiech.
        - Bo ja dbałem o swoje ubranie. A oni chyba nie - odparł.
        - Jesteście, jak widzę, w niezłej formie.
        - Nie w takiej, jak bym chciał, ale owszem, trzymam się dobrze. Chce pan, żebym
pana oprowadził po obozie? Właśnie pomyślałem, że przyda się panu ktoś do pomocy.
Mógłbym skrzyknąć paru chłopców, zorganizować oddział. O zaopatrzeniu w obozie
szkoda nawet mówić. Ale w garażu stoi ciężarówka. Moglibyśmy pojechać do Singapuru i
skombinować...
        - Jak to jest, że najwyraźniej stanowicie tu wyjątek? - przerwał mu Forsyth,
wyrzucając z siebie słowa jak pociski.
        - Słucham?
                                              426
       Forsyth wskazał palcem wprost na obóz.
       - Na tych paruset ludzi, których tu widzę, tylko wy jesteście ubrani - powiedział. -
Gdzie spojrzę, widzę ludzi wychudzonych jak szczapy, tylko wy - tu obrócił się i spojrzał
twardo na Króla - wy jeden trzymacie się dobrze.
       - Niczym się od nich nie różnię. Miałem tylko głowę na karku. I szczęście.
       - W takim piekle nie ma miejsca na szczęście czy pech!
       - Ależ jest - sprzeciwił się Król. - A poza tym, to nic złego dbać o ubranie, o to,
żeby nie wyjść z formy. Człowiek musi o sobie myśleć. To nie zbrodnia!
       - Owszem, to nie zbrodnia - odparł Forsyth. - Pod warunkiem, że nie dzieje się to
cudzym kosztem! Gdzie jest kwatera komendanta obozu? - warknął.
       - Tam. - Król wskazał kierunek. - W pierwszym rzędzie tamtych baraczków.
Naprawdę nie wiem, co pana ugryzło. Chciałem pomóc. Myślałem, że przyda się ktoś,
kto wprowadziłby pana w sytuację...
       - Nie potrzebuję waszej pomocy, kapralu! Jak nazwisko?
       Król żałował, że zadał sobie tyle trudu. Kurwa mać, pomyślał z wściekłością,
chcesz komuś pomóc, no to masz!
       - Król, panie kapitanie - odparł.
       - Możecie odmaszerować, kapralu. Zapamiętam was sobie. I wiedzcie, że
postaram się jak najszybciej zobaczyć z kapitanem Broughem.
       - A to dlaczego?
       - Dlatego, że jesteście wysoce podejrzani - odparł ostro Forsyth. - Chcę wiedzieć,
dlaczego w przeciwieństwie do innych tak dobrze wyglądacie. Żeby utrzymać się w takim
obozie w formie, trzeba mieć pieniądze, a niewiele mogło być sposobów ich zdobycia.
Bardzo niewiele. Na przykład, donosicielstwo! Po drugie, handel lekarstwami lub
żywnością...
       - Nie mam zamiaru wysłuchiwać tych bredni...
       - Odmaszerować, kapralu! I pamiętajcie, że osobiście się wami zajmę!
       Z największym trudem Król powstrzymał się, żeby nie dać mu w zęby.
       - Odmaszerować - powtórzył Forsyth i wysyczał: - Zejdźcie mi z oczu!
                                             427
       Król zasalutował i odszedł oślepiony wściekłością.
       - Witaj - rzekł Marlowe, zachodząc mu drogę. - Boże, chciałbym mieć tyle odwagi
co ty.
       Król oprzytomniał.
       - Czołem, panie kapitanie - wychrypiał i nie zatrzymując się zasalutował.
       - O mój Boże, Radża, co się stało?
       - Nic. Tylko... nie mam ochoty na rozmowę.
       - Dlaczego? Jeżeli czymś cię uraziłem albo masz mnie dość, to powiedz. Proszę
cię.
       - Pan nie ma z tym nic wspólnego - odparł Król i zmusił się do uśmiechu, choć
wszystkie jego myśli zagłuszało pytanie: Jezu, co ja takiego zrobiłem? Karmiłem drani,
pomagałem im, a teraz traktują mnie jak powietrze.
       Obejrzał się i zobaczył, jak Forsyth idzie między barakami, a potem znika. A ten?
Ten bierze mnie za donosiciela, pomyślał z udręką.
       - Co ci powiedział? - spytał Marlowe.
       - Nic. Chcę... muszę... coś dla niego zrobić.
       - Jestem twoim przyjacielem. Pozwól sobie pomóc. Czy nie wystarcza ci, że
jestem z tobą?
       Ale Król pragnął tylko jednego - ukryć się. Forsyth i cała reszta pozbawili go
władzy. Wiedział, że jest stracony. A brak władzy napawał go przerażeniem.
       - No, to na razie - bąknął, zasalutował i oddalił się pośpiesznie... Jezu - łkał w
duchu - spraw, żeby mnie poznawano. Błagam cię, spraw, żeby mnie poznawano.
       Nazajutrz nad obozem zahuczał samolot. Z jego wnętrza wyleciały zrzuty. Część
z nich spadła na teren obozu. Tych, które spadły poza ogrodzenie, nie próbowano nawet
odszukać. Nikt nie opuszczał Changi, tu było najbezpieczniej. Przecież mogła to być
pułapka. Roiło się od much. Kilku jeńców zmarło.
       Kolejny dzień. Nad lądowiskiem zaczęły krążyć samoloty. Do obozu wkroczył
angielski pułkownik, a wraz z nim doktorzy i sanitariusze. Przywieźli ze sobą lekarstwa.
                                            428
Nadlatywały i lądowały coraz to nowe samoloty.
       Ni stąd, ni zowąd zawyły w obozie jeepy, zjawili się potężni mężczyźni z cygarami
w zębach i czterej lekarze. Byli to Amerykanie. Wpadli do obozu, pokłuli swoich
współziomków igłami, napoili świeżym sokiem pomarańczowym, nakarmili, nawtykali im
papierosów i wyściskali ich - swoich chłopców, swoich bohaterów. A potem wsadzili
wszystkich do jeepów i podwieźli do głównej bramy Changi, gdzie czekała ciężarówka.
