WSG -Pockets lokale besturen De gemeenteraadsverkiezingen 2012 in vraag en antwoord Marion Verbeek Inhoudsopgave Inleiding ............................ .............................. .................... ................... 11 Hoofdstuk 1 De voorbereiding: over kandidaten en lijsten ................... .... ........ ....... 1 3 1.1. Het aantal raadsleden en schepenen ........................................ ....... 13 1. Hoeveel gemeenteraadsleden telt mijn gemeente? ................ 13 2. Hoeveel schepenen telt mijn gemeente? ................................ 14 3. Wordt de OCMW-voorzitter nu ook een schepen? ................. 15 1.2. Het indienen van kandidaturen en lijsten . .... ...... .......... ...... ............. 15 4. Aan welke voorwaarden moet ik voldoen om verkiesbaar te zijn?....................................................................................... 15 5. Moet je als kandidaat voldoen aan andere voorwaarden dan de wettelijke? ......................................................................... 17 6. Hoe stel ik mij kandidaat voor de gemeenteraads.verkiezingen? ......................................................................... 18 7. Wat moet er op de kandidatenlijst worden vermeld? ............. 19 8. Wanneer is er een evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen op de lijst? .... ........................................................ ... 20 9. Hoe stel ik mij kandidaat voor de districtsraadsverkiezingen? . 20 10. Wanneer stel ik mij kandidaat voor de gemeenteraads.verkiezingen van 14 oktober 2012? ...... ................ ...... ........... 20 11. Kunnen ook niet-Belgen zich kandidaat stellen bij de gemeenteraadsverkiezingen? ................................................. 21 12. Hoe stellen Europeanen zich kandidaat bij de gemeenteraads.verkiezingen? ......................................................................... 21 13. Kan ik me op meer dan één lijst kandidaat stellen?................. 22 14. Wanneer komt een lijstnaam in aanmerking voor bescherming en wat moet men daarvoor doen? .................... 22 15. Hoe gebruikt men een beschermde lijstnaam met volgnummer? ........................................................................ 23 16. Hoe krijgt een lokale lijst haar naam en nummer? .................. 24 17. Moet men een politieke partij oprichten om te kunnen deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen? .................... 24 18. Wat is een karteilijst? ....................... ................ ................ ....... 24 19. Mag een kartellijst splitsen? ................................................... 25 20. Aan welke voorwaarden moeten de voordrachten van de kandidaten voldoen? ............................................................. 26 21. Wanneer is de kandidatenlijst definitief? ................................. 26 INHO UDSOPGAVE 3 22. Er is een foutje in onze voordracht geslopen. Kunnen we dit rechtzetten? .......................................................................... 27 23. Ik ben ervan overtuigd dat er bij de voordracht van andere kandidaten fouten zijn gemaakt. Hoe kan ik hiertegen bezwaar indienen? ................................................................. 28 24. Hoe groot is mijn kans om verkozen te worden? .................... 29 1.3. Het aanduiden van de getuigen ..................................................... 29 25. Wat is de rol van de getuigen tijdens de kiesverrichtingen? .... 29 26. Hoe verloopt de procedure voor de aanduiding van de getuigen? .............................................................................. 30 27. Kan ik als kandidaat-gemeenteraadslid ook getuige zijn bij de kiesverrichtingen? ............................................ ...................... 31 1.4. De kiezer stemt .............................................................................. 31 28. Ik ben kandidaat bij de gemeenteraadsverkiezingen. Wie kan er voor mij stemmen? ............................................................ 31 29. Wie stelt de kiezerslijst op? ..................................................... 32 30. Kan ik als kandidaat-gemeenteraadslid gebruikmaken van de kiezerslijst? ............................................................................. 33 31. Heeft de Privacywet gevolgen voor het gebruik van de kiezerslijsten? ......................................................................... 34 32. Wanneer stemt de kiezer geldig? ........................................... 34 Hoofdstuk 2 Het strijdtoneel: campagne voeren en kiezers winnen .......... .............. 35 2.1. Een correcte verkiezingscampagne ................................................. 35 33. Wanneer verloopt een verkiezingscampagne op een ongeoorloofde wijze? ............................................................ 35 2.2. Politieverordening inzake de verkiezingscampagne ....... .. ................ 36 2.3. Verkiezingsdrukwerk ....................................................................... 39 34. Wat is verkiezingsdrukwerk? .................................................. 39 2.4. De rem: beperking en controle van de verkiezingsuitgaven ............ 40 35. Waar vind ik de regels in verband met mijn verkiezings.uitgaven? .............................................................................. 40 36. Hoeveel mogen politieke partijen met een beschermde lijstnaam en volgnummer uitgeven voor een gewestelijke campagne? ............................................................................ 40 37. Hoeveel mag elke lokale lijst uitgeven aan verkiezings.propaganda? ......................................................................... 41 38. Hoeveel mogen de individuele kandidaten spenderen aan hun verkiezingspropaganda? ................................................. 41 39. Hoeveel mag ik uitgeven wanneer ik op meerdere lijsten kandidaat ben? ...................................................................... 42 40. Bekendmaking van de maximumbedragen ............................ 42 41. Welke uitgaven worden beschouwd als uitgaven voor verkiezingspropaganda? ........................................................ 42 42. Welke uitgaven worden niet beschouwd als uitgaven voor verkiezingspropaganda? 43 ························································ 43. Welke tarieven moet ik aanrekenen? ...................................... 44 44. Welke initiatieven zijn verboden? ........................................... 44 45. Hoe verloopt de aangifte van de verkiezingsuitgaven van partijen met een gemeenschappelijk volgnummer en een beschermde lijstnaam? ........................................................... 44 46. Hoe verloopt de aangifte van de verkiezingsuitgaven van de lokale lijsten en individuele kandidaten? ................................. 45 47. Hoe dien ik bezwaar in tegen foutieve aangiften? .................. 46 48. Welke sancties zijn er voorzien bij de niet-naleving van de reglementering op de verkiezingsuitgaven? ........................... 46 49. Wie mag giften doen aan een partij of een politicus? ............. 47 50. Ik ben kandidaat in een gemeente met 17 562 ingeschreven kiezers. Hoe bereken ik de maximale verkiezingsuitgaven die voor mijn lijst en de individuele kandidaten zijn toegestaan? .. 48 51. Ik ben kandidaat voor de provincieraads-én de gemeente.(of stadsdistricts)raadsverkiezingen. Mag ik de twee toegestane bedragen optellen? .............................................. 49 52. Kan de partij of de lijst campagne voeren voor een individuele kandidaat en die verkiezingsuitgaven aanrekenen op het toegestane bedrag van de partij? Kan dat onbeperkt? ............ 50 53. Ik ben kandidaat op een lokale lijst van gemeentebelangen. Kan ik de aanrekening op het bedrag van de toegestane uitgaven van de partij genieten? ............................................ 50 54. Moet ik de btw mee opnemen in het bedrag van de uitgaven die moeten worden aangerekend? ......................................... 50 55. Een derde beslist om een verkiezingsuitgave te doen ten gunste van enkele kandidaten. Heeft dat gevolgen voor de kandidaten? ........................................................................... 50 56. Een kandidaat drukt en verspreidt een folder tegen mij terwijl ik kandidaat ben op een andere lijst. Moet die kandidaat de prijs van die folder als verkiezingspropaganda aanrekenen op zijn toegestane bedrag? .................................................... 51 57. Mag ik als kandidaat balpennen en ballonnen uitdelen op de wekelijkse markt? .............................................................. 51 58. Moet ik de uitgaven voor het gebruik van een eigen wagen, aanhangwagen, reclameborden en een eigen fotokopieer.apparaat aanrekenen als verkiezingsuitgaven? ........................ 52 59. Ik ben aannemer en kandidaat bij de gemeenteraads.verkiezingen. Mag ik de lichte vrachtwagens of de diensten van het personeel van mijn bedrijf gebruiken om campagne te voeren? 52 INHOUDSOPGAVE 5 oo· ···oo····oooo••• oo •• oooo•oo··•oooooooo•oo·••oooooo........................ 60. Moeten de kosten van oude affiches die worden gerecupereerd van de vorige gemeenteraadsverkiezingen worden aangerekend? 52 000000000 000000000000 00 0000000000000000000000 00 00 00 0000 00 00 61. Moeten de uitgaven worden aangerekend voor enveloppen, postzegels, papier met briefhoofd ... wanneer die goederen vóór de verkiezingsperiade werden aangekocht en .....00........ ............ opgeslagen? .... oo ........................................ . 52 62. Is het niet mogelijk te ontsnappen aan de aanrekening van verkiezingsuitgaven door affiches, pamfletten, mailings ... al vóór de verkiezingsperiade te laten drukken? ......................... 53 63. Wat gebeurt er wanneer verscheidene kandidaten een gemeenschappelijke campagne voeren? ................................ 53 64. Moeten de uitgaven voor evenementen en andere festiviteiten georganiseerd tijdens de periode van de verkiezingscampagne, worden beschouwd als uitgaven voor verkiezingspropaganda? 53 65. Wat gebeurt er met het tijdschrift dat door de plaatselijke afdeling wordt verspreid om de inwoners van de gemeente regelmatig op de hoogte te brengen van de werkzaamheden van de gemeenteraad? ........... ... .. .. .. ................. .. .. ...... .. ... .. .. .. 55 66. Ik heb nooit aan sociaal dienstbetoon gedaan en twee maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen waarbij ik kandidaat ben, kondig ik via de pers aan dat ik zitdagen zal houden. Is deze aankondiging een verkiezingsuitgave? .......... 55 67. Zijn affiches die worden aangeplakt voor het begin van de verkiezingsperiade in het kader van een precampagne en die na het begin van de verkiezingsperiade aangeplakt blijven, onderworpen aan de bij wet bepaalde regelgeving over affiches? .................................... 0000.. ...................................... 56 68. Mag ik niet langer een telefonische campagne voeren? ......... 56 69. Mag mijn buurman mijn campagne steunen door voor het raam van zijn huis een verkiezingsaffiche aan te brengen? ..oo. 56 70. Ik breng een affiche van 4 m2 aan op een privépaneel van 16 m2 dat op de eigendom van een vriend opgesteld staat. Is dat verboden? 57 oooooooooooooooooooooooooooooooooooooo oooooooooooooooo •oo ...oo.ooooo 71. Wanneer mijn drukker mij voor mijn verkiezingspamfletten een vriendenprijsje rekent omdat hij partijmilitant is, mag ik dan voor mijn toegestane bedrag van verkiezingsuitgaven de verlaagde prijs aanrekenen? 57 72. Wat gebeurt er wanneer een kandidaat een uitgave verricht die hij als een uitgave voor de lijst boekt, zonder de lijsttrekker daarvan op de hoogte te brengen? Kan de lijsttrekker worden gestraft wanneer door die uitgave het voor de lijst toegestane bedrag wordt overschreden? 57 ooooooooooooOOOOOOOOoOOoooooOOooOOOOOOoooooooo OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOooOOOOOOOOOOO 73. Mag mijn kantoor in het gemeentehuis mijn campagnehoofd.kwartier zijn? 58 0000000000000000000000000000000000000000 00 000000000000 00 00 0000 000000 00000 74. De burgemeester en de schepenen plaatsen verkiezings.propaganda in het gemeentelijke infoblad. Heeft dat · gevolgen? 58 . oo •• oo • • oo • • oooo•·oo••oooo··········oo••oo····oooooooooo····oo••oo••oo······· 75. Alleen natuurlijke personen, geen rechtspersonen mogen giften doen. Maar wat geldt er voor giften van politieke partijen? 58 ooooooooooo oo oooooo oo oooo oooo oooo oo oooooo oo oooooooooo oooooooooooo oooooooooo oo oo• 76. Wat gebeurt er wanneer een kandidaat zijn folders door de drukkerij van de provincie of de gemeente laat drukken? 59 0000000 77. Mag een kandidaat meer dan één verkiezingsdrukwerk opsturen? ... OOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOOoooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooooo. 59 78. Ik ben kandidaat bij de gemeente-of provincieraads.verkiezingen. Moet ik de prijs van mijn verkiezingsbrief.wisseling die in de vorm van persoonlijke, gesloten en op naam geadresseerde brieven verzonden wordt, op het bedrag van mijn toegestane uitgaven aanrekenen? 59 0000000000 0000 00 Hoofdstuk 3 Het uur van de waarheid: de gemeenteraadsverkiezingen 61 000000 00 0000000000 3.1 . De praktische organisatie van de verkiezingen 61 000000 000000 00 0000 00000000000000 79. Hoe verloopt de praktische organisatie van de gemeente.raadsverkiezingen? 61 oooooo· · · · · ooooooooo ooooo• •·oo•·oo•oo· · ·oo · •oo oo oo• oo···oooo oo··· 80. Hoe verloopt de verkiezingsdag? 62 OO OO OOoo oooo oooo OO OOOOOOOOoooooooooooooooo • 81 . Wordt er in mijn gemeente elektronisch gestemd? 63 0000000000 00 0000 3.2. Het tellen van de stemmen en de zetelverdeling 63 00000000000000000000000000000 82. Hoe verloopt het tellen van de stemmen? 63 ooooOOOOOOooooooooooOOOOOOOOoo 83. Mag een getuige deelnemen aan het tellen van de stemmen? . 64 00 •••••• • • 00 00 00 •••••••••• 00 00 ••• 00.00 •••• 00 • ••• 000.00 • • 00 00........ ......... 84. De stemmen zijn geteld en mijn partij boekt een forse winst. Ben ikzelf verkozen voor de gemeenteraad of niet? 64 85. Hoe verloopt het aanduiden van de opvolgers? 67 86. Wanneer is de uitslag van de verkiezingen definitief? 69 0000000000000000 00000000 00 0000 00 0000 0 000000 00 00000 3.3. De procedure tot ongeldigverklaring van de verkiezingen 6900 000000000000 0 87. In mijn gemeente waren er onregelmatigheden tijdens de verkiezingsdag. Kan ik een klacht indienen? 69 00000000.:00000000000000000 INHOUDSOPGAVE 7 88. Ik kan geen echte onregelmatigheden aantonen maar wil, om het mijn tegenstanders moeilijk te maken, toch een bezwaar indienen. Heeft dat zin? ........................................... 70 89. Hoe verloopt de procedure bij de Raad voor Verkiezings.betwistingen? ........................................................................ 70 90. Wat kan de Raad voor Verkiezingsbetwistingen doen? ........... 71 91. Wat is de Raad voor Verkiezingsbetwistingen? ....................... 71 92. Is de Raad voor Verkiezingsbetwistingen in elke Vlaamse gemeente bevoegd? .............................................................. 72 Hoofdstuk 4 Het resultaat: de samenstelling van het nieuwe bestuur ..................... 73 4.1. De installatie van de nieuw verkozen gemeenteraadsleden ............. 73 93. Wanneer kan ik mijn functie als nieuw verkozen raadslid opnemen? ............................................................................. 73 94. Moet een raadslid de eed afleggen alvorens deel te nemen aan de gemeenteraad? .......................................................... 74 95. Wie neemt de eed van de raadsleden af? ............................... 74 96. In wiens handen legt de voorzitter van de installatie.vergadering de eed af? .......................................................... 75 97. Wat gebeurt er als een raadslid de eed niet aflegt? ................ 75 98. Ik werk op het OCMW van de gemeente. Tijdens de laatste verkiezingen ben ik verkozen als raadslid. Is mijn mandaat als raadslid verenigbaar met mijn functie binnen het OCMW? .... 75 99. Zowel mijn nicht als ikzelf zijn als raadslid verkozen in onze gemeente. Kunnen we beiden ons mandaat opnemen? ......... 76 100. Is het nodig om een ranglijst van de gemeenteraadsleden te maken? ................................................................................. 78 4.2. De voorzitter van de gemeenteraad ................................................ 79 101. Kan de gemeenteraad een eigen voorzitter kiezen? ............... 79 1 02. Hoe gebeurt de voordracht van de voorzitter van de gemeenteraad? ........ .. .............. .............................. ................ 79 1 03. Kan op de voordrachtsakte van de voorzitter van de gemeenteraad al een opvolger worden vastgelegd? .............. 81 104. Wanneer is de voorzitter van rechtswege verhinderd en moet hij zich laten vervangen? ....................................................... 81 4.3. De aanduiding van de nieuwe schepenen ....................................... 81 1 05. Wie maakt deel uit van het college van burgemeester en schepenen? ........................................................................... 81 1 06. Worden de schepenen nog verkozen via een stemming? ....... 82 107. Hoe gebeurt de gezamenlijke voordracht van de schepenen? ........................................................................... 83 108. Hoe verloopt de eventuele verkiezing van de schepenen? ...... 84 109. Hoe bezwaar indienen tegen de schepenverkiezingen? .......... 85 11 0. Hoe wordt de rangorde van de schepenen bepaald? ............. 86 11 1. Wanneer en hoe verloopt de toewijzing van 'bevoegdheden' aan de schepenen? ................................................................ 86 112. Hoe verloopt de eedaflegging van de schepenen? ................. 86 11 3. Mogen familieleden in hetzelfde college van burgemeester en schepenen zitten? ............................................................. 87 114. Zijn er nog andere onverenigbaarheden voor de leden van het college van burgemeester en schepenen? ........................ 87 115. Wanneer is een schepen verhinderd en moet hij of zij worden vervangen? ............................................................... 87 4.4. De benoeming van de burgemeester ......................... .............. ....... 88 116. Hoe verloopt de voordracht van de kandidaat.burgemeester? .. .................................................................. ... 88 117. Welke onverenigbaarheden en verhinderingen gelden voor een burgemeester? ................................................................ 90 4.5. De samenstelling van het nieuwe OCMW-bestuur .......................... 90 118. Hoeveel OCMW-raadsleden telt mijn gemeente? ................... 90 119. Wanneer worden de OCMW-raadsleden verkozen? ............... 91 120. Hoe verloopt de voordracht van OCMW-raadsleden? ............ 91 121. Hoe worden de OCMW-raadsleden verkozen? ....................... 92 122. Bij de verkiezing van de OCMW-raadsleden waren er onregelmatigheden. Kan ik hiertegen bezwaar indienen? ...... 94 123. Gelden er ook onverenigbaarheden voor de OCMW.raadsleden? ........................................................................... 94 124. Wanneer kan ik mijn mandaat als OCMW-raadslid opnemen? ............................................................................. 95 125. Hoe wordt de OCMW-voorzitter verkozen?............................ 95 126. Kan de OCMW-raad een ondervoorzitter aanduiden? ............ 96 127. Is het vast bureau verplicht? ................................................... 96 128. Is een bijzonder comité verplicht? .......................................... 97 4.6. De samenstelling van het bestuur van de politiezone ...................... 97 129. Wat is het verschil tussen ééngemeente-en meergemeente.zones? ................................................................................... 98 1 30. Wie zit er in de politieraad? .................................................... 98 131. Wanneer kiezen de gemeenteraadsleden de politieraads.leden? .................................................................................... 