'De dagopvang is geregeld, zij kunnen bezig met de toekomst'

'De dagopvang is geregeld, zij kunnen bezig met de toekomst'
ZATERDAG 18 APRIL 2015 | 02:00 | Trouw | 05 | Woorden: 587
UTRECHTIn de woonkamer hangt een poster van het Nederlandse elftal. Verder is hij kaal. Vijf uitgeprocedeerde asielzoekers wonen in dit appartement op 2-hoog in Overvecht. Op Ali (40) en Abdi (32) uit Ethiopië, na heeft ieder zijn eigen slaapkamer. Het huis is netjes - al houden ze zich niet aan de corveelijst die in de keuken hangt, grinnikt Abdi. 'We doen het op onze eigen manier.'

Die corveelijst werd opgesteld door de stichting Noodopvang Daklozen en Vreemdelingen Utrecht (SNDVU), die hun opvang regelt.

Abdi woont hier een jaar, daarvoor zat hij in de Vluchtgarage in Amsterdam. Daar werd hij gek, zegt hij 'Heel, heel moeilijk. Elke dag moest de politie komen. Elke dag! Altijd ruzie en lawaai.'

De SNDVU heeft 22 van dit soort huizen, met honderd bewoners. Ze krijgen juridische ondersteuning en taalles. 'Door ze dagopvang te geven, kunnen ze zich concentreren op hun toekomst', vertelt co'rdinator Gonnie Castelijns. De organisatie bestaat sinds 2001 en wordt gefinancierd door de gemeente.

In een zelfstandige woning van de SNDVU kom je niet meteen. Wie als afgewezen asielzoeker in Utrecht aanklopt voor opvang, gaat meestal eerst naar de Toevlucht (capaciteit: 25 bedden) of de Tussenvoorziening aan de Weerdsingel (20 bedden). Die bieden, net als voorziening in Amsterdam, alleen nachtopvang. Maar bewoners hoeven niet op straat te zwerven: er zijn twee dagopvanglocaties elders in de stad.

En lang blijven ze meestal niet in de Toevlucht, zegt co'rdinator Jan de Cruijff; er wordt meteen gekeken naar mogelijkheden voor betere opvang. 'De echt kanslozen blijven hangen. Dat zijn de langslapers. Maar het gros, zo'n tweederde, stroomt snel door.' Wie gezond is, verhuist naar een huis van SNDVU. Voor zieken en mensen met psychische problemen is aparte opvang.

Begeleiding, daar zet Utrecht op in. De aanpak werpt vruchten af, aldus Castelijns. 'Natuurlijk is er forse een groep waarvoor geen oplossing wordt gevonden, vooral Eritreërs, Somaliërs en Chinezen. Die blijven jaren in onze huizen, zonder dat er schot in zit. Maar 60 procent stroomt door.'

Daarvan keert eenderde terug naar land van herkomst; tweederde doet een nieuwe aanvraag en kan naar een azc. En in de helft van de gevallen krijgen ze ook een verblijfsvergunning. Castelijns: 'Vorig jaar kregen tien bewoners van onze huizen een status en keerden dertien terug naar land van herkomst'.

Ook Moussa (30) uit Guinee heeft besloten terug te keren. Hij zit in een 'empowerment-traject' van Maatwerk bij Terugkeer, opgericht door hulporganisatie Cordaid. Voordat hij in Overvecht kwam wonen, nu meer dan een jaar geleden, zou hij zo'n traject nooit zijn ingegaan, zegt hij. 'Altijd moe, altijd stress.' Onder zijn rode Obama-petje kijkt hij bedrukt: denken aan terugkeer vindt hij nog steeds doodeng.

Abdi en Souare (32) uit Sierra Leone zijn bezig met een nieuwe aanvraag. Souare woont al dertien jaar in Nederland en volgt een cursus 'Leider sportieve recreatie'. Trots toont hij een ordner vol lespapieren. Jaren verbleef Souare bij vrienden uit het asielzoekerscentrum die wél een verblijfsvergunning kregen. Een week in Almelo, dan een week in Enschede, kriskras het land door. 'Ik moest altijd denken: waar breng ik de nacht door? Ik sliep soms op straat. Dan stond ik heel vroeg weer op, zodat de politie me niet zou ontdekken.' Overdag helpen ze elkaar met Nederlandse les, vertellen ze. En 's avonds zetten ze een grote pan op taf voor de breedbeeldtelevisie in de woonkamer. 'Altijd rijst', lacht Souare. Want dat past in ieders culinaire traditie.

De volledige namen van de bewoners in Overvecht zijn bij de redactie bekend.

'Ik moest altijd denken: waar breng ik de nacht door?'