GİRİŞ
•	Sunu ekibinin kendini tanıtması
•	Çalışmanın nedeni ve amacı hakkında bilgi verilmesi

Her yıl dünyada iki milyondan fazla kişinin şiddet nedeniyle yaralandığı, hem fiziksel hem de duygusal kalıcı sorunlar yaşadığı belirtilmektedir. Yapılan çalışmalarda ülke genelini temsil edecek verilere henüz ulaşılamasa da şiddetin, dünyada ve ülkemizde giderek artış gösterdiği ve bu artışın kaygı verici boyutlara ulaştığı bilinmektedir.
Artık neredeyse her alanda şiddetle karşı karşıyayız. Futbol sahalarında, spor salonlarında, sokakta, okulda, hastanelerde bunlardan ilk anda sayabildiklerimiz.  TV haber programlarının büyük kısmını bireysel ya da topluca yapılan şiddet olayları ile ilgili haberler kaplıyor.
Peki hem bu şiddetin bir parçası olmamak hem de kendimizi korumak için ne yapabiliriz? Bugün bu kısa sunumda şiddetin tanımı, türleri ve neler yapabileceğimize ilişkin bazı bilgiler vereceğim.
 	Slayt 3 den önce
Şiddet dar anlamıyla, kişilere ve nesnelere yönelik düşmanlık ve öfke duygusunun, yoğun ve yıkıcı bir şekilde ortaya çıkmasıdır. Daha geniş bir tanımlamayla, dünya sağlık örgütüne göre şiddet (slayt2 ye geçilir ve tanım okunur)
            --slayt3 devam--
(Kasıtlı kelimesine vurgu yapılarak) Şiddet, bir kontrol kaybı değildir; ya da bir "cinnet" hali değildir. haksızlığa gelemiyorum, öfke kontrolüm yok gibi nedenlerle de açıklanamaz.
 Bildiğiniz gibi öfke, hoşnut olunmayan durumlara karşı verilen temel duygulardan biridir yani doğaldır. (Sevinmek şaşırmak üzülmek vb gibi.)
Günlük hayatta sinirimizi bozan birçok olayla karşılaşırız. Kantinde sırasını beklemeyen insanlar, koridorda kaba saba davranıp özür dilemeyen insanlar, anlayışsız arkadaşlar, baskıcı ve bunaltıcı anne babalar, ( öğrencilerden örnekler istenebilir. Sizi en çok öfkelendiren durumlar nelerdir?) Bu tür olaylara uygun tepkiler verildiğinde, öfke gayet sağlıklı bir duygudur. Öfkeyi kontrol etmek demek içine atmak, sabretmek değildir, kendini ve duygularını uygun ve net bir biçimde ifade etmektir.
Demek ki şiddet olgusu , bilinçli, kontrollü, planlı ve sistematik bir eylemdir, kasıtlı bir seçimdir.
 	Slayt4
Şiddeti sadece ‘fiziksel zararla' sert kaba davranışlarla açıklayabilmek mümkün değildir.  Şiddet denilince pek çok farklı şekilde ortaya çıkabildiğini düşünmemiz lazım. Genel olarak şiddet türlerine baktığımızda..(slayt okunur)
 	slayt 5
(slâyttaki tanım okunur)
Bedeninize yönelik can yakma zarar verme amacı taşıyan her türlü saldırı, fiziksel şiddettir. Tokat, tekme ve yumruk atmak, sarsmak, hırpalamak, boğaz sıkmak, bağlamak, saç çekmek, herhangi bir cisim atmak, kesici ve delici aletler ya da ateşli silahlarla yaralamak, işkence yapmak gibi.
 	Slayt6
(slayt okunur)
Psikolojik şiddet en az bilinen, kişilerin kendini bir şekilde kötü, zarar görmüş hissettiği ancak tanımlayamadığı şiddet türlerinden biridir. Fiziksel şiddette karşı taraf zarar vermek için taş sopa yumruk gibi araçlar kullanıldığını söylemiştik. Burada ise bu araçların yerini aşağılayıcı sözler, hakaretler tehditler, küsme konuşmayı reddetme gibi dolaylı davranışlar alıyor. Çirkin, fakir, kezban, engelli, keko vb.
Psikolojik şiddetin etkileri çoğunlukla gözle görülür olmadığı için hafife alınır, ama bu tür şiddet kişide ağır yaralar açabilir. Psikolojik şiddet görenlerde sürekli korku içinde yaşamak, kendini değersiz hissetmek, depresyon, bağımlılık, utanç ve suçluluk duygusu, uyku ve beslenme bozuklukları, sosyal ilişkilerin bozulması gibi duygusal/psikolojik rahatsızlıklar görülebilir.
