Examen de Galego

CANTIGAS

Lírica profana:

-Erótica:
+Cantigas de amigo:
1. Mariñas ou barcarolas. Desenvólvense nunha paisaxe mariña. Destacables as de Paio Gómez Chariño, e as de Martín Codax, que transcorren na paisaxe mariña viguesa.
2. Cantiga de romaría. A moza se encontrará co amado na romaría, e pídelle permiso a nai para ir coa intención de atoparse con él. Airas Nunes e Pero Viviaez, por ex., destacaron neste subxénero.
3. Cantiga dialogada. A moza dialoga sobre os seus sentimentos amorosos coa nai, irmás, amigas ou mesmo con elemento sa natureza. As de Pero Meogo son un exemplo típico.
4. Alba ou alborada. A moza lamenta a ausencia do amigo ou a separación ao amanecer. Nuno Fernández Torneol é autor dunha das máis famosas deste tipo.
5. Bailá ou bailada. A moza, soa ou coas súas amigas, baila mentres espera ao seu amigo. Unha das cantigas máis celebres é de Airas Nunes.
+Cantigas de amor:
1. Fenhedor. O tímido trobador suspira por ver á sua “senhor”e non se atreve a falar con ela.
2. Precador. Suplica que ela lle escoite, confésalle o amor.
3. Entendedor. Pretende un trato persoal, a “senhor” acepta o seu amor.
4. Drudo. Unión amorosa ou carnal entre o trobador e a “senhor”. Só na lírica provenzal, ausente na galego-portuguesa.

-Satírica:
Temas satíricos: Covardía dos nobres na guerra, infanzóns (nobres de segunda) que simulan ter una posición económica que non teñen, clérigos pola súa dubidosa moral e as soldadeiras.
+Escarnio: Sátiras encubertas na que a burla escóndese en palabras de dobre sentido.
+Maldicir: Sátiras nas que os vicios ou persoas criticadas aparecen citados e atacados con total claridade, moitas veces con palabras malsoantes.

Lírica relixiosa:
Representada polas 426 Cantigas de Santa María de Alfonso X o Sabio, mecenas de trobadores e xoglares.
-De milagres: Narracións nas que están presentes milagres da Virxe (tomados e adaptados de diversas fontes) que teñen un papel significativo no desenlace das mesmas.
-De loar: Cantigas líricas que constitúen oracións, gabanzas ou cánticos á Virxe.

RECURSOS FORMAIS

Cantigas de amigo
Era preferida a rima asonante, con versos pentasílabos ou heptasílabos, e refrán.
-Refrán:
Versos que se repiten literalmente despois de cada estrofa. Adoitan a ser un número de versos menor cas estrofas e cunha rima diferente. A maioría das cantigas galego-portuguesas o usan, pero é máis frecuente na de amigo. Cando unha composición non leva refrán, chámase cantiga de meestría, e está influenciada polas modas poéticas provenzais.
-Paralelismo:
Fórmula propia da poesía popular composta por repeticións de distintos tipos nos versos ao longo das estrofas. Hay varios tipos segundo o criterio:
+Paralelismo imperfecto: prodúcese entre pares de estrofas sucesivas, incluíndo variacións mínimas nas repeticións. Segundo as variacións, pode tratarse de paralelismo:
1) Con variación sinonímica: substitúense palabras por sinónimos.
2) Con variación por alternancia da orde de palabras.
3) Con equivalencia semántica: negar nun verso o contrario do que se afirma noutro.
4) Con equivalencia estrutural: onde cambian as palabras pero se repiten as estruturas sintácticas.
+Paralelismo perfecto: Trátase dun paralelismo literal que vai acompañado de leixaprén.
-Leixaprén:
Asociado ao paralelismo perfecto, só se produce en cantigas deícticas (de dous versos por estrofa), e consiste na repetición literal, entre estrofas alternas, do segundo verso dunha estrofa no primeiro doutra.

Cantigas de amor
Neste xénero abundan máis as cantigas de meestría, os versos octosílabos e decasílabos, e a rima consonante.
-Dobre:
Repetición dunha palabra en dous lugares simetricos dunha estrofa.
-Mot-refrán/palabra-rima:
Dobre que vai ao final dos versos.
-Mozdobre:
Dobre no que a palabra repetida varía nas terminacións.
-Rima derivada:
Mozdobre que vai ao final dos versos.
-Fiinda:
Grupo de versos de número inferior a os da estrofa situados ao final da cantiga para completar ou reafirmar o concepto principal da composición, repetindo a rima dos versos inmediatamente anteriores.
-Atá fiinda:
Recurso complementario da fiinda no que o significado do verso final dunha estrofa ou do refrán complétase no primeiro verso da seguinte estrofa, incluíndo á fiinda.

Cobras ou estrofas
-Según as rimas:
+Unisonantes: Manteñen o mesmo xogo de rimas en toda a cantiga.
+Singulares: Cada cobra ten un xogo de rimas propio.
+Dobras: O xogo de rimas repetíase en cada par de estrofas consecutivas.
+Alternas: As estrofas pares tiñan un xogo de rimas e as impares outro.
-Según a relación entre estrofas:
+Capfinidas: Unha palabra do último verso dunha estrofa repetíase no primeiro verso da seguinte.
+Capcaudadas: Capfinidas na que a palabra repetida era a da rima.
+Capdenais: Repetición dunha ou varias palabras en lugares simétricos en diferentes estrofas.
+Retrogradadas: Unha estrofa repetía en orde inversa as rimas dos últimos versos da estrofa anterior.