       Marlowe przyglądał się temu zaskoczony. Przecież oni nie są bohaterami, myślał
ze zdumieniem. Ani my. My przegraliśmy. Przegraliśmy wojnę, naszą wojnę. Tak czy nie?
A więc jacy z nas bohaterowie? Jacy?
       Gdy głowa pękała mu od sprzecznych myśli, dostrzegł Króla, swojego przyjaciela.
Przez te wszystkie dni szukał okazji, żeby z nim porozmawiać, ale ilekroć się spotykali,
Król zbywał go powtarzając, że później, że teraz jest zajęty. A kiedy przyjechali
Amerykanie, zupełnie już nie było czasu na rozmowę.
       Marlowe stał więc przy bramie w tłumie gapiów, przyglądając się przygotowaniom
Amerykanów do odjazdu. Pragnął pożegnać się ze swoim przyjacielem. Czekał cierpliwie
na sposobność, kiedy będzie mógł mu podziękować za uratowanie ręki i za chwile
wspólnej radości.
       Pośród gapiów był również Grey.
       Przy ciężarówce stał zmęczony Forsyth. Wyciągnął rękę z listą.
       - Oryginał dla pana, majorze - powiedział do Amerykanina. - Pańscy ludzie są tu
spisani według stopnia, rodzaju służby i numeru identyfikacyjnego.
       - Dziękuję - odparł major, przysadzisty spadochroniarz o wydatnych szczękach.
Podpisał dokument i zwrócił pięć kopii. - Kiedy zjawi się reszta waszych? - spytał.
       - Za parę dni.
       Major rozejrzał się i wzdrygnął.
       - Z tego, co widzę, przydałaby się panu pomoc.
       - Czy przypadkiem nie ma pan na zbyciu leków?
       - Ależ mam. W naszym samolocie jest ich mnóstwo. Wie pan co? Jak tylko
wyprawię w drogę naszych chłopców, przywieziemy panu to wszystko jeepami. Zostawię
                                            429
panu lekarstwa i dwóch sanitariuszy do czasu, aż dotrą tu wasi.
        - Dziękuję - rzekł Forsyth i potarł twarz, usiłując odpędzić znużenie. - Bardzo nam
się przydadzą. Pokwituję panu odbiór lekarstw. Władze będą honorowały mój podpis.
        - Żadnych papierzysk. Potrzebuje pan lekarstw, to je pan dostanie. Po to przecież
są - powiedział major i odwrócił się. - Dobra, sierżancie, każcie im wsiadać do ciężarówki
- zawołał.
        Podszedł do jeepa i przyjrzał się noszom umocowanym przez sanitariuszy.
        - I co pan na to, doktorze? - spytał.
        - Do domu dojedzie - rzekł doktor, odrywając wzrok od nieprzytomnego
mężczyzny, starannie skrępowanego kaftanem bezpieczeństwa. - Ale to wszystko.
Zwariował na dobre.
        - Pechowiec - powiedział major znużonym głosem i zrobił na liście znaczek przy
nazwisku Maxa. - To niesprawiedliwe - dodał i ściszył głos. - A co z resztą?
        - Niedobrze. Najczęściej ucieczka przed rzeczywistością. Lęk przed przyszłością.
A fizycznie tylko jeden z nich jest w jakim takim stanie. Nie mogę pojąć, jak oni to
wytrzymali. Był pan w więzieniu?
        - Oczywiście. Zajrzałem tam na chwilę. To mi w zupełności wystarczyło.
        Przygnębiony Marlowe obserwował ruch przy bramie. Czuł, że jest nieszczęśliwy
nie tylko z powodu odjazdu przyjaciela. Chodziło o coś więcej. Było mu smutno, bo
odjeżdżali Amerykanie. Miał wrażenie, że poniekąd należy do nich. Absurdalne, bo
przecież byli obcokrajowcami. A jednak przebywając wśród nich nie czuł się obco. Czy to
zazdrość? - zastanawiał się w duchu. Nie, to nie to. Nie wiem czemu, ale czuję się tak,
jakby oni jechali do domu, a mnie zostawiali.
        Kiedy wydano rozkazy i Amerykanie zaczęli wdrapywać się na ciężarówkę,
Marlowe podszedł nieco bliżej. Brough, Tex, Dino, Byron Jones Trzeci i cała reszta, we
wspaniałych, nowych, sztywnych mundurach, wydawali się przywidzeniem. Wszyscy
mówili, pokrzykiwali, śmiali się. Tylko Król stał nieco z boku. Sam.
        Marlowe ucieszył się, że przyjaciel znów jest wśród swoich, i życzył mu w duchu,
żeby doszedł do siebie, jak tylko ruszy w drogę.
                                              430
        - Wsiadać, chłopcy.
        - Jazda, wsiadać na ciężarówkę.
        - Następny przystanek: Ameryka!
        Grey nie zdawał sobie sprawy, że stoi tuż obok Marlowe’a.
        - Podobno mają samolot, którym polecą prosto do Stanów - powiedział, patrząc
na ciężarówkę. - Specjalny samolot, wyłącznie do ich dyspozycji. Czy to możliwe? Dla
takiej garstki żołnierzy i paru młodszych oficerów?
        Marlowe do tej pory również nie zdawał sobie sprawy z obecności Greya.
Przyjrzał mu się teraz z pogardą.
        - Jak przyjdzie co do czego, zaraz wychodzi z pana cholerny snob - powiedział.
        Grey gwałtownie odwrócił głowę.
        - Ach, to pan - wycedził.
        - Tak - odparł Marlowe i skinął głową na ciężarówkę. - Oni nie dzielą ludzi na
gorszych i lepszych, więc dają samolot wyłącznie do ich dyspozycji. I to właśnie jest
wspaniałe.
        - Nie powie pan chyba, że klasy posiadające zrozumiały wreszcie...
        - Zamknij się pan! - warknął Marlowe i czując, że rośnie w nim gniew, odsunął się
od Greya.
        Przy ciężarówce stał sierżant, potężny mężczyzna z naszywkami na rękawie i nie
zapalonym cygarem w zębach, który cierpliwie powtarzał:
        - Jazda! Wsiadać, wsiadać!
        Nie wsiadł jeszcze tylko Król.
        - Wsiadać, jak rany Boga! - warknął sierżant.