ayrıca fiziksel şiddette kişilerin birbirini tanıyor olması gerekmez fakat burada okulda arkadaşlardan ailede ise kardeş ve eşlerden birisi uyguluyordur. Psikolojik şiddetin kapsamına baktığımızda çoğumuzun daha büyük bir oranda şiddete maruz kaldığını görebiliyoruz.
 	slayt6
(slayt okunur)
Bizler SMS, e-mail, yazılı haberleşme, chat odaları, internette oluşturulan bloglar, fotoğraf ve video paylaşım siteleri (youtube, facebook, myspace gibi) elektronik haberleşme araçlarını çok fazla kullanıyoruz. Yaşamımızdaki yeri her gün genişliyor.
Siber şiddette yine amacın karşı tarafa zarar vermek olduğunu görüyoruz. Bu kez fiziksel şiddette veya psikolojik şiddette kullanıldığı gibi farklı bir araçla internet ve teknolojiyle zarar verici davranışlar gerçekleşiyor. Bunu yapanın kimliği biliniyorsa daha çok hakaret içerikli yazılı görsel içerik paylaşmak biçiminde ortaya çıkar; kimliğini bilmiyorsa genellikle takip etme ya da uygunsuz içerik gönderme isteme paylaşma yoluyla taciz etmek biçiminde ortaya çıkıyor.
Kontrolsüz, denetimsiz bir biçimde sanal ortamda uzun zaman geçirmek teknoloji bağımlılığın göstergesi ve bu ayrı bir çalışma konusu fakat şunu bilmek gerekir ki evde masa başında odamızda olmamız güvende olduğumuz anlamına gelmiyor.
Siber şiddetin de tıpkı psikolojik şiddet gibi psikolojik olarak yıpratıcı etkileri vardır.
 	Slayt7
(slayt okunur)
Ekonomik şiddetle karşılaştığımız alanlar biraz sonra kısaca değineceğimiz aile içi ve iş yaşamıdır. Aile içinde büyük bir oranda kadına yönelik olarak çalışmasına izin vermeme, çalışıyorsa kazancına el koyma, çalışmıyorsa kazançtan mahrum bırakma, yeterli miktarda para vermeme, maaşını açıklamama davranışlarıdır. İş yaşamında ise maaşını vermeme, geç verme, yükselmesini engelleme, emeğinin karşılığını vermeme biçimde ortaya çıkar.
 	Slayt9
Slayt okunur
 	Slayt10
Bireysel faktörler
Anti-sosyal kişilik bozukluğu olan kişiler diğer kişilerin haklarına saygı göstermeyen çoğunlukla okuldaysa disiplin sorunları okulda değilse adli olaylara sıklıkla ve tekrarlanan bir biçimde karışma eğiliminde olan kişilerdir. Kendilerine zarar verme, alkol uyuşturucu kullanma davranışları gözlenir.çevrede psikopat olarak bilinirler.
Düşük zekaya sahip olma şiddet eğilimli kişilerde gözlenen bir özelliktir. Kendini yeterince ifade edememenin verdiği gerginlik veya muhakeme yapma becerisinde düşüklük bu tür davranışlara yol açar.
Hiperaktivitesi çok yüksek olan bireyler genellikle dürtüsel davranırlar yani davranışlarını kontrol etme riskleri tehlikeleri ve davranışlarının getireceği sonucu önceden tahmin etmekte zorlanırlar.
Aile ile ilgili faktörler
Ailede şiddet bir düzen sağlama aracı olarak kullanılıyorsa ve bireyler arasında yeterli iletişim ya da sevgi bağı yoksa çocuk anneden ya da babadan gördüğü davranış modelini uygulamada tereddüt etmeyecektir.
Okula ilişkin faktörler
Öğrencinin okula olan bağlarının zayıflığı, ders başarısı, devamsızlık gibi bir çok sonuç doğuracaktır. Okulun şiddet karşısında tutumu, okulun genel atmsferi şiddetin ortaya çıkmasında ve sürdürülmesine etkilidir.
Toplumsal faktörler:
Şiddetin ortaya çıkması ve yaygınlaşmasındaki payı ve etkisi en yüksek faktör toplumsal faktörlerdir. Geniş bir açıdan baktığımızda aile toplumun bir ürünüdür, bireyler de aileden etkilenir, okulu oluşturan da bu domino taşı etkisiyle neden sonuç ilişkisi içinde etkilenen bireylerdir.