99 1 32. Zijn alle gemeenten vertegenwoordigd in de politieraad? ...... 99 1 33. Hoe gebeurt de evenredige vertegenwoordiging? .................. 99 134. Hoe worden de leden van de politieraad aangewezen? .......... 101 135. Is er bezwaar mogelijk tegen de verkiezing van de politieraads.leden? .................................................................................... 102 136. Welke onverenigbaarheden zijn er voor de politieraadsleden? 102 INHOUDSOPGAVE 9 137. Wanneer kan ik mijn mandaat als politieraadslid opnemen? ... 102 138. Zijn er opvolgers voor de politieraadsleden? .......................... 103 139. Wie zit in het politiecollege? .................................................. 103 140. Wat gebeurt er bij het ontslag van een politieraadslid? .......... 103 Bijlagen ................................................ .............. .................................... 105 1. Overzicht van de hoofd-, stem-en opnemingsbureaus bij de lokale verkiezingen van 14 oktober 2012 ............ ...................... ................ 1 05 2. Verkiezingskalender voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012: een overzicht van de belangrijkste data .............. 107 Wetgeving ............................................................................................. 11 7 Internet .................................................................................................. 119 Bibliografie ..... .............. .. ............... .................................................... .... 121 Inleiding Op 14 oktober 2012 kiezen we ruim zevenduizend gemeente-en districts.raadsleden en meer dan 300 provincieraadsleden voor de volgende zes jaar. Een hoogdag voor de lokale democratie. En een spannend moment voor de tienduizenden die strijden om een zetel in een raad om zich als gemeente.lijk mandataris te engageren in hun lokale gemeenschap. Het verloop van de gemeenteraadsverkiezingen is evenwel aan strikte spel.regels gebonden. De meeste en de belangrijkste spelregels zijn terug te vin.den in het gloednieuwe Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet en het Gemeentedecreet. Voor niet-ingewijden is het vaak een hele klus om de weg te vinden in dit labyrint van reglementen, instellingen en bevoegdheden. In de maanden voor de verkiezingen zullen er overigens nog richtlijnen, omzendbrieven en aanbevelingen allerhande bij komen. Vlaanderen is bevoegd voor de organisatie van de gemeente-, districts-en provincieraadsverkiezingen en maakte in 2011 een eigen Lokaal een Pro.vinciaal Kiesdecreet. De regels kunnen dus afwijken van de regels in Wallo.nië en Brussel. Maar Vlaanderen is niet voor alles bevoegd. Een aantal aspecten van de gemeenteraadsverkiezingen blijven federaal geregeld, bv. het stemrecht voor de niet-Belgische burgers, de rechtstreekse verkiezing van het schepencollege en de OCMW-raad in Voeren en de zes Vlaamse randgemeenten (Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Wezembeek-Oppem). Deze pocket is een praktische leidraad voor ieder kandidaat-gemeenteraads.lid. Omdat hij is aangepast aan het Gemeentedecreet en het nieuwe Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet is hij niet alleen voor nieuwe kandidaten een nuttig naslagwerk, maar ook voor de uittredende mandatarissen. Vertrek.kend van concrete situaties en voorbeelden, geeft dit boekje u een antwoord op heel wat vragen waarmee een kandidaat-raadslid kan worden geconfron.teerd. Het gidst u doorheen het arsenaal van voorwaarden, data, documen.ten, mechanismen en spelregels waaraan u moet voldoen om correct deel te kunnen nemen aan de verkiezingswedren. In de bijlage vindt u ook een praktische verkiezingskalender met concrete data en activiteiten. U kan im.mers maar beter goed geïnformeerd aan de start van deze bewogen rit ver.schijnen. Hou er echter rekening mee dat op het ogenblik dat deze pocket verschijnt (najaar 2011) de voorbereidingen van de verkiezingen nog volop bezig zijn INLEIDING en dat de pocket dus niet alle informatie kan bevatten. Zo is het nu bijvoor.beeld nog niet duidelijk of we elektronisch zullen stemmen, of dat we op.nieuw een potlood moeten gebruiken in het stemhokje. Succes! Hoofdstuk 1 De voorbereiding: over kandidaten en lijsten Vanzelfsprekend kijken kandidaten en kiezers vooral uit naar de verkiezingsdag en de bekendmaking van de resultaten. Maar aan dat moment gaat een belangrijke en heel intense periode vooraf: partijen zoeken goede kandidaten, programma's wor.den neergeschreven, partijen stellen lijsten samen, kandidaturen worden ingediend ... Heel wat van deze stappen moeten gebeu.ren volgens een aantal strikte formaliteiten en spelregels. Dit hoofdstuk bevat concrete informatie over die aanloopperiode: belangrijke data, essentiële stappen, officiële documenten, noodzakelijke voorwaarden, nuttige gegevens enzovoort. 1.1. Het aantal raadsleden en schepenen 1. Hoeveel gemeenteraadsleden telt mijn gemeente? Het aantal gemeenteraadsleden dat verkozen wordt in elke gemeente is van.zelfsprekend een belangrijk uitgangspunt bij de gemeenteraadsverkiezin.gen. Dat aantal is afhankelijk van het aantal inwoners (niet enkel de Belgen) van uw gemeente. Het inwoneraantal dat in aanmerking wordt genomen is het aantal personen die op 1 januari 2012 hun hoofdverblijfplaats in de ge.meente hebben volgens de gegevens in het rijksregister van de natuurlijke personen. De grootste gemeenteraad (Antwerpen) telt vijfenvijftig raadsle.den, terwijl de kleinsten (Herstappe en Mesen) zeven raadsleden hebben. De getallen zijn opgen omen in de onderstaande tabel. Voor alle duidelijk.heid: de burgemeester en de schepenen zijn in deze aantallen mee opgeno.men. Zij zijn immers ook gemeenteraadsleden. Een burgemeester buiten de gemeenteraad is mogelijk maar dat is een uitzondering. HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN Tabel1: Het aantal raadsleden volgens het inwoneraantal Klasse Inwonersaantal van de gemeente Aantal raadsleden 1 beneden de 1 000 inwoners 7 2 van 1 000 tot 1 999 inwoners 9 3 van 2 000 tot 2 999 inwoners 11 4 van 3 000 tot 3 999 inwoners 13 s van 4 000 tot 4 999 inwoners lS 6 van S 000 tot 6 999 inwoners 17 7 van 7 000 tot 8 999 inwoners 19 8 van 9 000 tot 11 999 inwoners 21 9 van 12 000 tot 14 999 inwoners 23 10 van lS 000 tot 19 999 inwoners 2S 11 van 20 000 tot 24 999 inwoners 27 12 van 2S 000 tot 29 999 inwoners 29 13 van 30 000 tot 34 999 inwoners 31 14 van 3S 000 tot 39 999 inwoners 33 lS van 40 000 tot 49 999 inwoners 3S 16 van SO 000 tot S9 999 inwoners 37 17 van 60 000 tot 69 999 inwoners 39 18 van 70 000 tot 79 999 inwoners 41 19 van 80 000 tot 89 999 inwoners 43 20 van 90 000 tot 99 999 inwoners 4S 21 van 100 000 tot 149 999 inwoners 47 22 van lSO 000 tot 199 999 inwoners 49 23 van 200 000 tot 249 999 inwoners S1 24 van 2SO 000 tot 299 999 inwoners S3 2S van 300 000 inwoners en meer ss Zie artikel 5 van het Gemeentedecreet. 2. Hoeveel schepenen telt mijn gemeente? De gemeenteraadsleden verkiezen uit hun midden een aantal schepenen. Ook het aantal schepenen staat in verhouding tot het inwoneraantal van de gemeente op 1 januari 2012. De kleinste gemeente telt minstens twee en de grootste maximaal tien schepenen. De gemeenteraadsleden kunnen minder schepenen kiezen (dat wil zeggen dat de verkozen raadsleden een voordrachtsakte indienen waarop er minder kandidaat-schepenen staan dan maximaal toegelaten). Elk college moet, naast de burgemeester en de OCMW-voorzitter, minstens twee schepenen hebben. Gemeenten met minder dan duizend inwoners kunnen dus niet gebruikmaken van deze mogelijkheid, want zij hebben maar twee schepenen. Zodra de keuze voor het aantal schepenen is gemaakt, geldt dit voor de hele bestuursperiode. Tabel 2: Het aantal schepenen volgens het inwoneraantal Aantal inwoners Aantal schepenen minder dan 1000 inwoners 2 van 1000 tot 4999 inwoners 3 van 5000 tot 9999 inwoners 4 van 10 000 tot 19 999 inwoners 5 van 20 000 tot 29 999 inwoners 6 van 30 000 tot 49 999 inwoners 7 van 50 000 tot 99 999 inwoners 8 van 100 000 tot 199 999 inwoners 9 vanaf 200 000 inwoners 10 Zie artikel 44 van het Gemeentedecreet 3. Wordt de OCMW-voorzitter nu ook een schepen? ja. De voorzitter van de Raad voor Maatschappelijk Welzijn wordt van rechtswege schepen vanaf zijn of haar verkiezing als OCMW-voorzitter. De voorzitter is de laatste schepen in rang, maar is uiteraard wel volwaardig lid, en heeft dus stemrecht. De OCMW-voorzitter komt bovenop het maximale aantal toegelaten schepenen dat een gemeente kan hebben. In Drogenbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, We.zembeek-Oppem en Voeren maakt de OCMW-voorzitter geen deel uit van het college van burgemeester en schepenen. De schepenen worden er recht.streeks door de gemeenteraadskiezeis gekozen. Zie artikel 44 van het Gemeentedecreet en artikellS, § 2 van de Nieuwe Gemeen.tewet (voor de rechtstreekse verkiezing). 1.2. Het indienen van kandidaturen en lijsten 4. Aan welke voorwaarden moet ik voldoen om verkiesbaar te zijn? Er zijn vier hoofdvoorwaarden om verkiesbaar te zijn als gemeenteraadslid of districtsraadslid: 1. de Belgische nationaliteit bezitten of onderdaan zijn van een andere lid.staat van de Europese Unie; HOOFDSTUK 1; DE VOORBEREIDING: OVER KANOIOATEN EN LI JSTEN Z. achttien jaar zijn (de leeftijdsgrens moet bereikt zijn op 14 oktober Z01Z, de dag van de verkiezing); 3. ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van de gemeente. Kandida.ten voor de dis trictsraden moeten in het desbetreffende stadsdistrict wo.nen. Deze voorwaarde veronderstelt ook een daadwerkelijk verblijf in de ge. meente. Aan de nationaliteitsvoorwaarde en de inschrijving in het be. volkingsregister moet voldaan zijn op 1 augustus Z01Z; 4. niet ontzet zijn van de uitoefening van het kiesrecht (dus als kiezer) of van h et recht te worden verkozen (dus als kandidaat). A. De volgende personen zijn geschorst of uitgesloten van het kies.recht (mogen niet kiezen -wie niet mag kiezen is ook niet verkies.baar): 1o personen die levenslang ontzet zijn van de uitoefening van het kiesrecht door veroordeling; zo de volgende personen die in de uitoefening van het kiesrecht zijn geschorst, en dit zolang de onbekwaamheid duurt: -de gerechtelijk onbekwaamverklaarden, de personen met het statuut van verlengde minderjarigheid en de personen die geïnterneerd zijn; -de personen die voor een bepaalde duur ontzet zijn van de uitoefening van het kiesrecht door veroordeling; - de personen die ter beschikking van de regering zijn gesteld (op basis van het Strafwetboek of de Wet van 9 april 1930 tot bescherming van de maatschappij tegen de abnarmalen en de gewoontemisdadigers). B. De volgende personen zijn niet verkiesbaar (mogen geen kandidaat zijn): 1o de onderdanen van de an dere lidstaten van de Europese Unie die, ten gevolge van een individuele burgerrechtelijke of een strafrechtelijke beslissing in hun lidstaat van herkomst onthe.ven zijn van het recht om gekozen te worden krachtens het recht van die lidstaat; zo personen die veroordeeld zijn, zelfs met uitstel, wegens één van de misdrijven, vermeld in artikel Z40, Z41, Z43, en Z45 tot en met Z48 van het Strafwetboek, gepleegd tijdens de uitoefening van een gemeenteambt (het gaat dan onder meer over verduiste.ring, omkoping enzovoort). Die onverkiesbaarheid eindigt twaalf jaar na de veroordeling. Als u aan al de bovenstaande voorwaarden voldoet, bent u verkiesbaar in uw gemeente. Wanneer iemand zich in een toestand van onverkiesbaarheid bevindt, kan hij zich géén kandidaat stellen voor de gemeenteraadsverkie.zingen. Dat betekent niet hetzelfde als onverenigbaarheid. Wanneer iemand zich in een toestand van onverenigbaarheid bevindt (bijvoorbeeld door het beroep dat hij uitoefent), kan hij zich wel kandidaat stellen voor de verkie.zing, maar dan zal hij, indien hij wordt verkozen en de onverenigbaarheid nog steeds bestaat, een keuze moeten maken. (Zie vragen 98, 99, 113, 114 en 11 7.) Raadsleden moeten bovendien tijdens de gehele legislatuur blijven voldoen aan de gestelde verkiesbaarheidsvoorwaarden. Een raadslid moet dus geduren.de zes jaar in de gemeente blijven wonen waar hij verkozen is, anders moet hij afstand doen van zijn mandaat. Zie artikelS t.e.m. 12, 15, 16, 57 en 58 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet en artikel 10 van het Gemeentedecreet 5. Moet je als kandidaat voldoen aan andere voorwaarden dan de wettelijke? De complexiteit van de lokale politiek neemt de jongste jaren sterk toe. De professionalisering binnen de verschillende beleidsdomeinen (kijk naar de evolutie in de milieusector of de ruimtelijke ordening) vereisen steeds meer deskundigheid en inzet van de mandatarissen. Bovendien moeten politici over heel wat sociale en communicatieve eigenschappen beschikken om vlot te communiceren en te onderhandelen met een veelheid van gesprek.partners. Deze evolutie vraagt om mandatarissen die de nodige kwaliteiten hebben om hun functie waar te maken. De rekrutering van politieke man.datarissen door politieke partijen moet dan ook meer gebeuren op basis van competenties. Een individueel raadslid zou onder meer over de volgende ei.genschappen moeten beschikken: -handelt strategisch vanuit een echte bekommernis en zorg voor de hele lokale samenleving; -is in staat problemen en wensen van burgers en burgergroepen te verta.len in lokale beleidsbeslissingen; -durft nee te zeggen tegen overdreven eisen van belangengroepen of on.realistische voorstellen van comités, adviesraden of actiegroepen; -is in staat helder zijn standpunt te verantwoorden, kan op een eerlijke manier een debat aangaan; -kan en wil in teamverband werken (in een politieke formatie, in een fractie, in een gemeenteraadscommissie ... ); -heeft kennis en inzicht in de gemeentelijke bestuurlijke organisatie (fi.nanciën, personeel, organisatie van het bestuursapparaat); HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN -kan met computers, internet en sociale media overweg; -persoonlijkheidskenmerken: staan voor wat je zegt, mensen serieus ne- men zonder naïef te zijn, kritisch blijven kijken naar wat er op je af. komt, kunnen relativeren ... 6. Hoe stel ik m ij kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen? De kandidaatstelling gebeurt schriftelijk door het indienen van een onder.tekende voordrachtsakte. In de voordrachtsakte worden de kandidaten van dezelfde lijst (of de enige kandidaat op de lijst) voorgedragen door één uit.tredend gemeenteraadslid (ongeacht zijn partij) of door een aantal gemeen.teraadskiezers. Dat aantal is afhankelijk van het inwoneraantal van de gemeente op 1 januari 2012. De vereiste aantallen kan u aflezen in tabel 3. Een kiezer mag slechts één voordrachtsakte ondertekenen Tabel 3: Het aantal gemeenteraadskiezers vereist voor de voordracht Aantal inwoners Vereist aantal gemeenteraadskiezers gemeenten met minder dan 500 inwoners 5 gemeenten van 500 tot 2000 inwoners 10 gemeenten van 2000 tot 5000 inwoners 20 gemeenten van 5000 tot 10 000 inwoners 30 gemeenten van 10 000 tot 20 000 inwoners 50 gemeenten van 20 000 inwoners en meer 100 De voordrachtsakte van kandidaten wordt overhandigd aan de voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau, die hiervan een ontvangstbewijs geeft. De indiening gebeurt: -hetzij door één van de drie ondertekenaars, die met dat doel door de kandidaten zijn aangewezen (bij inzameling van de handtekeningen van gemeenteraadskiezers); -hetzij door één van de twee kandidaten, die met dat doel door de aftre.dende gemeenteraadsleden zijn aangewezen. De kandidaten van wie de namen voorkomen op eenzelfde voordrachtsak.te, worden geacht één enkele lijst te vormen. De volgorde op de voor.drachtsakte is meteen ook de volgorde van de kandidaten op de lijst. De Vlaamse Regering legt het model van voordrachtsakte vast. Zie artikel 68 t.e.m. 83 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 7. Wat moet er op de kandidatenlijst worden vermeld? De voordrachtsakte moet een aantal elementen bevatten: de voornaam of voornamen, de achternaam, eventueel de roepnaam, de geboortedatum, het geslacht, het rijksregisternummer, de hoofdverblijfplaats en de handte.kening van de kandidaten, en in voorkomend geval van de !Oezers die hen voordragen. Ze vermeldt eveneens de lijstnaam die boven de kandidaten.lijst op het stembiljet moet staan. Vanaf 1 januari 2018 mogen de kandidaten enkel hun eigen achternaam gebruiken. Voor de verkiezingen van 2012 is er een overgangsbepaling die zegt dat de naam van de kandidaat (man of vrouw) die gehuwd of weduwe/ weduwnaar is, voorafgegaan mag worden door de naam van de echtge.no(o)t(e) of overleden echtgeno(o)t(e). Personen die een wettelijk samenle.vingscontract hebben afgesloten, worden gelijkgesteld met echtgenoten. De plaats die een kandidaat inneemt op de lijst wordt bepaald door de volg.orde waarin hij wordt voorgedragen. Bij de voordracht moet men rekening houden met de evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen op de lijst (zie vraag 8). Een lijst mag niet meer kandidaten tellen dan er gemeente.raadsleden te ver!Oezen zijn. Er mogen alleen kandidaat-titularissen worden voorgedragen. Van opvolgers is in dit stadium nog geen sprake. Alleen in de gemeenten met minder dan 5000 inwoners mag er ook een lijst zijn met drie kandidaat-opvolgers, voor het geval de ver!Oezing zonder stemming zou eindigen. De voordrachtsakte bevat tevens de naam van de lijst. De lijstnaam bestaat uit ten hoogste achttien tekens. Welke tekens toegelaten zijn, wordt vastge.legd in een besluit van de Vlaamse Regering. Bij de voordrachten van kan.didaten die een beschermde lijstnaam en een gemeenschappelijk volgnummer gebruiken, moet een getuigschrift worden gevoegd van de na.tionale voorzitter van de politieke formatie of van de door hem gemanda.teerde. (Zie vragen 14 en 15.) Heeft de voordrachtsakte betreklOng op een kartellijst die eventueel in twee fracties zou willen splitsen, dan moeten de kandidaten ook een akte van fractievorming indienen. Doen ze dat niet bij het indienen van de voor.drachtsakte, dan kan het nog-ten laatste-op de installatievergadering van de gemeenteraad. (Zie vraag 19.) Zie artikel 68 t.e.m. 83 en 285 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN 8. Wanneer is er een evenwichtige verdeling van mannen en vrou.wen op de lijst? Bij de voordracht van kandidaten moet rekening worden gehouden met de evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen op de kandidatenlijst. Op elke lijst, al dan niet volledig, mag het verschil tussen het aantal kandidaten van elk geslacht niet groter zijn dan één. Bovendien mogen de eerste twee kan.didaten van elke lijst niet van hetzelfde geslacht zijn. Zie artikel 74 van hetLokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 9. Hoe stel ik mij kandidaat voor de districtsraadsverkiezingen? De kandidaatstelling voor de districtsraden gebeurt volgens dezelfde princi.pes als voor de gemeenteraden. Ook voor districtsraden zijn er voor.drachtsakten waarop de kandidaten voorgedragen worden door een uittredend districtsraadslid of door districtsraadskiezers (hetzelfde aantal als voor gemeenteraadskiezers, zie tabel 3). De voordrachten van kandidaten worden overgemaakt aan de voorzitter van het stadsdistrictshoofdbureau (met dezelfde timing als voor de gemeen.teraadsverkiezingen, zie vraag 10). Zie artikel 83 en 285 van hetLokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 10. Wanneer stel ik mij kandidaat voor de gemeenteraadsverkiezingen van 14 oktober 2012? De voordrachten van kandidaten moeten worden overgemaakt aan de voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau op zaterdag 15 september (29 dagen voor de verkiezingen) of op zondag 16 september 2012 (28 dagen voor de verkiezingen) en dit tussen 13.00 en 16.00 uur. De voorzitter maakt ten laatste op 11 september 2012 (33 dagen voor de verkiezingen) bekend waar dit zal plaatsvinden, door middel van een aanplakbrief op een aan.plakbord aan het gemeentehuis. Voor de Antwerpse districten gebeurt de bekendmaking niet aan het gemeentehuis maar aan de zetel van het stads.districthoofdbureau. De kandidaten en de kiezers die de voordrachten van kandidaten hebben ingediend mogen ter plaatse inzage nemen in de voordrachtsakten. Opmer.kingen moeten schriftelijk aan het hoofdbureau worden gericht. (Zie vraag 21 e.v.) Zie artikel 68 van hetLokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 11. Kunnen ook niet-Belgen zich kandidaat stellen bij de gemeente.raadsverkiezingen? Dat hangt van de nationaliteit van de kandidaat af. • Niet-Europese burgers niet De niet-Europese burgers kunnen zich geen kandidaat stellen. Zij mogen wel, onder bepaalde voorwaarden, stemmen bij de gemeenteraadsverkie.zingen van 14 oktober 2012. (Zie vraag 28.) • Onderdanen van lidstaten van de Europese Unie wel De onderdanen van de lidstaten van de Europese Unie mogen kiezen voor de gemeenteraden en de districtsraden (enkel in Antwerpen). Zij zijn ook verkiesbaar voor de gemeenteraden en de districtsraden. Zie artikel 11 t.e.m. 14 en 58 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 12. Hoe stellen Europeanen zich kandidaat bij de gemeenteraadsver.kiezingen? De Europese kandidaten moeten twee stappen zetten . 