        Król ani drgnął. Sierżant zniecierpliwionym gestem rzucił cygaro i dźgając palcem
powietrze, krzyknął:
        - Ej, wy! Kapralu! Ruszcie tyłek, do jasnej cholery!
        Król ocknął się z odrętwienia.
        - Tak jest, panie sierżancie. Przepraszam, panie sierżancie.
        Potulnie wdrapał się na tył ciężarówki i stanął tam, choć wszyscy inni siedzieli.
                                              431
Otoczony był zewsząd przez rozgadanych, podnieconych żołnierzy i tylko do niego nikt
się nie odzywał. Nie zauważali go. Musiał przytrzymać się bocznej ścianki, bo
ciężarówka właśnie ruszyła, wzbijając w powietrze kurz Changi.
        Marlowe rzucił się raptownie do przodu i podniósł rękę, żeby pomachać
przyjacielowi na pożegnanie. Ale Król nie obejrzał się. Nie robił tego nigdy.
        I wtedy nagle, tam, przy głównej bramie Changi, Marlowe poczuł się straszliwie
samotny.
        - Warto było to zobaczyć - powiedział z satysfakcją Grey.
        - Niech pan stąd lepiej odejdzie, zanim zrobię panu coś złego - naskoczył na
niego Marlowe.
        - Przyjemnie było słyszeć, jak mu mówią: ,,Ej, wy! Kapralu! Ruszcie tyłek, do
jasnej cholery!” - Oczy Greya błysnęły nienawistnie. - Dobrze mu tak, łobuzowi.
        Ale Marlowe pamiętał Króla tylko takim, jakim był naprawdę. Prawdziwy Król nie
odpowiadał potulnie: “Tak jest, panie sierżancie”. To nie był Król. To był inny człowiek,
wydarty z łona Changi, człowiek, którego Changi tak długo hołubiło.
        - Dobrze mu tak, złodziejowi - dodał Grey z premedytacją.
        Marlowe zacisnął lewą, zdrową pięść.
        - Ostrzegałem pana - powiedział, po czym walnął go w twarz. Grey zatoczył się do
tyłu, ale nie stracił równowagi i rzucił się na Marlowe’a. Zaczęli się bić. Nagle znalazł się
przy nich Forsyth.
        - Dość - rozkazał. - Do diabła, o co się bijecie?
        - O nic - odparł Marlowe.
        - Puszczaj pan - rzekł Grey i wyrwał rękę z uścisku Forsytha. - Z drogi!
        - Jeszcze raz któryś z was narozrabia, a dostanie areszt domowy - ostrzegł
Forsyth i z przerażeniem stwierdził, że ma przed sobą dwu kapitanów. - Jak wam nie
wstyd, panowie, awanturować się jak zwykli żołnierze! Już was tu nie ma. Na miłość
boską, przecież wojna się skończyła!
        - Czyżby?
        Grey obrzucił Marlowe’a groźnym spojrzeniem i odszedł.
                                              432
        - O co wam poszło? - spytał Forsyth.
        Marlowe patrzył w dal. Nie było już widać ciężarówki.
        - I tak by pan nie zrozumiał - odparł i odwrócił się.
        Forsyth obserwował go, dopóki nie znikł mu z oczu. Masz rację, i to jaką rację,
pomyślał bezsilnie. Każdy z was jest dla mnie niepojętą zagadką.
        Zawrócił w stronę bramy. Jak zwykle stały tam milczące .grupki mężczyzn,
wpatrujących się w przestrzeń za drutami. I jak zwykle brama była strzeżona. Ale teraz
strzegli jej oficerowie, a nie Japończycy i Koreańczycy. W dniu, kiedy tu przybył, zwolnił
ich i wystawił straż złożoną z oficerów, by strzegli obozu i nie wypuszczali żołnierzy na
zewnątrz. Ale straż okazała się zbędna, bo nikt nie próbował uciekać. Nic z tego nie
rozumiem, zwierzał się sobie zmęczony. To wszystko nie ma sensu. A zresztą tu
wszystko jest na opak.
        I wtedy dopiero uświadomił sobie, że nie zameldował o tym podejrzanym
amerykańskim kapralu. Musiał myśleć o tylu rzeczach naraz, że zupełnie mu to wyleciało
z głowy. Zły był na siebie, że jest już na to za późno. Ale potem przypomniał sobie, że
przecież wróci do obozu amerykański major. Świetnie, pomyślał. Powiem mu o tamtym. A
on już sobie z nim poradzi.
        W dwa dni później zjechali do obozu nowi Amerykanie. Przyjechał też prawdziwy
amerykański generał. Otaczał go rój fotografów, sprawozdawców wojennych i
adiutantów. Zaprowadzono generała do baraczku komendanta obozu. Wezwano tam też
Marlowe’a, Maca i Larkina. Generał wziął słuchawkę udając, że słucha radia.
        - Proszę się nie ruszać, panie generale!
        - Jeszcze tylko jedno ujęcie, panie generale!
        Marlowe’a ustawiono z przodu i kazano mu pochylić się nad radiem, tak jakby
właśnie objaśniał generałowi jego konstrukcję.
        - Nie tak, niech pan się zwróci twarzą do nas. O tak, i niech pan da do światła te
chude ręce. Teraz może być.
        Tej nocy po raz trzeci i ostatni padł na mieszkańców Changi strach, i to strach
                                              433
najsilniejszy. Przed tym, co przyniesie jutro.
        Teraz już całe Changi wiedziało, że wojna skończyła się naprawdę. Że trzeba
będzie spojrzeć w oczy przyszłości. Przyszłości poza Changi. Przyszłości zaczynającej
się od dziś. Od dziś!
        Ludzie z Changi pozamykali się w sobie, bo poza sobą nie było dokąd się udać
ani gdzie się schronić. Ale tam czyhało na nich przerażenie.
        Do portu w Singapurze wpłynęła aliancka flota. Do Changi zjeżdżało coraz więcej
obcych.
        I wtedy zaczęło się wypytywanie:
        - Nazwisko, stopień, numer identyfikacyjny, jednostka?
        - Gdzie pan walczył?
        - Kto umarł?
        - Kogo zabito?
        - A przypadki okrucieństwa? Ile razy pana bito? Kogo na pana oczach zakłuto
bagnetem?
