Den Haag: agent in burger helemaal kapot geslagen

Reportage Rellen in de Haagse Schilderswijk

'Dit is beter dan een festival, toch?'

Nacht na nacht staan relschoppers en politie deze week tegenover elkaar in Den Haag. Achter het geweld schuilt veel meer dan alleen de dood van arrestant Mitch Henriquez.

de Volkskrant vri 3 juli 2015

VAN ONZE VERSLAGGEVER MAARTEN ZEEGERS

DEN HAAG

Het is half drie in de vroege donderdagochtend. Op het Vaillantplein is het één grote chaos. Bushokjes zijn gesloopt en de ramen van het Theater De Vaillant zijn ingeslagen. De inboedel ligt op straat, de grote zwarte pianovleugel gebroken op zijn rug. De stemming op het plein is opperbest. De politie heeft zich zojuist teruggetrokken naar het Hobbemaplein en de jongens voelen dat ze gewonnen hebben. Ze juichen, toeteren en gooien vuurwerk.


'Eh wollah sahbi', roept een jongen tegen wat vrienden. 'Ik had je toch gezegd dat het de moeite waard was om naar Den Haag te komen. Stelletje ramptoeristen.' Hij lacht en slaat hen vriendschappelijk op de rug.

Op het plein staan een man of driehonderd. Driekwart daarvan is Marokkaans, de rest Turks, Surinaams of Antilliaans. Er lopen ook een paar Nederlanders tussen, die net zo fanatiek stenen gooien.'We pakken ze!'

De groep rent richting Hobbemaplein, waar de politie zich heeft teruggetrokken. Overal smeulen uitgebrande puinhoopjes. Bij het ING-filiaal gooien ze de ruiten in en slopen de pinautomaten. Als het alarm af gaat, gooien ze dat ook maar kapot.

Een Marokkaan die op zijn scooter zit, zegt dat hij hoopt dat dit schouwspel nog een paar maanden voortduurt. Hij komt niet uit de Schilderswijk, zoals veel van zijn collega-relschoppers. De wijk is de verzamelplaats van woede, met dank aan het verleden en Whatsapp. Het politiebureau aan de Heemstraat staat voor de relschoppers symbool voor politie-onderdrukking. Imago's laten zich moeilijk bestrijden met geld en aandacht.


'Ze komen uit Voorburg, Leidschendam, weet ik veel, sahbi. Straks komt dit allemaal op internet en tv. Dus morgen komen er nog veel meer uit het hele land. Dit is beter dan een festival, ja toch?', zegt de Marokkaan met de scooter.

Een paar uur later zal burgemeester Jozias van Aartsen op een persconferentie bevestigen dat een groot deel van de relschoppers afkomstig is van buiten de Schilderswijk en dat het merendeel minderjarig is. Hij maakt die analyse op basis van de 61 arrestaties die de politie de afgelopen drie nachten heeft verricht.

'Naar het politiebureau!', klinkt op het Hobbemaplein. Daar keert de groep ineens om en komt op volle snelheid terugrennen. Ze roepen leuzen tegen Joden.

Op hetzelfde plein staat de Marokkaan met de scooter even later vriendelijk te kletsen met enkele ME'ers. Even daarvoor stond hij nog in de voorste linie stenen te gooien. De agent vraagt of de agressie bij de jongens misschien ook iets met de ramadan te maken heeft. De Marokkaan ziet geen verband. 'Als het geen ramadan was geweest, was het ook wel gebeurd.'


Toch werkt de ramadan als een katalysator. Overdag liggen de jongeren in bed, waardoor ze 's nachts extra actief zijn. Als je dan niets te doen hebt, kun je net zo goed mee gaan rellen.

De werkloosheid onder allochtone jongeren is in deze wijk schrikbarend hoog, naar schatting 60 procent. Voor het jongste broertje van de man op de scooter geldt hetzelfde verhaal. Die heeft een hbo-diploma op zak, maar kan al ruim een jaar geen werk vinden. 'En zo zijn er niet drie of vier, maar honderden' zegt hij. 'Werk vinden is voor buitenlanders moeilijk. Surinamers lukt het meestal nog wel, maar voor Marokkanen, Turken en Antillianen is dat echt een probleem.'