 	Slayt 12
AİLE İÇİ ŞİDDET
Şiddet olgusunu ortaya çıktığı ortama göre sınıflarsak en çok fark edilen yüzleriyle aile içi ve okul içi şiddeti görürüz. Şiddetin her türü çok dikkat edilmesi gereken önemli bir problemi ortaya koyuyor, bununla birlikte aile içi şiddeti, özellikle de aile içinde kadına yönelik şiddeti ve okul içindeki şiddet kapsamında akran zorbalığını kısaca ele alacağız. Çünkü aile içindeki şiddeti en yoğun şekilde güçsüz ve çaresiz kadınlar ve çocuklar hissetmektedir.

KADINA YÖNELİK ŞİDDET
biyolojik  istemleri dışında, plansız bir şekilde şiddet uyguladıklarını varsayılır
psikolojik:Şiddet uygulayanların psikolojik sıkıntıları olduğu için şiddet uygula-
dıklarını, şuurlu bir şekilde şiddet eylemlerinde bulunmadıklarını, yaptıkları eylemi kontrol edebilecek
durumda olsalar, bu tür eylemlerde bulunmayacakları varsayılır.antisosyal, paranoid kişilik boz


sosyal: Şiddetin sosyal boyutu, bugün üzerinde durulan en önemli şiddet sebeplerinden birisi olarak kabul
edilmektedir. Şiddetin öğrenilmiş bir davranıştır ve en önemli öğrenme kaynağını da şiddet uygulayan
kişinin kendi ailesidir. Pek çok kültür, kocaya eşine şiddet uygulama hakkı tanımaktadır(kızını dövmeyen dizini döver, kadının sırtından sopayı karnından sıpayı eksik etmemek vb.


toplumsal cinsiyet içinde bulunulan kültüre toplumsal yapıya göre kadınlara ve erkeklere toplumsal olarak yüklenen roller ve sorumlulukları ifade eder.bunlar toplum tarafından öğretiliri ya da kişi yaşam içinde gözleyerek öğrenir.annenin sürekli ev işleri yapmasını babanınçalışmasını ve otoriter bir yapısının olmasını olması gereken bir süreçmiş gibi algılar.aslında kadın ya da erkek olmak bazı işleri yapıp bazılarını yapamamakla ilgili değildir
doğum öncesinde kız bebeklerin eşyaları için pembe, erkek bebeklerin eşyaları için mavi rengin tercih edilmesiyle başlayan süreç, erkeklerin ve kadınların yapabileceği işler konusunda da yapay ayrımlar üretir. zaten kendi yaşamımıza ve çevremize baktığımızda kadınların evle ilgili olduklarını görürüz. okulumuzun idarecisi bir kadın fakat bunu kartaldaki okullarla kıyasladığımızda ağırlıklı olarak idarecilerin erkeklerden oluştuğunu görebiliriz.


