Operacje wpływu rosyjskich służb specjalnych

Źródło: Raport Estońskiego wywiadu, https://www.valisluureamet.ee/pdf/raport-2018-ENG-web.pdf

Operacje wpływu rosyjskich służb specjalnych:

Dla rosyjskich służb specjalnych, operacje mające na celu wywieranie wpływu są niedrogim, skutecznym i dobrze ugruntowanym instrumentem w ich arsenale. Rośnie potencjał w dziedzinie walki informacyjnej, a Rosja jest już dobrze przygotowana do zakrojonych na szerszą skalę kampanii dezinformacyjnych.

Rosja będzie kontynuować próby wpływania na demokratyczne procesy decyzyjne na Zachodzie, zwłaszcza w krajach UE. Kreml uważa, że wywoływanie zamieszania w krajach zachodnich daje Rosji większą swobodę działania i zwiększa jej wpływy.

Kreml nie stracił nadziei na stworzenie korzystnej sytuacji geopolitycznej na Ukrainie. Reżim Putina planuje utrzymać Ukrainę, która próbuje zintegrować się z Zachodem, w ciągłym kryzysie politycznym. Ukryte wpływy są kontynuowane w polityce obwodowej, w mediach i wśród posłów do parlamentu. Podejmowane są próby prowokowania żądań autonomii, przede wszystkim w obwodzie zachodnim kraju. Rosja systematycznie rozwija sieć agentów wpływów zarówno wewnątrz, jak i na zewnątrz Ukrainy, którzy od czasu do czasu wypowiadają się za Kremlem lub przeciwko państwu ukraińskiemu. Ci sami agenci wpływów publicznie popierają postulaty autonomii Kremla.

Im szersza staje się sieć agentów wpływów Kremla, tym trudniej jest określić, czy inicjatywa polityczna jest autentyczna, czy też jest to zadanie Kremla.

Rosja finansuje, rozszerza i wykorzystuje sieci swoich agentów wpływów, aby aktywnie zakłócać i wpływać na procesy decyzyjne w Europie. W razie potrzeby istnieje gotowość zmobilizowania ich dla odbiorców krajowych w celu wsparcia polityki wewnętrznej Kremla. Agenci wpływów są zazwyczaj zatrudniani w Rosji i, ogólnie rzecz biorąc, jest to poprzedzone zaproszeniem od rosyjskiego polityka lub biznesmena związanego z Kremlem. Aktywni działacze wpływów regularnie podróżują do Rosji i uzasadniają te podróże wydarzeniami publicznymi lub spotkaniami z komisjami Dumy Państwowej lub członkami parlamentu, politykami Jednej Rosji lub przedstawicielami radykalnej Partii Liberalno-Demokratycznej. Na te wizyty w Moskwie agenci wpływów otrzymują płatności gotówkowe, które często są dość skromne i zazwyczaj nie powinny być dla nikogo wystarczająco motywujące. Aktywiści zamieszkujący w Europie, którzy nie są obywatelami rosyjskimi, ale zdobyli zaufanie Kremla, mogą być wykorzystywani jako koordynatorzy agentów wpływów. Ogólnie rzecz biorąc, rekrutowani agenci wpływów komunikują się ze stroną rosyjską za pośrednictwem koordynatora znajdującego się w Europie. Ich zadaniem jest rozdawać zadania z Moskwy na Zachód i oferować za nie zapłatę. Regularne zadania często prowadzą do sytuacji, w której rekrutowani agenci wpływów sami są zainteresowani zarabianiem łatwych pieniędzy. W szczególności Moskwa poszukuje otwartych posłów do Parlamentu Europejskiego, ale również polityków na szczeblu krajowym i lokalnym. Oprócz rekrutacji osób, celem Moskwy jest wywarcie wpływu na to, jak partie polityczne postrzegają Rosję. W tym celu zwracają szczególną uwagę na przywódców i członków partii, którzy są postrzegani jako przyszli liderzy i liderzy opinii publicznej. Proponuje się im spotkania na wysokim szczeblu w Moskwie lub Soczi.