1. Om verkiesbaar te zijn moeten deze kandidaten eerst en vooral inge.schreven zijn als kiezer. Zij moeten hiervoor bij de gemeente waar zij hun hoofdverblijfplaats hebben een schriftelijke aanvraag indienen overeenkomstig het model dat de minister van Binnenlandse Zaken heeft vastgesteld, met vermelding van hun nationaliteit en het adres van hun hoofdverblijfplaats. Dat moet gebeuren voor 1 augustus 2012 (de datum waarop de kiezerslijsten worden opgemaakt). 2. Deniet-Belgische kandidaten van de Europese Unie voegen bij hun kan.didaatstelling een individuele, geschreven en ondertekende verklaring waarin ze hun nationaliteit en het adres van hun hoofdverblijfplaats vermelden . Tevens verklaren ze op het formulier: 1o dat zij in een lokale basisoverheid van een andere lidstaat van de Europese Unie geen ambt of mandaat uitoefenen dat gelijkwaardig is aan dat van gemeenteraadslid, schepen of burgemeester; HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVERKANDIDATEN EN LIJSTEN 2° dat zij in een andere lidstaat van de Europese Unie geen functies uitoefenen die gelijkwaardig zijn met de functies die vermeld zijn in art. 11 van het gemeentedecreet (zie vraag 98); 3° dat zij op de datum van de verkiezing niet ontheven of geschorst zijn van het verkiesbaarheidsrecht in hun land van herkomst. Zie artikel 11, 58 en 7 3 van het Lokaal en Provindaal Kiesdecreet en artikel 11 van het Gemeentedecreet. 13. Kan ik me op meer dan één lijst kandidaat stellen? Een kandidaat mag maar op één lijst voorkomen bij de gemeenteraadsver.kiezingen. Een kandidaat die op meer dan één lijst staat, wordt met een ge.vangenisstraf van acht tot vijftien dagen en een geldboete van 26 tot 200 euro gestraft. Bovendien wordt hij als kandidaat van alle lijsten ge.schrapt. U mag zich wel kandidaat stellen op een lijst voor de gemeenteraads-, voor de districtsraads-én voor de provincieraadsverkiezingen die allemaal op 14 oktober 2012 worden georganiseerd, aangezien dat verschillende verkie.zingen zijn. Er bestaat een onverenigbaarheid tussen het mandaat van gemeenteraads.lid en het mandaat van districtsraadslid. Maar dat belet niet dat u zich op beide lijsten kandidaat kan stellen. Bent u zowel voor de gemeente-als de districtsraad verkozen, dan moet u een keuze maken tussen één van beide mandaten. Zieartikel 80 en 244 van hetLokaal en Provindaal Kiesdecreet en artikel 273, § 4 van het Gemeentedecreet. 14. Wanneer komt een lijstnaam in aanmerking voor bescherming en wat moet men daarvoor doen? De bedoeling van een beschermde lijstnaam is te vermijden dat kandidaten zouden opkomen onder de naam van een bestaande, meestal goed bekende partij, zonder enige band met die partij te hebben. Elke politieke formatie in het Vlaams Parlement die door ten minste drie le.den vertegenwoordigd is, kan een voorstel indienen om de lijstnaam te be.schermen die ze wil vermelden in de voordrachten van kandidaten en om een gemeenschappelijk volgnummer te krijgen. Ten minste drie Vlaamse parlementsleden die tot de politieke formatie be.horen die de lijstnaam zal gebruiken moeten het ·voorstel tot bescherming van de lijstnaam ondertekenen. Een parlementslid mag maar één enkel voorstel ondertekenen. Het voorstel tot bescherming van de lijstnaam wordt dinsdag 4 september 2012 (40 dagen voor de verkiezing), tussen 10.00 en 12.00 uur, aan de Vlaamse Regering of de gemachtigde van de Vlaamse Regering overhandigd door een parlementslid dat het voorstel mee heeft ondertekend. Het voorstel tot bescherming van de lijstnaam vermeldt de voornaam of voornamen, de achternaam en het adres van de persoon en van zijn plaats.vervanger die door de politieke formatie werd aangewezen om in ieder ad.ministratief arrondissement te bevestigen dat een kandidatenlijst door haar erkend wordt. De beschermde lijstnamen krijgen, via loting, een gemeenschappelijk volg.nummer. Kartels gebruiken het gemeenschappelijke volgnummer van de partij die het eerst voorkomt op de stembrief. De lijstnamen en de gemeenschappelijke volgnummers worden binnen vier dagen na de loting in het Belgisch Staatsblad bekendgemaakt. Onder bepaalde voorwaarden kan een politieke partij in het Vlaams Parle.ment het verbod vragen om een bepaalde lijstnaam te gebruiken omdat die al eerder werd gebruikt. Ook de lijst met de verboden lijstnamen wordt in het Belgisch Staatsblad gepubliceerd. Zie artikel 61 t.e.m. 63 van hetLokaal en Provinciaal Kiesdecreet 15. Hoe gebruikt men een beschermde lijstnaam met volgnummer? De voorzitters van de provinciedistrictshoofdbureaus die gevestigd zijn in de provinciehoofdplaats en de voorzitters van de gemeentelijke hoofdbu.reaus krijgen van de Vlaamse Regering de volgende informatie: -een overzicht van de voorbehouden lijstnamen en hun nummers; -een lijst met daarop de gegevens van de personen (naam en adres) die de politieke formaties op het niveau van het administratief arrondisse. ment hebben aangewezen, en de gegevens van hun plaatsvervangers die bevoegd zijn de kandidatenlijsten voor echt te erkennen. Bij de voordrachten van kandidaten die een beschermde lijstnaam en een gemeenschappelijk volgnummer gebruiken, moet een getuigschrift worden HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN toegevoegd van de nationale voorzitter van de politieke formatie of van de door hem gemandateerde. Als er geen getuigschrift wordt toegevoegd, weigert de voorzitter van het provinciedistrictshoofdbureau het gebruik van de lijstnaam en van het ge.meenschappelijke volgnummer door een niet-erkende lijst. Zie artikel 63, 64 en 66 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 16. Hoe krijgt een lokale lijst haar naam en nummer? De voordrachtsakte van de kandidatenlijst moet de lijstnaam vermelden. De lijstnaam moet op het stembiljet boven de kandidatenlijst komen. Elke lijstnaam bestaat uit ten hoogste achttien tekens. De Vlaamse Regering legt in een besluit de toegelaten tekens vast. Nadat de kandidatenlijsten volledig zijn afgesloten, houdt de voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau een speciale loting om de volgnummers toe te kennen aan de lijsten zonder gemeenschappelijk volgnummer. De num.mers die bij deze loting worden toegekend, beginnen bij het nummer dat onmiddellijk volgt op het laatste nummer dat werd toegekend bij de loting, voor de lijsten met een gemeenschappelijke volgnummer. Eerst wordt een volgnummer toegekend aan de volledige lijsten, vervolgens aan de onvol.ledige lijsten. Een gelijkaardige regeling is van toepassing op de verkiezing van de stadsdistrictsraden. Zie artikel 60, 66 en 71 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 17. Moet men een politieke partij oprichten om te kunnen deelnemen aan de gemeenteraadsverkiezingen? Het volstaat dat u een lijst met meerdere namen of de kandidatuur van een individuele kandidaat indient volgens de vermelde voorwaarden (zie vraag 6) om deel te nemen aan de gemeenteraadsverkiezingen. In feite bent u, al dan niet samen met medekandidaten, op dat ogenblik reeds een politieke partij. Een politieke partij is immers een feitelijke verenigingvan natuurlijke personen. U kan wel beslissen om aan die vereniging eventueel rechtsper.soonlijkheid te geven (bijvoorbeeld door een vzw op te richten). 18. Wat is een kartellijst? In een aantal gemeenten kiezen partijen er soms voor om de krachten te bundelen, in de hoop samen meer zetels te halen dan alleen. Dat kunnen ze doen door samen een kartellijstte vormen, waarbij een nieuwe benaming voor de lijst wordt gebruikt. De lijstnaam mag maximaal uit achttien tekens bestaan. De vorming van een kartellijst verloopt niet altijd van een leien dakje. Het vraagt heel wat diplomatie en overredingstalent om tot een haal.baar samenwerkingsverband te komen. 19. Mag een kartellijst splitsen? Een kartellijst bij de verkiezingen kan, ten laatste op de installatievergade.ring van de gemeenteraad, beslissen om in twee fracties (niet meer dan twee) in de gemeenteraad aan te treden. Een hele reeks voorwaarden moet dit proces in goede banen leiden. Eén van de voorwaarden is dat een split.sing in fracties enkel kan als de naam van de kartellijst uit meerdere letter.woorden bestaat die minstens de twee fractienamen omvat. De kandidaat-gemeenteraadsleden beslissen bij de indiening van de voor.drachtsakte of verbeteringsakte dat de op de lijst verkozen gemeenteraads.leden twee fracties vormen of kunnen vormen. Het kartel hoeft dus niet op het ogenblik van het indienen van de kandidatenlijst te beslissen. Het moet echter wel de mogelijkheid openhouden. Het kartel kan dan splitsen als een meerderheid van de verkozen gemeenteraadsleden, die potentieel een af.zonderlijke fractie kunnen uitmaken, daartoe beslist op de installatieverga.dering van de gemeenteraad. Wil een kartel kunnen splitsen, dan moet het dus samen met de voor.drachtsakte een afzonderlijke akte inzake fractievorming indienen, onder.tekend door alle kandidaat-gemeenteraadsleden op de lijst: Op de akte moeten alle kandidaat-gemeenteraadsleden aangeven tot welke fractie zij zullen behoren in geval van verkiezing. De indiening van de akte inzake fractievorming en de door de kandidaat-gemeenteraadsleden gemaakte keuze is niet herroepbaar. De gemeentesecretaris krijgt een kopie van de akte van fractievorming. De keuze voor twee fracties geldt tot de eerstvol.gende vernieuwing van de gemeenteraad. Als een kandidaat-gemeenteraadslid zich op de akte inzake fractievorming niet tot een fractie bekent, wordt de persoon geacht bij verkiezing te opte.ren voor de grootste fractie. Als beide fracties in de gemeenteraad even groot zijn, wordt hij geacht bij verkiezing te opteren voor de fractie waartoe de aanvoerder van de lijst behoort, behalve indien de lijstaanvoerder zich op de akte van fractievorming niet tot een fractie heeft bekend. In dat geval wordt het kandidaat-gemeenteraadslid geacht te opteren voor de fractie waartoe het kandidaat-gemeenteraadslid behoort dat de hoogste plaats op de lijst inneemt dat zich wel tot een fractie heeft bekend. Zie artikel 38 van het Gemeentedecreet HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN 20. Aan welke voorwaarden moeten de voordrachten van de kandida.ten voldoen? Op maandag 17 september 2012 (27 dagen voor de verkiezingen) komt het gemeentelijk hoofdbureau om 16.00 uur bijeen. Het gemeentelijk hoofdbu.reau onderzoekt dan de regelmatigheid van de voordrachtsakten voor de gemeenteraadsverkiezingen. Concreet onderzoekt het onder meer: -of de kandidaten de hoedanigheid van kiezer hebben, en of de Europese kandidaten de nodige verklaringen en documenten hebben ingediend; de verkiesbaarheidsvoorwaarden van de kandidaten; of de voordrachtsakte alle gegevens bevat (gegevens van de kandidaten en de lijstnaam); of er niet te veel kandidaten zijn (niet meer dan er plaatsen in de ge. meenteraad zijn); de regels voor de rangschikking van de kandidaten en van hun namen; de evenwichtige verdeling van mannen en vrouwen op de kandidaten. lijst; de regels voor de lijstnaam (geen beschermde naam en aantal tekens). Na het onderzoek sluit het gemeentelijk hoofdbureau de kandidatenlijst voorlopig af. Het stadsdistrictshoofdbureau doet voor de districtsraadsverkiezingen het.zelfde als het gemeentelijk hoofdbureau. Zie artikel 86 en 99 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 21. Wanneer is de kandidatenlijst definitief? Kandidaten kunnen een bezwaar indienen tegen de voorlopige kandidaten.lijst bij de gemeenteraadsverkiezingen (zie vraag 23). Enkel de kandidaten en de kiezers die de voordrachten van de kandidaten hebben ingeleverd mogen ter plaatse inzage nemen van alle ingediende voordrachten. Hebben zij hierover opmerkingen, dan delen ze die schriftelijk mee aan het gemeen.telijk hoofdbureau. Ze hebben inzage op het moment dat de kandidatenlijs.ten worden ingediend (tot twee uur na het verstrijken van de termijn op zaterdag 15 of zondag 16 september, zie vraag 10) of op maandag 17 september van 13.00 tot 16.00 uur. Het gemeentelijk hoofdbureau neemt kennis van de bezwaren en aanhoort de betrokkenen. Het gemeentelijk hoofdbureau kan bij gegronde redenen beslissen om de kandidatenlijst nog te verbeteren. Op donderdag 20 september 2012 (24 dagen voor de verkiezingen) om 16.00 uur vergadert het gemeentelijk hoofdbureau, behandelt de bezwaren, verbetert eventueel de kandidatenlijst en sluit ze dan definitief af. Hiertegen is enkel nog beroep mogelijk bij het hof van beroep. Het stadsdistrictshoofdbureau doet voor de districtsraadsverkiezingen het.zelfde als het gemeentelijk hoofdbureau. Zie artikel 85, 92 en 99 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 22. Er is een foutje in onze voordracht geslopen. Kunnen we dit recht.zetten? Het hangt van de aard van de fout af, maar in bepaalde gevallen kunnen fouten, via een verbeteringsakte, worden rechtgezet. Verbeterings-of aan. vullingsakten zijn enkel mogelijk als één of meer voorgedragen kandidaten afgewezen zijn om één van de volgende redenen: -onvolledige gegevens op de voordrachtsakte (bv. ontbreken van geboor. tedatum, een naam...); -er staan te veel kandidaten op de voordrachtsakte -een vermindering van het aantal kandidaten is mogelijk als uit de verbeteringsakte blijkt dat een kandidaat zich terugtrekt; -de regels voor de rangschikking van de kandidaten of voor de schikking van hun namen werden niet nageleefd; -de pariteitsregels voor de evenwichtige samenstelling van de kandida.tenlijsten werden niet gerespecteerd (zie ook vraag 8)-enkel in dit geval mag de volgorde van de kandidaten op de verbeteringsakte worden ver.anderd; -de regels omtrent de lijstnaam werden niet nageleefd (beschermde naam en aantal tekens); -een kandidaat is niet verkiesbaar -enkel in dit geval mag een nieuwe kandidaat worden voorgedragen. Yerbeterings-en aanvullingsakten kunnen worden ingediend tot donder.dag 20 september 2012 (24 dagen voor de verkiezingen). Zie artikel 87, 91 en 99 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN 23. Ik ben ervan overtuigd dat er bij de voordracht van andere kandi.daten fouten zijn gemaakt. Hoe kan ik hiertegen bezwaar indie.nen? Na het onderzoek van de voordrachtsakten stelt het hoofdbureau op maan.dag 17 september 2012 de voorlopige kandidatenlijst vast. Bezwaren tegen de voorlopige lijsten moeten op dinsdag 18 september 2012 (26 dagen voor de verkiezingen) tussen 13.00 en 16.00 uur worden ingediend bij de voor.zitter van het gemeentelijk hoofdbureau. Enkel personen die de aanvaarde of afgewezen kandidatenlijsten hebben ingeleverd of, bij hun ontstentenis, één van de kandidaten die op die kandidatenlijsten voorkomen, kunnen bezwaar indienen. De bezwaarschriften moeten gemotiveerd zijn. De voorzitter van het ge.meentelijk hoofdbureau brengt de indiener van de lijst en de kandidaat wiens verkiesbaarheid wordt betwist op de hoogte van het bezwaar. De betrokkenen kunnen op donderdag 20 september 2012 (24 dagen voor de verkiezif\gen) tussen 14.00 en 16.00 uur een memorie tot betwistingvan de onregelmatigheden indienen bij de voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau. De lijstindieners kunnen dan ook verbeterings-en aanvul.lingsakten indienen, maar enkel om materiële vergissingen recht te zetten, bv. het reduceren van het te hoge aantal kandidaten, het toevoegen van ontbrekende identiteitsgegevens, enzovoort. Op donderdag 20 september 2012 komt het gemeentelijk hoofdbureau om 16.00 uur nogmaals samen. Ook de getuigen, de personen die een lijst heb.ben ingediend en alle andere betrokkenen en gemachtigden (bijvoorbeeld omdat hun kandidatuur wordt betwist of omdat ze een bezwaar hebben in.gediend), zijn op deze vergadering toegelaten. De bezwaren worden bespro.ken en de betrokken kandidaat wordt gehoord indien hij dit wenst. De kandidatenlijst wordt verbeterd indien daartoe gegronde redenen bestaan. Uiteindelijk sluit het hoofdbureau de kandidatenlijst definitief af. Tegen deze beslissing is enkel nog beroep mogelijk bij het hof van beroep. Dit ver.loopt via de voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau. Het beroep is slechts mogelijk als het betrekking heeft op de onverkiesbaarheid van een kandidaat. De betrokkenen moeten het beroep indienen onmiddellijk na de definitieve afsluiting van de lijsten. Het hof van beroep komt samen op maandag 24 september 2012 (20 dagen voor de verkiezingen) om 10.00 uur en doet uitspraak over het beroep. Na de uitspraak van het hof van beroep komt het hoofdbureau een derde maal samen (op maandag 24 september om 18.00 uur) om akte te nemen van de beslissing van het hof en indien nodig de kandidatenlijst te wijzigen. Het stadsdistrictshoofdbureau doet voor de districtsraadsverkiezingen het.zelfde als het gemeentelijk hoofdbureau. Zie artikel 89 t.e.m. 97 en 99 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 24. Hoe groot is mijn kans om verkozen te worden? "Bezint eer ge begint" is een wat oubollig gezegde dat echter nog steeds heel toepasselijk is als u overweegt te kandideren voor de gemeenteraadsverkie.zingen van 14 oktober 2012. Het is natuurlijk onbegonnen werk om te be.palen wat iemands kansen zijn om als gemeenteraadslid te worden verkozen. Niettemin zijn er een aantal factoren die uw kansen onmisken.baar beïnvloeden. Enkele vragen die u vooraf zeker moet overwegen: Hoeveel raadsleden wor.den er verkozen in mijn gemeente? Hoeveel partijen dienen een lijst in? Kies ik voor een sterke traditionele partij of voor een nieuwe lijst? Welke plaats op de lijst kan ik krijgen? Heb ik inspiratie en voldoende middelen voor een beklijvende verkiezingscampagne? Ben ik goed bekend en gewaar.deerd bij de bevolking van mijn gemeente? Wil ik eigenlijk wel een zitje in de gemeenteraad of ben ik enkel kandidaat omdat er anders geen volledige kandidatenlijst is? (Denk eraan dat alle niet rechtstreeks verkozen kandida.ten op de opvolgerslijst komen en dat u in de loop van de bestuursperiode eventueel toch nog in de gemeenteraad kunt komen.) Heb ik tijd voor een mandaat? Enzovoort. Heel wat van deze vragen kunt u beantwoorden aan de hand van deze pocket. Het geheel van antwoorden geeft u een globaal beeld van uw kan.sen. 1.3. Het aanduiden van de getuigen 25. Wat is de rol van de getuigen tijdens de kiesverrichtingen? Politieke partijen en individuele kandidaten kunnen getuigen aanwijzen die het hele proces van de kiesverrichtingen controleren. Tijdens het verloop van de gemeenteraadsverkiezingen zijn verschillende getuigen aanwezig. Hun aanwezigheid is niet verplicht. Alleen de getuigen die hun aanstel.lingsbrief in hun bezit h ebben, worden toegelaten. Getuigen leggen, net zo.als de voorzitter en de leden van de bureaus, de eed af. HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN De getuigen in de hoofdbureaus (gemeentelijk hoofbureau, stadsdistricts.hoofdbureau, kantonhoofdbureau, provinciedistrictshoofdbureau) leggen de volgende eed af in handen van de voorzitter: "Ik zweer de verplichtingen van de kieswetgeving na te leven." De eedformule voor de getuigen in stem-en telbureaus is: "Ik zweer dat ik het geheim van de