kadınlar aile içinde şiddetin hemen bütün türlerine psikolojik, ekonomik, fiziksel vb maruz kalmaktadır.bununla ilgili çeşitli çalışmalar olsa da aile içi konuların mahrem olduğu düşüncesi şiddete uğramanın küçük düşürücü olarak algılanması kadınların hangi oranda şiddete uğradıkları net değildir. her iki kadından birinin yukarıda sözü edilen şiddet türlerinden birine uğradığı kabul edilmektedir.



ZORBALIK

herhangi bir davranışın zorbalık olarak nitelendirilebilmesi için sadece “saldırganlık” özelliği taşıması yeterli değildir.Aynı zamanda taraflar arasında “eşit olmayan güç ilişkisinin olması”, bunun “süreklilik”özelliği taşıması ve herhangi bir tahrik olmadan  “kasıtlı” olarak yapılması gibi bir takım özellikleri de barındırması gerekmektedir. zihinsel ve fiziksel bakımdan eşit iki kişinin kavga ya da tartışması saldırganlıktır.


yapılan araştırmalar zorbalığın, çocukların sağlıklı gelişimine yönelik önemli bir tehdit olduğunu ve okullarda ciddi boyutlara ulaştığını ortaya koymaktadır. Bunu zaman zaman hepimiz yaşamışızdır. Zorba davranışlarda bulunan kişi bunu fiziksel olarak yapabileceği gibi psikolojik olarak da yapabilir. Kantinde sıranızı alabilir, istemediğiniz halde sizi kendisi için bir şey almaya gönderebilir, toplum içinde sizinle ilgili küçük düşürücü ifadeler kullanabilir.bu olaylar o an yaşanıp da geçen şeyler değildir.
Zorbalık olgusunun çocuklar üzerindeki psikolojik ve sosyolojik etkileri sadece okul yıllarıyla sınırlı kalmayıp yaşamın sonraki dönemlerinde de devam etmekte, yetişkinliğe de taşınma riski yüksek görülmektedir


 Yaşla birlikte sınıf düzeyi de yükseldikçe, popülariteleri
azalmaya başlar ve dokuzuncu sınıf civarında ortalamanın altına düşse de, hiçbir zama kurbanlar kadar düşük olmaz.

zorbalık da kurbanlık da bir takım sorunlardan kaynaklanır ve Okul yıllarında zorbalık olaylarına taraf olan çocuklar, kurban da olsalar, zorba da
olsalar, bunun yol açtığı bazı problemleri ve etkileri okul yaşantıları dışına, başka ortamlara ve, yetişkinliklerine de taşımak durumunda kalırlar.
Diğerlerine zorbalık yapan çocuklar, zorba davranışlarının sonucu olan uzun dönemli bazı etkiler yaşarlar ve buna bağlı olarak bazı bedeller öderler.


Zorbalıktan zarar gören ama nadiren akla gelen bir diğer grup çocuk ise seyircileridir. Her ne kadar zorba genellikle yalnız davransa da , davranışları bir şekilde  başkaları tarafından da izlenmektedir

eğer sınıfta mağdur olma potansiyeli taşıyan bir öğrenci bulunuyorsa Endişeli güvensiz, kendini ortaya koymaktan ve saldırmaktan korkan ve sıklıkla fiziksel olarak
güçsüz olan kısa zamanda zorba tarafından keşfedilirBu öğrenci zincirin zayıf halkasıdır. Saldırıldığında karĢılık veremez. Korkar ve bazen ağlar. Zararsız düşmanlık gösterilerini defetmeyi bile başaramaz.