Dan draait hij zich om naar een Nederlander in korte broek die met de fiets aan de hand op een afstandje had meegeluisterd met zijn gesprek met de politie. 'Liep je me nou net uit te dagen, vieze kankerhond', blaft hij.


De Nederlander wiebelt wat onzeker heen en weer. In het bijzijn van de agenten had hij gezegd dat de relschoppers zelf ook racistische motieven hadden. 'Je moet gewoon niet zo bijdehand lopen doen, vuile kanker- lijer', dreigt de Marokkaan. 'Rot op naar je eigen land dan.'

'Dit is mijn land.'

'Nee, vieze kankerjood. Dit hier is ons land. Oprotten naar Scheveningen.'

'Maar ik kom helemaal niet uit Scheveningen.'

'Kom mee om die hoek dan, dan zal ik je nog eens wat laten zien, vieze racist.'

'Ik ben geen racist', bibbert de man.

'Oprotten naar Scheveningen, vieze kankerhond. Dit is onze wijk.'

De man op de scooter heeft de afgelopen drie nachten de tijd van zijn leven gehad. De vernielingen, die horen er gewoon bij zegt hij. Toch is het slopen selectief. 'Winkels en portieken worden met rust gelaten', legt hij uit. 'Maar alles wat van de staat is mag kapot. Bushaltes, het theater, de ING. Gewoon alles slopen.'

Het is volgens hem de enige manier. 'Praten lost niets op. Ze luisteren toch niet. Eens een blanke blijft altijd een blanke. We moeten opkomen voor onze rechten. Anders wordt het hier net een tweede Amerika.'


Achter het geweld schuilt veel meer dan alleen de dood van Mitch Henriquez. Een totaal gevoel van marginalisatie, uitsluiting, ongelijke behandeling en een veel dieper gevoel dat allochtonen eigenlijk helemaal niet welkom zijn in Nederland.

Om vier uur wordt het rustig. De relschoppers gaan op huis aan om snel nog wat te eten voor de zon opkomt, en dan hup naar bed voor een nieuwe dag vasten. Het is belangrijk om goed uitgerust te zijn voor de volgende avond.

'Morgen weer?', is de vraag aan de man op de scooter

'Ik hoop van wel. Dan slopen we het politiebureau.'

De eerste relschoppers die in de Haagse Schilderswijk zijn opgepakt, komen vandaag al voor de rechter. Een van hen is een 15-jarige jongen die wordt verdacht van geweld tegen de politie. In totaal zijn 61 mensen gearresteerd.

Hoofdofficier Kitty Nooy beloofde donderdag de relschoppers hard aan te pakken. Zo zal het OM de rechter vragen de verdachten 'zo lang mogelijk' in de cel te houden. Ook wordt snelrecht toegepast. Nooy: 'De tijd van boetes is voorbij.'

Na een derde nacht van rellen, waarbij relschoppers een theater vernielden en brandstof over agenten gooiden, was de toon van politie en justitie harder. Premier Rutte noemde de vandalen 'achterlijke gladiolen'.

Een bericht dat in de Schilderswijk een samenscholingsverbod van kracht zou worden, werd door de gemeente tegengesproken. Burgemeester Van Aartsen zei donderdag dat hij zo'n verbod overweegt, maar dat de handhaving lastig is.



'Ze pakken alleen de Hollandse zaken'

Schilderswijkers over de rellen

In de Schilderswijk in Den Haag heeft de ME de hele nacht zijn handen vol gehad aan rellende betogers. Winkeliers vrezen nieuwe rellen, maar niet iedereen is verbaast dat het gebeurt. 'Mensen zijn de intimidatie van de politie zat.'