stemming zal bewaren." De getuigen zijn evenwel geen lid van de bureaus waarbij ze fungeren. Ze hebben een louter controlerende, passieve rol. Getuigen in de stembureaus kunnen voor de aanvang van de stemming be.zwaren formuleren tegen de samenstelling van het stembureau. De voorzit.ter beslist daarover. Als getuigen vinden dat er tijdens de werking van het stem-, tel-of hoofd.bureau een bepaalde fout of onregelmatigheid wordt begaan, dan hebben de getuigen het recht hun opmerkingen hierover in de processen-verbaal te doen opnemen. Zie artikel 37, § 6; 38, § 6; 39, § 6; 40, § 6 (eed hoofdbureaus); 126, 128 (eed stembureaus); 154 (eed te/bureaus), 155, § 5 en§ 9 en 164 van het Lokaal en Pro.vinciaal Kiesdecreet 26. Hoe verloopt de procedure voor de aanduiding van de getuigen? Zowel in de stembureaus, de telbureaus als in de hoofdbureaus mogen ge.tuigen aanwezig zijn. De indieners van de lijsten duiden hun getuigen aan en moeten hierbij een aantal formaliteiten vervullen. Hoofdbureaus Op de voordrachtsakte van de kandidaten kan een lijst twee personen per hoofdbureau aanduiden: een getuige en een plaatsvervangende getuige. -op de voordrachtsakte van de kandidaten voor gemeenteraadsverkiezin. gen kunnen getuigen voor de vergaderingen van het gemeentelijk hoofdbureau worden aangewezen; op de voordrachtsakte van de kandidaten voor stadsdistrictsraadsverkie. zingen kunnen getuigen voor de vergaderingen van het stadsdistricts. hoofdbureau worden aangewezen; op de voordrachtsakte van de kandidaten voor provincieraadsverkiezin. gen kunnen getuigen voor de vergaderingen van het provinciedistricts. hoofdbureau en de kantonhoofdbureaus worden aangewezen. Stem-en telbureaus Op dinsdag 9 oktober 2012 (S dagen voor de verkiezingen) tussen 14.00 en 16.00 uur neemt de voorzitter van het gemeentelijk hoofdbureau de namen van de getuigen voor de stembureaus en de telbureaus in ontvangst. Iedere lijst mag evenveel getuigen en plaatsvervangende getuigen aanduiden als er stembureaus of telbureaus zijn. Zie artikel 68 en 110 t.e.m. 120 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 27. Kan ik als kandidaat-gemeenteraadslid ook getuige zijn bij de kies.verrichtingen? ]a, een kandidaat-gemeenteraadslid kan als getuige optreden. Daarnaast ko.men ook alle personen die gemeenteraadskiezee zijn in het kiesarrondisse. ment waartoe de gemeente behoort in aanmerking als getuige. Zie artikel 115 en 118 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 1.4. De kiezer stemt 28. Ik ben kandidaat bij de gemeenteraadsverkiezingen. Wie kan er voor mij stemmen? Een burger moet voldoen aan vier voorwaarden om in een gemeente te mo.gen stemmen: 1. over de Belgische nationaliteit beschikken (ten laatste op 1 augustus 2012), of een niet-Belgische inwoner zijn (zowel van binnen als buiten de Europese Unie). Alle niet-Belgen moeten om te kunnen stemmen een schriftelijke aan.vraag indienen in de gemeente waar ze wonen. Deniet-Europeseburgers moeten vijf jaar ononderbroken hun hoofdverblijfplaats in België heb.ben, gedekt door een wettelijk verblijf; 2. de leeftijd van achttien jaar bereikt hebben op 14 oktober 2012 (de dag van de verkiezingen); 3. ingeschreven zijn in het bevolkingsregister van de gemeente waar de kiezer zal stemmen en dit ten laatste op 1 augustus 2012; 4. niet uitgesloten of geschorst zijn van het kiesrecht: 1o personen die levenslang ontzet zijn van de uitoefening van het kies.recht door veroordeling mogen niet stemmen; HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LI JSTEN zo de volgende personen zijn in de uitoefening van het kiesrecht geschorst en dit zolang de onbekwaamheid duurt: - de gerechtelijk onbekwaamverklaardent de personen met het statuut van verlengde minderjarigheid en de personen die geïn. terneerd zijn; - de personen die voor een bepaalde duur ontzet zijn van de uit. oefening van het kiesrecht door veroordeling; - de personen die ter beschikking van de regering zijn gesteld (op basis van het Strafwetboek of de Wet van 9 april 1930 tot bescherming van de maatschappij tegen de abnarmalen en de gewoontemisdadigers). · De personen die voorgoed van het kiesrecht zijn uitgesloten of van wie het kiesrecht geschorst is/ worden alfabetisch in een bestand ingeschreven dat wordt bijgehouden door het college van burgemeester en schepenen. De in.houd van het bestand mag niet aan derden worden meegedeeld. Het college krijgt de informatie van het parket. Wie gemeenteraadskiezei is1 is ook stadsdistrictsraadskiezer. Voor de pro.vincieraadsverkiezingen kunnen enkel Belgen hun stem uitbrengen. Zie artikel 8 t.e.m. 15 van het Lokaal en Provinciaal Kies decreet. 29. Wie stelt de kiezerslijst op? Het college van burgemeester en schepenen stelt op 1 augustus 2012 de kie.zerslijst op. Dat is de lijst met personen die verplicht zijn om hun stem uit te brengen bij de verkiezingen. Deze lijst vermeldt de naam1 de voornamen/ de geboortedatum/ het geslacht1 het adres en het rijksregisternummer van al de personen die op dat ogenblik ingeschreven zijn in het bevolkingsre.gister van de gemeente en aan de kiesvoorwaarden voldoen. Voor al de onderdanen van de lidstaten van de Europese Unie en de niet.Europesevreemdelingen die daartoe een aanvraag hebben ingediend bij het gemeentebestuur staat op de kiezerslijst eveneens de nationaliteit van de niet-Belgische kiezers en de vermelding 'G1 (voor de Europeanen) of 'V' (voor de niet-Europese vreemdelingen). Na 1 augustus 2012 kan de kiezerslijst nog worden gewijzigd: -worden geschrapt: zij die na 1 augustus 2012 de Belgische nationaliteit verliezen, niet meer in de bevolkingsregister van een Belgische gemeen. te zijn ingeschreven of het recht om te kiezen verliezen; -worden toegevoegd: de personen die ten gevolge van een uitspraak van het hof van beroep of het college van burgemeester en schepenen weer als gemeenteraadskiezei moeten worden opgenomen. Het college van burgemeester en schepenen meldt tevens aan de bevolking dat de kiezerslijst ter inzage ligt op het gemeentesecretariaat. Vanaf 1 augustus en tot 2 oktober 2012 (12 dagen voor de verkiezingen) kan elke kiezer bij h et college van burgemeester en schepenen een bezwaar indienen over de kiezerslijst. Het college van burgemeester en schepenen doet over elk bezwaar een uitspraak binnen de vier dagen. Tegen de uitspraak van het college van burgemeester en schepenen is nog beroep mogelijk bij het hof van beroep. Zie artikel 16 t.e.m. 19 en 27 t.e.m. 36 van hetLokaal en Provinciaal Kiesdecreet 30. Kan ik als kandidaat-gemeenteraadslid gebruikmaken van de kie.zerslijst? ]a. Iedere kandidaat kan tegen betaling van de kostprijs één digitaal exem.plaar van de kiezerslijst aanvragen via een aangetekend schrijven aan de burgemeester. De Vlaamse Regering kan eventueel nog andere wijzen van aanvragen invoeren. U mag deze kiezersli jst slechts gebruiken voor verkie.zingsdoeleinden. U kan de kiezerslijst pas aanvragen nadat de kandidaten.lijsten zijn ingediend (half september 2012) want er wordt nagekeken of u effectief op een kandidatenlijst staat. Maakt u misbruik van de kiezerslijst, dan kunt u gestraft worden met een gevangenisstraf van drie maanden tot vijf jaar en met een geldboete van duizend tot twintigduizend euro. Wie zich ertoe verbindt een kandidatenlijst voor te dragen, krijgt van het college van burgemeester en schepenen één gratis digitaal exemplaar van de kiezerslijst van zodra die is opgemaakt. De verzoeker doet dit via een aan.getekend schrijven (of op een andere wijze die de Vlaamse Regering nog kan bepalen). Op uitdrukkelijk verzoek kan één papieren versie worden ontvan.gen. Deze aanvraag gebeurt dus voordat de kandidatenlijsten worden inge.diend. Wie geen kandidatenlijst voordraagt mag de kiezerslijst niet gebruiken. HOOFDSTUK 1: DE VOORBEREIDING: OVER KANDIDATEN EN LIJSTEN In de Antwerpse districten richten de kandidaten voor de districtsraadsver.kiezingen hun verzoek aan de voorzitter van het stadsdistrictscollege. Het stadsdistrictscollege bezorgt de kiezerslijsten. Zie artikel 20 t.e.m. 22 en 238 van het Lokaal en Provindaal Kiesdecreet 31. Heeft de Privacywet gevolgen voor het gebruik van de kiezerslijs.ten? Het gebruik van gegevens uit de kiezerslijsten voor propagandadoeleinden (voor het versturen van folders of brieven) is niet strijdig met de Privacywet. Het gebruik van de kiezerslijsten is evenwel strikt beperkt tot het voeren van de eigen verkiezingspropaganda. Een politieke partij en/of politicus moeten in principe aangifte doen bij de Commissie voor de Bescherming van de Persoonlijke Levenssfeer vóór ze gegevens over kiezers, contactpersonen of leden op geïnformatiseerde wijze verwerken. Er zijn enkele uitzonderingen die betrekking hebben op verkiezingspropaganda. Meer informatie vindt u op de website van de Privacycommissie en hun adviezen hieromtrent. Zie de Wet van 8 december 1992 tot bescherming van de persoonlijke levenssfeer ten opzichte van de verwerking van persoonsgegevens (B.S. 18 maart 1993). Zie ook www.privacy.fgov.be (knop 'In praktijk', knop 'Verkiezingen'). Zie ook www.privacycommission.be/nl/static/pdf/nota-verkiezingen-nl-1 9051 O.pdf. 32. Wanneer stemt de kiezer geldig? Om geldig te stemmen moet de kiezer zich aan een aantal regels houden. Bij de gemeenteraadsverkiezingen kan de kiezer een geldige stem uitbren.gen door: 1. een lijststem, als hij akkoord gaat met de volgorde waarin de kandidaten op de lijst voorkomen; 2. een naamstem, meerdere naamstemmen op eenzelfde lijst of een lijst.stem in combinatie met één of meerdere naamstemmen binnen dezelf.de lijst, als hij de volgorde waarin de kandidaten op die lijst voorkomen, wil wijzigen. Zie artikel 140 van het Lokaal en Provindaal Kiesdecreet Hoofdstuk 2 Het strijdtoneel: campagne voeren en kiezers winnen Als de lijsten eenmaal zijn samengesteld en de kandidaten ge.kend zijn, barst er een intense en woelige periode van verkie.zingspropaganda los. Officieel start die verkiezingscampagne drie maanden voor de verkiezingen, dus op 14 juli 2012.1 Alle partijen en kandidaten zetten hun beste beentje voor om naar de gunst van de kiezer te dingen. Opdat de verkiezingen op een eerlijke en correcte manier zouden verlopen, werden een aantal reglementen en voorschriften uitgevaardigd. Zo mogen de kan.didaten en de partijen geen initiatieven nemen die een ongeoor.loofde drukking op de kiezer kunnen uitoefenen. Ook de uitgaven voor de verkiezingspropaganda zijn gereguleerd. In dit hoofdstuk gaan we daar dieper op in. 2.1 . Een correcte verkiezingscampagne 33. Wanneer verloopt een verkiezingscampagne op een ongeoorloofde wijze? Verkiezingen zijn slechts wettig als elke kiezer vrij over zijn stem heeft kun. nen beschikken in h et stemhokje. De mogelijkheid om zijn mening volle. dig onafhankelijk uit te drukken is een wezenlijke voorwaarde voor vrije verkiezingen. Wie naar de verkiezingen trekt, moet het spel volgens de spelregels spelen. De Raad voor verkiezingsbetwistingen zal zich uitspreken over bezwaren te. gen de verkiezing en de bezwaren op grond van het niet naleven van de re. gelgeving inzake de verkiezingsuitgaven. Die regels dienen om de campagnes van de kandidaten in goede banen te leiden. Ze bepalen dat ie. dereen zijn verkiezingsuitgaven moet beperken, zodat alle kandidaten gelij. ke kansen krijgen. (Zie vraag 35 e.v.) Kiezers onder druk zetten mag natuurlijk niet. Ongeoorloofde drukkings. middelen zoals bedreigingen en allerlei beloften voor persoonlijke voordelen 1 Artikel 193 van het Lokaal en Provindaal Kiesdecreet. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN 35 enz. zijn verboden. Hoe groter de schaal waarop dit gebeurt, hoe meer kans dat de zetelverdeling erdoor wordt beïnvloed. ENKELE VOORBEELDEN VAN ONGEOORLOOFDE INITIATIEVEN TIJ DENS DE VERKIEZINGSCAMPAGNE - Het verlenen van voordelen in geld of in natura, wat bij de persoon die de voordelen ontvangt het gevoel wekt dat hij ten minste de morele ver. plichting heeft om zijn stem te geven aan de kandidaat die hem deze gunst verleend heeft. - Een groot aantal personen een maaltijd of receptie aanbieden aan de vooravond van de verkiezingen, met de duidelijke bedoeling dat een kan. didaat in een gunstige stemming met de aanwezigen kan omgaan. Het jaarlijkse koffie-of mosselfeest om de partijkas te spijzen dat toevallig in de verkiezingsperiade valt, is wel toegestaan. - Kiezers verleiden met allerlei persoonlijke beloftes die na de verkiezingen zullen worden ingelost. - Kiezers wijzen op bewezen diensten. Het is begrijpelijk dat politieke man. datarissen elke gelegenheid aangrijpen om hun kiezers te wijzen op ver. dienstelijke bestuursdaden. Nochtans kan dit vormen aannemen die niet toelaatbaar zijn, bv. als een OCMW-voorzitter de namen en adressen van personen die een beroep gedaan hebben op een tussenkomst van het OCMW gebruikt om hen een gepersonaliseerde brief te schrijven als ver. kiezingsdrukwerk. 2.2. Politieverordening inzake de verkiezingscampagne De manier waarop propaganda wordt gevoerd, liep in het verleden wel eens de spuigaten uit: energieverspilling, milieuverloedering (geluidshinder, luk.raak aanplakken van affiches op openbare gebouwen, palen, bomen... ), overvloedige en ongevraagde reclame in brievenbussen ... Er zijn aanzienlijke inspanningen geleverd om de excessen terug te schroe.ven en de overlast te reduceren. De meeste gemeenteraden namen in de al.gemene politieverordening van de gemeente bepalingen op die ook tijdens de verkiezingscampagne kunnen worden toegepast. Sommige gemeenten vaardigen ter gelegenheid van de verkiezingen specifieke politieverordenin.gen uit. Zo zijn er gemeenten die enkele weken voor de verkiezingen borden plaatsen op het openbaar domein waarop de partijen en de kandidaten hun verkiezingsaffiches mogen plakken. Andere gemeenten hebben regels over het gebruik van geluidswagens om verkiezingspropaganda om te roepen. Dergelijke wagens zijn dan toegelaten op bepaalde tijdstippen. We geven hieronder enkele voorbeelden van dergelijke bepalingen. GELUIDSOVERLAST (ALGEM EEN) Het is dag en nacht verboden geluid, gerucht of rumoer te veroorzaken zon.der reden of zonder noodzaak als dat toe te schrijven is aan een gebrek aan vooruitzicht en voorzorg en de rust van de inwoners in het gedrang brengt. Op geluidsoverlast staan politiestraffen of gemeentelijke administratieve sancties (GAS). Geluidsoverlast is vaak subjectief. Daarom is het belangrijk om na te gaan hoe geluidsoverlast in de politieverordening gedefinieerd is. Het bewijs kan immers met alle mogelijke middelen geleverd worden. VOERTUIGEN EN VOERTUIGEN MET LUIDSPREKERS Volgens het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet (art. 194) kan de Vlaamse Regering algemene regels voorzien voor de organisatie van gemotoriseerde optochten. Indien die regels niet nageleefd worden, kan de partij haar dota.tie verliezen en de individuele kandidaat kan zijn of haar mandaat tijdelijk of definitief verliezen. Bovendien kan men bestraft worden met een gevange.nisstraf en/ of een geldboete. (Zie vraag 48.) Ook het algemeen reglement op de politie van het wegverkeer (KB van 1 december 1975) bevat een aantal regels over voertuigen die geluidsover.last veroorzaken. Zo mag de motor van een voertuig niet langer blijven draaien dan noodzakelijk (artikel 8.6), moeten geluidssignalen zo kort moge.lijk zijn (artikel 33.2), mag de lading geen lawaai veroorzaken (artikel 81.3.1) en mag men niet aanhoudend bellen of omroepen (artikel 43, § 2 Technisch Reglement). Straffen zitten vervat in de Verkeerswet van 16 maart 1968. Daarnaast kunnen gemeenten in de gemeentelijke politieverordening nog aanvullende bepalingen opnemen (bv. beperking op de periode en het uur van omroepen, met uitzondering van een toelating van de burgemeester). Overtredingen zijn strafbaar met een gemeentelijke administratieve sanctie (GAS) of een politiestraf. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN VERKIEZINGSDRUKWERK Verkiezingsdrukwerk kan bestaan uit folders of flyers en die kunnen soms achterblijven op straat of niet gewenst zijn door inwoners van de gemeente. Wie reclamedrukwerk (of verkiezingsdrukwerk) bedeelt in leegstaande pan.den of brievenbussen waarop een 'nee'-sticker hangt of folders en flyers laat rondslingeren op straat, kan daarvoor een gemeentelijke administratieve sanctie (GAS) of politiestraf krijgen als die inbreuk opgenomen werd in de politieverordening. Als de gemeente hierover geen regelgeving heeft uitge.werkt, kan de Vlaamse overheid een overlastboete opleggen. Het achterlaten van dit drukwerk behoort immers tot de 'kleine vormen van afvalgerela.teerde openbare overlast'. (Milieuhandhavingsdecreet van 5 april 1995) V ERKIEZINGSAFFICHES In veel gemeentelijke politieverordeningen staat dat het verboden is om opschriften, affiches, beeld-en fotografische voorstellingen, vlugschriften en plakbriefjes aan te brengen of te plaatsen op de openbare weg, en de bomen, aanplantingen, plakborden, voor-en zijgevels, muren, omheinin.gen, pijlers, palen, zuilen, bouwwerken, monumenten en andere langs de openbare weg of in de onmiddellijke nabijheid ervan liggende opstanden of op andere plaatsen dan degene die door de gemeenteoverheden voor aan.plakking zijn bestemd, tenzij daarvoor schriftelijke toestemming werd ver.leend door het college van burgemeester en schepenen (openbaar domein) of de eigenaar of gebruiker (private eigendom). Inbreuken worden meestal bestraft met een gemeentelijke administratieve sanctie (GAS) of politiestraf en/of de kosten voor het opruimen. Tijdens een verkiezingsperiade zijn er uitzonderingen op die bepaling van toepassing. Het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet (art. 194, 4°) voorziet dat politieke partijen, de lijsten en de kandidaten vanaf 14 juli 2012 enkel gebruik mogen maken van niet-commerciële reclameborden of affiches die niet groter zijn dan 4 m2. De Vlaamse Regering kan bijkomende regels vast.leggen voor het aanbrengen van de verkiezingsaffiches. (Zie vraag 44.) Het op eigen terrein plaatsen van een verkiezingsbord is niet (meer) vergun.ningsplichtig, ongeacht waar dit bord wordt geplaatst (artikel 9, 5° en 6° B.VI.Reg. 16 juli 201 01) . In een voortuin of in het veld tijdelijk een verkie.zingsbord plaatsen mag dus zonder stedenbouwkundige vergunning. Wel kan er andere regelgeving van toepassing zijn die de plaatsing van een ver.kiezingsbord toch verbiedt. 2 B.Vl.Reg. 16 juli 2010 betreffende de meldingsplichtige handelingen ter uitvoering van de Vlaamse Codex Ruimtelijke ordening (B.S. 10 september 2010). 38 HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN Zo mag er geen reclame in de nabijheid van de snelweg worden geplaatst. Vraag zeker na in uw gemeente of er speciale regels gelden waar u rekening mee moet houden. Het staat elke gemeente immers vrij om een meldings.plicht in te voeren voor het aanbrengen van publiciteit of reclameborden met betrekking tot verkiezingen. 2.3. Verkiezingsdrukwerk 34. Wat is verkiezingsdrukwerk? Verkiezingsdrukwerk is drukwerk dat uitsluitend verkiezingspropaganda bevat. Het wordt verstuurd in het kader van onder meer de gemeente-, stads.districts-en provincieraadsverkiezingen, de parlementsverkiezingen en de verkiezingen van het Europees Parlement. Verkiezingsdrukwerk kan uit.gaan van een partij, een kartel, een kandidaat of een groep van kandidaten. Tijdens de periode van veertig dagen voor de verkiezingen (dus vanaf dins.dag 4 september 2012) biedt bpost voordelige tarieven aan voor geadres.seerd en ongeadresseerd verkiezingsdrukwerk. Om als verkiezingsdrukwerk aanvaard te worden, moeten de stukken beantwoorden aan enkele prakti.sche voorwaarden. De zendingen moeten de melding 'Verkiezingsdruk.werk' dragen·. Deze melding, die het verminderde tarief rechtvaardigt, moet goed leesbaar zijn. Zij moet op de voorzijde gedrukt worden, of kan met een stempel worden aangebracht. De post mag geen enkele controle uitvoeren op de inhoud van het verkie.zingsdrukwerk. Bpost had op het ogenblik van het schrijven van deze pocket nog geen in.formatie over de tarieven van verkiezingsdrukwerk en de periode waarin het verminderde tarief zal gelden. Meer informatie zal te vinden zijn op www.bpost.be. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN 2.4. De rem: beperking en controle van de verkiezingsuitgaven 35. Waar vind ik de regels in verband met mijn verkiezingsuitgaven? De regels in verband met de controle en de beperking op de verkiezingsuit.gaven staan niet langer in een apart decreet maar zijn samengebracht in het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. We overlopen in wat volgt eerst de hoofdpunten uit het decreet. Daarna volgen een aantal praktijkgerichte vragen. Deze praktijktoepassingen zijn gebaseerd op aanbevelingen van de Controlecommissie voor de Verkie.zingsuitgaven voor de verkiezingen van 2000.3 Aangezien de regels uit het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet nagenoeg dezelfde zijn, werden de aanbe.velingen hernomen. 36. Hoeveel mogen politieke partijen met een beschermde lijstnaam en volgnummer uitgeven voor een gewestelijke campagne? Voor verkiezingspropaganda op gewestelijk vlak mogen de uitgaven van de partijen die een gemeenschappelijk volgnummer en een beschermde lijst.naam hebben in totaal niet meer dan 372 000 euro bedragen. De partijen die een gemeenschappelijk volgnummer en een beschermd let.terwoord verkregen, maar die minder dan vijftig lijsten onder hun gemeen.schappelijk volgnummer en beschermde lijstnaam voordragen, mogen in totaal niet meer dan 340 000 euro uitgeven aan verkiezingspropaganda. Het gaat hier dus over de grote Vlaamse campagnes van de partijen met een gemeenschappelijk volgnummer en een beschermde lijstnaam. (Zie ook vragen 14 en 15.) De Vlaamse Regering kan deze bedragen nog indexeren. Zie artikel 190 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet Senaat en Kamer van volksvertegenwoordigers van Belgie, Controlecommissie betreffende de Verkiezingsuitgaven en de boekhouding van de politieke partijen, Commentaar en aanbeve.lingen van de Controlecommissie met betrekking tot de interpretatie van de wetgeving inzake de beperking en de controle van de verkiezingsultgaven voor de verkiezing van de provinderaden, de gemeenteraden en de dlstrictsraden en voor de rechtstreekse verkiezing van de raden voor maatschappelijk welzijn op 8 oktober 2000, Brussel, 2000, 133 blz. http://www.dekamer.be/kvvcr /pdf_sections/ com m/ctrl/verkiezingsui tgaven2000. pdf 37. Hoeveel mag elke lokale lijst uitgeven aan verkiezingspropaganda? Het maximum van de uitgaven voor elke lijst wordt per schijf berekend. Tabel 4: Cijfergegevens per schijf om de maximumbedragen voor de verkiezingsuitgaven per lijst te berekenen Aantal op de kiezerslijst Aantal euro ingeschreven kiezers per ingeschreven kiezer tot 1000 kiezers van 1001 tot 5000 kiezers van 5001 tot 10 000 kiezers van 10 001 tot 20 000 kiezers van 20 001 tot 40 000 kiezers van 40 001 tot 80 000 kiezers vanaf 80 001 kiezers 2,7 euro 1,10 euro 0,80 euro 1,00 euro 1,10 euro 1,20 euro 0,14 euro De Vlaamse Regering kan deze bedragen nog indexeren. Zie artikel 191, § 1 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 38. Hoeveel mogen de individuele kandidaten spenderen aan hun ver.kiezingspropaganda? Ook het maximumbedrag van de verkiezingsuitgaven van individuele kan.didaten voor de gemeente-en districtsraadsverkiezingen wordt per schijf berekend. Zie ook vraag 50. Tabel 5: Cijfergegevens per schijf om de maximumbedragen voor de verkiezingsuitgaven van individuele kandidaten te berekenen Aantal op de kiezerslijst ingeschreven kiezers Aantal euro per ingeschreven kiezer tot 50 000 kiezers 0,080 euro met een minimum van 1250 euro per kandidaat van 50 001 tot 100 000 kiezers 0,030 euro vanaf 100 001 kiezers 0,015 euro De Vlaamse Regering kan deze bedragen nog indexeren. Zie artikel 191, § 2 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN 39. Hoeveel mag ik uitgeven wanneer ik op meerdere lijsten kandidaat ben? Wanneer u gelijktijdig kandidaat bent op meerdere lijsten (voor de gemeen.teraad, provincieraad of de Antwerpse districtsraden), dan mag u de maxi.mumbedragen niet optellen. Alleen het hoogste maximumbedrag wordt in aanmerking genomen. Er is echter een uitzondering, zie ook vraag 51. Zie artikel 191, § 3 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 40. Bekendmaking van de maximumbedragen Uiterlijk dinsdag 4 september 2012 (40 dagen voor de verkiezingen) deelt de Vlaamse Regering de maximumbedragen mee die mogen worden uitge.geven door de lijsten en de kandidaten. Zie artikel 192 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 41. Welke uitgaven worden beschouwd als uitgaven voor verkiezings.propaganda? Alle uitgaven en financiële verbintenissen voor mondelinge, schriftelijke, auditieve en visuele boodschappen die erop gericht zijn het resultaat van een politieke partij, een lijst en de kandidaten ervan gunstig te beïnvloeden én die verricht worden tijdens een periode van drie maanden vóór de ge.meenteraadsverkiezingen (14 juli 2012), worden beschouwd als uitgaven voor verkiezingspropaganda. Ook derden mogen zulke uitgaven voor verkiezingspropaganda voor poli. tieke partijen, lijsten of kandidaten niet doen, tenzij die politieke partijen, lijsten of kandidaten: -de derde via een aangetekende brief aanmanen de campagne te staken van zodra ze op de hoogte zijn van de campagne van de derde; -een afschrift van de brief (al dan niet met het akkoord van de derde om de campagne te staken) naar de voorzitter van het verkiezingshoofdbu.reau sturen. Dit afschrift moet men nadien ook bij de aangifte van de verkiezingsuitgaven voegen. (Zie vragen 45 en 46.) Zie artikel 193 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 42. Welke uitgaven worden niet beschouwd als uitgaven voor verkie.zingspropaganda? Worden niet beschouwd als uitgaven voor verkiezingspropaganda: -het verlenen van persoonlijke, niet bezoldigde diensten evenals het ge.bruik van een persoonlijk voertuig; de publicatie van redactionele artikels in een dagblad of een tijdschrift, op voorwaarde dat ze op dezelfde wijze en volgens dezelfde regels ge.schiedt als buiten de verkiezingsperiade (zonder betaling of vergoeding of belofte van betaling of vergoeding). Het dagblad of tijdschrift mag niet speciaal voor de verkiezingen zijn uitgegeven en de verspreiding en de frequentie van de publicatie moet dezelfde zijn als buiten de verkie.zingsperiode; de uitzending van programma's met berichten of commentaren op ra.dio of televisie, op voorwaarde dat die uitzendingen op dezelfde wijze en volgens dezelfde regels gebeuren als buiten de verkiezingsperiode, zonder betaling, vergoeding of belofte van betaling of vergoeding; de uitzending of een reeks van uitzendingen van verkiezingsprogram.ma's op radio of televisie, op voorwaarde dat de vertegenwoordigers van de politieke partijen aan die uitzendingen kunnen deelnemen; de kostprijs van periodieke manifestaties, op voorwaarde dat ze niet uit.sluitend voor verkiezingsdoeleinden worden georganiseerd en dat het om geregelde en telkens terugkerende manifestaties gaat die steeds op dezelfde wijze worden georganiseerd. Het gaat om een periodieke mani.festatie wanneer deze ook in 2011 én 2010 in de sperperiode (vanaf 14 juli tot aan de verkiezingsdag) plaatsvond, of ten minste eenmaal per twee jaar in de sperperiode tijdens de jaren 2008, 2009, 2010 en 2011. Als de uitgaven voor reclame en uitnodigingen in vergelijking met het gewone verloop van een dergelijke manifestatie evenwel uitzonderlijk blijken te zijn, moeten ze bij wijze van uitzondering wel als verkiezings.uitgave aangerekend worden; de kostprijs van niet-periodieke manifestaties die voor verkiezingsdoel.einden worden georganiseerd en waarvoor een deelnameprijs wordt aangerekend, voor zover de uitgaven worden gedekt door de inkomsten, met uitzondering van de inkomsten uit sponsoring, en voor zover het niet om uitgaven voor reclame en uitnodigingen gaat. Als de inkomsten de uitgaven niet dekken, moet het verschil als een verkiezingsuitgave worden aangerekend; de uitgaven die tijdens de verkiezingsperiade worden verricht in het ka.der van een normale partijwerking op nationaal of lokaal niveau, meer bepaald voor de organisatie van congressen en partijbijeenkomsten. Als de uitgaven voor reclame en uitnodigingen in vergelijking met het ge.wone verloop van een dergelijke manifestatie evenwel uitzonderlijk blij- HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN ken te zijn, moeten ze bij wijze van uitzondering wel als verkiezings.uitgave worden aangerekend; -de uitgaven voor de aanmaak van internettoepassingen, op voorwaarde dat de aanmaak op dezelfde wijze en volgens dezelfde regels geschiedt als buiten de verkiezingsperiode. Zie artikel 193 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 43. Welke tarieven moet ik aanrekenen? De verkiezingsuitgaven voor goederen, leveringen en diensten moeten te.gen de geldende marktprijzen worden verrekend. Zie artikel 193, § 4 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 44. Welke initiatieven zijn verboden? Tijdens de drie maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen is het par. tijen, lijsten, kandidaten en derden die propaganda willen maken voor par. tijen, lijsten en kandidaten niet toegestaan om: -geschenken of gadgets te verkopen of te verspreiden; -commerciële telefooncampagnes te voeren; -commerciële reclamespots op radio, televisie en in bioscopen uit te zen. den; -gebruik te maken van commerciële reclameborden of affiches; -gebruik te maken van niet-commerciële reclameborden of affiches gro. ter dan 4 mz. Zie artikel 194 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 45. Hoe verloopt de aangifte van de verkiezingsuitgaven van partijen met een gemeenschappelijk volgnummer en een beschermde lijst.naam? De politieke partijen die een gemeenschappelijk volgnummer en een be.schermde lijstnaam hebben, geven uiterlijk op dinsdag 13 november 2012 (30 dagen na de verkiezingen) hun verkiezingsuitgaven aan bij de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg van het rechtsgebied waarin de natio.nale zetel van de partij gevestigd is. Bij de aangifte van de uitgaven wordt een aangifte over de herkomst van de geldmiddelen gevoegd, waarbij de identiteit wordt geregistreerd van de natuurlijke personen die giften van 125 euro en meer hebben gedaan. De aangiften worden opgesteld op de daartoe bestemde formulieren en worden ondertekend door de door de politieke partij gemandateerde per.soon. De formulieren worden door de Vlaamse Regering ter beschikking ge.steld. De voorzitters van de rechtbanken van eerste aanleg maken binnen de 60 dagen een verslag op van de uitgaven die de politieke partijen aan hun ver.kiezingspropaganda hebben besteed. Twee exemplaren worden door de voorzitter van de rechtbank van eerste aanleg bewaard en de twee overige exemplaren worden bij de voorzitter van de Controlecommissie Verkie.zingsuitgaven neergelegd. Een exemplaar van het verslag wordt vanaf 13 december 2012 (60 dagen na de verkiezingen) bij de griffie van de recht.bank van eerste aanleg ter inzage gelegd gedurende 15 dagen. De Controlecommissie doet op tegenspraak en uiterlijk 90 dagen na de ont.vangst van alle verslagen uitspraak over de juistheid en volledigheid van elk verslag. Binnen de 30 dagen na de uitspraak verschijnt het eindverslag in het Belgisch Staatsblad. Zie artikel 196 t.e.m. 198 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 46. Hoe verloopt de aangifte van de verkiezingsuitgaven van de lokale lijsten en individuele kandidaten? Uiterlijk op dinsdag 13 november 2012 (30 dagen na de verkiezingen) geeft de lijsttrekker of zijn of haar gemandateerde de verkiezingsuitgaven van de lijst en van elke kandidaat aan bij de griffie van de rechtbank van eerste aanleg binnen wiens rechtsgebied de gemeente (of het stadsdistrict als het over de districtsraadsverkiezingen gaat) gelegen is. Bij de aangifte van de uitgaven wordt een aangifte over de herkomst van de geldmiddelen ge.voegd, waarbij de identiteit wordt geregistreerd van de natuurlijke perso.nen die giften van 125 euro en meer hebben gedaan. De Vlaamse Regering stelt hiervoor formulieren ter beschikking. De aangiften worden vanaf 14 november 2012 (31 dagen na de verkiezin.gen) gedurende vijftien dagen ter inzage gelegd op de griffie van de recht.bank van eerste aanleg. De griffie van de rechtbank van eerste aanleg bewaart de aangiften geduren.de 120 dagen na de verkiezingen en bezorgt ze, of een kopie ervan, aan de Raad voor Verkiezingsbetwistingen als die daarom verzoekt. Als er geen en.kele klacht of bezwaar werd ingediend, kunnen de aangiften door de kan- HOOFDSTUK 2: HET STRijDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN dictaten afgehaald worden in de drie maanden volgend op deze inzageperiode van 120 dagen. Zie artikel 199 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 47. Hoe dien ik bezwaar in tegen foutieve aangiften? Alleen kandidaten kunnen in principe binnen de 30 dagen na de dagteke. ning van het proces-verbaal van de verkiezingsuitslag (dus in principe tot dinsdag 13 november 2012) een schriftelijk bezwaar indienen bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen. Het bezwaar wordt aangetekend via de post verzonden of tegen ontvangst. bewijs overhandigd aan de voorzitter van de Raad of zijn gemachtigde. Het bezwaar vermeldt: -de naam en de woonplaats van de verzoeker. Als de verzoeker woon. plaatskeuze doet bij zijn raadsman, wordt dat in het verzoekschrift aan. gegeven; -de handtekening van de verzoeker of zijn raadsman; -de naam en de woonplaats van de bezwaarde; -de datum van het verzoekschrift; -het voorwerp van het bezwaar, met inbegrip van een feitelijke omschrij. ving van de ingeroepen argumenten. De verzoeker kan aan het verzoekschrift de overtuigingsstukken toevoegen die hij nodig acht. Naderhand kan de verzoeker alleen aanvullende overtui.gingsstukken aan het dossier laten toevoegen als hij die nog niet kende bij de opmaak van het verzoekschrift. De verzoeker bezorgt in dat geval onver.wijld een kopie van de aanvullende overtuigingsstukken aan de Raad. De overtuigingsstukken worden door de verzoeker gebundeld en geïnventari.seerd. De Raad doet uitspraak binnen de 40 dagen na de indiening van het be.zwaar. Zie artikel207 t.e.m. 215 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 48. Welke sancties zijn er voorzien bij de niet-naleving van de regle.mentering op de verkiezingsuitgaven? 1. Politieke sancties Verlies van dotatie in het Vlaams Parlement. De politieke partij met een gemeenschappelijk nummer en beschermde lijstnaam die geen aangifte van haar verkiezingsuitgaven deed, die verboden propa.gandamiddelen gebruikte of die meer geld uitgaf voor de campagne dan toegestaan, verliest haar dotatie in het Vlaams Parlement voor ten minste één en ten hoogste vier maanden. De feiten moeten wel aan de politieke partij toerekenbaar zijn. -Schorsing ofverlies van mandaat. Een verkozen kandidaat of een lijst.trekker kan zijn mandaat als raadslid verliezen, of voor maximaal drie maanden worden geschorst, omdat hij de reglementering op de verkiezingsuitgaven niet correct heeft nageleefd. Zowel de Raad voor Verkiezingsbetwistingen als de Raad van State (in beroep) kun.nen zo'n uitspraak doen. Het betrokken gemeenteraadslid wordt dan in de gemeenteraad vervangen door de eerste opvolger van de lijst waarop hij werd verkozen. (Zie vraag 85.) 2. Strafrechtelijke sancties: een gevangenisstraf van acht dagen tot één maand en/of een geldboete van 50 tot 500 euro. -iedereen die geen aangifte van zijn verkiezingsuitgaven of van de herkomst van de geldmiddelen heeft gedaan binnen 30 dagen na de verkiezingen; iedereen die voor kiespropaganda met opzet uitgaven doet of ver. bintenissen aangaat die de maximumbedragen overschrijden die individuele kandidaten mogen uitgeven (zie vraag 38); iedereen die tijdens de drie maanden voor de datum van de verkie. zingen verboden propagandamiddelen gebruikte (zie vraag 44); de lijsttrekker die met opzet uitgaven doet of verbintenissen aan. gaat voor verkiezingspropaganda die de maximumbedragen over. schrijden die individuele kandidaten mogen uitgeven (zie vraag 38); de lijsttrekker die niet beschikt over een gemeenschappelijk volg. nummer en een beschermde lijstnaam, en die uitgaven verricht voor verkiezingspropaganda op gewestelijk vlak. Zie artikel 200, 201 en 205 van het Lokaal en Provindaal Kiesdecreet 49. Wie mag giften doen aan een partij of een politicus? Alleen natuurlijke personen kunnen giften doen aan politieke partijen en hun componenten, lijsten, kandidaten en politieke mandatarissen. Kandi.daten en politieke mandatarissen kunnen ook giften ontvangen van de po.litieke partij of de lijst waarvoor ze zich kandidaat stellen of een mandaat bekleden. De begunstigden registreren jaarlijks de identiteit van de natuurlijke perso.nen die giften van 125 euro en meer doen, onder welke vorm dan ook. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN De politieke partijen, lijsten, kandidaten en politieke mandatarissen mogen vanwege eenzelfde natuurlijke persoon jaarlijks elk maximaal 500 euro, of de tegenwaarde daarvan, als gift ontvangen. De schenker mag jaarlijks in totaal maximaal 2000 euro, of de tegenwaarde daarvan, besteden aan giften ten voordele van politieke partijen, lijsten, kandidaten en politieke manda.tarissen. De afdrachten van politieke mandatarissen aan hun politieke par.tij worden niet als giften beschouwd. Zijn verboden: -giften van natuurlijke personen die feitelijk optreden als tussenperso.nen van rechtspersonen of feitelijke verenigingen; -giften van rechtspersonen en feitelijke verenigingen. Worden met giften gelijkgesteld: -prestaties van ondernemingen voor partijen, kandidaten ... die koste.loos of zonder commerciële verantwoording onder de reële marktprijs worden geleverd; -het ter beschikking stellen van een kredietlijn die niet moet worden te.rugbetaald; -prestaties door een politieke partij of kandidaat aangerekend boven de marktprijs. De politieke partij die in strijd met deze bepalingen een gift aanvaardt, ver.liest, ten belope van het dubbele van het bedrag van de gift, het recht op de dotatie die krachtens artikel 9 van het reglement van 26 oktober 20114 van het Vlaams Parlement door de Controle Verkiezingsuitgaven zou worden toe.gekend tijdens de maanden die volgen op de vaststelling van de niet-naleving. Wie in strijd met deze bepaling een gift doet aan een politieke partij, een lijst, een kandidaat of een politiek mandataris ofwie als kandidaat of als po.litiek mandataris een gift aanvaardt, wordt gestraft met een geldboete van 26 euro tot 100 000 euro. Wie een dergelijke gift aanvaardt zonder kandidaat of politiek mandataris te zijn in naam of voor rekening van een politieke partij, een lijst, een kan.didaat of een politiek mandataris, wordt met dezelfde sanctie bestraft. Zie artikel 195 van het Lokaal en Provindaal Kiesdecreet 50. Ik ben kandidaat in een gemeente met 17 562 ingeschreven kie.zers. Hoe bereken ik de maximale verkiezingsuitgaven die voor mijn lijst en de individuele kandidaten zijn toegestaan? Beide bedragen worden berekend per schijf van ingeschreven kiezers. http:/ /docs.vlaamsparlement.be/docs/stukken/20 11-2012/g? -1.pdf VOOR DE LIJST: -voor de schijf van 1 tot 1 000 kiezers: 2,70 euro per kiezer= 1000 x 2,70 = 2700 euro -voor de schijf van 1001 tot 5000 kiezers: 1,1 0 euro per kiezer = 4000 x 1,1 0 = 4400 euro -voor de sch ijf van 5001 tot 10 000 kiezers: 0,80 euro per kiezer= 5000 x 0,80 = 4000 euro -voor de schijf van 10 001 tot 20 000 kiezers: 1 euro per kiezer= 7562 x 1 = 7562 euro Totaal (2700 + 4400 + 4000 + 7562 euro)= 18 622 euro PER INDIVIDUELE KANDIDAAT: Voor de schijf tot 50 000 ingeschreven kiezers: 0,080 euro per kiezer = 17 562 x 0,080 = 1404,96 euro 51. Ik ben kandidaat voor de provincieraads-én de gemeente-(of stadsdistricts)raadsverkiezingen. Mag ik de twee toegestane bedra.gen optellen? Neen, u mag enkel het hoogste van de twee toegestane bedragen uitgeven. U mag de uitgaven wel organiseren zoals u dat zelf wenst. Zo kan u uw uit.gaven geheel of gedeeltelijk concentreren op uw provinciedistrict of uw ge.meente (of stadsdistrict). In principe moet u twee afzonderlijke uitgaven.aangiftes indienen: één voor de provincieraads-en één voor de gemeente.