Metafory zarządzania (pojęcie metafory, funkcje metafory, przykłady metafor).
Metafora - środek stylistyczny polegający na nietypowym połączeniu wyrazów, dzięki któremu przynajmniej jeden z nich uzyskuje nowe znaczenie; przenośnia.
Funkcje metafor:
Funkcja ramująca – zapanowanie nad wielowymiarowością istniejących organizacji.
Funkcja integracyjna – scalanie rozmaitych teorii i pojęć związanych z organizacją.
Funkcja prezentacyjna – tworzenie jasnego w odbiorze, przejrzystego obrazu organizacji.
Funkcja promocyjna – wzbudzanie zainteresowania metaforyzowaniem organizacji.

Metafora maszyny -metafora ta dominowała w XIX i na początku XX wieku. Organizacja przedstawiona jest jako sprawnie funkcjonująca i dobrze zaprojektowana maszyna zbudowana przez kierownictwo w celu efektywnego osiągania wcześniej określonych celów. W tej metaforze menedżer jest inżynierem projektującym, budującym i kierującym organizacyjną maszyną. Do jego zadań należy przede wszystkim nadzorowanie skuteczności i zwiększanie wydajności pracy organizacji. Najważniejszą rolę odgrywa precyzja, sprawność i skuteczność. Jest to ujęcie mechaniczne, a więc człowiek jest uprzedmiotowiony i sprowadzony do narzędzia w realizacji celów.(M.Szumigraj 2010, s. 46) Problemem współczesnego zarządzania jest mechanistyczny sposób myślenia tkwiący w bieżących koncepcjach organizacji.
Metafora organizmu -do powstania tej metafory przyczyniły się wyobrażenia związane z ewolucją biologiczną. Zgodnie z tą metaforą organizacja, podobnie do żywych organizmów, zależy od otoczenia i spełnia funkcje niezbędne do przetrwania. Organizacja postrzegana jako żywy organizm jest organizacją uczącą się. Uwaga koncentruje się na otoczeniu i stosunkach z nim, istnieje wiele współzależności, a struktura jest otwarta. Otwartość organizacji inspiruje i sprzyja uczeniu się tworzących ją jednostek. (E. Franke 2016, s. 96) Ponadto podkreśla fakt, że różne organizacje (analogicznie do organizmów żywych) muszą sprostać innym wymaganiom i reagować w odpowiedni sposób. Metafora organizmu wyklucza istnienie jednolitego sposobu organizowania, ponieważ każdy organizm jest inny i ma różne potrzeby. Układ ten jest bardzo dynamiczny i elastyczny. (M.Szumigraj 2010, s. 46) Menedżer jest niezależną częścią systemu, który posiada zdolność adaptacji do zmieniających się warunków.
Założenia teorii organizacji: perspektywa klasyczna, nowoczesna, symboliczno-interpretująca i postmodernistyczna.
Nowoczesna (modernistyczna) – (lata 1950-1980) gdzie głównym nurtem była ogólna teoria systemów. Ludwig von Bertalanffy przedstawił teorię mającą wyjaśniać wszystkie zjawiska naukowe zarówno w naukach przyrodniczych, jak i społecznych gdzie nazwał ją „systemem”. Budowana przez niego „teoria systemów” opierała się na uogólnieniach zaczerpniętych z wysokiego stopnia abstrakcji, takiego, dzięki któremu można by było dokonać objaśnienia i integracji wiedzy naukowej. Kontynuatorem tej teorii był m.in. Kenneth E. Boulding. Dyscypliny, które przyczyniły się do rozwoju teorii w perspektywie modernistycznej były: nauki polityczne, biologia, ekologia, socjologia przemysłowa, antropologia społeczna, antropologia kulturowa. Do jej reprezentantów zaliczali się również: Herbert Simon, Talcott Parsons, James G. March, Melville Dalton.

Klasyczna – (lata 1900-1950) zawiera dwa główne nurty. Nurt socjologiczny – zwolennicy tego nurtu (Émile Durkheim, Max Weber, Karol Marks) skupiają się na zmienności wizerunku i ról istniejących w społeczeństwie organizacji sformalizowanych oraz na szerszym wpływie uprzemysłowienia na charakter pracy i jego konsekwencjach dla pracowników. Drugi nurt obejmuje zwolenników klasycznej teorii zarządzania, czyli Frederick Taylor, Henri Fayol, Chester Barnard, którzy koncentrowali się na problemach praktycznych, przed którymi stawali menedżerowie organizacji przemysłowych. Do dyscyplin, które przyczyniły się do rozwoju teorii zalicza się: inżynieria, socjologia, nauki polityczne.