Door: Sacha Kester 2 juli 2015, 14:04

Ernst Akil, mede-eigenaar van café Le Palet
Ernst Akil © Sacha Kester

'Ze hebben het voor elkaar', sneert Ernst Akil. 'Alle allochtonen zijn verenigd - samen tegen de politie. Het verbaast mij niet. Mensen zijn de intimidatie zat. Ik zie het hier elke dag: een Hollander die over de stoep fietst krijgt een waarschuwing, een allochtoon wordt direct gegrepen. En zo gaat het met alles. Hollanders zeggen tegen mij dat het niet waar is; dat er niet wordt gediscrimineerd en dat die gasten het er zelf naar maken. Nu zijn het ook geen lieverdjes, hoor. Ze hebben een grote bek, zijn ongeschoold en hebben niets te verliezen. Ze gaan er keihard in. Maar de politie doet het hier echt fout. Ze moeten de wet handhaven voor iedereen. Als de ene groep voor dezelfde overtreding harder wordt aangepakt dan de andere, zet dat kwaad bloed.

'De rellen? Dat zal de hele ramadan doorgaan. Ze pakken de politie terug. De allochtonen zijn boos. Ik schat dat 5 procent van die gasten echt niet spoort. Die blijven hakken. En kijk om je heen: ze slopen alleen de Hollandse zaken. Turkse en Marokkaanse winkels laten ze heel.

'Wat de politie moet doen? De wijk meer betrekken. Die allochtonen zijn er en ja, er zijn veel problemen. Maar probeer mensen te begrijpen, probeer er mee te werken.'

Orhan, 44 jaar, ondernemer in het Westland
Orhan
Orhan © Sacha Kester

'Gisteravond heb ik de gehele avond op het terras in de Hobbemastraat gezeten. Het begon allemaal rustig: jongens die op een scooter op en neer reden. Veel toeteren. Schreeuwen. Een prullenbak in de fik steken. Jonge gasten waren het, tussen de 16 en 22 jaar, schat ik. Maar ineens begon iedereen te rennen, zo vanaf het Hobbemaplein deze kant op. De politie dreef de meute op, er werd met fietsen gegooid en het ging hard tegen hard. Ik hield mijn handen omhoog en werd met rust gelaten. Een agent in burger, hier even verderop, werd helemaal kapot geslagen. En het hield niet op: vanmorgen om vijf uur was het nog bezig.

'Aan de ene kant ben ik verbaasd: een Antilliaanse jongen is vermoord en bij de rellen zie ik vooral Turken en Marokkanen. Dat zij voor een andere groep opkomen, is nieuw. Aan de andere kant zijn ze de politie spuugzat. Een Hollander laten ze altijd gaan, een allochtoon wordt keihard aangepakt - dat is geen zielig gedoe, dat is gewoon waar. En dan nu met een dode tot gevolg.

'Ik ben bang dat het erger wordt. Ik hoor nu al dat er vanavond nog meer mensen komen om te rellen. En morgen weer. Ze komen ook van buiten de wijk en zelfs van buiten Den Haag. Het wordt alleen maar drukker. Dit is nog niet voorbij.'

Sebastiaan Devrijn, 37, glaszetter
Sebastiaan Devrijn © Sacha Kester

'Dit heb ik echt nog nooit meegemaakt. Ook niet in de Schilderswijk. Ik woon zelf in Delft, maar ik kom hier al vijftien jaar en dit is echt heel heftig. Zoveel dagen achter elkaar. Zoveel schade. Hoeveel precies? Bij theater de Vaillant alleen al zijn er 16 ruiten stuk. Gisteren bij de Albert Heijn 15. Een juwelier. De ING. En ik weet niet wat mijn collega's allemaal hebben gedaan.

'Hoe dat voor ons gaat? Wij worden 's nachts gebeld en dan komen we direct om de boel af te dichten. Met die houten platen ja. Alleen al bij dit theater zijn er vannacht twee man een uurtje of twee, drie bezig geweest. Vanmorgen om negen uur zijn we hier met een hele club verder gegaan. Het is nu middag, maar we zijn nog wel even bezig.