(of stadsdistricts)raadsverkiezingen. U rekent uw uitgaven aan hetzij op de uitgavenaangifte waar het toegestane bedrag het hoogste is, ofwel geeft u uw uitgaven aan en verdeelt ze over elk van uw aangiften naargelang het toegestane bedrag. Op elk van die uitgavenaangiften moet u evenwel een verwijzing naar de andere aangifte vermelden. Zo kan worden nagegaan dat de toegestane bedragen niet werden overschreden. Er is één uitzondering. Een kandidaat die tegelijk op een provincielijst en op één of twee andere lijsten kandideert, mag twee van de maximumbedra.gen -waaronder dat voor de provincieraadsverkiezingen -samentellen, voor zover hij zich voor die laatste verkiezingen kandidaat stelt in een pro.vinciedistrict waartoe de gemeente waar hij in het bevolkingsregister is in.geschreven, niet behoort. Zie artikel191 § 3 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN S2. Kan de partij of de lijst campagne voeren voor een individuele kandidaat en die verkiezingsuitgaven aanrekenen op het toege.stane bedrag van de partij? Kan dat onbeperkt? Ja. De toegestane bedragen voor de partijen en de lijsten kunnen door hen vrijelijk aangewend worden om de verkiezingscampagne van bepaalde kan.didaten te financieren. Dit kadert binnen de strategische autonomie van de partijen ofde lijsten. In tegenstelling tot andere verkiezingen, legt het decreet geen enkele beperking op in verband met de aanrekening die een partij of een lijst ten gunste van een bepaalde kandidaat doet. De verkiezingsuitgaven mo.gen slechts eenmaal worden aangerekend, hetzij aan de partij of de lijst, het.zij aan een bepaalde kandidaat, zelfs als de rekening van de uitgaven door de partij ofde lijst wordt betaald of omgekeerd. De individuele kandidaat die een aanrekening van zijn partij geniet, moet het bedrag ervan in zijn aangifte van uitgaven vermelden, hoewel dat bedrag hem niet zal worden aangerekend. S3. Ik ben kandidaat op een lokale lijst van gemeentebelangen. Kan ik de aanrekening op het bedrag van de toegestane uitgaven van de partij genieten? ]a. S4. Moet ik de btw mee opnemen in het bedrag van de uitgaven die moeten worden aangerekend? Ja. Het aan te rekenen bedrag inzake uitgaven en financiële verbintenissen is het eindbedrag, inclusief btw en alle andere belastingen. SS. Een derde beslist om een verkiezingsuitgave te doen ten gunste van enkele kandidaten. Heeft dat gevolgen voor de kandidaten? Vrienden, verwanten en iedere andere privépersoon of vereniging worden als derden beschouwd, dus ook de plaatselijke afdelingen en de verenigin.gen die verband houden met de beweging van een partij zonder er werkelijk deel van uit te maken. De propaganda die door een derde wordt gevoerd, wordt aangerekend aan elke betrokken kandidaat telkens wanneer de kandidaat vooraf schriftelijk toestemming heeft verleend voor de uitgave. De kandidaat die niet akkoord is met het initiatief van de derde kan vermij.den dat de kosten op zijn verkiezingsuitgaven worden aangerekend door: -onmiddellijk na de kennisneming van de door de betrokken derden ge. voerde campagne, hen er met een aangetekende brief toe aan te manen de campagne te staken; -een afschrift van die aangetekende brief, al dan niet met het akkoord van de derden tot staking, aan de voorzitter van het verkiezingshoofd.bureau te bezorgen, die dit stuk of deze stukken voegt bij de door de be.trokken partijen, lijsten of kandidaten ingediende aangiften van hun verkiezingsuitgaven en van de herkomst van de geldmiddelen. Zie artikel193, §2 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 56. Een kandidaat drukt en verspreidt een folder tegen mij terwijl ik kandidaat ben op een andere lijst. Moet die kandidaat de prijs van die folder als verkiezingspropaganda aanrekenen op zijn toege.stane bedrag? Ja. Ook negatieve propaganda valt onder verkiezingsuitgaven. S7. Mag ik als kandidaat balpennen en ballonnen uitdelen op de wekelijkse markt? Neen. Tijdens een periode van drie maanden voor de verkiezingen is het verboden om geschenken of gadgets te verspreiden. Als gadgets dienen te worden beschouwd: ballonnen, balpennen, kaartspelen, agenda's, plastic zakken, natuurproducten (onder meer appels, bloemen) enzovoort. Zelfs als aan de hand van een factuur kan worden bewezen dat de gadgets zijn aan.gekocht vóór de aanvang van de periode van verkiezingspropaganda, blijft het verbod op de verspreiding ervan gelden tijdens de campagneperiode. Drukwerk (op papier) of stickers met een politieke boodschap zijn daaren.tegen geen gadgets of geschenken. Dergelijk drukwerk mag worden ver.spreid, maar de kosten ervan moeten gewoon worden aangerekend op het bedrag van de toegestane uitgaven. Een cd of cd-rom met muziekopnames waarop de naam van een kandidaat is vermeld, is een gadget dat niet mag worden verspreid. Wanneer op de cd uitsluitend een onuitwisbare politieke boodschap staat, gaat het evenwel niet om een gadget. Het aanbieden van een drankje en/of hapje bij een privébijeenkomst (dus bij activiteiten met een strikt besloten karakter), een persconferentie of een verkiezingscangres waar uitsluitend militanten of persmensen zijn uitgeno.digd, is niet verboden. De kostprijs hoeft niet te worden aangerekend. Let wel op: artikel184 van het Kieswetboek straft onder meer hij die aan kiezers ter gelegenheid van een verkiezing eetwaren of drank geeft, aanbiedt of be.looft (met een geldboete van 26 tot 200 euro). Zie artikel 194 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN 58. Moet ik de uitgaven voor het gebruik van een eigen wagen, aan.hangwagen, reclameborden en een eigen fotokopieerapparaat aan.rekenen als verkiezingsuitgaven? Hiervoor moet u een onderscheid maken tussen: -de uitgaven die verricht zijn vooraanvangvan de verkiezingsperiade moeten niet worden aangerekend, op voorwaarde dat door enig rechtsmiddel kan worden bewezen dat die goederen wel degelijk voor het begin van diepe.riode werden aangekocht en dat zij niet met het oog op de verkiezingen werden aangekocht. Bij gebrek aan dergelijk bewijsmateriaal moeten die uitgaven worden aangerekend over drie verkiezingen (ongeacht welke) met een minimum van een derde van de uitgaven per verkiezing; -de uitgaven die verricht zijn tijdens de verkiezingsperiade moeten wel wor.den aangerekend. Eigen goederen of goederen die zijn aangekocht voor activiteiten die niets te maken hebben met de verkiezingscampagne, moeten niet worden aange.rekend. 59. Ik ben aannemer en kandidaat bij de gemeenteraadsverkiezingen. Mag ik de lichte vrachtwagens of de diensten van het personeel van mijn bedrijf gebruiken om campagne te voeren? Ja, maar dat gebruik moet worden gefactureerd en aangerekend tegen marktprijzen. Bovendien mag het personeel alleen buiten de werkuren en op vrijwillige basis ondersteuning bieden aan de campagne. Daarentegen worden persoonlijke (door particulieren geleverde) en niet-be. taalde prestaties alsook het gebruik van een eigen wagen niet als verkie. zingsuitgaven beschouwd. 60. Moeten de kosten van oude affiches die worden gerecupereerd van de vorige gemeenteraadsverkiezingen worden aangerekend? De voorraad oude affiches, oude pamfletten ... mogen tijdens de periode van verkiezingspropaganda opnieuw worden gebruikt zonder te worden aangere.kend op het bedrag van de toegestane uitgaven, maar alleen op voorwaarde dat de partij of de kandidaat aan de hand van een factuur of enig ander be.wijsstuk kan bewijzen dat ze bij de vorige verkiezingen werden gefactureerd. 61. Moeten de uitgaven worden aangerekend voor enveloppen, post.zegels, papier met briefhoofd... wanneer die goederen vóór de ver.kiezingsperiade werden aangekocht en opgeslagen? 62. Is het niet mogelijk te ontsnappen aan de aanrekening van verkie.zingsuitgaven door affiches, pamfletten, mailings ... al vóór de ver.kiezingspedode te laten drukken? Natuurlijk niet! Dat is alleen mogelijk wanneer kan worden bewezen dat de affiches en pamfletten de resten zijn van een voorraad die bij de vorige ver.kiezingen werd gebruikt en gefactureerd. Het propagandamateriaal dat tij.dens de campagneperiode wordt gebruikt, wordt dus als uitgave aangerekend. 63. Wat gebeurt er wanneer verscheidene kandidaten een gemeen.schappelijke campagne voeren? Ja. Kandidaten mogen samen met andere kandidaten van eenzelfde lijst ge.meenschappelijk campagne voeren. Er is geen voorafgaande schriftelijke toestemming van de kandidaten nodig om het aandeel van elke kandidaat in de gemeenschappelijke uitgaven vast te stellen. Natuurlijk kan een bepaalde kandidaat zijn bedrag van toegestane uitgaven niet zonder meer aan een andere kandidaat overdragen. Hij kan een andere kandidaat slechts mee gebruik laten maken van het geheel of van een ge.deelte van het bedrag van zijn toegestane uitgaven in het kader van een ge.meenschappelijke campagne, dat wil zeggen een campagne waar ook hij, al is het slechts zijdelings, bij betrokken is. Dat betekent evenwel niet dat het aandeel in de uitgaven voor gemeen.schappelijke propaganda dat wordt aangerekend op het toegestane bedrag van elke kandidaat, evenredig moet zijn met het aandeel in de propaganda voor elke kandidaat. De kandidaten die een gemeenschappelijke campagne willen voeren, moeten gewoon onderling uitmaken hoe de aanrekening bij de aangifte van hun respectieve uitgaven zal gebeuren. 64. Moeten de uitgaven voor evenementen en andere festiviteiten georganiseerd tijdens de periode van de verkiezingscampagne, worden beschouwd als uitgaven voor verkiezingspropaganda? Er moet een onderscheid worden gemaakt tussen periodieke evenementen en niet-periodieke evenementen. Periodieke evenementen Festiviteiten die sinds verscheidene jaren rond hetzelfde tijdstip en om de.zelfde redenen worden georganiseerd, worden beschouwd als periodieke evenementen: het jaarlijks feest van de burgemeester of van een schepen, HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN de steuntombola voor de gemeente, het jaarlijks bal van de plaatselijke af.deling, het bal van de burgemeester, een sport-of culturele manifestatie ... Die evenementen worden geacht niet met het oog op verkiezingspropagan.da te worden georganiseerd. Het is louter toeval dat zij om de zes jaar in de verkiezingsperiade plaatsvinden. Daarom moet in beginsel geen enkele uit.gave als verkiezingsuitgave worden aangerekend. Zo moeten de uitgaven die periodiek worden verricht in het kader van de normale partijwerking op nationaal en/of lokaal niveau en op het niveau van de kandidaten of van de gemeente (bijvoorbeeld voor de organisatie van een tombola of een bal, voor de uitgave van tijdschriften ... ) en die in de periode van verkiezingspropaganda vallen, niet als verkiezingsuitgaven worden beschouwd wanneer ze aan twee voorwaarden voldoen: -de uitgaven mogen niet uitsluitend electorale bedoelingen hebben; -ze moeten een regelmatig en wederkerend karakter hebben. De periodi. citeit wordt beoordeeld aan de hand van een referentieperiode van twee jaar voorafgaand aan de campagneperiode. Dat geldt eveneens voor de activiteiten en uitgaven van nevenorganisaties in het kader van hun jaarlijkse programmering en waarin de kandidaten een leidende rol spelen. De uitgaven voor reclame of propaganda die in vergelijking met het gewone verloop van het evenement kennelijk uitzonderlijk zijn, worden bij wijze van uitzondering wel als verkiezingsuitgave aangerekend. Het verbod op het verspreiden van geschenken en gadgets en het verbod op het aanbrengen van commerciële affiches moet ook in het kader van diepe.riodieke evenementen worden geëerbiedigd. Niet-periodieke evenementen De wet verbiedt de plaatselijke afdelingen, de kandidaten of andere perso.nen niet om bijzondere evenementen te organiseren, zelfs al passen die eve.nementen duidelijk in een electorale campagne of strekken ze ertoe de actie van een partij of een lijst te steunen. Er mogen altijd bals of soupers worden georganiseerd. Bij die gelegenheid kan een lijst trouwens financiële steun inzamelen bij de militanten door dranken of maaltijden te verkopen. Als die niet-periodieke evenementen echter worden georganiseerd om ver. kiezingspropaganda te voeren, moeten de volgende uitgaven als verkie. zingsuitgaven worden aangerekend: -de uitgaven voor reclame, bijvoorbeeld voor affiches (waarbij het ver. bod op commerciële affiches en op privéaffiches van meer dan 4 m2 evenwel in acht moet worden genomen), krantenadvertenties ... ; -uitnodigingen; -alle andere uitgaven die de inkomsten overschrijden die tijdens de des. betreffende avond werden gemaakt (met andere woorden: als er een te. kort is); -de inkomsten en winst; deze kunnen worden opgenomen in de aangifte betreffende de herkomst van de gelden (als er verkiezingspropaganda mee werd gevoerd). Alleen giften van particulieren zijn toegestaan. Tot slot bestaat er geen verbod op reclamefolders die naar aanleiding van een evenement worden gedrukt en waarvan de ingelaste bladzijden tegen marktprijzen worden gekocht. Als die folders in het kader van periodieke evenementen worden uitgegeven, moet de daaraan verbonden uitgave niet als een verkiezingsuitgave worden aangerekend, tenzij de folder verkie.zingspropaganda bevat. Als die folders echter voor een niet-periodiek eve.nement worden uitgegeven, moet deze uitgave als verkiezingspropaganda worden aangerekend. Zie artikel 193 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 65. Wat gebeurt er met het tijdschrift dat door de plaatselijke afdeling wordt verspreid om de inwoners van de gemeente regelmatig op de hoogte te brengen van de werkzaamheden van de gemeenteraad? De uitgaven voor een tijdschrift dat regelmatig en wederkerend wordt uit.gegeven (tijdens de twee jaar voor de verkiezingen) en waarvan de versprei.ding, noch de frequentie tijdens de verkiezingsperiade worden opgevoerd, kunnen niet worden beschouwd als verkiezingsuitgaven. Dat geldt even.eens voor tijdschriften die gewoonlijk door de partij of een plaatselijke in.stelling of organisatie worden uitgegeven. 66. Ik heb nooit aan sociaal dienstbetoon gedaan en twee maanden voor de gemeenteraadsverkiezingen waarbij ik kandidaat ben, kondig ik via de pers aan dat ik zitdagen zal houden. Is deze aan.kondiging een verkiezingsuitgave? ]a. Die aankondiging in de pers voor zitdagen die vroeger niet werden ge.houden en die dus niet regelmatig terugkeren, moet als verkiezingsuitgave worden aangerekend. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN 67. Zijn affiches die worden aangeplakt voor het begin van de verkie.zingsperiade in het kader van een precampagne en die na het begin van de verkiezingsperiade aangeplakt blijven, onderworpen aan de bij wet bepaalde regelgeving over affiches? )a. Affiches die voor het begin van de verkiezingscampagne zijn aangeplakt (voor 14 juli 2012) en na die dag niet worden weggenomen, vallen onder toepassing van de campagneregels. Aangezien de periode voor verkiezings.propaganda loopt, zijn affiches op commerciële dragers en affiches van meer dan 4 m2 verboden. De kandidaten, lijsten of partijen kunnen voor overtredingen van dat verbod worden gestraft. Uitgaven voor affiches op privéborden en affiches van (maximaal) 4 m2 worden aangerekend als verkiezingsuitgaven. 68. Mag ik niet langer een telefonische campagne voeren? Commerciële telefooncampagnes, dat wil zeggen telefooncampagnes waar.voor diensten worden ingehuurd, zijn verboden. Een telefooncampagne ge.voerd door een ploeg vrijwilligers of door de kandidaat zelf is echter niet in strijd met de wet. De kosten voor de gesprekken moeten evenwel als verkie.zingsuitgaven worden aangerekend. Het spreekt vanzelf dat telefooncam.pagnes die door een onderneming of een openbare instelling worden georganiseerd, volstrekt verboden zijn. Zie artikel 194 van het Lokaal en ProvinCiaal Kiesdecreet. 69. Mag mijn buurman mijn campagne steunen door voor het raam van zijn huis een verkiezingsaffiche aan te brengen? ja. Het is de bedoeling om campagnes te bevoordelen waarbij de inwoners van de gemeente zich actief inzetten. Daarom zijn commerciële reclame.borden tijdens de sperperiode verboden, dat wil zeggen affiches op reclame.borden die gewoonlijk voor commerciële doeleinden worden verhuurd. Wild afficheren op reclamepanelen is uiteraard verboden. Kandidaten mogen wel privéaffiches tot 4 m2 gebruiken. Panelen of affiches van meer dan 4 m2 mogen niet worden gesplitst. Privéaffiches zijn affiches aangebracht op dragers waarvoor geen tegenprestatie moet worden gele.verd, zoals op de borden die daartoe door de gemeenten worden geplaatst of affiches die kosteloos bij partijmilitanten worden aangebracht. Affiches die kosteloos mogen worden aangebracht op de wagen van een particulier, worden beschouwd als privéaffiches, net zoals de affiches aan.gebracht op aanhangwagens die kosteloos mogen worden gebruikt. De kosten voor privéaffiches moeten door de partij, de lijst of de kandidaat worden verrekend in het toegestane bedrag voor verkiezingsuitgaven. 70. Ik breng een affiche van 4 m2 aan op een privépaneel van 16m2 dat op de eigendom van een vriend opgesteld staat. Is dat verbo.den? Ja, het decreet bepaalt uitdrukkelijk dat panelen of niet-commerciële affi.ches van meer dan 4 m2 verboden zijn. Het paneel is dus veel te groot. 71. Wanneer mijn drukker mij voor mijn verkiezingspamfletten een vriendenprijsje rekent omdat hij partijmilitant is, mag ik dan voor mijn toegestane bedrag van verkiezingsuitgaven de verlaagde prijs aanrekenen? Neen. De verkiezingsuitgaven moeten tegen de geldende marktprijs worden geboekt en verrekend met het bedrag van de toegestane uitgaven, dat wil zeggen tegen een redelijke prijs, berekend naargelang de specifieke omstan.digheden van de levering. Wanneer de prijs die u werkelijk betaalt lager ligt dan de gewone prijs, moeten de kosten van (bijvoorbeeld) de pamfletten worden geboekt tegen de normale prijs en niet tegen de door u betaalde prijs. Deze regel helpt te voorkomen dat kandidaten door verdoken sponsoring meer kunnen uitgeven dan in normale omstandigheden. De verwijzing naar de marktprijs sluit echter niet uit dat op commerciële basis kortingen kunnen worden gegeven wegens de omvang van de bestelling en dan mag u uiteraard de verminderde prijs aangeven. Bovendien is het verboden om giften van ondernemingen te aanvaarden. Die verboden giften kunnen bestaan uit geldmiddelen of andere goederen, maar ook uit het verlenen van kosteloze diensten of het verlenen van dien.sten aan een prijs die kennelijk lager ligt dan de marktprijs. De drukker moet dus oppassen dat hij dat verbod niet overtreedt. 72. Wat gebeurt er wanneer een kandidaat een uitgave verricht die hij als een uitgave voor de lijst boekt, zonder de lijsttrekker daarvan op de hoogte te brengen? Kan de lijsttrekker worden gestraft wan.neer door die uitgave het voor de lijst toegestane bedrag wordt overschreden? De uitgaven voor de lijst gebeuren onder de verantwoordelijkheid van de lijsttrekker. Aangezien hij verantwoordelijk is voor het naleven van het toe.gestane bedrag voor de lijst, is het normaal dat hij ter zake beslissingsbe.voegdheid heeft. HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN Wanneer een kandidaat zich nu veroorlooft het toegestane bedrag van de lijst te gebruiken zonder voorafgaande toestemming van de lijsttrekker, kan hij niet eisen dat de uitgave wordt aangerekend op het toegestane bedrag van de lijst, en zal hij bovendien de uitgave voor de bestelling die hij heeft gedaan op zijn eigen toegestane bedrag moeten aanrekenen. 73. Mag mijn kantoor in het gemeentehuis mijn campagnehoofd.kwartier zijn? Neen, partijen, lijsten en kandidaten mogen geen verkiezingscampagne voeren vanuit ministeriële kabinetten, instellingen en besturen op federaal niveau, noch op het niveau van de gewesten, de gemeenschappen, de pro.vincies of de gemeenten, noch vanuit openbare instellingen of openbare diensten. 