Symboliczno-interpretująca – (lata 1980-1990) główne nurty opisujące perspektywę to teoria ustanowienia i społeczna konstrukcja rzeczywistości. Pierwszy nurt zaproponował w 1969 roku amerykański psycholog społeczny Karl E.Weick, w książce pt. The Social Psychology of Organizing. Przyłożył w niej siłę na subiektywizm w opisie bytu jakim jest organizacja, gdzie ustanowienie ujęte zostało w kontekście budowania, przekształcania cech organizacji, ale zarazem burzenia tych obiektywnych. Drugi nurt, którego punktem wyjścia była teoria ustanowienia to społeczna konstrukcja rzeczywistości, której autorami byli dwaj niemieccy socjologowie: Peter Berger oraz Thomas Luckmann. W swej książce The Social Construction of Reality przekonywali, że porządek społeczny wytworzony jest przez negocjacje interpersonalne i niepisane porozumienia
Postmodernistyczna (ponowoczesna teoria organizacji) – (od 1990 roku) główny nurt przedstawiający perspektywę opisywał Jean-Francois Lyotard, który twierdził, że „wiedza zmienia swój status równocześnie z wkraczaniem społeczeństw w epokę postindustrialną, a kultur w epokę ponowoczesną” (J.F.Lyotard, 1979). Postindustrializm w społeczeństwie różnił się od industrializmu tym, że „o ile społeczeństwa industrialne organizują się wokół kontroli siły roboczej w produkcji towarów, to społeczeństwo postindustrialne koncentruje się na zdobywaniu wiedzy i wykorzystywaniu informacji”




Scharakteryzuj powiązania organizacja – otoczenie
Nakłady: ludzie, technologia, informacja;
Procesy transformacji;
Wyniki: towar, usługi.
Przedsiębiorstwo służy otoczeniu, zaspokaja jego potrzeby i przyczynia się w większym lub mniejszym stopniu do jego rozwoju. Dlatego też musi obserwować otoczenie i analizować zachodzące w nim zmiany, wsłuchiwać się w sygnały płynące z otoczenia. Wyraża się to przez stwierdzenie, że przedsiębiorstwo musi się uczyć otoczenia. Musi ono spełniać ten warunek, aby dobrze wypełniać swoje funkcje. Jedną z ważniejszych funkcji jest stosunek przedsiębiorstwo - konsument. Każde przedsiębiorstwo dąży do „przyciągnięcia” konsumenta swoimi wyrobami lub usługami. Przeszkodą jest konkurencja, która wymusza na danej firmie elastyczność i szerszy dostęp do klienta. Zyskuje na tym oczywiście konsument. Firmy „walczące” o klienta wykonują szereg badań marketingowych, wykazujących, co przeciętny klient potrzebuje. Badania te mogą być jednocześnie połączone z reklamą danego przedsiębiorstwa.

Otoczenie wewnętrzne, zewnętrzne, bliższe, dalsze, stałe, zmienne, regionalne, międzynarodowe.
Kryterium podziału otoczenia organizacji:
Kierunek działania:
Bliższe (mikrootoczenie) zwane inaczej otoczeniem konkurencyjnym przedsiębiorstwa, mikrootoczeniem - to ogół podmiotów, które wpływają na przedsiębiorstwo ale również dane przedsiębiorstwo wpływa na elementy tego otoczenia.
Dalsze (makrootoczenie) inaczej makrootoczenie, obejmuje wszystkie uwarunkowania i systemy, z którym organizacja ma stosunki pośrednie i które wpływają na jej funkcjonowanie. Należą do niego m.in. sytuacja społeczna, system prawny czy polityka.
Zmienność:
Stałe zmiany o przewidywanym kierunku, nieliczne, w długich okresach czasu. Organizacje mogą, ale nie muszą od razu dostosowywać się do zmian. Kierownictwo ma mnóstwo czasu do ewentualnych zmian.
Zmienne intensywne zmiany w krótkim okresie czasu, kierownictwo musi je śledzić oraz bezwzględnie i natychmiastowo dostosowywać się do zmian.
Zasięg oddziaływania:
Regionalne warstwa pośrednia, w której występuje przenoszenie się wpływów makrootoczenia na mikrootoczenie przedsiębiorstwa.
Międzynarodowe globalizacja świata ma na celu integrację społeczeństw w jeden ekonomiczny i polityczny system, dlatego też przedsiębiorstwa zmuszone są do wprowadzania zmian w strategiach zarządzania przedsiębiorstwem.
Kontakt:
Wewnętrzne (procesy i zjawiska występujące wewnątrz organizacji) warunki i siły działające w organizacji. Składa się z:
Właściciele to osoby dysponujące tytułem własności organizacji. Może to być indywidualna osoba bądź wspólnicy.
Zarząd, wybrany przez akcjonariuszy, odpowiada za nadzorowanie najwyższego szczebla menedżerów firmy, w celu zapewnienia że firma jest prowadzona, w sposób, który najlepiej służy interesom akcjonariuszy.
Pracownicy i związki zawodowe, siła robocza organizacji.
Kultura zestaw wartości, którymi posługuje się przedsiębiorstwo i pracownicy w nim pracujący. Powstaje w długim czasie i dotyczy zarówno klientów organizacji jak i pracowników.
Zewnętrzne (procesy i zjawiska występujące na zewnątrz organizacji) wszystko poza granicami organizacji co może na nią oddziaływać. Składa się z dwóch warstw: otoczenia ogólnego i otoczenia celowego.

Zdefiniuj organizację w podejściu czynnościowym, rzeczowym i atrybutowym.
Organizacja w znaczeniu:
Czynnościowym – organizowanie jako proces analizy, departamentalizacji, koordynacji i wymacanie hierarchii i kształtowanie struktur składników organizacji;
Atrybutowym – zasoby organizacji są lepiej i gorzej argumentowane, cecha określająca stopień zorganizowania, stwarzająca szanse oceny;
Rzeczowym – wynik procesów organizowania, rzecz zorganizowania.