Oprócz osób podejmujących obecnie decyzje, potencjalni przyszli liderzy są również pielęgnowani. Aby wpływać na młodzież aktywną politycznie i mieszkającą na Zachodzie i rekrutować ją, organizowane są tzw. fora młodzieżowe. Kulminacja forów młodzieżowych w 2017 r. miała miejsce w październiku, kiedy to Rosja zorganizowała 19. międzynarodowy festiwal młodzieży i studentów w Soczi dla dziesiątek tysięcy młodych ludzi, w tym z UE. Programy w Soczi i na innych podobnych imprezach obejmują wycieczki i inne atrakcyjne zajęcia rozrywkowe. Główny nacisk w programach położony jest jednak na wykłady, w których uczestnicy są indoktrynowani wizją stosunków międzynarodowych Kremla i rosyjską "heroiczną historią", w której Rosja pełni rolę wyzwoliciela i głównego (jeśli nie jedynego) orędownika pokoju. Wciąż obecne jest przekonanie, że walka z faszyzmem nie zakończyła się w krajach bałtyckich. Wydarzenie w Soczi było największe, ale mniejsze fora odbywały się i nadal będą się odbywały zarówno w Rosji, jak i w krajach europejskich. Są one zawsze związane z Kremlem - szczególnie z administracją prezydencką - poprzez ambasady lub organizacje pozarządowe, które działają jako organizacje przykrywkowe. Rosyjskie służby specjalne zaangażowane w organizację forów gromadzą kompleksowe dane na temat niczego niepodejrzewającej młodzieży i starają się rekrutować aktywistów, którzy przyciągają ich uwagę.


Jednostki skupiające się na NATO:

Kreml wierzy, że wyższość informacyjna zadecyduje o globalnej walce o władzę. Doktryna sformułowana przez szefa Sztabu Generalnego Rosyjskich Sił Zbrojnych Valeri Gerasimova wzywa do ciągłej konfrontacji informacyjnej, bez rozróżnienia na wojnę i czas pokoju.

Już w listopadzie 2015 r. w rosyjskim Południowym Okręgu Wojskowym utworzono centrum walki informacyjnej jako odrębną jednostkę. Rok później w każdym z okręgów wojskowych Sił Zbrojnych Federacji Rosyjskiej, w tym w zachodnim okręgu wojskowym graniczącym z Estonią, utworzono jednostki ds. wojny informacyjnej. W rezultacie rosyjskie siły zbrojne prowadzą w innych krajach wojnę informacyjną, podobną do tej, którą prowadzono z Ukrainą już od kilku lat.

Głównym celem Zachodniego Okręgu Wojskowego jest NATO i jego państwa członkowskie. Zgodnie z doktryną Gerasimowa rosyjskie siły zbrojne prowadzą ciągłą wojnę informacyjną i w 2018 roku możemy spodziewać się operacji informacyjnych i psychologicznych przeciwko Estonii i NATO w ogóle - np. rozpowszechnianie fałszywych informacji w celu zdyskredytowania sojuszniczych żołnierzy lub estońskich mieszkańców.