        - Nikogo? Niemożliwe. Niech pan się zastanowi. Wytęży pamięć. Przypomni
sobie. Ile osób zginęło? Na statku? Trzy, cztery, pięć? Dlaczego? Kto tam był?
        - Ilu zostało z pana jednostki? Dziesięciu? Z całego pułku? Dobrze, to już coś. No,
a jak zginęli pozostali? Tak, ze szczegółami!
        - Aha, więc widział pan, jak zakłuto ich bagnetami?
        - Przełęcz Trzech Pagód? Aha, tory kolejowe! Tak. Już o tym wiemy. Co pan
mógłby dodać? Ile dostawaliście jedzenia? Środki znieczulające? No tak, oczywiście,
przepraszam, zapomniałem. Cholera?
        - Tak, mam już dokładne informacje o obozie numer trzy. A obóz numer
czternaście? Ten na granicy birmańsko-syjamskiej? Zdaje się, że umarło tam tysiące
ludzi?
        Obcy nie tylko pytali, ale również komentowali. Mieszkańcy Changi słyszeli, jak
szepcą do siebie ukradkiem:
                                              434
        - Widziałeś tamtego? O rany, to niemożliwe! On chodzi nago! W obecności
wszystkich!
        - A spójrz tam! Któryś załatwia się na oczach ludzi! Rany boskie, on nie używa
papieru! Podmywa się wodą! Kurczę, inni też!
        - Popatrz tylko na tę brudną pryczę! Chryste Panie, tu wszystko chodzi od
pluskiew.
        - Na jakie dno się stoczyły te świnie... Gorsi od bydląt!
        - Powinni siedzieć w domu wariatów! Pewnie, że to żółtki z nimi to zrobiły, ale
mimo to byłoby bezpieczniej trzymać ich pod kluczem. Przecież oni nie odróżniają dobra
od zła!
        - Przyjrzyj się tylko, jak pożerają to świństwo! Boże święty, i dawaj takim chleb i
ziemniaki, kiedy oni chcą jeść tylko ryż!
        - Muszę wrócić na okręt. Nie mogę się doczekać, żeby sprowadzić tu kumpli.
Takie coś widzi się tylko raz w życiu.
        - No, a pielęgniarki, które tu spacerują! Te to dopiero ryzykują.
        - Bzdura, nic im nie grozi. Widziałem tu sporo dziewczyn, które przychodzą sobie
popatrzeć. O kurczę, co za szprota!
        - To obrzydliwe, jak oni na nie patrzą.
        Obcy nie tylko zadawali pytania i wygłaszali komentarze, ale również udzielali
odpowiedzi.
        - A, kapitan Marlowe? Tak, dostaliśmy telegraficzną odpowiedź z admiralicji.
Kapitan Marlowe, Królewska Marynarka Wojenna. Niestety, pański ojciec nie żyje. Zginął
pod Murmańskiem. Dziesiątego września czterdziestego trzeciego roku. Bardzo mi
przykro. Następny!
        - A, kapitan Spence? Tak. Mamy dla pana dużo listów. Są do odebrania w
wartowni. No tak. Pańska... pańska żona i dziecko zginęli podczas nalotu na Londyn. W
styczniu tego roku. Bardzo mi przykro. To był V2. Straszne. Następny!
        - Podpułkownik Jones? Tak, panie pułkowniku. Odjeżdża pan jutro pierwszym
transportem. Pojadą wszyscy wyżsi oficerowie. Szczęśliwej podróży! Następny!
                                              435
        - Major McCoy? Ach tak, dowiadywał się pan o żonę i syna. Zaraz sprawdzę.
Płynęli ,,Empress of Shorpshire”, tak? Statkiem, który wypłynął z Singapuru dziewiątego
lutego czterdziestego drugiego? Niestety, nic nie wiemy poza tym, że został zatopiony
gdzieś u wybrzeży Borneo. Podobno niektórzy się uratowali, ale czy to prawda i gdzie
teraz przebywają, nie wie nikt. Musi się pan uzbroić w cierpliwość! Dowiadujemy się, że
obozy jenieckie są wszędzie, na Celebes, na Borneo... Musi pan cierpliwie czekać.
Następny!
        - A, pułkownik Smedly-Taylor? Bardzo mi przykro, panie pułkowniku, mam dla
pana złe wiadomości. Pańska żona zginęła podczas nalotu. Dwa lata temu. Najmłodszy
syn, major lotnictwa P.R. Smedly-Taylor, przepadł bez wieści w czterdziestym czwartym
nad terytorium Niemiec. Pański syn John przebywa obecnie w Berlinie z wojskami
okupacyjnymi. Oto jego adres. Stopień? Podpułkownik. Następny!
        - Pułkownik Larkin? Australijczycy są przyjmowani gdzie indziej. Następny!
        - Kapitan Grey? No tak, to trudna sprawa. Widzi pan, zgłoszono, że poległ pan w
czterdziestym drugim. Niestety, pańska żona wyszła powtórnie za mąż... Jest... mmm...
Oto jej aktualny adres. Nie orientuję się, panie kapitanie. Musi pan się dowiedzieć w
biurze radcy prawnego. Przykro mi, ale kwestie prawne to nie moja branża. Następny!
        - Kapitan Ewart? Tak, przypominam sobie. Pułk Malajski? Owszem, z
przyjemnością zawiadamiam pana, że pańska żona i troje dzieci są zdrowe i bezpieczne.
Przebywają w obozie Cha Song w Singapurze. Tak, będzie pan mógł odjechać dziś po
południu. Słucham? Trudno mi powiedzieć. W notatce jest mowa o trojgu, a nie dwojgu
dzieciach. Może to jakaś pomyłka. Następny!
        Coraz więcej jeńców chodziło się kąpać w morzu. Ale nadal wszystko na zewnątrz
ogrodzenia budziło lęk i kąpiący się oddychali z ulgą, wróciwszy do obozu. Sean także
wybrał się nad morze. Szedł na plażę wraz z innymi, niosąc w ręku zawiniątko. Kiedy
grupa dotarła na brzeg morza, Sean odwrócił się tyłem, a wtedy prawie wszyscy zaczęli
się wyśmiewać i szydzić ze zboczeńca, który nie chciał się rozebrać jak reszta.