'Kijk, dat er bij een demonstratie een ruitje sneuvelt... Maar dit is bizar. Het lijkt Amerika wel: als daar iets gebeurt heb je ook dagenlang rellen. Iedereen houdt zijn hart vast, dat merk je wel. Mensen zijn bang dat het vannacht weer mis gaat. En waarom? Om die dode jongen? Ik weet het niet. Ik denk dat er allemaal verschillende dingen spelen die nu bij elkaar komen.'
B. Durga, 67, gepensioneerd
B. Durga.
B. Durga. © Sacha Kester

'U wilt voorbeelden van hoe de politie allochtonen discrimineert? Mevrouw, ik ben zelf een keer gearresteerd en dat was een vergissing want ze moesten eigenlijk mijn broer hebben. Maar toen ik klaagde dat mijn handboeien te strak zaten, draaide een agent met drie van die sterren op zijn uniform de boel nog wat strakker aan. En toen ik zei: 'U bent geen Hollander, u bent een Duitser', kreeg ik klappen. Vijf zelfs, terwijl ik geboeid was, tegen de achterkant van mijn hoofd en in mijn gezicht. Ik heb een klacht ingediend, maar er nooit meer iets over gehoord.

'En mijnheer Radja, een man van 60 jaar die hier in de straat woont, stond overdag een beetje hard te praten op de hoek van de straat. De politie vroeg of hij kon dimmen, gaf hem een duw en toen Radja protesteerde, kon hij mee naar het bureau. Daar lieten ze hem drie uur zitten, terwijl hij steeds vroeg of hij mocht plassen. Toen hij uiteindelijk in zijn cel plaste, hebben ze hem met zijn gezicht in zijn eigen urine gedrukt. Dat zaait haat, mevrouw.

'Er zitten hier rotte appels in de wijk, hoor. Maar als de politie fouten maakt, waar moet het dan naartoe? Ik hou niet van geweld, dat is helemaal niet goed te praten. Maar als je elke dag wordt gediscrimineerd en van je buren hetzelfde verhaal hoort, dan worden die jongeren boos en krijg je rellen zoals deze.'

Huseyin, 28, en zijn zoontje van 2, telecomwinkel in de Hobbemastraat
Huseyin en zijn zoontje
Huseyin en zijn zoontje © Sacha Kester

'Deze hier heeft helemaal niet geslapen', zegt Huseyin, terwijl hij een ventje van twee in zijn armen wiegt. 'Het is al zo warm, en dan ook nog die herrie de hele nacht. We wonen boven de ING en die werd met bakstenen bekogeld. Elke klap voelden wij in huis. Keiharde bonken. En dan het geschreeuw.

'Zelf maak ik me natuurlijk ook zorgen om de zaak. Ik moet er niet aan denken dat die bakstenen bij ons door de ruit gaan. Natuurlijk willen mensen demonstreren, maar waarom moet alles stuk? Dit is toch doelloos? Wat willen ze hier nou mee bereiken?

'Iedereen weet dat er hier problemen zijn tussen sommige jongens en de politie. En het is echt heel erg dat er iemand dood is. Maar de meeste van de gasten die hier staan te rellen komen niet eens uit de wijk. Komen hier lekker rotzooi trappen. Om tien uur 's avonds wordt het even rustig:  dan is de zon onder en gaan ze eten. Daarna gaat het los.'
Pernell Bernardina, 52, facilitair beheerder bij theater De Vaillant
Pernell Bernardina
Pernell Bernardina © Sacha Kester

'Kijk uit voor dat glas op de grond. En pas op! Daar steken allemaal scherven uit een bak. We zijn nog wel even bezig voordat alles weer op orde is. Ja, zelf ben ik ook al een tijdje aan het werk. Ik woon iets verderop in de straat en kon niet slapen van de herrie. En ik maakte me zorgen of het uit de hand zou lopen. Vannacht rond half twee werd ik door de beveiliging gebeld. Het inbraakalarm was afgegaan en ze stonden in een auto voor de deur, maar de beveiligers durfden de auto niet uit - er stond een hele massa, er werd met stenen gegooid en het was te bedreigend.

'Uiteindelijk bleek een buurtbewoner al binnen in het theater te staan. Die probeerde de meute buiten te houden en had de directeur gebeld. Deze kwam direct en we zijn van twee uur 's nachts tot half zes vanmorgen bezig geweest.

'Deze schade is verschrikkelijk. Wat mensen beweegt? Dat is een ingewikkelde zaak. Kijk, hoe het precies zit, weten we nog niet, maar het lijkt er op dat iemand is doodgeslagen door de politie. Dat is afschuwelijk en daar zijn mensen boos over. Ik snap ook dat het voor de politie juist daarom lastig is om keihard op te treden. Maar dit? Alles kapot maken? Dat heeft toch geen enkele zin.'


