polski i tadeusz

Motyw Dworku w Panu Tadeuszu:
- brama otwarta – motyw gościnności polskiej. Na pagórku stał dworek szlachecki z drzewa, podmurowany, miał pobielane ściany był niewielki ale zadbany, wokół niego rosły topole, miał dużą stodołę a wokoło najbliższej okolicy było widać zboże
- motywy patriotyczne – obrączka Kościuszki, regata Jasińskiego i Korsaka, zegar wygrywający mazurka dąbrowskiego
Szlachecki ubiór – pas robiony z wełny, kutasy i kity z jednej strony miał złotogłów w purpurowe kwiaty, z drugiej strony z czarnego jedwabiu posrebrzany w kratę, przekładało się pas w zależności od dnia
Koncert Jankiela – Jankiel swoją muzyką wywoływał u odbiorcy konkretne emocje związaną z wydarzeniami historycznymi, na początku wygrywa poloneza 3-go maja – odbiór taniec, radość, śmiech, zabawa, następnie wspomina Targowice – odbiór negatywny, nastał smutek, chęć ludzi do walki, zatrwożenie. Rzeź Pragi – powstanie kościuszkowskie, wywołuje podobne uczucia, słuchając odbiorcy mieli łzy w oczach. Powstanie mazurka dąbrowskiego – radość, oklaski
Zjednoczenie się rodów podczas najazdu Moskali na Soplicowo
Na ślubie Tadeusza i Zosi pojawił się sam Dąbrowski, tańczony był Polonez.

Zwyczaje i obyczaje:
- staropolska gościnność
- zaręczyny
- mowa o dobrym wychowaniu
- parzenie kawy – była osobna kawiarka która kupowała kawę najlepszą w mieście, ziarna w najlepszym gatunku, które mają kolor węgla, przejrzystość bursztynu, a kawa jest tak gęsta jak miód.
Potem parzyła ją w domu, biegła do mleczarni, a stamtąd przynosiła mleko z którego zbierała śmietankę do kawy. Kawa była podawana w złotych filiżankach z saskiej porcelany. Osobno był garnuszek do śmietanki, panie po wypiciu kawy spożywają posiłek – jest to twaróg, który pływa w gorącym zabielanym śmietanką piwie. Mężczyźni jedzą wędliny, ozory, dania raczej tłuste, zrazy
- robienie bigosu po polowaniu (grzany  był w kotłach, zrobiony z jarzyn z siekanej kwaszonej kapusty z najlepszego mięsiwa, zamknięty parzy się do momentu gdy jest gotowy)
- grzybobranie – obowiązywały odpowiednie stroje, były one półcienne, na wierzchy białe kontusze a na głowie słomiane kapelusze, grzyby zostały w taki sposób opisane jakby żyły. Lisice, borowkiki wysmukłe, rydze wzrostem skropmne, koźlaki bielaki i mychomory
- koncert Wojskiego na rogu, składał się on tak jakby z 3 krótkich historyjek, podbródki, szczekanie psów i przygotowanie psów i szczelanie,
- polonez
- zaręczyny
- zasiadanie przy stole wg wieku i doświadczenia


Opisy przyrody:
Przyroda została potraktowana przez Mickiewicza jako jeden z bohaterów, stanowi ona część świata przedstawionego, przyroda ożywa i urasta do rangi drugiego, równorzędnego bohatera utworu. Towarzyszy człowiekowi w jego codzienności, wyznacza rytm jego życia poprzez pory roku. Wschód oznacza rozpoczęcie prac, zachód koniec dla pracujących chłopów w majątku u sędziego. Przyroda również towarzyszy człowiekowi  w jego swerze emocjonalnej. Kiedy w Soplicowie panuje harmonia, słońce świeci, jest spokój, a kiedy Soplicowo jest zagrożone zajazdem nadciągają chmury, pada deszcz ( Bitwa z Moskalami). Przyroda sama żyje i współodczuwa. Mickiewicz stosuje uosobienia i antropomorfizacje nadające jej cechy fizyczne psychiczne i zachowanie właśnie człowieka. Epitety, porównania, przenośnie tworzą malownicze krajobrazy: np.: dwa stawy przypominają parę kochanków.
Świat przedstawiony to świat otoczony prastarymi puszczami, matecznikiem i jest on wpisany w dawne dzieje Litwy.
Matecznik – okolica piękna i żyzna, zwierząt i roślin stolica, liczne gatunki drzew i ziół. Miejsce to przypomina Arkę Noego.
Rysie, Rosomaki i Niedźwiedzie, Żubry Dziwki wilki łosie sokoły orły, Mickiewicz ukazuje funkcjonowanie tych zwierząt w mateczniku.