74. De burgemeester en de schepenen plaatsen verkiezingspropaganda in het gemeentelijke infoblad. Heeft dat gevolgen? Het gemeentelijke infoblad is een uitgave van het gemeentebestuur en niet van de zittende meerderheid. Enkel informatie over de meerderheidspar.tijen opnemen in het infoblad is dus niet correct, tenzij ook andere in de gemeenteraad vertegenwoordigde politieke fracties en kandidaten aan het woord kunnen komen, overeenkomstig de beginselen van het elementaire pluralisme (bijvoorbeeld om de verschillende programma's voor te stellen). Wanneer het gemeentelijke infoblad (of enige andere publicatie met finan.ciële steun van de gemeente) duidelijk politiek gekleurd is en de minder.heidsfracties niet aan het woord laat komen, dan wordt dit beschouwd als verkiezingspropaganda en moeten de uitgaven opgenomen worden in de aangifte van de betrokken lijst en kandidaten. Het gemeentelijke infoblad is niet bedoeld voor verkiezingspropaganda. Het moet objectieve en politiek neutrale informatie bevatten. Zie ook Omzendbrief BB 2011/4 van 14 oktober 2011 van de Vlaamse minister van Binnenlands Bestuur betreffende beslissingen tijdens het jaar van de gemeente.raads-, stadsdistrictsraads-en provincieraadsverkiezingen en gebruik van informa.tiemiddelen. Kijk op www.binnenland.vlaanderen.be ofwww.vlaanderenkiest.be. 75. Alleen natuurlijke personen, geen rechtspersonen mogen giften doen. Maar wat geldt er voor giften van politieke partijen? Artikel 195 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet, dat alle giften van ondernemingen aan partijen, kandidaten en politieke mandatarissen ver.biedt, beoogt in feite alle schenkers die de vorm van een rechtspersoon, het-zij handelsvennootschappen of vzw's, of zelfs de vorm van een feitelijke vereniging hebben aangenomen. In werkelijkheid wil het begrip 'onderne.ming' alle andere schenkers dan particulieren uitschakelen. Ditzelfde artikel voert een uitzondering in ten behoeve van de politieke par.tijen zelf, die hun kandidaten giften mogen blijven schenken. Het spreekt voor zich dat het begrip 'politieke partij' ook de federaties en de plaatselijke afdelingen en hun componenten insluit (ongeacht hun rechtsvorm, bv. een V.Z.W.) waarop de partijstructuur rust. Die uitbreiding is echter niet on.beperkt. Zo zijn onder meer de met de ziekenfondsen, vakbonden of vere.nigingen van werkgevers verbonden verenigingen uitgesloten. 76. Wat gebeurt er wanneer een kandidaat zijn folders door de drukke.rij van de provincie of de gemeente laat drukken? Ofwel drukt de drukkerij van de provincie of de gemeente gewoonlijk hele.maal niets voor derden. In die hypothese is het drukken verboden. Ofwel drukt de drukkerij van de provincie of de gemeente af en toe voor re.kening van derden. Dat drukwerk wordt gefactureerd en aangerekend aan marktprijzen. Het spreekt voor zich dat de kandidaat de in dit geval opge.stelde factuur ook werkelijk moet betalen. 77. Mag een kandidaat meer dan één verkiezingsdrukwerk opsturen? Natuurlijk. De wet bepaalt geen maximumaantal folders of ander drukwerk, voor zover men uiteraard het bedrag van zijn toegestane verkiezingsuitga.ven niet overschrijdt. 78. Ik ben kandidaat bij de gemeente-of provincieraadsverkiezingen. Moet ik de prijs van mijn verkiezingsbriefwisseling die in de vorm van persoonlijke, gesloten en op naam geadresseerde brieven ver.zonden wordt, op het bedrag van mijn toegestane uitgaven aanre.kenen? ]a. Het verzenden van gesloten en op naam geadresseerde brieven mag in principe niet als verkiezingsuitgave worden gecontroleerd, want een en an.der wordt beschermd door de wetgeving op de bescherming van de per.soonlijke levenssfeer. Wanneer een brief eenmaal in ontvangst is genomen, behoort hij echter niet meer toe aan de verzender maar aan de geadresseer.de. Deze laatste kan de brief openbaar maken indien hij dat wenst. De uitoefening van de controle wordt weliswaar gehinderd door het brief.geheim, maar niet definitief onmogelijk gemaakt. De kandidaten moeten HOOFDSTUK 2: HET STRIJDTONEEL: CAMPAGNE VOEREN EN KIEZERS WINNEN de gesloten en op naam geadresseerde brieven van hun campagne dus in de aangifte van hun verkiezingsuitgaven opnemen. Voor meer informatie over de verkiezingsuitgaven, zie ook het verslag met uitspra.ken over de ingediende bezwaren n.a.v. de verkiezing van de provincieraden, de ge.meenteraden en de dismetsraden van 8 oktober 2006 van de Vlaamse Controlecommissie voor de Verkiezingsuitgaven . Kijk op http://docs.vlaamsparle.ment.be/docs/stukken/2007 -2008/g1634-l.pdf Hoofdstuk 3 Het uur van de waarheid: de gemeenteraadsverkiezingen Het is zover. De dag van de verkiezingen is aangebroken en de kiezers trekken naar het stembureau om hun kiesplicht te vervul. len. Ook het verloop van de verkiezingsdag is gebonden aan heel wat voorschriften en spelregels. We bekijken achtereenvolgens de praktische organisatie van de verkiezingen, het tellen van de stemmen, de berekening van de zetelverdeling en ten slotte de procedure voor het vernietigen van de verkiezingen die niet re. glementair zijn verlopen. 3.1. De praktische organisatie van de verkiezingen 79. Hoe verloopt de praktische organisatie van de gemeenteraadsver.kiezingen ? -Om het stemmen en de telling te vereenvoudigen, verdeelt het college van burgemeester en schepenen de kiezers in stemafdelingen. Elke kiezer stemt in zijn stemafdeling. Een stemafdeling telt minimaallSO en maxi.maal 800 kiezers. Het stembureau leidt de werkzaamheden van een stemafdeling. Het stembureau is samengesteld uit een voorzitter, even.tueel een plaatsvervangende voorzitter, een secretaris, vier bijzitters en vier plaatsvervangende bijzitters. De bijzitters worden aangeduid uit de kiezers van de betrokken gemeente. De stembureaus staan in voor een vlot verloop van de kiesverrichtingen. -Om de stemmen te tellen worden de stembiljetten van een aantal stemafdelingen samengevoegd. Het telbureau voert de telling uit. Een telbureau telt maximaal 2400 kiesgerechtigden (de stembiljetten van maximaal drie stembureaus). Ook de telbureaus hebben een voorzitter, een secretaris en een aantal bijzitters en plaatsvervangende bijzitters. Op dinsdag 9 oktober 2012 bepaalt de voorzitter van het hoofdbureau door loting de aanwijzing van de stembureaus waarvan de stembiljetten door elk telbureau zullen worden onderzocht. HOOFDSTUK 3: HET UUR VAN DE WAARHEID: DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN Bij het geautomatiseerd stemmen worden er geen telbureaus opgericht. De gegevensdragers met daarop de uitgebrachte stemmen worden direct naar het hoofdbureau gebracht. -Het hoofdbureau ziet toe op de werkzaamheden van de stembureaus en de telbureaus. Het hoofdbureau verzamelt de gegevens van de telbu.reaus (of de gegevensdragers van het stembureau bij geautomatiseerd stemmen) en kondigt de uitslag af. Daarnaast heeft het hoofdbureau ook een belangrijke bevoegdheid bij de aanvaarding van de voordrach.ten. De voorzitter van het hoofdbureau speelt hierin een centrale rol. Het hoofdbureau is samengesteld uit een voorzitter, eventueel een plaatsvervangende voorzitter, een secretaris, vier bijzitters en vier plaats.vervangende bijzitters. Zie artikel 23, 37 t.e.m. 50 en 150 t.e.m. 76 van het Lokaal en Provinciaal Kies.decreet. 80. Hoe verloopt de verkiezingsdag? Voor 8.00 uur Ten laatste om 7.30 uur installeert de voorzitter het stembureau. Voor de stemming begint, werken de voorzitter en het bureau een aantal voorbereidingen af. Nadat de samenstelling van het bureau op punt staat, volgt de eedaflegging van de leden van het bureau en de getuigen, alsook de verdeling van de werkzaamheden. Tussen 8.00 en 13.00 uur De stemming begint om 8.00 uur. Alle kiezers van de stemafdeling vervul.len hun stemplicht. Ook de personen die niet op de kiezerslijst zijn inge.schreven, maar wel in het bezit zijn van een beslissing (toelating) van het college van burgemeester en schepenen of van het hof van beroep kunnen hun stem uitbrengen. Na 13.00 uur worden geen nieuwe kiezers meer toe.gelaten tot het wachtlokaal. De reeds aanwezige kiezers kunnen hun stem nog uitbrengen. Na het stemmen telt het bureau het aantal stemmers. De voorzitter opent de stembussen en het aantal stembiljetten wordt geteld. Nadien worden deze in de daartoe bestemde omslagen gestoken die de voorzitter verzegelt. Het proces-verbaai wordt opgesteld en ondertekend. De stembiljetten wor.den overgebracht naar de telbureaus. Zie artikel 126 t.e.m. 149 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet Vanaf14.00 uur De voorzitter installeert het telbureau uiterlijk om 14.00 uur. Zodra het tel. bureau is geïnstalleerd, worden de getuigen toegelaten. De voorzitter opent de omslagen met de stembiljetten en het tellen kan be. ginnen. Na het beëindigen van de telling maakt het bureau een proces-ver. baal op. De voorzitter brengt al de documenten naar h et gemeentelijk hoofdbureau in aanwezigheid van de getuigen (of het stadsdistrictshoofd. bureau indien het om districtsraadsverkiezingen gaat). De uitslag Na het optellen van alle stemmen en het berekenen van de zetelverdeling, kondigt de voorzitter van het hoofdbureau de uitslag in het openbaar af. De uitslag wordt doorgestuurd naar de Vlaamse Regering. Een tweede exem.plaar van het proces-verbaal van het gemeentelijk hoofdbureau wordt door de gemeentesecretaris voor iedereen ter inzage gelegd. Zie artikel 150 t.e.m. 176 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 81. Wordt er in mijn gemeente elektronisch gestemd? Op het ogenblik van het schrijven van deze pocket was er nog geen duide.lijkheid over de nieuwe stemcomputers. Op 27 oktober 2011 vond een stem.experiment plaats. Op basis van de bevindingen zal een beslissing worden genomen. Meer informatie vindt u op http://binnenland.vlaanderen.be/ het-grote-stemexperiment-op-27-oktober-2011. 3.2. Het tellen van de stemmen en de zetelverdeling 82. Hoe verloopt het tellen van de stemmen? Het telbureau begint met het tellen van de stemmen zodra het een omslag of stembus van één van zijn stembureaus ontvangen heeft. Ieder telbureau telt de stemmen van maximaal drie stembureaus. Na het controleren van het aantal stembiljetten worden de stembiljetten opengevouwen en de eigen. lijke stemmen geteld. De stembiljetten worden per categorie samengelegd: -per lijst de stembiljetten met alleen een geldige lijststem; -per lijst de stembiljetten met één of meer naamstemmen (inclusief de biljetten met lijst-en naamstem); HOOFDSTUK 3: HET UUR VAN DE WAARHEID: DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN -de blanco en ongeldige stembiljetten; -de twijfelachtige stembiljetten waarover discussie over de geldigheid mogelijk is, komen apart te liggen. Het telbureau beslist over deze stem. biljetten. De getuigen kunnen wel opmerkingen maken die in het pro. ces-verbaal worden opgenomen. Vervolgens worden per lijst de stembiljetten verdeeld in stembiljetten met lijststemmen en stembiljetten met voorkeurstemmen. Per kandidaat wordt het aantal naamstemmen geteld. Ten slotte maakt het telbureau het proces-verbaal op met daarin een tabel met het aantal stembiljetten dat in elke stembus is gevonden, het aantal geldige stembiljetten, het aantal blanco en het aantal ongeldige stembiljetten. Indeze tabel worden voor elke lijsten, gerangschikt volgens volgnummer, per kandi.daat het aantal lijststemmen, en het aantal naamstemmen genoteerd.De voorzitter van het telbureau bezorgt onmiddellijk aan de voorzitter van het hoofdbureau een verzegelde enveloppe met daarin de ondertekende tabel. Zie artikel42, 155, 156 en 158 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 83. Mag een getuige deelnemen aan het tellen van de stemmen? In principe mogen de getuigen bij het tellen van de stemmen enkel toekij.ken, maar in de praktijk verloopt dit meestal anders. Die gewoonte was voor de Raad van State tot nu toe geen voldoende reden om de verkiezing te ver.nietigen. Wanneer er tegelijk een mogelijkheid tot onregelmatigheden be.staat (bijvoorbeeld een getuige die stemmen telt in een aparte ruimte), kan de Raad van State de verkiezingen wel ongeldig verklaren. 84. De stemmen zijn geteld en mijn partij boekt een forse winst. Ben ikzelf verkozen voor de gemeenteraad of niet? Na het tellen van de stemmen gaat het gemeentelijk hoofdbureau over tot het toewijzen van de zetels. Dit gebeurt in twee stappen. Het gemeentelijk hoofdbureau berekent eerst de verdeling van het aantal te begeven zetels over al de lijsten die deelnemen aan de verkiezingen. Na het vaststellen van de zetelverdeling wordt per lijst becijferd aan welke kandidaten de zetels toe.komen. • Stap 1: de zetelverdeling over de verschillende lijsten bepalen Eerst bepaalt men het stemcijfer voor alle lijsten. Het stemcijfer is gelijk aan de som van het aantal stembiljetten waarop een geldige stem is uitgebracht bovenaan de lijst (lijststemmen) of op één of meer kandidaten van die lijst (naamstemmen). Vervolgens worden de zetels over de lijsten verdeeld door de stemcijfers te delen door de delerreeks Imperia/i (het systeem-D'Hondt wordt gebruikt bij de provincie-en districtsraadsverkiezingen en bij de verkiezingen voor het federale of Vlaamse parlement). Imperiali bestaat uit de delerreeks 1-1,5.2-2,5-3-3,5 -4 -4,5 -5-... Het is ook toegestaan de delerreeks 2-3.4 -5 -6 -7 -... toe te passen want dit geeft mathematisch dezelfde uitslag en is bovendien heel wat eenvoudiger om te becijferen. Zo'n delerreeks zorgt voor een evenredige verdeling van het aantal te begeven zetels in ver.houding tot de verkregen stemmen. GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN DE GEMEENTE PULDERWEZEL Er zijn 31 raadsleden te verkiezen, en vier deelnemende lijsten. Lijst 1 Lijst 2 Lijst 3 Lijst 4 Miro Sjerp! Actie nu PW Naar de top Stemcijfer 4330 6991 13 606 236 Delen door 2 2165 (8ste) 3495 (3de) 6803 (1 ste) 11 8 3 1443 (13de) 2330 (6de) 4535 (2de) 4 1082 (19de) 1747 (1 Ode) 3401 (4de) 5 866 (25ste) 1398 (14de) 2721 (5de) 6 721 (30ste) 1165 (17de) 2267 (7de) 7 618 998 (21ste) 1943 (9de) 8 873 (24ste) 1700 (11 de) 9 776 (28ste) 1511 (12de) 10 699 1360 (15de) 11 1236 (16de) 12 1133 (18de) 13 1046 (20ste) 14 971 (22ste) 15 907 (23ste) 16 850 (26ste) 17 800 (27ste) 18 755 (29ste) 19 716 (31 ste) 680 5 zetels 8 zetels 18 zetels HOOFDSTUK 3: HET UUR VAN DE WAARHEID: DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN De verdeling over de lijsten gebeurt dus door aan iedere lijst zoveel zetels toe te kennen als haar stemcijfer quotiënten heeft opgeleverd, gelijk aan of hoger dan het laatst gerangschikte quotiënt. Als een zetel met evenveel recht aan verscheidene lijsten toekomt, wordt hij toegekend aan de lijst met het hoogste stemcijfer, en bij gelijkheid van de stemcijfers aan de lijst waar.op de kandidaat voorkomt die onder de kandidaten van wie de verkiezing in het geding is, de meeste stemmen heeft verkregen of die, subsidiair, de jongste in jaren· is. • Stap 2: de verkozen raadsleden per lijst aanduiden Voor het toewijzen van de zetels telt niet alleen het aantal voorkeurstem.men maar ook één derde van de overdraagbare lijststemmen mee. Bij het aanduiden van de effectief verkozen en speelt dus niet alleen het aan.tal voorkeurstemmen een rol. Ook de lijst en de plaats van de kandidaat op de lijst hebben belang. Een derde van de voorraad lijststemmen wordt im.mers toegevoegd aan de voorkeurstemmen van de kandidaten, conform hun plaats op de lijst en dit tot ze het verkiesbaarheidscijfer bereiken. De eerste kandidaat op de lijst krijgt dus lijststemmen bij tot hij het verkies.baarheidscijfer bereikt heeft. Zo ook voor de tweede, de derde ... tot de voor.raad over te dragen lijststemmen is uitgeput. Het aantal overdraagbare stemmen wordt verkregen door het getal van de bo.venaan op de lijst ingevulde stembiljetten te vermenigvuldigen met het aantal zetels dat door de lijst werd behaald. Dit getal moet men delen door drie, want slechts een derde van de stemmen mag worden overgedragen. De cijfers na de komma worden steeds afgerond naar boven. Overdraagbare stemmen = aantal stembiljetten met alleen een geldige lijststem x aantal zetels aan die lijst toegekend 3 Het verkiesbaarheidscijfer van elke lijst wordt als volgt bepaald: Verkiesbaarheidscijfer =stemcijfer x aantal zetels aantal zetels+ 1 De cijfers na de komma worden steeds afgerond naar boven. Als het aantal kandidaten van een lijst gelijk is aan het aantal zetels dat aan die lijst toekomt, zijn al die kandidaten verkozen. Als het aantal kandidaten van een lijst kleiner is dan het aantal zetels dat aan die lijst toekomt, zijn die kandidaten allemaal verkozen en voegt het gemeentelijk hoofdbureau de niet-toegekende zetels bij de zetels die aan de overige lijsten toekomen. De verde.ling over deze lijsten gebeurt volgens het systeem-Imperiali (voor de stadsdis.trictsraadsverkiezingen gebruikt men het systeem-D'Hondt) (zie stap 1). GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN DE GEMEENTE PULDERWEZEL . LIJST MIRO: AANDUIDING VAN DE VERKOlENEN Aantal aan de lijst toegekende zetels = 5 Volledige lijststemmen = Onvolledige lijststemmen = Stemcijfer = .. 0 ver draagbare 1IJStstemmen = 433~ Verkiesbaarheidscijfer = x = 3609 863 3467 4330 863 x 5 ---= 3 5 1439 Kandidaten Bekomen Overdraagbare naamstemmen lijststemmen A lex* Leen* Mark Christof Ann* Herman Bie* François* Lieselot Steven Mattie Erika Marina jan 3201 408 1632 1031 607 304 962 437 893 2864 201 260 257 313 288 264 Totaal 3609 2663 607 304 962 437 893 2864 201 260 257 313 288 264 De vijf verkozen kandidaten op de Miro-lijst zijn: Alex, François, Leen, Ann en Bie Zie artikel 165-17 4 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 85. Hoe verloopt het aanduiden van de opvolgers? Voor elke lijst waarvan één of meerdere kandidaten verkozen zijn, worden alle andere kandidaten opvolger. Ook hier gaat het gemeentelijk hoofdbu- HOOFDSTUK 3: HET UUR VAN DE WAARHEID: DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN reau over tot een nieuwe individuele toekenning van de voorraad lijststem.men (dus ook één derde) en dit volgens de volgorde van de lijst. De aanwijzing van de opvolgers gebeurt dus op gelijke wijze als bij de effectief verkozenen, maar men begint nu met de eerste van de niet verkozen kandi.daten en dit in de volgorde van voordracht op de lijst. Wanneer de voorraad lijststemmen uitgeput is, gebeurt de aanwijzing van de resterende opvolgers in functie van de behaalde voorkeurstemmen. Bij een gelijk stemmenaantal is de volgorde van de lijst bepalend. GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN IN DE GEMEENTE PULDERWEZEL.LIJST MIRO: AANDUIDING VAN DE OPVOLGERS Aantal aan de lijst toegekende zetels = 5 Volledige lijststemmen = 863 Onvolledige lijststemmen = 3467 Stemcijfer 4330 863 5 Overdraagbare lijststemmen = x = 1439 3 4335 Verkiesbaarheidscijfer = ~ x = 3609 Kandidaten Bekomen Overdraagbare Totaal naamstemmen lijststemmen Mark 607 1439 2046 Christof 304 304 Herman 437 437 Lieselot 201 201 Steven 260 260 Mattie 257 257 Erika 313 313 Marina 288 288 jan 264 264 De volgorde van de opvolgers is: 1. Mark 2. Herman 3. Erika 4. Christof 5. Marina 6. jan 7. Steven 8. Mattie 9. Lieselot Er moet opgemerkt worden dat voortaan ook een overleden kandidaat ver.kozen kan worden. Op het moment van de telling is het immers niet altijd duidelijk of en wanneer de kandidaat is overleden. Het is eenvoudiger dat een overleden kandidaat wordt opgevolgd volgens de regels die daarvoor werden bepaald in de organieke decreten. De eerste opvolger komt in dat geval dus in de gemeenteraad terecht. Zie artikel169, § 2, 5° van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 86. Wanneer is de uitslag van de verkiezingen definitief? Na de berekening van de zetelverdeling kondigt de voorzitter van het ge.meentelijk hoofdbureau de uitslag openbaar af. Hij zendt de uitslag naar de Vlaamse Regering. De gemeenteraad onderzoekt zelf de geloofsbrieven van de verkozen ge.meenteraadsleden. De uitslag van de verkiezingen, zoals door het hoofdbureau afgekondigd, is echter pas definitief op 28 december 2012 (75 dagen na de verkiezingsdag), tenzij er nog strafrechtelijke inbreuken moeten worden behandeld. Zie artikel 171, 204 en 208 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet en artikel 7, § 3 van het Gemeentedecreet 3.3. De procedure tot ongeldigverklaring van de verkiezingen 87. In mijn gemeente waren er onregelmatigheden tijdens de verkie.zingsdag. Kan