—


Onrust in Den Haag

Dit heb ik hier nog niet meegemaakt

de Volkskrant do 2 juli 2015

De Haagse politie ligt weer onder een vergrootglas na de dood van arrestant Mitch Henriquez. Buurtbewoner was getuige van rellen en chaos in Schilderswijk en Transvaal. Dinsdag werd de balans opgemaakt: doet de politie aan etnisch profileren?

MAARTEN ZEEGERS

Doeg-doeg-doeg-doeg. Ergens boven klinkt het zoevende geluid van de wieken van een politiehelikopter. Het is maandagavond half elf en ik ben op weg van mijn huis in het Transvaalkwartier naar het Hobbemaplein, op de grens van Transvaal en de Schilderswijk. Bij het eerste kruispunt staan twee politiebusjes dwars over de weg. Nors gebieden de agenten me om door te fietsen.

Verderop meer tekenen van rellen. Bij de Rabobank zijn bakstenen door de ruiten gegooid. Een uitgebrande kast ligt midden op de weg. Het plein staat vol met gepantserde voertuigen en agenten van de Mobiele Eenheid. Recht tegenover hen de jongens uit de wijk. Af en toe rent iemand richting politie, roept iets lelijks, of gooit met een steen of vuurwerk.

De onrust begon al eerder. Voor het politiebureau was een demonstratie tegen politiegeweld vanwege de dood van de Arubaan Mitch Henriquez. Het begon vreedzaam, maar er ontstond een grimmige sfeer toen demonstranten het politiebureau begonnen te bekogelen en de ME ingreep.

Niemand op het plein kan echt vertellen hoe de situatie zo uit de hand is gelopen. 'Mijn vriend werd gebeld', vertelt een Marokkaanse jongen. 'En die belde mij weer. Daarom ben ik hier, snap je?'

Dat snap ik. Het komt wel vaker voor dat groepen jongeren zich verzamelen op zoek naar sensatie en om de politie uit te dagen, vooral met Nieuwjaar of na een voetbalwedstrijd. Maar zoals vanavond heb ik nog niet eerder meegemaakt.


Niet alleen de politie moet het ontgelden. Een tramhalte ligt al aan diggelen, even later vliegt een jongen met een karatetrap dwars door de ruit van een schoenenwinkel. Hij slaagt erin de etalagepop van een tas en een T-shirt te ontdoen - nauwelijks de moeite waard zou je denken. 'Toch gratis kleren', mompelt een ander. Met enkele kickbokstechnieken slopen de ze ook nog twee ruiten. Een jongen in islamitische kledij probeert hen te kalmeren, zonder resultaat.

'Wegwezen!', roepen de ME'ers terwijl ze oprukken om het plein schoon te vegen. 'Wegwezen!' De menigte schiet uit elkaar. Met mijn fiets kan ik niet snel genoeg keren. Een agent is nu nog maar op één meter van me vandaan. 'Journalist', roep ik als laatste redmiddel om een klap te ontlopen. De man geeft me een lichte duw met zijn schild. 'Ik zei toch wegwezen. Het is geen spelletje.'

***

Terug op het plein heeft een omstander wel begrip voor de vernielingen. 'Die jongeren hier worden niet gehoord. Al twee jaar niet. Dan kun je hierop wachten.'


Een andere man keurt het geweld af. Hij vindt de rellen aandachttrekkerij. 'Bovendien: wat heb je eraan? Het verandert toch niets, daar.'

Spanningen tussen de allochtone bewoners en het politiekorps zijn de afgelopen jaren sterk toegenomen na een aaneenschakeling aan incidenten. De agenten blank, de slachtoffers van buitenlandse komaf.

In 2012 schoot de politie op een perron van station Hollands Spoor een 17-jarige hindoestaan dood. Er zijn talloze verklaringen over mishandeling van arrestanten door agenten. Een jongen uit de straat getuigde twee jaar geleden dat zijn broer na een aanhouding in een busje van de politie in elkaar was geschopt, en de volgende dag halfnaakt en met een gebroken hand wakker werd. Het politierapport noemde als oorzaak dat de man te hard op de celdeur had gebonkt.