bişey yapmalı
•	türkiyede ve dünyada hergün bir çok öğrenci zorbaca davranışlara uğruyor. kendini etkili biçimde ifade etme, öfke kontrolü,kendi kişiliğine etkili olarak ortaya koyabilme, özgüven, sorunları için yardım alabilme, problemle başedebilme konularında eksik olman bie zayıflık değil. yetişkinliğe geçiş sürecinde kazanabilen, çoğunlukla deneyimlerle sonradan edinebileceğin becerilerdir.
•	zorbalığın gizli kalması mağdurun değil zorbanın amacına hizmet eder.
olayı bilmesi gereken kişilere iletmen senin süt kuzusu,şikayetçi, korkak olduğunu göstermez. aksine sorunun farkında olduğunu ve yardım alabilecek yetişkinlikte olduğunu gösterir. bu zorbanın davranışı tekrar etme olasılığını azaltır. unutmayın gizli kalmasını sağlamak zorbanın isteğidir Zorba mağdurun konuştuğunu , olayı rapor ettiğini görürse bir silahını kurbanın korkudan sesiz kalması kaybetmiş olur.

Şiddete uğrayan, şiddete uğradığını itiraf etmekte zorlanmaktadır. Bir insan şiddete uğradığında, şiddete uğramadaki rolünü sorgulamaktadır. Şiddete uğradığını duyanların da aynı şekilde düşüneceklerine inandıkları için, şiddeti gizleme eğilimi içine girmektedirler. Bu da şiddetin devam etmesinde son derece önemli bir etken olarak karşımıza çıkmaktadır.

•	çoğu zaman zorba davranışa uğradıktan sonra hissettiğin yaygın panik, korku ya da tedirginlik hali sana yabancı gelebilir ve bunun için de kendini kötü hissedebilirsin. duygularını rehber öğretmenle paylaşman bunların normal ya da sıradışı olduğu yönünde kesin bilgi edinmeni sağlar. çoğunlukla bir problemi tanımlamak ve anlamak çözümün büyük kısmını oluşturur.
•	zorbaca davranışa seyirci kalmak herhangi bir şey yapmasanız bile o davranışı sahiplenmek anlamına gelir ve kişi bundan cesaret alabilir.fiziksel olarak müdahale riskli olabilir ve şiddete uğrayabilirsin bu konuda temkinli olmalısın. mağduru doğru kişiye yönlendirmek de bir yardımdır.
•	sınıf olarak bu tür davranışların kabul edilemez olduğunun benimsendiği bir sınıf atmosferi yaratılmalı
•
•





SONUÇ
Son olarak şu noktaya tekrar değinelim. )Sununu başında Şiddet, bir kontrol kaybı değildir; ya da bir "cinnet" hali değildir. haksızlığa gelemiyorum, öfke kontrolüm yok gibi “bireysel” nedenlerle de açıklanamaz demiştik. kısa bir sosyolojik ve psikolojik açıklama yapacak olursak;
Tam aksine şiddet toplumsal yönü ağır basan bir olgudur. Yukarıda gördüğümüz ve değindiğimiz şiddete ilişkin nedenler ve kadına yönelik şiddet akran zorbalığı gibi görünen yüzleri aslında ayrı ayrı ele alacağımız olgular değildir. Birbiriyle yakından ilişkili hatta iç içe girmiştir.
İnsan toplumsal bir varlıktır. Yani içinde bulunduğu toplumun genel özellikleri onun kişiliğini biçimlendirir. şiddet eğilimli hatta bir güçlülük göstergesi olarak şiddetin onaylandığı, ataerkil gelişmemiş bir toplum ele alalım. Böyle bir toplumda yetişen bireylerin kurduğu ailede az önce yukarıda sözünü ettiğimiz ailesel faktörlerin olması tabi ki kaçınılmazdır.eşin çocuğun şiddet gördüğü yerde sevgi bağlarında söz edilemez. şiddetin neden olduğu psikolojik etkilerden etkilenen mağdur, çocuğuna yeterli ve sağlıklı gelişim imkanı sunmakta güçlük çeker.buna ekonomik yoksunluğun verdiği gerilimi de ekleyince şiddetin ailenin olağan yaşamında büyük yer tuttuğunu görürüz.
şiddet derken sadece vurmaktan söz etmediğimizi artık biliyorsunuz.şiddet olaylarında mağdur ve zorba rolleri sürekli bir biçimde değişir.patrondan psikolojik şiddet gören mağdur baba şiddetini erteler gücünün yettiği eşine yöneltir.mağdur eş de benzer bir yöneltmeyle bu kez şiddet uygulayan rolüne geçer ve mağdur çocuğa şiddetini gösterir. Şiddet gören mağdur çocuk okulda çevrede herhangi bir problemle karşılaşırsa bu kez şiddet uygulayan rolüne geçmekte hiç zorlanmayacaktır..

