gospodarka centralnie sterowana – system gospodarczy, w którym decyzje dotyczące produkcji i inwestycji zawarte są w planie sformułowanym przez władze centralne, zwykle przez agencję rządową.|
Gospodarka rynkowa – rodzaj gospodarki, w której decyzje dotyczące zakresu i sposobu produkcji podejmowane są przez podmioty gospodarcze|
Czynniki produkcji – wszystkie zasoby materialne lub usługi wykorzystywane w procesie produkcji dóbr. W klasycznym ujęciu wyróżnia się następujące czynniki produkcji: praca, kapitał, ziemia.|
Mechanizm rynkowy – proces obejmujący żywiołowe działania podmiotów na rynku, w wyniku którego dochodzi do ustalenia równowagi rynkowej, a więc samoczynnego dostosowania wielkości popytu i podaży , poprzez odpowiednie ustalenie ceny równowagi.|
Rynek Producenta - Warunek dyktują producenci dóbr i usług. Rynek ten występował w gospodarce centralnie kierowanej (nakazowej). W tej sytuacji producenci nie muszą liczyć się z potrzebami klienta. Nie dbają o jakośc swoich produktów, nie dążą do ulepszenia.|
RYNEK KONSUMENTA - Na tym rynku dominują konsumenci. Rynek ten jest typowy dla współczesnej gospoarki rynkowej. W której nadmiar towarów istnieje na rynku. W takich warunkach to konsumenci decydują jakie dobra oferowane do sprzedaży, bo producenci starają się wyjść na przeciw oczekiwaniom klientów i produkują dobra przez nich pożądane, dobrej jakości, modne, ładnie spakowane.|
Funkcje rynku
Funkcja informacyjna
Funkcja alokacyjna
Funkcja równowagi
Funkcja selekcyjna
Funkcja akceptacji produktów|
Struktury Rynkowe:
MONOPOL PEŁNY - określa rynek na którym znajduje się jeden sprzedawca.
Na takim rynku kupujący mogą konkurować ze sobą o rzadki produkt, ale brak jest konkurencji ze strony producentów.|
OLIGOPOL - forma konkurencji niedoskonałej, jest wtedy gdy na rynku występuje od dwu do kilkunastu producentów ich decyzje cenowe są wzajemnie zależne.
Przedsiębiorstwa oligopolistyczne produkują albo jeden produkt np. stal, albo produkty są bardzo zróżnicowane np. samochody.|
KONKURENCJA MONOPOLISTYCZNA - odnosi się do rynków gdzie działalność gospodarczą prowadzi względnie duża liczba firm oferujących na sprzedaż podobne ale nie identyczne produkty. Mimo znacznej liczby sprzedawców danego dobra jeden z nich ma na tyle mocną pozycję rynkową, że jest w stanie kształtować cenę.|
Niedobór rynkowy to sytuacja, w której wielkość popytu na dany czynnik (np. towar, czynniki produkcji) przewyższa wielkość podaży przy danej cenie rynkowej.|
Źródła dochodów gospodarstw domowych - zasiłki, renty, emerytury. Dochody ze świadczeń-to obok dochodów z pracy najważniejsze źródło dochodów gospodarstw domowych w Polsce. Obejmują one świadczenia emerytalne i rentowe, zasiłki oraz świadczenia z pomocy społecznej.|
Gwarancja - fakultatywne zobowiązanie gwaranta (np. producenta) odnośnie towaru w stosunku do kupującego (w tym także konsumenta), w szczególności do naprawy, wymiany, zwrotu ceny rzeczy bądź zapewnienia innych usług w razie braku właściwości rzeczy określonych w oświadczeniu gwarancyjnym|
Rękojmia – ustawowa, czasami obligatoryjna odpowiedzialność sprzedawcy względem kupującego za wady fizyczne oraz prawne rzeczy sprzedanej. Stosowana przy umowie sprzedaży, ma również odpowiednie zastosowanie do innych stosunków prawnych.|
Reklamacja – w znaczeniu potocznym żądanie klienta kierowane do sprzedawcy lub wykonawcy usługi, pozostające w związku z niezadowalającą jakością towaru lub nienależytym wykonaniem usługi|
Polityka fiskalna – ogół działań państwa polegających na wykorzystaniu szeregu instrumentów fiskalnych, takich jak podatki i inne daniny publiczne, wydatki, deficyt publiczny, dług publiczny, udzielane gwarancje i poręczenia kredytowe dla podmiotów gospodarczych, wpływających na budżet państwa w celu osiągnięcia określonych celów fiskalnych i pozafiskalnych.|
Funkcje NBP -
- jest bankiem emisyjnym- ma wyłączne prawo emitowania znaków pieniężnych w Polsce, sprawdza prawdziwość banknotów i niszczy zużyte
- jest bankiem państwa- otrzymuje dochody z podatków i innych źródeł oraz dokonuje płatności w imieniu państwa, zaciąga pożyczki dla rządu i obsługuje zadłużenia budżetu państwa
- jest bankiem banków- inne banki utrzymują swoje rachunki w NBP, odprowadzają do niego rezerwy obowiązkowe, zaciągają w nim kredyty
- realizują politykę pieniężną i kredytową państwa- ustala wysokośc stopy procentowej kredytów, ustala wysokość rezerw obowiązkowych
- wpływa na politykę obrotu innymi walutami- przechowuje oficjalne rezerwy obcych walut i ustala kurs wymiany złotego w stosunku do innych walut|
Cykl koniunkturalny – zjawisko występowania w gospodarce (między państwami) wahań koniunktury w okresach kilkuletnich przy utrzymującej się długookresowej tendencji wzrostu gospodarczego.|