ik een klacht indienen? ]a. Na de openbare afkondiging van de verkiezingsuitslag door de voorzitter van het hoofdbureau is het mogelijk dat de Raad voor Verkiezingsbetwistin.gen of de Raad van State (in beroep) zich uitspreken over de geldigheid van de verkiezingen. Alleen kandidaten kunnen een bezwaar inbrengen. De Raad voor Verkiezingsbetwistingen spreekt zich uit over de bezwaren te.gen de verkiezing en de bezwaren op grond van de schending van de regel.geving inzake de verkiezingsuitgaven door kandidaten en lijsttrekkers. Zijn er geen bezwaren, dan gaat de Raad alleen de juistheid na van de zetel.verdeling tussen de lijsten en van de rangorde waarin de raadsleden en op- HOOFDSTUK 3: HET UUR VAN DE WAARHEID: DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN volgers gekozen zijn verklaard. De Raad wijzigt, in voorkomend geval, als administratief rechtscollege ambtshalve de zetelverdeling en de rangorde. De Raad voor Verkiezingsbetwistingen kan de verkiezing alleen geheel of gedeeltelijk ongeldig verklaren op grond van een bezwaar en indien er on.regelmatigheden zijn die de zetelverdeling tussen de verschillende lijsten kunnen beïnvloeden. Zie artikel 203 en 204 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 88. Ik kan geen echte onregelmatigheden aantonen maar wil, om het mijn tegenstanders moeilijk te maken, toch een bezwaar indienen. Heeft dat zin? U moet opletten dat u niet lichtzinnig bezwaren indient. Wie een bezwaar indient dat ongegrond blijkt te zijn en waarvan vaststaat dat het is inge.diend met het oogmerk om te schaden, wordt gestraft met een geldboete van 50 tot 500 euro. Zie artikel 211 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 89. Hoe verloopt de procedure bij de Raad voor Verkiezingsbetwistin.gen? Enkel kandidaten kunnen een klacht indienen tegen de verkiezingen en te.gen de verkiezingsuitgaven die werden gedaan door de lijsttrekkers en de kandidaten. De gedupeerde kandidaat moet zijn bezwaar indienen bij de Raad voor Verkiezingsbetwistingen en dit voor 13 november 2012 (binnen 30 dagen na de dagtekening van het proces-verbaal van de verkiezing). Het bezwaarschrift wordt overhandigd aan de voorzitter van de Raad voor Ver.kiezingsbetwistingen of aangetekend via de post verzonden. Binnen 40 dagen na de indiening van een bezwaar moet de Raad voor Ver.kiezingsbetwistingen in openbare zitting een uitspraak doen. De beslissing wordt binnen de drie dagen meegedeeld aan de gemeenteraad (of districts.of provincieraad) en de bezwaarden. Is er binnen de termijn van 40 dagen geen uitspraak, dan wordt het bezwaar als verworpen beschouwd en is de uitslag van de verkiezing definitief (tenzij er nog procedures lopende zou.den zijn). Tegen de beslissing van de Raad voor Verkiezingsbetwistingen staat h oger beroep open bij de Raad van State. De betrokkenen moeten hun beroep in.dienen binnen de acht dagen na de kennisgeving van de beslissing van de Raad voor Verkiezingsbetwistingen. Het beroep is niet opschortend, tenzij het gericht is tegen een beslissing van de Raad voor Verkiezingsbetwistin. gen die een gehele of gedeeltelijke ongeldigverklaring van de verkiezing of een wijziging van de zetelverdeling inhoudt. De Raad van State doet uitspraak binnen een termijn van 60 dagen. Na een vernietiging volgen er nieuwe verkiezingen binnen de 50 dagen. Zie artikel 202 t.e.m. 220 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 90. Wat kan de Raad voor Verkiezingsbetwistingen doen? De Raad voor Verkiezingsbetwistingen kan als er onregelmatigheden wer. den vastgesteld: -de verkiezingen geheel of gedeeltelijk ongeldig verklaren; de zetelverdeling tussen de lijsten en de rangorde waarin raadsleden en opvolgers gekozen zijn, wijzigen; een verkozen kandidaat of een lijsttrekker voor maximaal drie maanden schorsen in de uitoefening van zijn mandaat. De schorsing gaat ten vroegste in na de eedaflegging als raadslid. Voor de duur van de schor. sing wordt het raadslid als verhinderd beschouwd (zoals bepaald in arti. kel14 van het Gemeentedecreet); een verkozen kandidaat of een lijsttrekker definitief van zijn mandaat vervallen verklaren. Zie artikel 204 en 205 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet 91. Wat is de Raad voor Verkiezingsbetwistingen? De Raad voor Verkiezingsbetwistingen is een administratief rechtscollege dat in elke provincie wordt opgericht. De Raad behandelt de bezwaren te.gen de verkiezing en de bezwaren op grond van de schending van de regel.geving inzake de verkiezingsuitgaven door kandidaten en lijsttrekkers. De Raad gaat eveneens de juistheid na van de zetelverdeling tussen de lijsten en van de rangorde waarin de raadsleden en opvolgers gekozen zijn ver.klaard. Iedere Raad voor Verkiezingsbetwistingen bestaat uit een voorzitter, twee leden en drie plaatsvervangers. Zij worden benoemd voor een hernieuwba.re periode van zes jaar, die ingaat op 1 maart van het jaar waarin de verkie.zingen plaatsvinden. HOOFDSTUK 3: HET UUR VAN DE WAARHEID: DE GEMEENTERAADSVERKIEZINGEN De leden zijn deskundigen op het vlak van publiek recht, politieke weten. schappen of bestuurswetenschappen. De volgende personen mogen geen deel uitmaken van de Raad: -de personen die in een periode van tien jaar voor hun benoeming lid zijn geweest van of zich kandidaat hebben gesteld voor de verkiezing van het Vlaams, federaal of Europees Parlement; een gemeente-, provin. cie-of stadsdistrictsraad; een OCMW-raad; -de provinciegouverneurs en de arrondissementscommissarissen; -de staatsraden en auditeurs van de Raad van State. De leden van de Raad voor Verkiezingsbetwistingen moeten komen uit ver.schillende gemeenten. Niemand kan zitting h ebben in een verkiezingsge.schil dat betrekking heeft op de gemeente waar hij woont. Een lid van de Raad kan evenmin zitting hebben indien hij of zij bloed-of aanverwant is tot in de vierde graad van één van de kandidaten die betrokken zijn bij de verkiezingen waarover het geschil gaat. In beide gevallen moet het lid zich laten vervangen. De leden van de Raad mogen vanaf het ogenblik dat er een klacht aanhangig is gemaakt individueel niemand van de betrokken par.tijen horen. Het secretariaat van de Raad wordt georganiseerd onder leiding van de pro.vinciegouverneur of een arrondissementscommissaris. Zie artikel 206 van het Lokaal en Provinciaal Kiesdecreet. 92. Is de Raad voor Verkiezingsbetwistingen in elke Vlaamse gemeente bevoegd? Neen, de regeling uit de Gemeentekieswet voor wat betreft de rechtstreekse verkiezing van de schepenen, de leden van de OCMW-raad en de leden van het vast bureau blijft bestaan voor Voeren en de zes randgemeenten (Dro.genbos, Kraainem, Linkebeek, Sint-Genesius-Rode, Wemmel, Wezembeek.Oppem). Bezwaren worden ingediend bij de bestendige deputatie. Zie artikel 74 t.e.m. 77 van de Gemeentekieswet en artikel 15, §2 van de Nieuwe Gemeentewet. Hoofdstuk 4 Het resultaat: de samenstelling van het nieuwe bestuur De stemmen zijn geteld en de strijd Is gestreden. Nu volgt de fase van de consolidatie, het omzetten van de behaalde stem.men en zetels In invloedrijke functies en posities. De nieuwe ver.houdingen binnen de gemeenteraad zijn immers bepalend voor de keuze van een voorzitter voor de gemeenteraad, de verkie.zing van de schepenen, de benoeming van de burgemeester, de aanstelling van de OCMW-voorzitter en de verkiezing van de OCMW-raadsleden. We overlopen in dit hoofdstuk hoe dat alle.maal in zijn werk gaat.5 4.1 . De installatie van de nieuw verkozen gemeenteraadsleden 93. Wanneer kan ik mijn functie als nieuw verkozen raadslid opne.men? De aanstelling van de nieuw verkozen raadsleden en dus de feitelijke instal.latie van de nieuwe gemeenteraad gebeurt op de eerste werkdag van januari 2013 om 20.00 uur, dus in principe op woensdag 2 januari 2013. De instal.latie van de nieuwe gemeenteraad kan slechts plaatsvinden nadat, ingeval van bezwaar tegen de verkiezingen, de Raad voor Verkiezingsbetwistingen hetzij de Raad van State (bij beroep) de verkiezing niet ongeldig heeft ver.klaard. Pas als de zetelverdeling definitief is, kunnen de nieuw verkozen raadsleden worden bijeengeroepen. De gemeentesecretaris brengt de verkozen raadsleden op de hoogte van de datum, het uur en de plaats van de installatievergadering. Alle verkozen raadsleden, dus ook die verkozenen die afstand willen doen van hun man.daat, krijgen een oproepingsbrief. Voor de goede gang van zaken worden ook de opvolgers opgeroepen waarvan zeker is dat ze vanaf de installatie. 5 Meer informatie over de samenstelling en de werking van de bestuursorganen van de gemeente vindt u in: DE LANGE, M., ]ANSSENS, K., e.a. Het Gemeentedecreet ontleed. VVSG-Poli.teia, Brussel, 2011, lOde editie. HOOFDSTUK 4: HET RESULTAAT: DE SAMENSTELLING VAN HET NIEUWE BESTUUR 73 vergadering het mandaat zullen opnemen omdat de effectief verkozene dit niet zal doen, bv. wegens een onverenigbaarheid. Zie artikel 7 van het Gemeentedecreet 94. Moet een raadslid de eed afleggen alvorens deel te nemen aan de gemeenteraad? ja. Het afleggen van de eed is een noodzakelijke voorwaarde voor de uitoe.fening van het mandaat of het ambt. Een raadslid dat de eed niet heeft af.gelegd, kan niet deelnemen aan de beraadslagingen van de gemeenteraad. Alvorens hun ambt te aanvaarden, leggen de raadsleden de volgende eed af: "Ik zweer de verplichtingen van mijn mandaat trouw na te komen". De ge.meenteraadsleden leggen hun eed af in openbare vergadering in handen van de voorzitter van de installatievergadering. Zie artikel 7, § 3 van het Gemeentedecreet 95. Wie neemt de eed van de raadsleden af! De voorzitter van de installatievergadering heeft een belangrijke rol bij de installatie van de verkozen raadsleden. In zijn handen leggen de raadsleden de eed af. De voorzitter van de installatievergadering is niet altijd de uittre.dende burgemeester maar in principe de persoon die in de vorige bestuur.speriode gemeenteraadsvoorzitter was. Er zijn verschillende scenario's mogelijk. 1. De uittredende voorzitter van de gemeenteraad, en tevens uittredende burgemeester, zit de installatievergadering voor. Hij blijft voorzitter tot een nieuwe voorzitter verkozen is (dat kan hijzelf zijn of een andere per.soon). De verkozen raadsleden leggen de eed af in zijn handen. Als de uittredende burgemeester de installatievergadering voorzit en herkozen is als gemeenteraadslid legt hij de eed af in handen van het oudste gemeenteraadslid, behalve als iemand anders reeds de eed heeft afgelegd als burgemeester. Dan legthij de eed af in handen van de nieuw benoemde burgemeester. 2. De uittredende voorzitter is niet de burgemeester, hij zit de installatie.vergadering voor. Hij blijft voorzitter tot een nieuwe voorzitter verkozen is (dat kan hijzelf zijn of een andere persoon). De verkozen raadsleden leggen de eed af in zijn handen. 3. Kan de uittredende voorzitter van de gemeenteraad de installatieverga.dering niet voorzitten, dan wordt ze voorgezeten door een uittredend lid van het college van burgemeester en schepenen, in volgorde van hun rang. Dan neemt deze persoon de eed af. Zie artikel 7 van het Gemeentedecreet 96. In wiens handen legt de voorzitter van de installatievergadering de eed af? De voorzitter van de installatievergadering legt, indien hij herkozen is als gemeenteraadslid, de eed af in handen van de burgemeester Zie artikel 7, § 3 van het Gemeentedecreet 97. Wat gebeurt er als een raadslid de eed niet aflegt? De verkozenen die wel aanwezig zijn op de installatievergadering en die de eed niet afleggen, doen daarmee afstand van hun mandaat. De verkozen gemeenteraadsleden die niet aanwezig zijn op de installatie.vergadering en die, hoewel ze werden opgeroepen, zonder geldige reden af.wezig zijn op de daaropvolgende vergadering, worden geacht afstand te hebben gedaan van hun mandaat. Een verkozen gemeenteraadslid dat voor zijn installatie afstand wil doen van zijn mandaat, brengt de voorzitter van de gemeenteraad daarvan schrif.telijk op de hoogte. De afstand wordt definitief zodra de gemeenteraad hier.van kennis heeft genomen. Zie artikel 7, § 4en § 5 en 9 van het Gemeentedecreet 98. Ik werk op het OCMW van de gemeente. Tijdens de laatste verkie.zingen ben ik verkozen als raadslid. Is mijn mandaat als raadslid verenigbaar met mijn functie binnen het OCMW? Dat zal wellicht niet meer mogelijk zijn. Bij de verkiezingen van 2006 kon dit wel nog. Er zijn echter plannen om deze onverenigbaarheid opnieuw in te voeren.6 Een verkozen gemeenteraadslid kan zijn ambt slechts opnemen als hij zich niet bevindt in 'een staat van onverenigbaarheid'. Onverenigbaarheid bete. 6 Zie het voorontwerp tot wijziging van het Gemeentedecreet (versie 15 juli 2011) dat te vin. den is op de website van de Vlaamse Adviesraad voor Bestuurszaken -Vlabest: http:// www2.vlaanderen.be/vlabest/dossiers/binnenland/GD_PD/index.html. HOOFDSTUK 4: HET RESULTAAT: DE SAMENSTELLING VAN HET NIEUWE BESTUUR 75 kent dat hij bepaalde functies uitoefent of zich in een situatie bevindt die het hem onmogelijk maken effectief lid te worden van de gemeenteraad. Er zijn twee soorten onverenigbaarheden: de functionele en deze wegens bloed-en aanverwantschap. Noch de gemeenteraad, noch het college van burgemeester en schepenen kunnen hieraan wijzigingen aanbrengen. De functionele onverenigbaarheid is het verbod om gelijktijdig een bepaal. de functie met een mandaat uit te oefenen. Het Gemeentedecreet somt de functionele onverenigbaarheden op en kiest daarbij voor zo weinig moge. lijk beperkingen. Uiteraard kunnen andere wetten of decreten bijkomende onverenigbaarheden opnemen. Naast bepaalde familieleden kunnen de volgende personen geen deel uit. maken van de gemeenteraad: -de provinciegouverneurs, de gouverneur en de vicegouverneur van het administratief arrondissement Brussel-Hoofdstad en de adjunct van de gouverneur van de provincie Vlaams-Brabant, de provinciegriffiers, de arrondissementscommissarissen en de adjunct-arrondissementscom. missarissen, voor zover de gemeente in kwestie deel uitmaakt van hun ambtsgebied; de magistraten, de plaatsvervangende magistraten en de griffiers bij de hoven en de rechtbanken, de administratieve rechtscolleges en het Grondwettelijk Hof; de leden van het operationeel, administratief of logistiek kader van de politiezone waartoe de gemeente behoort; de personeelsleden van de gemeente in kwestie of van de gemeentelijke extern verzelfstandigde agentschappen van de gemeente, met uitzonde. ring van de vrijwillige brandweerlieden en de vrijwillige ambulanciers; de leden van een districtsraad; de personen die in een lokale decentrale overheid van een andere lid. staat van de Europese Unie een ambt of een mandaat uitoefenen dat ge. lijkwaardig is aan dat van gemeenteraadslid, voorzitter van de gemeenteraad, schepen of burgemeester. Zie artikel 11 van het Gemeentedecreet en een aantal specifieke wetten. 99. Zowel mijn nicht als ikzelf zijn als raadslid verkozen in onze gemeente. Kunnen we beiden ons mandaat opnemen? ja. U kan beiden het mandaat van raadslid uitoefenen omdat er tussen u slechts een bloedverwantschap in de vierde graad bestaat. Het is aan fami.lieleden, bloed-of aanverwanten niet toegestaan samen te zetelen in een gemeenteraad, maar dit verbod geldt maximaal tot de tweede graad. De familieband die ontstaat door een huwelijk noemt men aanverwant.schap. Tussen kinderen en hun ouders en tussen mensen met een gemeen.schappelijke voorouder bestaat er een bloedverwantschap. Dus bloedverwantschap is de band die personen verbindt die de ene van de andere (rechte lijn) of van een gemeenschappelijke stamvader/moeder af.stammen. Bv. ouder en kind, grootouder en kleinkind, broer en zus, twee neven. Aanverwantschap is de band tussen een persoon en de bloedverwanten van zijn echtgenoot of de echtgenoten van zijn bloedverwanten. Bv. de zus van uw echtgenote of de vrouw van uw broer Eerste graad = vader/moeder-zoon/dochter =vader/moeder-schoonzoon/schoondochter Tweede graad = broer-zuster, broer-broer, zuster-zuster = grootvader/grootmoeder-kleinzoon/kleindochter =broer/zuster-schoonbroer/schoonzuster Derde graad =oom/tante-neef/nicht KZ KZ KZ KD KD KZ Wie moet wijken? Er kunnen zich drie mogelijkheden voordoen waarbij bloed-of aanver.wantschap, of echtgenoot zijn, speelt: 1. tussen twee raadsleden die samen verkozen worden. In dit geval wordt gekeken naar de grootte van de quotiënten op basis waarvan de zetels aan hun lijst werden toegekend (zie vraag 84). De persoon aan wie de zetel het eerst werd toegewezen, mag blijven; 2. tussen een zetelend raadslid en een opvolger. In dit geval wordt de op.volger niet geïnstalleerd; 3. tussen twee opvolgers. De voorrang wordt gegeven aan de opvolger waarvan de vacature het eerst ontstaan is. Wie rechtstreeks verkozen is, is niet verplicht het mandaat op te nemen. Hij of zij kan vrijwillig afstand doen van het mandaat. Hierdoor is er geen on.verenigbaarheid meer en kan het familielid toch raadslid worden. Ook echtgenoten mogen niet samen in de gemeenteraad van een zelfde ge.meente zetelen. Personen met een wettelijk samenlevingscontract worden met echtgenoten gelijkgesteld. Aanverwantschap tussen raadsleden die la.ter tot stand komt, brengt geen verval van hun mandaat met zich mee. Dat geldt niet bij huwelijk of afsluiten van een wettelijk samenlevingscontract tussen raadsleden. Zie artikel 11 van het Gemeentedecreet 100. Is het nodig om een ranglijst van de gemeenteraadsleden te maken? Neen. In principe is het niet meer nodig om een ranglijst van de gemeente.raadsleden te maken. Het Gemeentedecreet legt dit niet op. Nochtans is het wel nuttig om te weten wie van de raadsleden de meeste anciënniteit heeft, dat wil zeggen wie al het langste een mandaat van ge.meenteraadslid uitoefent. Er zijn situaties waarbij het raadslid met de mees.te anciënniteit een taak kan krijgen. Bv. bij de tijdelijke vervanging van een schepen ofde gemeenteraadsvoorzitter komt het raadslid met de meeste an.ciënniteit eventueel in actie. (Zie ook vraag 115). Zie artikel 8, § 4 en 50, § 2 van het Gemeentedecreet 4.2. De voorzitter van de gemeenteraad 101. Kan de gemeenteraad een eigen voorzitter kiezen? Ja. De burgemeester is niet automatisch voorzitter van de gemeenteraad. De gemeenteraad kiest zelf een voorzitter uit de groep van de gemeenteraads.leden. Het gaat over de volledige groep, dus burgemeester en schepenen in.begrepen. De OCMW-voorzitter-schepen kan niet tezelfdertijd gemeenteraadsvoorzitter zijn. Hij is als voorzitter verhinderd zolang hij OCMW-voorzitter is. (Zie ook vraag 104.) Zie artikel 8 en 14 van het Gemeentedecreet. 102. Hoe gebeurt de voordracht van de voorzitter van de gemeente.raad? Verkiezing op basis van voordracht De gemeenteraadsleden kunnen een kandidaat-voorzitter voordragen. Dat doen ze via een voordrachtsakte voorzien van een dubbele meerderheid. Op de akte moeten de handtekeningen staan van: -meer dan de helft van de verkozenen op de lijsten die aan de verkiezin. gen deelnamen; -een meerderheid van de personen die op dezelfde lijst als de voorgedra. gen kandidaat werden verkozen. Als de lijst waarop de naam van de kan. didaat-voorzitter voorkomt slechts twee verkozenen telt, volstaat de handtekening van één van hen. Niemand kan meer dan één akte van voordracht ondertekenen. Er is een sanctie voor de persoon die meer dan één voordrachtsakte voor hetzelfde mandaat ondertekent. Die sanctie is niet min. Deze persoon kan voor de duur van de zittingsperiode niet worden benoemd of verkozen als burge.meester, schepen, voorzitter van de gemeenteraad, voorzitter van een ge.meenteraadscommissie of OCMW-raadslid. Bovendien mag de betrokkene de gemeente niet vertegenwoordigen of namens de gemeente een mandaat opnemen in een extern verzelfstandigd agentschap ofandere verenigingen, stichtingen of vennootschappen. Ten slotte kan hij het OCMW niet verte.genwoordigen of namens het OCMW een mandaat bekleden. Als de betrok.kene al een dergelijk mandaat bekleedt, vervalt dat van rechtswege. Uiterlijk acht dagen voor de installatievergadering van de gemeenteraad moet de gemeentesecretaris de voordrachtsakte in handen hebben. HOOFDSTUK 4: HET RESULTAAT: DE SAMENSTELLING VAN HET NIEUWE BESTUUR Als de vomd