ekonomik şiddetle başlayan, aile içi şiddetle devam eden en son okul içi şiddetle ya da akran zorbalığı ile gün yüzüne çıkan şiddeti fark edebiliyor musunuz?
Şiddet bir “toplum sağlığı sorunu”dur ve bir “hak ve özgürlük ihlali” olarak ele alınmalıdır.Her bireyin insan olduğu ve eşit haklara sahip olduğu göz önünde bulundurulacak olursa, hiç kim-
senin hiç kimseye şiddet uygulama hakkının da olmadığı anlaşılacaktır.
Bugüne kadar bir çok defa mağdur ya da şiddet uygulayan rolünde olmuş olabiliriz. Artık nedenlerini nelere yol açabileceğini , mağdurun nasıl etkilendiğini, şiddet uygulayanın dfurumunu kabaca da olsa biliyoruz. Şiddete dur demek bir sorumluluktur hem çevreniz hem sizin için. Bu konuda okul psikolojik danışmanından yardım almaktan çekinmeyin.
Dinlediğiniz için teşekkür ederiz.



KAYNAKlar
1
T.C.
MARMARA ÜNĠVERSĠTESĠ
EĞĠTĠM BĠLĠMLERĠ ENSTĠTÜSÜ
EĞĠTĠM BĠLĠ
MLERĠ ANABĠLĠM DALI
ÖĞRENCĠLERDE ZORBACA DAVRANIġLARIN ARAġTIRILMASI
VE BĠR ÖNLEYĠCĠ PROGRAM MODELĠ
DOKTORA TEZĠ
Nevin DÖLEK



ULUSLARARASI İNSAN BİLİMLER DERGİSİ-CİLT 6 SAYI 2 YIL 2009-OKULLARDA AKRAN ZORBALIĞI- RIZA GÖKLER


T.C.
MİLLÎ EĞİTİM BAKANLIĞI
Eğitimi Araştırma ve Geliştirme Dairesi Başkanlığı- OKULLARDA ŞİDDET ALGISI-2008




 Psikiyatri Hemşireliği Dergisi - Journal of Psychiatric Nursing 2011;2(2):53-60 Lise Öğrencilerinin Şiddet Algıları, Şiddet Eğilim Düzeyleri ve
Etkileyen Faktörler-Gönül ÖZGÜR,1 Gülden YÖRÜKOĞLU,2 Leyla BAYSAN ARABACI

KADINA YÖNELİK ŞİDDET ALGISI
-Kadın ve Erkek Bakış Açılarıyla-
Doç. Dr. Dolunay Şenol
Doç. Dr. Sıtkı Yıldız
ANKARA-2013


tOPLUMSAL CİNSİYET
TOPLUMDA KADINA BİÇİLEN ROLLER
VE ÇÖZÜMLERİ
Aydeniz ALİSBAH TUSKAN*
 türkiye barolarbirliğidergisi-http://tbbdergisi.barobirlik.org.tr/m2012-99-1179