Motyw miłości – Tadeusz i Zosia
Motyw flirtu/romansu – Tadeusz  i Telimena
Motyw Arkadii – Soplicowo
Motyw Szlachty Polskiej
Motyw Rodziny
Motyw metamorfozy


 Opis soplicowa, opis wchodów i zachodów, wygląd matecznika, inwokacja, metamorfoza, motywy, przemiana Jacka Soplic w Robaka, Obraz Szlachty Polskiej z Uwzględnieniem Dobrzyńskich w tym Maćka nad Maćkami.


===lektura====

===== język ====



1.	Język
Mowa zależna (przekształcenie cudzej wypowiedzi we własną)
Mowa niezależna (dosłowne przytoczenie cudzej wypowiedzi)

2.	Język jako system znaków
Rodzaje znaków:
-naturalne
-umowne np. ikony i symbole

Cechy systemu językowego:
-Umowność
-budowanie większych całości z prostych znaków
-uniwersalność

3.	 Akt komunikacji językowej

Kontekst – określona sytuacja w której odbywa się komunikacja
Komunikat – sama wypowiedź
Kod – system znaków umożliwiający przekazanie i odczytanie komunikatu
Kontakt – związek między nadawcą i odbiorcą umożliwiający przekazanie komunikatu

4.	Funkcje wypowiedzi
Informatywna – przekazanie informacji
Ekspresywna – wyrażenie emocji i sądów
Impresywna – oddziaływanie na zachowania i przekonania odbiorcy
Poetycka – zwrócenie uwagi odbiorcy na sam tekst
Perswazyjna – odmiana funkcji impresywnej, jej celem jest wywołanie zmiany przekonań lub postawy odbiorcy
Manipulująca – negatywny rodzaj wypowiedzi impresywnej, nadawca używa różnych technik przekonywania odbiorcy do swoich racji ( i nie robi tego wprost)

5.	Współczesne zmiany modelu komunikacji
a)	Internet ogólnodostępny
Masowość
Dialogowość
Komunikacja w sieci
Multimedialność
Teksty elektroniczne łączące różne kody
Hipertekstowość (hiper łącza)

b)	Język komunikacji internetowej – cechy
Skrótowość
Ekonomiczność (ubogie słownictwo, uproszczona składnia)
Ekspresywność
Łączenie różnych kodów
Pomijanie znaków interpunkcji i ortografii
Nadużywanie anglicyzmów

c)	Zjawiska charakterystyczne
hack mowa (special 4 u)
ucięcia (komp, cze, ema)
akronimy (thx lol wth)
emotikony
d)	Gatunki wypowiedzi internetowych
Sms
Email
Post internetowy
Czat
Blog
Vlog

e)	Netykieta
W komunikacji internetowej obowiązuje kodeks zwany netykietą

6.	Różnice językowe wynikające ze zmian historycznych
a)	Zmiany fonetyczne
Przegłos 	e:o 	żenić się ->  żona

b)	Zmiany fleksyjne
Zanik liczby podwójnej 	dwie słońcy	dwie nodze

c)	Zmiany leksykalne
w języku były to słowa które przestały być potrzebne i nie są w użyciu 	np.: gospodin

d)	Zapożyczenia
Germanizmy
Anglicyzmy

7.	Archaizmy
- leksykalne 	niewiasta – kobieta
- fleksyjne 	wilcy (dawna odmiana)
- frazeologiczne	dać wiarę
- słowotwórcze	  	zbrodzień – zbrodniarz
- fonetyczne	wiesiele – wesele
- składniowe

8.	Język mówiony
- dialogowość
- tekst jednorazowy
- słownictwo potoczne
- nacechowane emocjonalnie
- zdania urywane
- mniejsza spójność

Język pisany
- monologowość
- tekst trwały
- przestrzeganie zasad poprawności języka
- słownictwo neutralne
- zdania rozbudowane, podrzędnie wielokrotnie złożone
- duża spójność (wypowiedzi przemyślane, kompozycja, logika wywodu)