        - Pedzio!
                                            436
        - Parowa!
        - Pedał!
        - Ciota!
        Uciekając od szyderstw, Sean ruszył brzegiem, aż znalazł zaciszne, odludne
miejsce. Zdjął szorty i koszulę, założył wieczorowy sarong, pas, pończochy, wypchany
stanik, uczesał się i umalował. Niezwykle starannie. A potem dziewczyna wstała, pewna
siebie i szczęśliwa. Włożyła pantofle na wysokich obcasach i weszła w morze.
        Morze przyjęło ją i ukołysało do snu. Z czasem wchłonęło jej ubranie, jej ciało i
wszelki po niej ślad.
        W progu baraku Marlowe’a stanął jakiś major. Bluzę miał pokrytą baretkami.
Wyglądał bardzo młodo. Rozejrzał się po leżących, przebierających się, szykujących pod
prysznic plugawcach. Jego wzrok spoczął na Marlowie.
        - Czego pan tak się gapi, do cholery! - wrzasnął Marlowe.
        - A pan niech się tak do mnie nie odzywa! Jestem majorem i...
        - Może pan sobie być nawet Jezusem Chrystusem, gówno mnie to obchodzi.
Jazda stąd! Jazda!!!
        - Baczność! Oddam pana pod sąd wojenny! - krzyknąt major. Oczy wychodziły mu
z orbit, oblewał się potem. - Jak panu nie wstyd? Oficer w spódnicy...
        - To jest sarong...
        - To jest spódnica! Chodzi pan półnagi i do tego w spódnicy! Wy, z obozu,
myślicie, że wszystko wam wolno. No, całe szczęście, że nie wszystko. A teraz nauczę
pana szacunku dla...
        Marlowe chwycił oprawiony bagnet, podbiegł do majora i podsunął mu go pod
nos.
        - Zjeżdżaj stąd, bo ci poderżnę gardło! - krzyknął.
        Major ulotnił się.
        - Nie denerwuj się, Peter - mruknął Phil. - Jeszcze narobisz nam kłopotów.
        - Dlaczego oni tak się na nas gapią? Dlaczego? Dlaczego, do jasnej cholery?! -
                                            437
krzyczał Marlowe.
         Ale nikt mu na to pytanie nie odpowiedział.
         Do baraku wszedł lekarz z opaską Czerwonego Krzyża na rękawie. Śpieszyło mu
się, ale nie okazywał tego. Uśmiechnął się do Marlowe’a.
         - Niech pan nie zwraca na niego uwagi - powiedział, wskazując idącego przez
obóz majora.
         - Dlaczego wy tak się na nas gapicie?
         - Niech pan sobie zapali i uspokoi się.
         Wprawdzie doktor sprawiał przyjemne wrażenie, ale przecież był przybyszem z
zewnątrz, a więc nie należało mu ufać.
         - Niech pan sobie zapali i uspokoi się! Tylko tyle potraficie nam powiedzieć! -
pieklił się Marlowe. - Zadałem panu pytanie: dlaczego tak się na nas gapicie?
         Doktor zapalił papierosa i przysiadł na pryczy, czego natychmiast pożałował,
zdając sobie sprawę, że wszystkie prycze roją się od zarazków. Chciał jednak pomóc
tym ludziom.
         - Spróbuję to panu wyjaśnić - rzekł cicho. - Cierpieliście tu wszyscy ponad ludzką
miarę i przeszliście więcej, niż, zdawałoby się, można znieść. Jesteście chodzącymi
szkieletami. W waszych twarzach widać tylko oczy, a w tych oczach jest coś... - Zamilkł
na chwilę, szukając odpowiednich słów, wiedział bowiem, że ci ludzie potrzebują
troskliwej opieki i łagodności. - Nie bardzo wiem, jak to określić. Patrzycie ukradkiem...
nie, to nie jest właściwe słowo. Nie jest to również strach. No i żyjecie, chociaż według
wszelkich reguł powinniście dawno umrzeć. Nie możemy tego pojąć, ani tego, dlaczego
to wy akurat przeżyliście, to znaczy, pan i pańscy koledzy. Dlaczego akurat wy? A my, ci
z zewnątrz, przyglądamy się wam, ponieważ nas intrygujecie...
         - Pewnie tak, jak pokazywane w cyrkach wybryki natury?
         - Tak - odparł spokojnie doktor. - Można by i tak to nazwać, ale...
         - Przysięgam, że zabiję pierwszego drania, który spojrzy na mnie jak na małpę.
         - Proszę, niech pan weźmie te pigułki - powiedział doktor, chcąc go uspokoić. -
Będzie pan się mniej denerwował...
                                              438
       Marlowe wytrącił mu z rąk lekarstwo i krzyknął:
       - Nie chcę żadnych pigułek, do cholery! Chcę, żeby mi dano święty spokój!
       Wybiegł z baraku.
       W baraku amerykańskim nie było nikogo.
       Marlowe położył się na łóżku Króla i zapłakał.
       - Do widzenia, Peter - rzekł Larkin.
       - Do widzenia, pułkowniku.
       - Do widzenia, Mac.
       - Trzymaj się, chłopcze.
       - Dajcie o sobie znać.
       Larkin uścisnął im dłonie, a potem podszedł do bramy Changi, gdzie czekały
ciężarówki mające zawieźć ostatnich Australijczyków do portu. Do domu.
       - Kiedy wyjeżdżasz, Peter? - spytał Mac, kiedy Larkin znikł im z oczu.
       - Jutro. A ty?
       - Zaraz, ale zatrzymam się w Singapurze. Nie ma sensu wsiadać na statek,
dopóki nie wiem, dokąd płynąć.
       - Ciągle nic nie wiadomo?
       - Nic. Mogą być gdziekolwiek w Indiach Wschodnich. Wydaje mi się, że gdyby
ona i Angus nie żyli, coś by mi o tym powiedziało tu, w środku - rzekł Mac, wziął plecak i
odruchowo sprawdził, czy ukryta potajemnie puszka sardynek leży tam, gdzie ją
schował. - Doszły mnie słuchy, że w jednym z obozów w Singapurze są jakieś kobiety,
które płynęły tym samym statkiem. Może któraś z nich będzie coś wiedziała albo da mi
wskazówkę, żebym mógł ich odnaleźć.