Dokładniej rzecz ujmując, ośrodki starają się wykorzystywać informacje i operacje psychologiczne do dyskredytowania przywództwa politycznego przeciwnika, wzbudzania braku zaufania do dowódców sił obronnych przeciwnika, tworzenia negatywnego wizerunku rządu i społeczeństwa przeciwnika wśród sojuszników i w Rosji, podważania reputacji sił zbrojnych przeciwnika oraz demoralizowania żołnierzy i cywilów przeciwnika. W tym celu należy wzmocnić pozycję zarówno własnych mediów, jak i rosyjskich mediów państwowych w kraju docelowym, aby zdominować sferę medialną w sytuacji konfliktowej. Dotyczy to również bezpośredniego elementu przewrotu, gdyż dominacja przestrzeni informacyjnej wymaga przejęcia lub zniszczenia infrastruktury komunikacyjnej opozycjonisty. Do prowadzenia wojny informacyjnej centra tworzą "materiały specjalne". Są to fabrykacje, które mają na celu stworzenie maksymalnego zainteresowania i są rozpowszechniane wśród ludności przeciwnika, członków sił obronnych, decydentów i sojuszników. Dezinformacja jest rozpowszechniana na stronach internetowych z wiadomościami, na stronach wideo, w mediach społecznościowych i mediach tradycyjnych, zarówno w kraju przeciwnika, jak i w Rosji. Oprócz masowej ofensywy informacyjnej, mogą zostać zaatakowane bardziej konkretne cele. Na przykład, jednostki zajmujące się wojną informacyjną mogłyby monitorować członków sił obronnych poprzez media społecznościowe i mapować ich krąg społeczny. Następnie zaczynają wysyłać wiadomości na telefony komórkowe i dzwonić do członków rodziny, aby grozić, pochlebiać lub rozpowszechniać dezinformację poprzez konta w mediach społecznościowych lub pocztę elektroniczną.


Wykorzystywanie przez Kreml zdarzeń historycznych w operacjach wpływu:

W 2018 r. Estonia, Łotwa i Litwa będą obchodzić stulecia swojej niepodległości. Przesłania Kremla z tej okazji są rozpowszechniane przez propagandzistów historycznych i pseudo-think-tanki próbujących zmatowić i zmniejszyć te wydarzenia. Jednym z pierwszych znaków kampanii informacyjnej zaplanowanej na 2018 r. była konferencja, która odbyła się 24 października 2017 r. w Sankt Petersburgu, "Wojny i rewolucje w latach 1917-1920: Narodziny państwowości fińskiej, estońskiej, łotewskiej i litewskiej" . Organizatorami było Rosyjskie Stowarzyszenie Studiów Bałtyckich koordynowane przez Administrację Prezydenta oraz jeszcze ambitniejsze narzędzie Kremla, Fundusz Dyplomacji Publicznej Aleksandra Gorchakowa. Rosja aktywnie poszukuje historyków z krajów bałtyckich, którzy byliby gotowi legitymizować, poprzez swój udział, propagandę Kremla skierowaną do Estonii, Łotwy i Litwy. Oczywiste jest, że Rosja nie dąży do prawdziwego dialogu czy dyskusji, czyli stworzenia platformy dla stosunków akademickich; a raczej próbuje po prostu wykorzystać przedstawicieli wyimaginowanego przeciwnika.

Kreml nadal nie potępił jednoznacznie zbrodni reżimu sowieckiego przeciwko ludzkości w Rosji i innych krajach i stara się kierować oceną wrażliwych wydarzeń historycznych poprzez instytucje rządowe, w tym służby specjalne - tak jak to miało miejsce w czasach radzieckich. Przykładowo Putin zlecił Rosyjskiemu Towarzystwu Historycznemu (kierowanemu przez dyrektora Służby Wywiadu Zagranicznego Federacji Rosyjskiej (SVR) Siergieja Naryszkina) koordynację większości wydarzeń poświęconych rewolucjom 1917 roku. Jakkolwiek, o wiele ważniejsze niż rocznice rewolucji są obchody "wielkiego zwycięstwa" Związku Radzieckiego w II wojnie światowej i odbudowy imperium. Niegdyś okupowane i/lub satelitarne państwa ZSRR są zdaniem Kremla nadal częścią rosyjskiej sfery uzasadnionych interesów, a rosyjskojęzyczni mieszkańcy tych krajów częścią fikcyjnego "rosyjskiego świata". Niedawnym przykładem wykorzystania tematów II wojny światowej w propagandowych interesach Kremla są aktywne działania historyczne zatwierdzone w kwietniu 2017 roku przez komitet Putina Pobedy (zwycięstwa), który w 2018 roku ma na celu szerzenie poglądów Kremla na temat II wojny światowej poprzez konferencje, wystawy i współpracę weteranów. W skład komitetu wchodzi Aleksander Bortnikow, dyrektor FSB.