9.	Odmiany terytorialne
- gwary – mowa ludności wiejskiej używana na niewielkim terytorium np.: gwara podhalańska
- dialekt – mowa ludności wiejskiej charakterystyczna dla większego obszaru geograficznego np.: dialekt krakowski


Cechy dialektów polskich: Mazowiecki

- mazurzenie np.: syja zamiast szyja
- brak udźwięcznienia międzywyrazowego
- twarda wymowa głosek k g l przed i np.: kedy – kiedy, malyny – maliny
- wymiana cząstek my jak my 	oczami – czami

Odmiany regionalne czyli język mówiony i pisany wszystkich mieszkańców danego regionu nazywamy regionalizmami np.:
			Kraków – zieminaki
			Warszwa – kartofle
			Poznań – pyry

Odmiany środowiskowe i zawodowe:
Gwara środowiskowa (socjolekt) jest to język używany przez osoby należące do określonej grupy społecznej lub zawodowej

Cechy gwar środowiskowych:
- ekspresywność ( gwary młodzieżowe)
- tajność (żargony przestępcze)
- zawodowość ( słownictwo specjalistyczne)

Funkcje gwar środowiskowych:
a)	Wskazują na przynależność do środowiska
b)	Ułatwiają porozumiewanie członkom grupy
c)	Umożliwiają formułowanie komunikatów
d)	Pozwalają na wyrażenie emocji
e)	Wzmacniają więź między członkami

10.	Style



Styl	Zastosowanie	Cechy charakterystyczne
Potoczny	SMS, listy prywatne	Konkretne słownictwo wypowiedzi, nacechowane emocjonalnie, określenia oceniające, skróty myślowe
Publicystyczny	TV, prasa	Skrótowość, mieszanie stylu potocznego z naukowym, zdania prosto zbudowane
Naukowy	Artykuły naukowe, eseje	Obiektywizm, terminologia specjalistyczna, pojęcia abstrakcyjne, brak słownictwa potocznego, unikanie środków stylistycznych, bezosobowe formy, zdania długie, przypisy i cytaty
Popularnonaukowy	Podręczniki, książki popularnonaukowe	Synkretyczny styl (łączący wszystkie 3 powyższe) terminy naukowe są już objaśnione, przystępny język
Urzędowy	Urzędy, ustawy	Schematyczność, zwięzłość, ścisłość, szablonowość, konstrukcje bezosobowe, nakazy, rozkazy
Artystyczny	Utwory literackie	Bogate słownictwo, neologizmy, rzadkie słowa, środki stylistyczne, urozmaicona składnia
Retoryczny	Przemówienia	Starannie przemyślana kompozycja, sugestywność wypowiedzi, zwroty do słuchaczy, słownictwo podniosłe, wyrazy emocjonalne


11.	Środki stylistyczne
Onomatopeja – wyrazy dźwiękonaśladowcze
Aliteracja – powtórzenie tych samych głosek na początku kolejnych wyrazów
Neologizmy – wymyślone słowa
Złożenia – połączenie kilku słów w jedno np.: złotowłosa
Zdrobnienia
Zgrubienia
Pytania retoryczne – bez odpowiedzi
Wykrzyknienia
Apostrofa – zwrot do czegoś
Inwokacja – rozbudowana apostrofa
Antyteza- przeciwstawienie, połączenie zdań o przeciwnych tezach
Paralelizm składniowy –powtórzenie zdań o tej samej albo podobnej budowie
Anafora – powtórzenie tych samych słów na początku kolejnych wersów
Epifora – powtórzenie tych samych słów na końcu kolejnych wersów
Wyliczenie – przedstawienie po kolei wybranych elementów
Epitet – określenie rzeczownika
Porównanie – jak jakby jakoby niczym niby na kształt
Metafora – przenośnia, nietypowe zestawienie wyrazów w którym nabierają niedosłownego znaczenia
Animizacja – ożywienie, przypisanie przedmiotom cech istot żywych
Personifikacja – nadanie przedmiotom cech ludzkich
Peryfraza – omówienie
Oksymoron – zestawienie słów o przeciwnym znaczeniu
Hiperbola – wyolbrzymienie
Symbol – znak motyw obraz
Alegoria – znak motyw, który nie ma poza swoim