       Mac wyglądał staro, twarz miał pokrytą zmarszczkami, ale był bardzo krzepki.
Wyciągnął rękę.
       - Salamat - powiedział.
       - Salamat.
       - Puki ‘mahlu!
                                            439
        - Senderis - odparł Marlowe, czując jak po policzkach spływają mu łzy. Ale nie
wstydził się ich. Mac też się nie wstydził, że płacze.
        - Zawsze możesz do mnie napisać, chłopcze, na adres banku w Singapurze.
        - Napiszę na pewno. Trzymaj się, Mac.
        - Salamat!
        Stojąc na drodze biegnącej środkiem obozu, Marlowe patrzał, jak przyjaciel
wspina się na wzniesienie. Na jego szczycie Mac zatrzymał się, odwrócił i pomachał
ręką. Marlowe pomachał mu w odpowiedzi i po chwili Mac znikł w tłumie odjeżdżających.
        Marlowe został zupełnie sam.
        Ostatni ranek w Changi. Ostatni zgon. Niektórzy oficerowie, ci najciężej chorzy,
opuścili już barak numer szesnaście.
        Marlowe leżał na pryczy, na wpół drzemiąc pod moskitierą. Mieszkańcy baraku
budzili się, wstawali, wychodzili się załatwić. Barstairs stał na głowie ćwicząc jogę, Phil
Mint jedną ręką dłubał w nosie, a drugą rozprawiał się z muchami, rozpoczęto już grę w
brydża, Mylner ćwiczył gamy na drewnianym ksylofonie, a Thomas jak zwykle narzekał,
że śniadanie się spóźnia.
        - Jak ci się podobam, Peter? - spytał Mike.
        Marlowe otworzył oczy i przyjrzał mu się uważnie.
        - Zmieniłeś się, to pewne - powiedział.
        Mike potarł wierzchem dłoni wygoloną skórę nad górną wargą.
        - Czuję się, jakbym był nagi - rzekł. Przejrzał się jeszcze raz w lustrze. Wzruszył
ramionami. - No cóż, były, nie ma, i tyle.
        - Hej, dają żarcie! krzyknął Spence.
        - A co jest?
        - Owsianka, grzanki, dżem, jajecznica, boczek, herbata.
        Jedni narzekali, że porcje są za małe, inni, że za duże.
        Marlowe wziął tylko jajecznicę i herbatę. Zmieszał jajka z odrobiną ryżu, który
zachował z wczorajszego dnia, i z wielką przyjemnością jadł.
                                             440
        Oderwał wzrok od jedzenia, kiedy do baraku wpadł Drinkwater.
        - A, Drinkwater - zatrzymał go. - Ma pan chwilkę czasu?
        - Ależ tak, oczywiście.
        Drinkwater był zaskoczony niespodziewaną uprzejmością Marlowe’a. Jednakże
obawiając się, że wybuchnie nienawiścią, jaką do niego żywił, spuścił w dół swoje nie-
bieskie wyblakłe oczy. Spokojnie, Theo, mówił sobie w duchu. Wytrzymałeś tyle miesięcy,
wytrzymaj i teraz. Jeszcze tylko kilka godzin i będziesz mógł o nim zapomnieć, tak samo
jak o tych wszystkich strasznych ludziach. Lyles i Blodger nie mieli najmniejszego prawa
cię kusić. No i mają to, na co zasłużyli.
        - Pamięta pan to królicze udko, które pan mi ukradł?
        Drinkwaterowi błysnęły oczy.
        - O czym... o czym pan mówi?
        Siedzący po drugiej stronie przejścia Phil przestał się drapać i spojrzał na nich.
        - No, niech pan się przyzna, Drinkwater - mówił Marlowe. - Mnie jest już wszystko
jedno. Po co, u licha, miałbym się tym przejmować? Wojna skończona i mamy ją za
sobą. Och, musi pan przecież pamiętać to królicze udko.
        Drinkwater był za sprytny, żeby tak łatwo dał się podejść.
        - Nie pamiętam - burknął, choć miał wielką ochotę powiedzieć, że było
wyśmienite, wyśmienite!
        - Wie pan, to wcale nie był królik.
        - Doprawdy? Przykro mi, Marlowe, ale to nie ja. I do dziś nie mam pojęcia, kto to
wziął, cokolwiek to było!
        - Powiem panu, co to było - rzekł Marlowe, rozkoszując się tą chwilą. - To był
szczur. Mięso szczura.
        Drinkwater roześmiał się.
        - To zabawne, co pan mówi - powiedział z drwiną.
        - Ależ to naprawdę było szczurze mięso! Naprawdę. Złapałem szczura. Był wielki,
włochaty i cały w strupach. Chyba miał dżumę.
        Broda Drinkwatera zadrżała i zatrzęsły mu się szczęki.
                                             441
        Phil mrugnął porozumiewawczo do Marlowe’a i kiwnął radośnie głową.
        - Tak jest, pastorze. Był cały w strupach. Widziałem, jak Peter ściągał mu z nogi
skórę...
        W tym momencie Drinkwater zwymiotował na swój piękny, czysty mundur, a
potem wybiegł i zwymiotował po raz drugi. Marlowe wybuchnął śmiechem i wkrótce
zatrząsł się od śmiechu cały barak.
        - O Jezu - powiedział Phil słabym głosem. - Genialnie to wymyśliłeś, Peter. Żeby
wmówić mu, że to był szczur! Rany boskie! A to się łajdakowi odpłaciłeś!
        - Ależ to był naprawdę szczur - zaprotestował Marlowe. - Tak mu podłożyłem,
żeby ukradł.
        - A pewnie, pewnie - przyznał z ironią Phil, machając odruchowo packą na muchy.
- Tylko nie próbuj ulepszać tej fantastycznej historii! To było kapitalne!
        Marlowe zrozumiał, że mu nie uwierzą, więc zamilkł. Nikt by mu nie uwierzył,
chyba że pokazałby fermę... Boże! Ferma! Na myśl o niej zrobiło mu się niedobrze.