In de maanden daarna organiseerden sympathisanten van de jihad op het Hobbemaplein een demonstratie tegen politiegeweld. Andere bewoners, zonder deze sympathieën, richten een burgercomité op om het vertrouwen tussen politie en buurt te herstellen. Het had amper resultaat. Een paar maanden geleden verscheen op internet weer een filmpje waar een jongen ogenschijnlijk zonder reden door agenten hardhandig tegen de grond werd gewerkt. En dit weekend viel er dus opnieuw een dode te betreuren.

'Het zijn vuile racisten en teringlijers', vindt een Marokkaans meisje van een jaar of 18. 'Ze hebben mijn vader ook zo gepakt. Terwijl ze wisten dat hij ziek was. Vieze kankerjoden.' Een jongen op een scooter waarschuwt dat ze dat niet zo hard moet roepen: de politie is in de buurt.

'We hebben hier toch vrijheid van meningsuiting? Dan mag ik dus zeggen wat ik wil. Als zij onze religie beledigen, zeggen ze toch ook: dat is vrijheid van meningsuiting?'


Veel islamitische bewoners van Transvaal geloven dat het gewelddadige politieoptreden voortkomt uit haat tegen moslims. 'We zijn met zovelen. En de politie met zo weinig', gaat ze verder. 'Waarom pakken we ze niet?' De jongen op de scooter legt haar uit dat de politie gewapend is met knuppels en zij niet. Hij kan er uit eigen ervaring van meepraten dat zo'n slag hard kan aankomen.

***

Om de menigte in bedwang te houden, rijdt de ME nu met een soort strandbuggy's met zwaailichten en loeiende sirenes door Transvaal. Toch slagen relschoppers erin nog meer dingen kapot te maken. Een groepje jongeren gooit een steen naar de enige bushalte die nog heel was. Bij de tweede steen klettert de hele glasplaat uit elkaar.

Hierna schiet de groep het Wijkpark in. Opnieuw het geluid van een gesneuvelde ruit. Doelwit is ditmaal de Surinaamse winkel op de hoek van het park. Op de bovenste verdieping gaat een raam open. 'Is die ruit kapot?', vraag een Hindoestaanse vrouw. In de ruit zit een ster van een 50 centimeter breed. 'Daar lijkt het wel op', antwoord ik.

'Dan bel ik even de eigenaar om hem in te lichten.'


De politie wil de achtervolging inzetten, maar parkeerpaaltjes voorkomen dit. Aan de andere kant van het plein gaat de ruit van een café eraan.

Op de Paul Krugerlaan tref ik een vriend tussen een groep van een man of dertig. Ook hij vindt dat de politie racisten zijn en het vooral op moslims gemunt heeft. Hij snapt niet dat de grote reclamezuil nog steeds heel is. 'Dat is toch de overheid. Die kunnen ze beter kapotmaken dan winkels van particulieren.'

ME-busjes rijden nu af en aan. Een politievoertuig houdt voor ons stil en lijkt achteruit in te willen parkeren. Opeens springen vijf man politie naar buiten, grijpen een jongen achterop een scooter en duwen hem de bus in. De bestuurder van de scooter kijkt verbaasd om zich heen. Hij snapt niet waar zijn meerijder is gebleven.

De politie patrouilleert blijkbaar door de wijk en probeert relschoppers aan de hand van camerabeelden te identificeren. 'Ze hebben overal geheime camera's hangen', weet mijn vriend. 'Ook in die huizen. Ze houden ons 24 uur per dag in de gaten.'

Rond een uur of twee uur lijkt de rust wat terug te keren. Ik ga op huis aan. Een vriend blijft liever nog even hangen. 'Je weet nooit wanneer we nog een keer zoiets kunnen meemaken. Misschien volgend jaar pas weer.'

Ik denk dat het niet zo lang zal duren. Na drie jaar kan ik maar één conclusie trekken: tussen de politie en bewoners in Transvaal en de Schilderswijk komt het niet meer goed.