Zdefiniuj pojęcia:
Teocentryzm - pogląd uznający Boga/bogów za przyczynę i cel istnienia wszystkich bytów.
Dualizm - w znaczeniu religijnym to pogląd reprezentowany przez wiele religii, doktryn religijnych i herezji, dotyczący natury i pochodzenia dobra i zła istniejącego w świecie.
Gradualizm -  stanowisko w metafizyce przyjmujące istnienie pośrednich szczebli bytowych między najwyższą zasadą rzeczywistości a światem materialnym.
Sacrum - podstawowa kategoria religioznawcza oznaczająca wszystko, co należy do sfery religijnej.
Profanum - termin religioznawczy używany na określenie sfery świeckiej.


2. Wyjaśnij, jak rozumiesz sformułowanie, że sztuka w średniowieczu miała “charakter uniwersalny”?

Odp: Kultura w średniowieczu miała charakter uniwersalny, ponieważ we wszystkich państwach ibywatele mówili w tym samym języku, wyznawały tę samą religię i miały ten sam światopogląd oraz uznawały zwierzchnictwo papieża.

3. Jakie główne zadanie stawiano przed literaturę w średniowieczu? W jaki sposób było ono realizowane?

Odp: Głównym zadaniem było kształtowanie właściwych postaw moralnych, właściwych wzorców osobowych, oraz wpajanie odpowiednich ideałów. Literatura średniowiecza przytacza liczne przykłady właściwych postaw, typowych dla idealnego władcy rycerza i ascety.


II. Na podstawie informacji z podręcznika s.228 wyjaśnij genezę Legendy o św. Aleksym.

Odp: Nie wiadomo, czy bohater Legendy o św Aleksym był postacią autentyczną. Pierwsze opowieści o rzymskim księciu, który wybrał życie żebraka, zaczęły powstawać w V w. w Syrii. Około X wieku legenda o Bożym Mężu zawędrowała do Rzymu, a stamtąd szybko rozprzestrzeniła się na cały świat chrześcijański.

III. Przeczytaj fragmenty Legendy o św. Aleksym w podręczniku i uzupełnij poniższy tekst:

Utwór rozpoczyna się apostrofą do MESJASZA, w której narrator prosi o ŁASKI DLA TEGO, KTO BĘDZIE OPOWIADAŁ DZIEJE ŚWIĘTEGO. Główny bohater, czyli Aleksy urodził się w RODZINIE RZYMSKICH ARYSTOKRATÓW i był synem EUFEMIANA i AGLAE . Gdy miał 24 lata, poślubił FAMIJANĘ. W noc poślubną poinformował żonę, że OPUSZCZA ŻONĘ I DOM OJCA. . Następnego dnia rano zabrał DOBYTEK i wyruszył w podróż. Dotarł do ZIEMI ŚWIĘTEJ . Rozdał bogactwo potrzebującym a sam siedział przed kościołem i ODBYWAŁ POKUTĘ.
Pewnego razu z obrazu zeszła Matka Boska i poprosiła klucznika, aby WPUŚCIŁ GO DO WNĘTRZA ŚWIĄTYNI. To wydarzenie uczyniło go sławnym. Jednak taka popularność mu się nie podobała i postanowił wyruszyć do TARSU. . Jednak lo sprawił, że znalazł się w Rzymie i zamieszkał NA OJCOWSKIM DWORZE JAKO ŻEBRAK. Przez szesnaście lat godnie znosił męki, gdyż uważał, że w ten sposób zbliży się do Boga. W kolejnym roku zachorował i przeczuwał, że niebawem nastąpi kres jego życia, w związku z tym napisał list, który zawierał informacje O JEGO ŻYCIU I KIM JEST. Kiedy umarł w Rzymie rozdzwoniły się dzwony. Mieszkańcy dowiedzieli się, że to na cześć człowieka, który mieszka u Eufamijana. Wówczas ruszyła procesja, której uczestnikami byli KARDYNAŁOWIE, BISKUPI I KAPŁANI ORAZ CESARZ. Okazało się, że święte ciało Aleksego ma niezwykłą moc, gdyż KTOKOLWIEK Z CHORYCH ZBLIŻYŁ SIĘ DO CIAŁA, NATYCHMIAST WRACAŁ DO ZDROWIA. . Kiedy na miejsce śmierci przybyli też domownicy, dostrzegli w ręku bohatera list. Próbowano mu go wyjąć, ale udało się to tylko ŻONIE ALEKSEGO, ponieważ BYŁA CZYSTA, BEZ SKAZY GRZECHU.

IV. W dostępnych źródłach zapoznaj się ze znaczeniem słowa asceta i uzasadnij, że Aleksy nim jest.

Odp: Święty Aleksy jest ideałem ascety, ponieważ jako syn z książęcego rodu wyrzeka się wszelkich dóbr doczesnych dla służby Bożej. Rzymski panicz opuszcza dobra rodzinne, oddaje wszystko, co posiada ubogim, udaje się w podróż ku jednemu celowi: osiągnięciu szczęścia wiecznego.

IV. Zapoznaj się z terminami hagiografia s.321 i legenda hagiograficzna s. 232 i uzasadnij, że przeczytany utwór należy do tego rodzaju literatury.

Odp:  Przeczytany utwór to utwór  hagiograficzny, ponieważ posiada cechy łączące epicki poemat i kazanie. Świadczy o tym budowa utworu.

V. Czy Twoim zdaniem Aleksy zasługuje na podziw czy potępienie. Sformułuj opinię i ją uzasadnij dwoma rozwiniętymi argumentami (przypomnij z lekcji, jakie elementy powinno zawierać takie rozwinięcie).

Odp: Moim zdaniem Aleksy zasługuje na pochwałe, ponieważ oddał swoje dobra biednym oraz oddał się Bogu, a sam bardzo cierpiał, zostawił on nawet swoją żonę oraz spełniał wszelkie przykazania Boskie. Większość ocenia go jako dobrego i przykładnego świętego, jednak są
i tacy, którzy potępiają jego sposób bycia. Poprzez swoje zachowanie wyraził wielką zniewagę dla dóbr doczesnych. Uważał je za coś zbędnego, nie przynoszącego szczęścia wiecznego. Ascetyczny sposób życia, był niewątpliwie sposobem oddania czci Stwórcy, który decyduje o tym kto ujrzy Jego Królestwo. Odchodząc od rodziny, poświęcił cały swój czas na rozmowę z Bogiem oraz modlitwę. Pod wieloma względami Aleksy jest osobą, od której powinniśmy się uczyć.