        Założył nowy mundur. Na pagonach widniały kapitańskie gwiazdki. Na lewej piersi
lotnicze skrzydełka. Ogarnął wzrokiem swoje rzeczy: pryczę, moskitierę, siennik, koc,
sarong, koszulę roboczą, wyświechtane szorty, dwie pary chodaków, nóż, łyżkę i trzy
aluminiowe miski. Zgarnął wszystko, co leżało na pryczy, wyniósł przed barak i podpalił.
        - Ej, ty... Ach, przepraszam, panie kapitanie - powiedział sierżant. - Ogniska grożą
pożarem.
        Sierżant był spoza obozu, ale Marlowe przestał już się bać obcych.
        - Zjeżdżaj - warknął.
        - Ale panie kapitanie...
        - Powiedziałem: zjeżdżaj, do jasnej cholery!
        - Tak jest, panie kapitanie.
        Sierżant zasalutował, a Marlowe ogromnie się ucieszył, że już się nie boi obcych.
Podniósł rękę, żeby mu odsalutować, ale pożałował tego, ponieważ nie miał na głowie
czapki.
        - Gdzie się, u licha, podziała moja czapka - powiedział, chcąc zatuszować
                                             442
pomyłkę, i wszedł z powrotem do baraku, czując nawrót strachu przed obcymi. Zdusił go
jednak i przysiągł sobie na wszystko, że już nigdy, przenigdy nie będzie się bał.
        Włożył czapkę i wyjął ze schowka puszkę sardynek. Wsunął ją do kieszeni, zszedł
po schodkach baraku i ruszył ścieżką wzdłuż ogrodzenia. Changi było niemal całkowicie
puste. Dzisiaj tym samym konwojem co on odjeżdżały ostatnie angielskie oddziały.
Opuszczały obóz. Dawno temu wyjechali Australijczycy, a jeszcze wcześniej od nich
Amerykanie. W końcu należało się tego spodziewać. Anglicy są powolni, ale za to
niezawodni.
        Marlowe zatrzymał się przed barakiem amerykańskim. Brezentowa płachta
zwisała z dachu, smutno trzepocząc na wietrze, który należał do przeszłości. Marlowe po
raz ostatni wszedł do środka.
        Barak nie był pusty. Stał w nim Grey, ubrany w mundur i błyszczące buty.
        - Przyszedł pan po raz ostatni spojrzeć na miejsce swoich triumfów? - spytał
nienawistnie.
        - Można to i tak określić - odparł Marlowe. Skręcił papierosa, wrzucił nadmiar
tytoniu do pudełka. - A więc wojna skończona. Staliśmy się równi sobie, pan i ja.
        - Właśnie - powiedział Grey ze ściągniętą twarzą, mierząc go żmijowatym
wzrokiem. - Nienawidzę pana.
        - Pamięta pan Dina?
        - Bo co?
        - Był pańskim donosicielem, prawda?
        - Chyba już nie muszę się z tym kryć.
        - Król dobrze o tym wiedział.
        - Nie wierzę.
        - Dino informował pana na polecenie. Polecenie Króla! - rzekł Marlowe i roześmiał
się.
        - Kłamie pan jak z nut!
        - A po cóż miałbym to robić? - spytał Marlowe, nagle poważniejąc. - Czas kłamstw
minął. Skończył się. A Dino robił to naprawdę na polecenie Króla. Przypomina pan sobie,
                                            443
że zawsze zjawiał się pan o ułamek sekundy za późno? Zawsze.
        O mój Boże, pomyślał Grey. Tak. Tak, teraz to widzę.
        Marlowe zaciągnął się papierosem.
        - Król uznał, że jeśli nie będzie pan dostawał prawdziwych informacji, to naprawdę
zacznie pan się rozglądać za donosicielem. Dlatego sam go panu podsunął.
        Grey poczuł się nagle bardzo, bardzo zmęczony. Tylu rzeczy nie mógł zrozumieć.
Tyle było niepojętych spraw. Wtem spojrzał na Marlowe’a i widząc jego szyderczy
uśmiech, zawrzał na wspomnienie wszystkich doznanych krzywd. Skoczył pod ścianę,
przewrócił kopniakiem łóżko Króla, porozrzucał jego rzeczy, a potem obrócił się
gwałtownie.
        - Bardzo chytrze! Ale ja widziałem, jak go usadzono, i doczekam się, że pana też
usadzą. Pana i pańską zgniłą klasę!
        - Doprawdy?
        - A żeby pan wiedział! Już ja pana załatwię, choćby mi to miało zająć resztę życia.
W końcu pana zwyciężę. Skończy się kiedyś pańskie szczęście.
        - Szczęście czy pech nie mają z tym nic wspólnego.
        Grey wycelował palec prosto w twarz Marlowe’a.
        - Miał pan szczęście dobrze się urodzić. Miał pan szczęście przeżyć Changi.
Więcej, udało się panu ocalić swoją niepokalaną duszyczkę!
        - O czym pan mówi? - spytał Marlowe, odpychając rękę Greya.
        - O zepsuciu. O moralnym zepsuciu. W samą porę pan się uratował. Jeszcze kilka
miesięcy nasiąkania złem w towarzystwie Króla, a zmieniłby się pan bezpowrotnie. Już
powoli stawał się pan kłamcą i oszustem takim jak on.
        - Król nie był zły i nikogo nie oszukiwał. Po prostu przystosował się do sytuacji.
        - Żałosny byłby ten świat, gdyby każdy tłumaczył w ten sposób swoje czyny.
Istnieje coś takiego jak moralność.
        Marlowe rzucił skręta na podłogę i rozgniótł go.
        - Nie powie pan chyba, że wolałby pan umrzeć pełen cnót, niż żyć ze
świadomością, że zgodził się pan pójść na niewielki kompromis.
                                              444
        - Niewielki? - Grey roześmiał się chrapliwie. - Sprzedał pan wszystko. Honor,
uczciwość, godność... I to za co? Za jałmużnę od najgorszego drania w tym bagnie!
        - Właściwie to Król cenił sobie honor wcale wysoko. Ale pod jednym względem ma
pan rację. Rzeczywiście mnie zmienił. Przekonał mnie, że ludzie są tacy sami, bez
względu na pochodzenie. To była lekcja przeciwna wszystkiemu, czego mnie nauczono.
Dlatego też źle postąpiłem, drwiąc z tego, na co nie miał pan wpływu, i za to
przepraszam. Natomiast nie przestałem gardzić panem za to, jaki pan jest.
        - Ja przynajmniej się nie zaprzedałem!
        Grey,     na którego mundurze pojawiły się wilgotne smugi potu, wrogo
wpatrywał się w Marlowe’a. W duchu jednak dławiła go nienawiść do samego siebie. No
a Smedly-Taylor? - zadawał sobie pytanie. Tak, ja też się zaprzedałem. Ja też. Ale ja
przynajmniej wiem, że postąpiłem źle. Tak, wiem o tym. Tak samo jak wiem, dlaczego to
zrobiłem. Wstydziłem się swojego pochodzenia, chciałem należeć do wyższych sfer. Do
tych, do których ty, Marlowe, należysz. W wojsku. Ale teraz gwiżdżę na to.
        - Wy, łajdaki, trzymacie świat w garści - powiedział na głos. - Ale to już niedługo
potrwa. Daję słowo, skończy się raz na zawsze. My, ja i mnie podobni, wyrównamy
rachunki. Nie po to biliśmy się na tej wojnie, żeby nas opluwano. Jeszcze się policzymy.
        - Życzę powodzenia!
        Grey starał się zachować równy oddech. Z wysiłkiem rozprostował zaciśnięte w
pięści palce i starł pot zalewający mu oczy.
        - Ale z panem, z panem nie warto się bić. Pan umarł!
        - Sęk w tym, że obaj jesteśmy jak najbardziej żywi.
        Grey odwrócił się i podszedł do drzwi. Stanąwszy przy schodach, obrócił się w
stronę Marlowe’a.
        - Właściwie to powinienem podziękować panu i Królowi za jedno - powiedział
zjadliwie. - Dzięki nienawiści do was obu utrzymałem się przy życiu.
        Powiedziawszy to odszedł, nie oglądając się za siebie.
        Marlowe popatrzał na obóz, a potem jeszcze raz na wnętrze baraku i rozrzucone
rzeczy Króla. Podniósł talerz, na którym niegdyś jedli jajka, i zobaczył, że zdążył na nim
                                             445
osiąść kurz. Machinalnie postawił na nogi stół, a na nim talerz, i zamyślił się. Myślał o
Greyu i o Królu, o Samsonie i Seanie, o Maxie i Texie, o tym, gdzie może być żona Maca
i czy N’ai była tylko snem, myślał o japońskim generale, o przybyszach spoza obozu, o
domu i o Changi.
        Czy ja wiem, czy ja wiem, zastanawiał się bezradnie, czy to źle się przystosować?
Czy to źle starać się przeżyć? Co bym zrobił na miejscu Greya? A co on by zrobił na
moim miejscu? Co jest dobre, a co złe?
        Pomyślał z bólem, że jedyny człowiek, który - być może - potrafiłby odpowiedzieć
mu na to pytanie, zginął w mroźnych falach morza pod Murmańskiem.
        Jego wzrok napotkał przedmioty należące już do przeszłości: stół, na którym
opierał chorą rękę, łóżko, na którym się ocknął, ławę, na której siadywał z Królem, fotele,
na których siedzieli i śmiali się - zestarzałe, butwie-jące.
        W kącie leżał zwitek japońskich dolarów. Marlowe podniósł je, przyjrzał się im, a
potem wypuścił z rąk jeden po drugim. Lądujące na podłodze banknoty obsiadł rój much,
który zrywał się i znów je obsiadał.
        W progu Marlowe zatrzymał się.
        - Żegnajcie - powiedział, ostatecznie rozstając się ze wszystkim, co niegdyś
należało do jego przyjaciela. - Żegnajcie i dziękuję.
        Wyszedł z baraku i podążył wzdłuż muru więzienia do bramy obozu, gdzie czekał
cierpliwie konwój ustawionych rzędem ciężarówek.
        Przy ostatniej z nich stał Forsyth, który wprost nie posiadał się z radości, że jego
zadanie dobiegło końca. Ledwo się trzymał na nogach, a w oczach miał piętno Changi.
        Wydał komendę do odjazdu.
        Ruszyła pierwsza ciężarówka, za nią druga i trzecia, aż wreszcie wszystkie
opuściły obóz. Marlowe tylko raz obejrzał się za siebie.
        Był już wtedy daleko.
        Changi przypominało perłę w szmaragdowej muszli, niebieskobiałą perłę pod
kopułą nieba tropików... Zajmowało niewielkie wzniesienie, otoczone zewsząd pasem
zieleni; nieco dalej zieleń ustępowała miejsca zielonkawoniebieskiemu morzu, a morze
                                              446
gubiło się w nieskończoności horyzontu.
       Marlowe odwrócił głowę i tak jak inni nie obejrzał się więcej.
                                           447
        Tej nocy było w Changi pusto. Ludzie odjechali. Zostały tylko owady.
        I szczury.
        Były tam, gdzie zawsze. Pod barakiem. Wiele ich padło, bo ci, którzy je schwytali,
zapomnieli o nich. Ale najsilniejsze żyły nadal.
        Adam darł pazurami siatkę, żeby przedrzeć się na drugą stronę, do jedzenia.
Rzucał się na nią i szarpał z tą samą zawziętością, z jaką robił to niezmiennie od dnia, w
którym go zamknięto. I wytrwałość jego została nagrodzona. Ścianka klatki puściła, a on
dopadł jedzenia i pożarł je. A kiedy odpoczął, ze zdwojoną siłą rzucił się na następną
klatkę, aż z czasem pożarł znajdujące się w niej mięso.
        Przyłączyła się do niego Ewa i nasycił się nią, a ona nim, i zaczęli buszować
razem. Później z jednej strony rów się zawalił, wiele klatek otwarło i żywi karmili się
martwymi, słabi stawali się pokarmem dla silnych, aż ci, którzy przetrwali, byli równi siłą.
I buszowali, i walczyli między sobą.
        A rządził Adam, bo był Królem. Aż do dnia, kiedy wola, żeby być Królem, opuściła
go. Wówczas padł, służąc za pokarm silniejszemu. Bo Królem jest zawsze najsilniejszy,
nie tylko dzięki samej sile, ale dzięki sile, sprytowi i szczęściu. Królem wśród szczurów.
                                               448